Leswi Siyensiya Li Kalaka Li Nga Swi Koti Ku Swi Tlhamusela

Swi tikomba na vasiyentixta va djondzile swilo hinkwaswu leswi nga kona, hambileswo ka ha ni swivutiso swa swinyingi swa lisima leswi va kalaka va nga swi koti ku swi hlamula.

Indjhe siyensiya li nga swi kota ku tlhamusela swaku swilo leswi nga kona ku patsa ni wutomi swi sungulise ku yini? A li nge swi koti. Van’wani va vula swaku vanhu lava va djondzaka swilo leswi nga kona lava va vitaniwaka va cosmólogo va nga swi kota ku tlhamusela swaku swilo swi sungulise ku yini. Kambe Marcelo Gleiser, profesori wa lava va djondzaka swa tinyeleti wa univhersidadi la Dartmouth, lweyi a kalaka a nga kholwi kumbe ku yala swaku Xikwembu xi kona, a li: “Hina vakambisisi va swilo leswi nga kona a hi se swi kota ku swi tlhamusela swaku swilo hinkwaswu leswi swi sungulise ku yini.”

Revhixta lin’wani leli vulavulaka hi swa siyensiya, loko li vulavula hi leswi wutomi li nga sungulisa xiswona li te: “A swi nge koteki ku tiva leswi wutomi li nga sungulisa xiswona lani misaveni hikusa maribye ya manyingi ya khale ni marhambu ya khale, leswi a swi ta hi pfuna ku tiva leswi nga yendleka a ku sunguleni ka misava se swi nyamalalile khale.” Marito lawa ma kombisa swaku a siyensiya a li se swi kota ku hlamula xivutiso lexi nge: A wutomi ni swilo hinkwaswu leswi nga kona swi sungulise ku yini?

Kambe u nga ha tivutisa u ku: ‘Loko ku li leswaku misava yi yo yendliwa, i mani lweyi a nga yi yendla?’ Naswona swi nga ha yendleka u tlhela u tivutisa leswi: ‘Loko swi ku Lweyi a nga yendla swilo hinkwaswu leswi nga kona a ni wutlharhi ni lirhandzu, hi mhaka muni a pfumelela swaku vanhu va hlupheka? Hi mhaka muni a pfumelela swaku ku va ni wukhongeli la ku hambanahambana? Naswona hi mhaka muni a pfumelela swaku vanhu lava va vulaka swaku va mu gandzela va yendla swilo swa ku biha?’

Tinhlamulu ta swivutiso leswi a hi nge ti kumi ka siyensiya kambe tona ti kona, naswona vanhu va vanyingi se va ti kumile ka Bibele.

Vasiyentixta van’wani va tinyike nkama wa ku djondza Bibele naswona va vula swaku swoswi se va kholwa swaku ku ni Lweyi a nga yendla swilo hinkwaswu. Loko u lava ku tiva swaku hi mhaka muni va kholwa, nghena ka jw.org, u ya lani ka ku lavetela hi kona u ya tsala swaku “mavonelo ya van’wani hi swaku wutomi li sungulise ku yini”.

Siyensiya Ni Bibele Swi Va Kholwisile

Georgiy N. Koidan, ntivi ya química

“Ka ntirho wa mina, minkama ya yinyingi swi lava ni ‘patsela’ swilo swa ku hambanahambana leswaku ni hamba ma molécula. Swi lava ni pimisa kahle hi nchumu wun’wani ni wun’wani lowu ni nga ta wu yendla hikusa loko no tshuka ni phazama ka nchumu xin’we swi ta wonheka. Hambileswi ntirho wa mina wu karhataka, a wu nge fananisiwi ni ntirho wawukulu lowu yendlekaka ka maselula lawa ma hanyaka leswaku ku va ni ma molécula. Leswo swi ni yendla ni kholwa swaku ku ni Xikwembu lexi wu tivaka kahle ntirho lowu ku tlula hina.

“Nkama ni nga sungula ku djondza Bibele ni vhele ni swi vona swaku lona a li hambanile swinene ni mabuku lawa man’wani. Phela Bibele li tsaliwe kolomuyani ka 2.000 wa malembe lawa ma nga hundza, kambe leswi li swi vulaka swa ha pfuna ninamuntlha. Leswi li swi vulaka hi ndlela leyi hi nga lulamisaka hi yona swikarhatu andjangwini, antirhweni ni vanhu van’wani ninamuntlha swa ha tirha. Ni vhele ni swi vona swaku ku ni munhu lweyi a nga ni wutivi la ku tlula la vanhu, lweyi a hi nyikaka switsundzuxu swa ku fana ni leswo.”

Yan-Der Hsuuw, mudjondzi wa leswi yendlekaka swaku n’wana a vumbeka a ndzeni ka mamani wa yena

“Leswaku ku vumbeka munhu andzeni ka khwirhi la mamani wa yena, swi lava swaku maselula hinkwawu ma tirhisana hi xiwona leswaku ku vumbeka maselula ya minsiha, ya marhambu, ya ngati ni man’wani, se hi wugamu ma tlhangana swaku ku vumbeka munhu. Leswi humelelaka lomu ndzeni swaku ku za ku va ni munhu swi hlamalisa swinene naswona a hi nge swi twisisi hi ku helela. Hi mavonelo ya mina ku ni munhu lweyi a nga ni wutivi lalikulu, lweyi a yendlaka swaku leswo swi koteka.

“Ndlela leyi buku la Tipisalema 139:15, 16, li tlhamuselaka hi yona ndlela leyi n’wana a kulaka hi yona ndzeni ka khwirhi la mamani wa yena, yi fana hintamu ni leswi vasiyentixta va nga swi tsumbula ka malembe ya swoswi. Se a swi ta kotekisa ku yini swaku buku la khale hintamu li tlhamusela kahle mhaka leyi? Swa tikomba swaku leswo swi kotekile hikusa Muvumbi hi yena a nga kongomisa mutsali wa buku leli.”

Sixtira vhidiyo leli nge: Rocío Picado Herrero: Uma Professora de Química Fala da Sua Fé. Lavetela vhidiyo leli ka site la jw.org.