NHLOKOMHAKA YA DJONDZO 18
LISIMU 65 Hi Nga Heleni Ntamu!
Majovhem — Tekelelani Xikombiso Xa Marka Na Timotiya
“Tani na Marka hikusa a ta ni pfuna swinene ka ntirho lowu ni wu yendlelaka Xikwembu.” — 2 TM. 4:11.
LESWI HI NGA TA SWI DJONDZA
Nhlokomhaka leyi yi ta hi pfuna ku vona leswi xikombiso xa Marka na Timotiya xi nga ma pfunisaka xiswona majovhem leswaku ma va ni wumunhu leli nga ta ma pfuna ku tirhela vamakwerhu.
1-2. I mpsini leswi a swi ta va swi sivele Marka na Timotiya leswaku va yengesela ntirho lowu a va mu yendlela wona Yehovha?
WENA jovhem, indjhe wa swi navela ku yengesela ntirho lowu u mu yendlelaka wona Yehovha u tlhela u pfuna bandla? Ha tiyiseka leswaku wa swi navela. Hi tsaka hintamu hi ku vona majovhem ya manyingi lawa ma tinyimiselaka ku tirhela van’wani! (Ps. 110:3) Kambe minkama yin’wani u nga ha pimisa swaku a wu nge swi koti. Ku nga va leswaku wa chava ku yengetela ntirho wa wena ka Yehovha hileswi u kalaka u nga swi tivi leswaku swi ta li khumba ndjhani wutomi la wena? Kumbe u tshama u yala ntirho lowu u nga nyikiwa wona bandleni hi ku pimisa leswaku u nga ta swi kota ku wu yendla? Loko ku li leswo, u nga karhateki! A swi sunguli hi wena.
2 Marka na Timotiya na vona va titwise xileswo. Kambe a va pfumelelanga leswaku ku chava ni ku kala va nga na xiperiyensiya swi va sivela ku yengetela ntirho lowu a va mu yendlela wona Yehovha. Swi tikomba ingaku Marka a a tshama ni mamani wa yena ka yindlo ya ku tshamiseka nkama lowu mupostolo Pawulo na Barnaba va nga mu rhamba leswaku a famba na vona ka liyendzo la vona la wumisiyonariyu. (Min. 12:12, 13, 25) Swi lave Marka a siya ndjangu wa yena leswaku a yengesela ntirho wa yena wa ku chumayela. Ku sunguleni a yendzile a ya Antiyokiya naswona hi ku famba ka nkama a game a yendza na Pawulo na Barnaba va ya ka tindhawu ta le kule swinene. (Min. 13:1-5) Swi nga yendleka na yena Timotiya a a tshama ni vapsali va yena nkama lowu Pawulo a nga mu rhamba leswaku va famba xikan’we ka liyendzo la wumisiyonariyu. Leswi Timotiya a wa ha li djaha naswona a a nga na xiperiyensiya, a a ta va a titwe na a nga faneleki ku wu yendla ntirho lowuyani. (Vona ni 1 Vakorinto 16:10, 11 ni 1 Timotiya 4:12.) Hambileswo, a wu pfumelile naswona a kume minkateko ya yinyingi a tlhela a tsaka hi ku tirhela Yehovha. — Min. 16:3-5.
3. a) Hi swi tivisa ku yini swaku Pawulo a a va rhandza hintamu Marka na Timotiya? (2 Timotiya 4:6, 9, 11) (Vona mafoto.) b) Hi ta djondza hi yini ka nhlokomhaka leyi?
3 Marka na Timotiya va djondze ku yendla mintirho ya lisima hintamu abandleni na va ha li majovhem. Se leswo swi yendle swaku Pawulo a ma rhandza hintamu madjaha lawa mambirhi, lakakuva nkama na a li kusuhi ni ku fa a ma kombelile leswaku ma ya lani a a li kona. (Lerha 2 Timotiya 4:6, 9, 11.) Kasi i mpsini leswi Pawulo a nga swi vona ka Marka na Timotiya, leswi nga mu yendla a va rhandza? Majovhem ma nga va tekelelisa ku yini Marka na Timotiya? Naswona ma nga djondza yini ka leswi Pawulo a nga swi vula? Swivutiso leswi swi ta hlamuliwa ka nhlokomhaka leyi.
Pawulo a a va nyika lisima swinene Marka na Timotiya hileswi va nga pfumela mintirho yayikulu na va ha li majovhem (Vona paragrafu 3)b
MARKA A A TINYIMISELE KU TIRHA
4-5. Marka a swi kombisise ku yini swaku a a tinyimisele ku tirhela van’wani?
4 Ku tirhela van’wani swi nga ha vula ku tirha hi matimba leswaku hi va pfuna, hambiloko minkama yin’wani swi nga vevuki. Marka a ve xikombiso xa kahle ka mhaka leyi. Swi nga yendleka a kwatile a tlhela a godola hi mhaka leswi Pawulo a nga yala ku famba na yena ka ntirho wa wumisiyonariyu. (Min. 15:37, 38) Hambileswo, a tame a tirhela vamakwerhu.
5 Marka a ye a ya tirha ka ndhawu yin’wani ni primu wa yena Barnaba. Loko se ku hundze 11 wa malembe, Marka a ve mun’we wa lava va nga ya tiyisa Pawulo nkama a a pfaleliwile djele aRoma. (Flm. 23, 24) Pawulo a tsakile hintamu hileswi a nga pfuniwa hi Marka, a za a vula leswaku ‘a mu tiyisile hintamu.’ — Kol. 4:10, 11.
6. Hi mhaka muni swi ve swinene ka Marka ku heta nkama ni Vakreste va ku tshembeka? (Vona ntlhamuselo.)
6 Marka a a tolovela ku heta nkama wa wunyingi na a ni Vakreste lava a tshembeka ka Yehovha naswona leswo swi mu pfune hintamu. Hi xikombiso, loko se ku hundze nkama na a li na mupostolo Pawulo aRoma, a game a ya Babilona lani a nga fika a tirha na mupostolo Pedru. Phela wunghanu la mupostolo Pedru na Marka li kule hintamu lakaku Pedru a vule swaku Marka a a li n’wana wa yena. (1 Pe. 5:13) Va tirhe xikan’we naswona swi tikomba ku ve hi nkama wolowo mupostolo Pedru a nga kontarela Marka leswi nga yendleka ka wutomi la Yesu nkama na a li lani misaveni. Funtshi hi ku famba ka nkama, Marka a game a tsala swilo swoleswo ka buku leli vitaniwaka hi vito la yena.a
7. Seung-Woo a xi tekelelise ku yini xikombiso xa Marka? (Vona mufoto.)
7 Marka a a tshama a khomekile hi ku tirhela Yehovha naswona a a heta nkama wa wunyingi ni vamakwerhu va ku wupfa. Wena ke, wa swi lava ku tekelela xikombiso xa yena? Swi nga yendleka u navela ku mu yendlela swin’wani Yehovha, swa ku fana ni ku va mupfunisi wa bandla kumbe doda, kambe a wu se yi kuma mintirho leyo. Loko u li ka xiyimu lexo, u nga heli ntamu! Lehisa mbilu u zama ku lavetela tindlela tin’wani ta ku tirhela Yehovha ni ku tirhela vamakwerhu bandleni. Vona leswi nga yendlekela Seung-Woo, lweyi swoswi a nga doda. Nkama a wa ha li jovhem a a tolovela ku tifananisa ni majovhem man’wani; kambe majovhem man’wani ma sungule ku nyikiwa mintirho bandleni. Hi nkama wolowo Seung-Woo a hele ntamu a tlhela a pimisa swaku o lovekiwa. Hi wugamu a vulavule ni madoda ya bandla a ma byela leswi a a titwisa xiswona. Doda lin’wani li mu pfunile leswaku a zama tindlela ta ku pfuna vamakwerhu hambiloko a nga voniwi hi munhu. Seung-Woo a sungule ku pfuna vamakwerhu lava nga guga a tlhela a pfuna vamakwerhu van’wani hi ku va nyika boleya leswaku va ya mintlhanganwini. Loko a khumbuka nkama wolowo, Seung-Woo a li: “Ni swi twisisile swaku swi vula yini ku tirhela van’wani naswona ni tsakile hintamu hi ku pfuna vanhu van’wani.”
Hi mhaka muni swi li swa lisima kuva majovhem ma heta nkama ni vamakwerhu lava nga wupfa? (Vona paragrafu 7)
TIMOTIYA A A NI MHAKA NI VANHU VAN’WANI
8. Hi mhaka muni Pawulo a lange Timotiya swaku va famba xikan’we ka liyendzo la yena? (Vafilipiya 2:19-22)
8 Pawulo a a lava vamakwerhu va ku tiya nhlana swaku a famba na vona va tlhelela ka madoropa lawa a nga tshama a xanisiwa. Ku sungula a lange Silasi, lweyi a a li Mukreste wa ku wupfa a tlhela a ni malembe ya manyingi na a tirhela Yehovha. (Min. 15:22, 40) Pawulo a game a langa Timotiya swaku a famba na vona. Lexi nga mu yendla a langa Timotiya hileswaku a a ni ndhuma yayinene. (Min. 16:1, 2) Funtshi a a ni mhaka swinene ni vanhu van’wani. — Lerha Vafilipiya 2:19-22.
9. I mpsini leswi kombisaka swaku Timotiya a a ni mhaka ni vamakwerhu?
9 Ku sukela ka nkama lowu Timotiya a nga sungula ku yendza na Pawulo, a swi kombisile swaku a a ni mhaka ni ku hlayiseka ka van’wani ku tlula ku hlayiseka ka yena n’winyi. Hi mhaka leyo, nkama Pawulo a nga mu siya aBereya a a tiyiseka swaku Timotiya a a ta va hlayisa kahle vadjondzisiwa va nyuwani. (Min. 17:13, 14) Leswi Timotiya a nga sala na Silasi, ha tiyiseka swaku a djondze swilo swa swinyingi ka xikombiso xa yena. Hi ku famba ka nkama, Pawulo a rhumele Timotiya leswaku a ya Tesalonika a ya tiyisa vamakwerhu, kambe ka khambi leli Timotiya a fambe yexe. (1 Tes. 3:2) Ka 15 wa malembe lama nga landzela, Timotiya a tame a djondza ku tiveka ka xiyimu xa vamakwerhu van’wani lava a va hlupheka naswona a a “rila ni lava rilaka.” (Rom. 12:15; 2 Tm. 1:4) Se majovhem ma nga mu tekelelisa ku yini Timotiya?
10. Makwerhu Woo Jae a djondzise ku yini ku va ni mhaka ni vanhu van’wani?
10 Vona leswi makwerhu mun’wani lweyi a vitaniwaka Woo Jae a nga djondzisa xiswona ku va ni mhaka ni vanhu van’wani. Nkama na wa ha li jovhem a swi mu karhatela hintamu ku bula ni vamakwerhu lava nga guga; loko va li mintlhanganwini yena a o va losa ntsena, kambe a swi mu karhatela ku tama a bula na vona. Se doda lin’wani li mu pfunile hi ku mu byela swaku a pimisa hi swaku i mabulu ya ku tshamisa ku yini lawa vamakwerhu lava va nga ma tsakelaka, a tlhela a va byela leswi a swi tsakelaka ka vona. Woo Jae a swi yendlile leswi doda leliyani li nga mu byela swona naswona swoswi Woo Jae se i doda. Yena a li: “Swoswi swa ni vevukela ku bula ni vanhu va tintanga hinkwatu. Na tsaka hileswi ni va tivaka kahle vamakwerhu ni swikarhatu leswi va kumanaka na swona, hikusa swa ni vevukela ku va pfuna loko va lava ku pfuniwa.”
11. Majovhem ma nga swi kombisisa ku yini swaku ma ni mhaka ni vamakwerhu? (Vona mufoto.)
11 Jovhem, na wena u nga swi kota ku djondza ku va ni mhaka ni vanhu van’wani. U nga swi yendlisa ku yini leswo? Loko u li mintlhanganwini bula ni vamakwerhu va tintanga hinkwatu. Nkama lowu u bulaka na vona va vutisi swaku va ndjhani u gama u va yingisela kahle loko va ku hlamula. Loko u yendla leswo, swi ta ku vevukela ku tiva leswi u nga swi yendlaka kuva u va pfuna. Hi xikombiso, u nga ha tsumbula swaku nuna na nsati lava nga guga va lava ku pfuniwa leswaku va kota ku tirhisa JW Library®, kumbe u nga ha tsumbula leswaku va lava munhu swaku va chumayela na yena. Ku tiva leswo swi ta yendla swaku swi ku vevukela ku tiva leswi u nga va pfunisaka xiswona, funtshi u ta va xikombiso xaxinene ka vamakwerhu hikusa va ta swi vona swaku u tinyimisele ku pfuna van’wani.
Vamakwerhu lava nga majovhem va nga yendla swilo swa swinyingi leswaku va pfuna bandla (Vona paragrafu 11)
LESWI PAWULO A NGA SWI VULA SWI NGA KU PFUNA
12. I mpsini leswi majovhem ma nga swi yendlaka leswaku ma pfuneka hi leswi Pawulo a nga swi tsalela Timotiya?
12 Pawulo a mu nyike switsundzuxu swaswinene Timotiya, ku fana ni leswi papayi a swi yendlaka ka n’wana wa yena. Switsundzuxu swoleswo a swi ta mu pfuna leswaku a tsaka a tlhela a tirhela Yehovha hilani a nga kotaka hi kona. (1 Tm. 1:18; 2 Tm. 4:5) Loko u li jovhem, leswi Pawulo a nga swi vula swi nga ku pfuna na wena. Leswaku u pfuneka, lerha Timotiya wa ku sungula ni wa wumbirhi ingi o va makarta lawa Pawulo a nga ma tsalela wena hi ku kongoma u tlhela u zama ku tirhisa leswi u nga ta swi djondza ka mabuku wolawo. A hi voneni swin’wani leswi Pawulo a nga swi vula.
13. I mpsini swi nga hi pfunaka ku kulisa wunghanu la hina na Yehovha?
13 “Tidjondzisi leswaku u kota ku hanya hi ku tinyiketela ka Xikwembu.” (1 Tm. 4:7b) Ku tinyiketela ka Xikwembu loku Pawulo a a vulavula hi kona ka ndzimana leyi, i ku va munhu a tshembeka ka Xikwembu a tlhela a yendla leswi swi xi tsakisaka. Phela a nga kona lweyi a nga psaliwa na a swi kota ku yendla leswo, kambe hinkwerhu swi lava hi tikarhata. Se i ntxini lexi nga hi pfunaka? Ka ndzimana leyi Pawulo a tirhise rito la Xigriki leli nge “tidjondzisi”, leli hi ntolovelo li tirhiseliwaka ku tlhamusela leswi lweyi a tsutsumaka ka mpalisanu a swi yendlaka leswaku a tilunghiselela. Phela munhu yelweyo swi lava a tidjondzisa kumbe a titrenara kahle a tlhela a yendla swilo swin’wani leswi nga ta mu pfuna kuva a ganya. Swi hi ku fana na hina; swi lava hi tidjondzisa kumbe hi titrenara leswaku hi ta kota ku yendla swilo leswi nga ta kulisa wunghanu la hina na Yehovha.
14. Hi fanele hi djondza Bibele hi xikongomelo xa ku yendla yini? Nyikela xikombiso.
14 Nchumu xin’wani xa lisima lexi hi faneleke hi titoloveta ku xi yendla i ku lerha Bibele siku ni siku, kambe hi fanele hi li lerha hi xikongomelo xa ku tiyisa wunghanu la hina na Yehovha. Hi xikombiso, u djondza yini hi Yehovha loko u lerha mhaka leyi nga ka buku la Marka 10:17-22, leyi vulavulaka hi jovhem la ku ganya leli Yesu a nga li byela swaku li mu landzela? Phela jovhem leliyani a li kholwa swaku Yesu a a li Mesiya, kambe a li nga na lipfumelo la ku tiya; hi leswo swi nga li yendla li yala ku landzela Yesu. Hambileswo, Yesu a a li rhandza naswona a vulavule na lona hi ndlela yayinene. Swa tikomba swaku a a lava swaku jovhem leliyani li yendla xiboho xaxinene. Phela leswi Yesu a nga swi yendla swi swi kombisa kahle swaku Yehovha na yena a a li rhandza hintamu jovhem leliyani. (Yoh. 14:9) Nkama lowu u lerhaka hi mhaka leyi, pimisa hi swaku u nga swi tirhisisa ku yini ka wutomi la wena. Tivutisi leswi: ‘I mpsini leswi ni nga swi yendlaka leswaku ni kulisa wunghanu la mina na Yehovha ni tlhela ni yengesela ntirho lowu ni mu yendlelaka wona?’
15. Hi mhaka muni swi lava swaku majovhem ma va swikombiso swaswinene? Nyikela xikombiso. (1 Timotiya 4:12, 13)
15 “U fanele u va xikombiso xaxinene ka lava tshembekaka.” (Lerha 1 Timotiya 4:12, 13.) Hambileswi Pawulo a nga pfuna Timotiya leswaku a yampsisa ka ku lerha ni ku djondzisa, a tlhele a mu pfuna leswaku a yampsisa wumunhu la ku fana ni lirhandzu, lipfumelo ni ku va ni mahanyelo yamanene. Kambe hi mhaka muni Pawulo a mu pfunile Timotiya? Hikusa leswi hi swi yendlaka swi ni ntamu ku tlula leswi hi swi vulaka. Pimisa hi loko u nyikiwa dixkursu leli vulavulaka hi ku yengesela ntirho wa hina wa ku chumayela. Loko se u tikarhatela ku yendla hinkwaswu leswi u nga swi kotaka ka ntirho wa ku chumayela, a wu nga ta tilumaluma loko u vulavula hi mhaka leyi naswona swi ta va vevukela vamakwerhu kuva va yendla leswi u nga ta swi vula. Phela vamakwerhu va djondza hintamu ka leswi hi swi yendlaka ku tlula ka leswi hi swi vulaka. — 1 Tm. 3:13.
16. a) Hi swini 5 wa swilo leswi majovhem ma nga vaka xikombiso xaxinene ka swona? b) Jovhem li nga swi kotisa ku yini ku va xikombiso xaxinene ka ku vulavula?
16 Ka 1 Timotiya 4:12, Pawulo a vulavule hi 5 wa swilo leswi majovhem ma nga swi yendlaka leswaku ma va xikombiso xaxinene. Se swi ngo yini ka djondzo ya wena wexe u zama ku pexkizara leswi Pawulo a nga vulavula hi swona hi xin’we hi xin’we? Hi xikombiso, a hi nge u lava ku yampsisa ndlela leyi u vulavulaka hi yona. Swi ngo yini u pimisa hi leswi u nga swi yendlaka swaku u tiyisa van’wani hi leswi u swi vulaka? Loko swi ku wa ha tshama ni vapsali va wena, swi ngo yini u djondza ku va khensa nkama ni nkama hi leswi va ku yendlelaka swona? Xin’wani u nga xi yendlaka i ku khensa vamakwerhu lava va nga va ni swiyenge kumbe madixkursu loko mintlhanganu se yi helile u tlhela u va byela hi ku kongoma leswi u nga swi tsakela. Naswona swi ngo yini u zama ku hlamula hi marito ya wena loko u li mintlhanganwini? Phela loko u tikarhatela ku vulavula hi ndlela yayinene, hinkwavu va ta vhela va swi vona swaku u ya u va Mukreste wa ku wupfa. — 1 Tm. 4:15.
17. I yini leswi nga pfunaka jovhem swaku li fikelela leswi li navelaka ku swi yendlela Yehovha? (2 Timotiya 2:22)
17 “Baleka ku navela ka wujovhem, kambe lavetela ku lulama.” (Lerha 2 Timotiya 2:22.) Pawulo a pfune Timotiya leswaku a fambela kule ni swilo leswi a swi ta mu pfalela ku yengesela ntirho wa yena ka Yehovha, kumbe swilo leswi a swi ta wonha wunghanu leli a a li na lona na Yehovha. Swi nga yendleka na wena u tsumbule swaku ku ni swilo leswi swi ku hetelaka nkama lowu a wu ta wu tirhisela ku tirhela Yehovha, hambiloko swilo swoleswo swi nga bihanga. Hi xikombiso, pimisa hi nkama lowu u wu hetaka na u tlanga, na u li ka interneti kumbe na u tha magemi. Swi ngo yini u pumba nkama wolowo leswaku u yengesela ntirho wa wena ka Yehovha kumbe u pfuna vanhu van’wani? U nga ha tinyikela leswaku u pfunisa ka ku lunghisa Yindlo ya Wugandzeli kumbe ku ya chumayela ka xikarinyani. Phela mintirho leyo yi ta ku pfuna leswaku u va ni vanghanu lava nga ta ku pfuna ku tivekela mintirho leyi u lavaka ku yi yendlela Yehovha va tlhela va ku pfuna swaku u yi fikelela.
TIRHELA VAN’WANI LESWAKU U VA NI WUTOMI LA KU TSAKISA
18. Hi mhaka muni hi nga vulaka swaku Marka na Timotiya va ve ni wutomi la ku tsakisa?
18 Marka na Timotiya va titsone swin’wani leswaku va tirhela van’wani. Hi mhaka leyo, va ve ni wutomi la ku tsakisa naswona va yendlekeliwe hi swilo swa swinyingi swa ku tsakisa. (Min. 20:35) Marka a yendzile a ya ka tindhawu ta le kule leswaku a ya pfuna vamakwerhu van’wani naswona a ve ni nkateko wa ku tsala buku leli vulavulaka hi wutomi ni ntirho wa Yesu. Timotiya a pfune Pawulo leswaku va sungula mabandla ya nyuwani naswona va tiyise vamakwerhu va vanyingi. Ha tiyiseka swaku Yehovha a swi vonile leswi Marka na Timotiya va nga swi yendla, naswona a tsake hintamu hileswi a va tinyimiselile ku titsona swin’wani leswaku va tama va mu tirhela.
19. Hi mhaka muni majovhem ma fanele ma tirhisa leswi Pawulo a nga swi tsalela Timotiya naswona ma ta pfuneka hi yini?
19 Pawulo a a mu rhandza swinene munghanu wa yena Timotiya, funtshi leswo swa tikomba ka makarta lawa a nga mu tsalela wona. Makarta lawa Pawulo a nga ma tsala ma tlhela ma kombisa leswi Yehovha a mi rhandzisaka xiswona n’wina majovhem. Phela a lava swaku mi tsaka! Se yendla hinkwaswu u nga swi kotaka leswaku u yendla leswi Pawulo a nga swi tsalela Timotiya ni ku tlhela u tirhela van’wani. Loko u yendla leswo, u ta va ni wutomi la ku tsakisa swoswi funtshi ‘u ta khoma swi tiya ka wutomi la ntiyiso’ leli hi li nyimelaka. — 1 Tm. 6:18, 19.
LISIMU 80 ‘Ringa U Vona Swaku Yehovha i Munene’
a Pedru a a swi twisisa kahle leswi van’wani va titwisaka xiswona. Hi mhaka leyo, a mu tlhamusele kahle Marka leswi Yesu a a titwisa xiswona ni leswi a nga swi yendla. Se swi nga yendleka ku li swona leswi yendlaka swaku ka buku la Marka swi tlhamuseliwa kahle leswi Yesu a a titwisa xiswona ni leswi a a swi yendlisa xiswona swilo ka swiyimu swin’wani. — Mar. 3:5; 7:34; 8:12.
b NTLHAMUSELO WA MAFOTO: Marka na a pfuna Pawulo na Barnaba ka liyendzo la vona la wumisiyonariyu. Timotiya na a tsakile hi ku yendzela bandla leswaku a tiyisa vamakwerhu.