SEMANA 23
Taaticha, jarhuataa je chaari sapiichani parakaksï xénchaaka Tata Diosï Jeobani
“Uékaakari chiiti Tata Diosïni méntku iámindu chiiti mintsita jingoni, ka iámindu chiiti alma jingoni ka iámindu chiiti eratsekua jingoni” (MAT. 22:37).
PIREKUA 134 Chíti uájpechaksï kóntperata máesti
AMBE ENGACHI EXEAKAa
1, 2. ¿Andiksïsï máru Biblieri prinsipiuecha niárajki sánderu jukaparhakueni para jucha?
NIÁRASTIA jurhiatikua para boda, nobiu ka nobia kánikuaksï sési xarharaxati ka jingontkuksï kurhaaxati konsejuechani enga erachi íntsaani jaka enga arhijtsïkpini jaka. Imeechaksï míteastia ini konsejuechani. Peru jima para orhepatini, ambe engaksï kurhaaka kánikua ambe arhikuekasïndi jimbokaksï ueenaaka ísï únia eskaksï na jorhenguarhika.
2 Sáno májkueni ambe úkuarhisïndi enga ma kʼuiriperaani jarhajka sapiichani. Jamberi temungurhiri ma uánikua arhijtsïkperatechanksï kurhauatia engaksï uandajka néna kʼuiriperaani sapiichani. Joperu engaksï kánguarhiajkia sapiichani ménderuenisïndia ambe ma. Iásïksï sánderu jukaparhakuesïndia para imeecha Biblieri prinsipiuecha engaksï indeeri ambe uandajka. ¡Xáni kʼéri ánchikuarhita ma para imeecha! Enga ambe ma mójtakurhijka, ístu mójtakurhisïndi na engachi exeajka Biblieri prinsipiuechani engachi sési míteakia. Ísï jimbo, Tata Diosï Jeobaeri marhuarichachi “pauani pauani” arhintasïnga Bibliani ísï eska Israeli anapu reicha na ueenga ka eratsentasïngachi ambe engachi arhintajka (Deut. 17:19).
3. ¿Ambechi exeni jaua ini jorhenguarhikua jimbo?
3 Taaticha, chájtsï kʼéri kóntperata ma jatsiska enga kristianu ma uaaka jatsini: jarhuataani chaari sapiichani parakaksï míteaka Tata Diosï Jeobani. Peru no solu uétarhisïndi aianguani Tata Diosïri ambe, imaksï jatsisti para niárani xénchani Tata Diosïni iámu imeecheri mintsita jingoni. ¿Nénajtsï uaa ísï úni? Ini jorhenguarhikua jimbo, tʼámu Biblieri prinsipiuechanchi exeani jauaka engaksïni uaaka jarhuatani (2 Tim. 3:16). Ístu, exeni jauakachi na enga xáni sési nikuakia máru taatichani engaksï ísï úkia eskaksï Biblieri konsejuecha na uandajka.
TʼÁMU BIBLIERI PRINSIPIUECHA ENGA JARHUATAUAKA TAATICHANI
¿Ambeksï niáraa úni taaticha engaksï méntkisï kurhakuska Tata Diosï Jeobani eska jarhuatauaka ka engaksï ambakiti ejemplu ma íntsaaska uájpeechani? (Exea je párrafuechani 4 ka 8).
4. ¿Náki Biblieri prinsipiuechaksï uaa jarhuataani taatichani parakaksï uájpeecha mintsita jingoni xénchaaka Tata Diosï Jeobani? (Santiagu 1:5).
4 Primeru: kurhaku je Tata Diosï Jeobani eskaksïni jarhuataaka. Para jarhuataani chaari sapiichani xénchani Tata Diosïni, chájtsï uétarhinchasïnga jánhaskakua. Ísï jimbo, kurhaku je eskaksïni jánhastaaka (arhinta je Santiagu 1:5). Tata Diosï Jeoba jindeesti enga sánderu ambakiti konsejuechani íntspiajka. ¿Andi? Mámaru ambe jimbo. Ma jindeesti jimboka ima jindeeska Taati ma enga sánderu eksperiensia jatsika (Sal. 36:9). Ka máteru, jimboka imeeri konsejuecha méntkisïjtsïni marhuachesïnga (Is. 48:17).
5. a) ¿Náki jarhuajperatechani íntsaaski Tata Diosï Jeobaeri kúnguarhikua taatichani? b) ¿Ambejtsï jorhenguarhiski bideueri na engaksï kʼuiriperaaka uájpeechani erachicha Amorim?
5 Parakajtsï uaaka jarhuataani chaari sapiichani xénchani Tata Diosï Jeobani, imaksïni uánikua ambe jorhendasïndi imeeri Karakatani úraparini ka imeeri kúnguarhikuani (Mat. 24:45). Pori ejemplu, ambakiti konsejuechantsï exeantauaka partirhu “Jarhuajperata para familiecha”, enga uánikua uéxurhini uerapka rebistarhu ¡Despertad! ka iásïksï internetirhu jarhastia jw.org jimbo. Juchaari pájina internetirhu, ístujtsï exeantauaka bideuechani, entrebistechani ka máteru ambe engaksïni jarhuataaka ísï úni eska Tata Diosï na uandajka parajtsï kʼuiriperaani chaari sapiichani (Prov. 2:4-6).b
6. ¿Ambe uandasïni taati ma ka imeeri témba na enga Tata Diosï Jeoba jarhuataani jaka imeeri kúnguarhikua jimbo?
6 Uánikua taatichaksï grasiasi íntspintastia iámindu inde jarhuajperata jimbo enga Tata Diosï Jeoba íntsaajka imeeri kúnguarhikua jimbo. Taati ma enga Joseph arhinhajka uandasïndi: “Tanimu sapiichani kʼuiriperaani, kánikua úkua jukasti. Juchiiti uarhiiti ka ji, méntkisïchi kurhakusïnga Tata Diosï Jeobani eskajtsïni jarhuataaka. Ka somenchi exeska eska jorhenguarhikua ma o bideu ma meru jiáni ueraska engachi uétarhinchani japka. Méntkisïchi mintsikasïnga eskajtsïni Tata Diosïri konsejuecha jarhuataaka”. Joseph ka imeeri témba exestiksï eskaksï i jorhenguarhikuecha ka bideuecha jarhuataaxaka imeeri uájpeechani parakaksï niáraaka Tata Diosï Jeobaeri amigueni.
7. ¿Andisï jukaparhakue eskaksï taaticha jánguarhintaaka xáni eskaksï xáni uaaka paraksï ambakiti ejemplu máeni? (Roma 2:21).
7 Segundu: chaari ejemplu jingoni jorhentpi je. Sapiichaksï iámindu ambe exeni jarhasïndi ka imani ambeksï úsïndi ambe engaksï taati jémbeecha újka. Ísïisti, no nema perfektuesti (Rom. 3:23). Joperu taaticha engaksï jánhastiika jánguarhintasïndiksï eskaksï xáni uaaka paraksï ambakiti ejemplu ma íntspini (arhinta je Roma 2:21). Taati ma ísï uandaspti sapiicheri ambe: “Ísïistiksï eska esponjecha engaksï iámu ambe antsitajka”. Ka ístu uandaspti: “Engaksï exejka eska ambe engachi újka no terukuntasïnga imani jingoni engachi jorhendaajka, nójtsïni ióndaati arhini indeni ambe”. Ísï jimbo, engachi uéjka eskaksï juchaari sapiicha xénchaaka Tata Diosï Jeobani, juchachi orheta jatsiska para xarhatani eskachi kánikua xénchasïnga.
8, 9. ¿Ambejtsï jorhenguarhiski inde ambeeri enga Andrew ka Emma uandantajka?
8 Taatichaksï uaati uánikua ambe úni paraksï jorhendaani imeeri sapiichani xénchani Tata Diosï Jeobani. Ju je exeni ambe enga uandantajka Andrew, tumbi ma enga 17 jatiriika ka enga itsï atakuarhikia: “Juchiiti taatichajtsïni méntkisï jorhendasti eska kánikua jukaparhakueska kómarhini. Mándani chúrikuechani juchiiti taati kómarhisïreendi jíndeni jingoni nájkirukani ji tʼuini ísï ueengia. Juchiiti taatichajtsïni méntkisï arhisïreendi: ‘Méntkisïjtsï uaaka kómarhini Tata Diosï Jeobani’. Ísï jimbo, kánikua jukaparharasïreenga kómarhini Tata Diosïni. Iásï sési pʼikuarherasïnga Tata Diosï Jeoba jingoni uandontskuarheni ka ísï exesïnga komueska taatini ma engarini xénchajka”. Taaticha, miá je eska chaari xénchperakua Tata Diosï Jeobani jimbo uaaka mintsitarhu niárakuani chaari sapiichani.
9 Ju je exeni iásï ambe enga uandantajka Emma. Enga imeeri taati jurajkuapka, uánikua kantsperatecha jingoni jurajkuaspti. Emma miásïndi: “Uánikua xanhari mama no andangutasïreendi sentabuni. Joperu méntkisïjtsïni arhisïreendi eska Tata Diosï Jeoba kuidariuasïnga imeeri marhuarichani ka eska íntsaasïnga ambe engaksï uétarhinchajka. Ka imani ambe jimbo enga ueenga, exesïreenga eska segura jarhasïreenga ambe enga uandeenga. Mama ejemplu jingoni jorhentpisïreendi”. ¿Ambejtsïni jorhendasïni i ambe? Eska asta jiáni engaksï problemecha jarhajka, taatichaksï uaati imeecheri ejemplu jingoni jorhentpini (Gal. 6:9).
10. ¿Kánksï úpirini Israeli anapu taaticha uandontskuarheni imeecheri sapiicha jingoni? (Deuteronomio 6:6, 7).
10 Terseru: pʼinde je uandontskuarheni chaari sapiicha jingoni. Tata Diosï Jeoba arhiaspti Israeli anapu taatichani eskaksï jatsispka para pauani pauani uandontskuarhekuani imeecheri sapiichani imeeri ambe (arhinta je Deuteronomio 6:6, 7). Na uéjki jandoraksï úsïreendi uandontskuarheni imeecheri sapiicha jingoni ka jarhuataani parakaksï xénchapiringa Tata Diosï Jeobani. Pori ejemplu, tataka sapirhatichaksï chúskutasïreendi jarhuatani imeeri taatini jatsintani ambe ma o pʼikuntani ambe ma. Nanaka sapirhatichaksï úsïreendi jarhuataani amambechani kʼumanchikuarhu, komu sïrikuni o máteru ambe úni. Engaksï márku ueenga ambe ma, úsïrendiksï ambakiti ambeeri uandontskuarheni. Pori ejemplu, na enga xáni sési kámpijka Tata Diosï Jeoba ka na enga kuidariuenga imeecheri familiani.
11. ¿Kánksï úpirini taaticha uandontskuarheni uájpeecha jingoni?
11 Ini jurhiatikuecha jimbo kánikua ménderuenistia. Uánikua paisicha jimbo taaticha ka uájpeechaksï kasi no úsïndi májku kʼéri jarhani, jimbokaksï ánchikuarhini jarhasïnga o eskuela jarhani. Ísï jimbo, taatichaksï jatsisti para exeni káni engaksï uaaka uájpeecha jingoni jarhani ka uandontskuarheni imeecha jingoni (Efes. 5:15, 16; Filip. 1:10). Uaatiksï ísï úni engaksï familieri jorhenguarhikua jatsiaka. Tumbi sapichu ma enga Alexander arhinhajka uandasïndi: “Papa sési organisarisïndi iámu ambe parachi úni jatsini familieri jorhenguarhikuani ka jánguarhintasïndi parachi májku kʼéri jarhani iáminduecha. Engachi na kʼamarajkia jorhenguarhini jimachi pakarasïnga uandontskuarheni”.
12. ¿Ambe jatsiski para miántani ima enga familiani ma orhejtsïkujka familieri jorhenguarhikueri ambe?
12 ¿Ambe uaa úni ima enga familiani ma orhejtsïkujka parakaksï uájpeecha tsitiaka familieri jorhenguarhikuani? Ma ambe engajtsï uaaka úni jindeesti májku kʼéri jorhenguarhini libruni Tsípikua jingoni ireka je. Engajtsï májku kʼéri jorhenguarhiska ini libruni, uaakajtsï ambakiti ambeeri uandontskuarheni. Ka jimbokajtsï uékasïnga eskaksïni chaari sapiicha aiangukuarhiaka na engaksï pʼikuarherajka o ambe engaksï uandanhiani jarhajka, asï úra je familieri jorhenguarhikuani parajtsï xukaani o jurhimberantaani. Engaksïni arhiska ambe ma enga no terukuntajka Biblia jingoni, asï uandanhia je. Sánderu sési, agradeserikua je engaksïni arhiaka na engaksï exejka ambe ma ka arhia je parakaksï seguiriuaka ísï úni. Engaksïni chaari sapiicha aianguaka na engaksï pʼikuarherajka sánderujtsï no úkua jukanchaaka jarhuataani.
¿Nénaksï uaa taaticha úrani kueraakata ambe paraksï jorhendaani uájpeechani exeni na enga jásïika Tata Diosï Jeoba? (Exe je párrafu 13).
13. ¿Ístuksï káni úpirini jarhuataani taaticha uájpeechani parakaksï andarhieraaka Tata Diosï Jeobani?
13 Taaticha, exe je káni engajtsï uaaka jarhuataani chaari sapiichani parakaksï andarhieraaka Tata Diosï Jeobani. Uaakajtsï na uéjki jatini jorhendaani chaari sapiichani juchaari Tata Diosïri ambe enga xáni uékpitiika. Naandi ma enga Lisa arhinhajka uandantasïndi: “Jarhuataasïrengachi juchaari sapiichani parakaksï sánderu mítepiringa Tata Diosï Jeobani kueraakatani úraparini. Pori ejemplu, enga juchaari uíchu uenga ambe ma engachi jimbo terekuarhienga, miátantaasïreengachi eska Tata Diosï Jeobajtu tsípisïnga ka eska jukaparharasïnga tsípikuani májkueni eska jucha”.
Taaticha, ¿míteaskijtsï chaari sapiicheri amiguechani? (Exe párrafu 14).d
14. ¿Andisï jukaparhakue eskaksï taaticha jarhuatauaka uájpeechani ambakiti amiguechani erakuani? (Proverbios 13:20).
14 Kuartu: jarhuataa je chaari sapiichani parakaksï ambakiti amiguechani jatsiauaka. Tata Diosïri uandakua jurhimbitku uandasïndi eska amiguechajtsïni uaaka pájtamani para sési úni ambe ma o para no sési úni (arhinta je Proverbios 13:20). Taaticha, ¿míteskijtsï neeskiksï chaari sapiicheri amiguecha? ¿Sésijtsï míteaski ka jarhaskijtsïa imeecha jingoni? ¿Ambejtsï uaa úni parakaksï chaari sapiicha imeecheri amigueuaka engaksï xénchajka Tata Diosï Jeobani? (1 Kor. 15:33). Engajtsï uaaka ambe ma chaari sapiicha jingoni, pʼímarhia je ima kʼuiripuechani engaksï sési pájperakua ma jatsika Tata Diosï Jeoba jingoni (Sal. 119:63).
15. ¿Ambeksï uaa úni taaticha para jarhuataani uájpeechani ambakiti amiguechani jatsiani?
15 Ju je exeni ejemplu ma. Taati ma enga Tony arhinhajka uandasïndi ambe enga ima ka imeeri témba úka para jarhuataani imeeri sapiichani paraksï ambakiti amiguechani jatsiani: “Juchiiti uarhiiti ka ji desde iónisïchi pʼímarhiaskia erachichani ka pirenchichani engaksï mámaru jatiriika ka mámaru pʼindekuechani jatsiani. Tʼiresïngachi ka sésichi pʼikuarherasïnga májku kʼéri jatsini familieri jorhenguarhikuani. Kánikuachi sési exesïnga ísï úni parachi úni míteani imani kʼuiripuechani engaksï xénchajka Tata Diosï Jeobani ka tsípikua jingonksï marhuakuni astachi niáraska jatsiani juchiniu sirkuitueri orhejtsïkutichani, misioneruechani ka máteru erachichani. Exeskachia eskaksï i erachicheri eksperiensiecha, na engaksï xáni tsípikua jingoni marhuakujka Tata Diosïni ka ambe engaksï xáni újka, kánikua marhuakuastia juchaari sapiichani ka ústi eskaksï sánderu andarhieraaka Tata Diosï Jeobani”. Taaticha, jánguarhinta je xáni eskajtsï xáni uaaka para jarhuataani chaari sapiichani ambakiti amiguechani jatsiani.
¡ASÏ KUATANTA JE!
16. ¿Ambeksï jatsiski para miántani taaticha enga uájpa ma nóteru uékaakia marhuakuni Tata Diosï Jeobani?
16 ¿Ka engaksïni chaari sapi arhiska eska nóteru uékasïngia marhuakuni Tata Diosï Jeobani nájkirukajtsï chá xáni jánguarhintaka? Asï eratsi je eskajtsï no úska jarhuatani. Tata Diosï Jeobajtsïni iáminduechani íntskusti sésikua parachi erakukuarhini sinchi marhuakua o nómbe, asta chaari sapiichani. Enga chaari sapi uékaaka jurajkuni Tata Diosï Jeobani, miá je eska ima uaaka kʼuanhatsentani. Ístu miá je uandantskuani tumbiiri ma enga tsïnchekata japka (Luk. 15: 11-19, 22-24). Inde tumbi jurajkuspti ambakiti xanharuni, joperu tátsekua kʼuanhatsentaspti. Chájtsï úpiringa uandani: “Peru inde uandantskuajku máesti. Inde no niárasti meru ísï úkuarhini”. Joperu tumbiiri ejemplu ma enga Elie arhinhajka, xarhatasïndi eska niárasïnga ísï úkuarhini.
17. ¿Nénaksïni jarhuatasïni chánksïni ambe enga nitamakuarhipka Elie?
17 Elie ini ambe uandantasïndi imeeri taaticheri ambe: “Kánikuaksï jánguarhintasti parakani niárapiringa xénchani Tata Diosï Jeobani ka imeeri Karakatani, Bibliani. Joperu engani na tumbiipkia, kánikua no kurhandirasïrengia”. Joperu Elie uénaspti nóteru sési marhuakunia Tata Diosïni ka no jurajkusïreendi eskaksï taati jémbeecha jarhuatapiringa paraka ménderu sési pájperantapiringa Tata Diosïni jingoni. Uéntaspti imeo ka nóteru kurhajchasïreendia Tata Diosïri juramukuechani. Ménichani uandontskuarhekusïreendi Biblieri ambe imeeri amiguni ma. Elie miásïndi: “Engani sánderu uandontskuarhekuenga juchiiti amiguni Tata Diosï Jeobaeri ambe, sánderuni miásïreenga Tata Diosïni. Ima ambe engajtsïni juchiiti taaticha xáni jánguarhintapka jorhendani ka engani útasï miáni japka, inde amberini sánhani arhispti mintsitarhu niáracheni”. Tátsekua, Elie kʼuanhatsentaspti jurhimbikuarhu.c ¿Úsïntsï eranhaskani na engaksï xáni sési pʼikuarherapka imeeri taaticha jimbokaksï sapichku uénaspka jorhendani paraka xénchapiringa Tata Diosï Jeobani? (2 Tim. 3:14,15).
18. ¿Nájtsï exeasïni imani taatichani engaksï kánikua jánguarhintani jaka jorhendaani uájpeechani paraksï xénchani Tata Diosïni?
18 Taaticha, Tata Diosï Jeobaksïni kʼéri kóntperata ma íntskusti parajtsï tʼarhexeraani imeeri marhuarichani engaksï iásï kʼuiripeni jaka (Sal. 78:4-6). Míteskachi eska úkua jukaska ísï úni, jimboksïnisï mintsita jingoni felisitarijka chaari ambakiti ánchikuarhita jimbo engajtsï xáni jánguarhintani jaka úni. Seguiri je jánguarhintani na engajtsï xáni uaaka parajtsï jarhuataani chaari sapiichani xénchani Tata Diosï Jeobani, ka parajtsï tʼarhexeraani ísï eskaksï na uandajka imeeri konsejuecha (Efes. 6:4). Engajtsï ísï úska, uaakajtsï seguru jarhani eska juchaari Taati auandarhu anapu enga xáni xénchpetiika kánikua sési pʼikuarheraaka chánksïni jimbo.
PIREKUA 135 Jeobakini arhixati: “Mímixekua xarhata juchiti uátsï”
a Taaticha engaksï kristianuecheka kánikuaksï xénchaasïndi imeecheri sapiichani. Jánguarhintasïndiksï paraksï exeni ambe engaksï uétarhinchajka ka na engaksï pʼikuarherajka. Joperuksï sánderu jánguarhintasïndi parakaksï imeecheri sapiicha niáraaka xénchani Tata Diosï Jeobani. I jorhenguarhikua tʼámu prinsipiuecheri uandaati enga uaaka jarhuataani taatichani paraksï ísï úni.
b Exe je bideuni Jeobajtsïni jorhendasti néna tʼarhexeraani juchari sapiichani jw.org jimbo.
c Exe je jorhenguarhikuani “La Biblia les cambió la vida” rebistarhu La Atalaya 1 de abrili de 2012.
d AMBE ENGAKSÏ XARHATAJKA IMAJENICHA: Taati ma basketboli chʼanaxati imeeri uájpa ka imeeri amigu jémba jingoni jimboka uékasïnga uájpeecheri amiguechani míteani.