Lisima La Kupfumela Kukongomisiwa

KUKONGOMISA VANA SWI KATSA YINI?

Vana va lava kukongomisiwa ni kupfuniwa hi lava kuleke. Hi mhaka leyo, wena tani hi mupsali hi wena u faneleke u kongomisa u tlhela u pfuna n’wana wa wena. I ntiyiso leswaku van’wana vangaku pfuna kambe u fanele u khumbuka swaku leli i wutihlamuleli la wena.

HI MHAKA MUNI SWI LI SWA LISIMA KUKONGOMISA VANA?

Ka tindhawu tinyingi, vampsha ava buli hintamu ni lava kuleke. Hi mhaka muni? Vona swivangelo swingaliswingani:

• Vampsha va heta nkama wunyingi axikolweni, laha kungayo tala ntsena hi vampsha.

• Loko va huma xikolweni, vampsha van’wana va tshama voxe kaya hikusa vapsali va vona va le mintirhweni.

• Ka kukambisisa kun’wana loku yendliweke aEstados Unidos, kutsumbuliwe leswaku vatsongwana lavanga xikarhi ka 8 kuya ka 12 wa malembe va heta kolomuya ka 6 wa mawora na va yendla swilo swofana ni kub’ukela televhizori, kuyingisela tingoma ni kutha magemi.a

Buku lin’wana leli vulavulaka hi kudjondzisa vana li li: “Vampsha vanyingi swoswi avaha kombeli kupfuniwa kumbe kukongomisiwa hi vapsali, vaprisori kumbe vanhu van’wana lava kuleke. Matshan’wini ya leswo va yela vampshakuloni.”

NDLELA YA KUKONGOMISA VANA

Bula ni vana va wena.

LESWI BIBELE LISWI DJONDZISAKA: “Djondzisa jaha andleleni leyi lifaneleke lifamba ha yona; Hambiloko likulile alingetehambuka ka yona.” — Swivuriso 22:6.

Hi ntumbuluku, vana va rhandza kukongomisiwa ni kupfuniwa hi vapsali va vona. Vativi van’wana va vula leswaku hambiloko n’wana a li ni kolomuya ka 12 kumbe 13 wa malembe, a tolovela kuswi nyika lisima leswi vapsali vamu byelaka swona kutlula leswi a byeliwaka swona hi tintanga ta yena. Ka buku la yena (hi Xinghiza) lelinge: “Wena ni N’wana wa Wena wa Mupfana Kumbe wa Ntombhi”, Dr. Laurence Steinberg a vule leswi: “Vana lavanga axikarhi ka kolomuya ka 12 kuya ka 19 wa malembe vaswi lava kutiva mavonelo ya wena [tani hi mupsali] naswona hambiloko vangaswi kombekisi kumbe vanga nyimi ni hinkwaswu leswi uswi vulaka, vaku yingisa.”

Leswi hi ntumbuluku vana va lavaka kukongomisiwa hi vapsali, yendla hinkwaswu leswi ungaswi kotaka akuva uva kongomisa. Bula na vona. Va byeli leswi uswi vonisaka xiswona swilo, leswi uswi nyikaka lisima ni leswi se uswi djondzeke awuton’wini.

Pfula mukhandlu wa leswaku n’wana wa wena a pfuniwa ni kukongomisiwa hi van’wana.

LESWI BIBELE LISWI DJONDZISAKA: “Lweyi afambaka ni vakutlhariha atatlhariha, kambe lweyi atirhisanaka ni swihunguki switamufambela kubiha.” — Swivuriso 13:20.

Loko kuni munhu wa mukulu lweyi u vonaka swaku angava xikombiso xa xinene ka n’wana wa wena, aswita va kahle kulava mukhandlu wa leswaku n’wana wa wena a tolovela kubula na yena. Leswi aswi vuli swaku se uta cukumetela wutihlamuleli la wena ka yena. Kambe leswi wena ungataswi yendla kupatsa ni leswi yena angataswi vula kumbe kuswi yendla swita pfuna n’wana wa wena leswaku a kula hi ndlela leyi faneleke. Abibeleni, hi kuma xikombiso xa Timotiya, lweyi hambiloko se a kulile, a djondzeke swotala ka Mupostola Pawulo. Pawulo na yena a pfunekile hi kuva munghana wa Timotiya. — Vafilipiya 2:20, 22.

Mindjangu yinyingi namuntlha ayi tshami xikan’we naswona va vovo, va tiyu ni maxaka man’wana vangaha tshama ka matiko man’wana. Loko u li ka xiyimu xa kutshamisa xileswo, lava tindlela ta kupfuna vana va wena kuva ni vanghanu lava kuleke, lavanga ni wumunhu leli u tsakelaka leswaku va va na lona.