SEMANA 26
PIREKUA 123 Ju je méntkisï kurhajchani Jeobaeri juramukuani
Ju je jiókuarhini eskachi no iámu ambe míteska
“Nóchi méni uaaka kurhangukuni imani enga jatsika uinhapikua para iámindu ambe úni” (JOB 37:23).
AMBE ENGACHI JORHENGUARHIAKA
Nájkirukachi no iámindu ambe míteka, sésichi irekaaka engachi imani ambejku eratseaka engachi míteka ka engachi mintsikaska Tata Diosï Jeobani.
1. ¿Nénajtsïni kueraaski Tata Diosï Jeoba ka andi?
JUCHACHI úsïnga eratsentani, jorhenguarhini ka ísï úni eskachi na jorhenguarhijka jimbokajtsïni Tata Diosï Jeoba ísï kueraaska. Ka ísïjtsïni kueraasti jimboka uékasïnga eskachi míteaka jurhimbikuani ka eskachi sési úraaka eratsekuani parachi ambakiti ambe erakuni úni (Prov. 2:1-5; Rom. 12:1).
2. a) ¿Ambechi jatsiski para miáni? (Job 37:23, 24; ístu exe je imajenini). b) ¿Andijtsïnisï marhuachejki miáni eskachi no iámu ambe úsïnga úni ka eskachi no iámu ambe míteska?
2 Nájkirukajtsïni Tata Diosï Jeoba ísï kueraaka parachi uánikua ambe jorhenguarhini, ju je miáni eskachi no iámindu ambe míteska (arhinta je Job 37:23, 24). Pori ejemplu jiáni enga Tata Diosï Jeoba mámaru ambe kurhamarhipka Jobuni, xarharaspti eska Jobu uánikua ambe no mítespka. Inde ambe jarhuataspti Jobuni paraka nóteru májkueni eratsepiringia ka exeni eska jatsispka para kaxumbitiini (Job 42:3-6). Engachi juchajtu jiókuarhiaka eskachi no iámu ambe úsïnga úni, nijtu iámu ambe míteni, jarhuatasïndijtsïni kaxumbitiini ka mintsikani eskajtsïni Tata Diosï Jeoba méntkisï aianguaka ambe engachi jatsika para míteni parachi úni ambakiti ambe erakuni úni (Prov. 2:6).
Ísï eska Jobu na jiókuarhipka eska uánikua ambe no mítespka, juchantsïntujtsïni kánikua marhuachesïndi. (Exe je párrafu 2).
3. ¿Ambechi exea ini artikulu jimbo?
3 Ini artikulu jimbochi exeaka ambe engachi no míteka ka andisï inde ambe úpirini problema máeni. Ístuchi exeaka andisï sési jaki no míteni máru ambe. I ambejtsïni jarhuataati sánderu mintsikani eskajtsïni Tata Diosï Jeoba aianguaka ambe engachi jatsika para míteni jimboka ima iámindu ambe míteska (Job 37:16).
NÓCHI MÍTESKA KÁNI KʼAMAJKUNHAA PARHAKPINI ANAPU AMBE
4. Eska na uandajka Mateu 24:36, ¿ambechi no míteski?
4 (Arhinta je Mateu 24:36). Nóchi míteska káni kʼamajkunhaa parhakpini anapu ambe. Jiáni enga Jesúsi Echerirhu jámani japka no mítespti “na jatini ka na jandora úkuarhia” inde ambe. Tátsekua arhiaspti apostoliichani eska Tata Diosï Jeobajkusï sésikua jatsika para uandani na jatini ísï úkuarhia (Úku. 1:6, 7). Jiájkani, juchachi no uaaka míteni indeni jurhiatikuani enga Tata Diosï Jeoba erakukia para kʼamajkuni parhakpini anapu ambe.
5. No míteni na jatini kʼamajkunhaa parhakpini anapu ambe, ¿nénajtsïni úpirini no sési úchini?
5 Seguni eska Jesúsi na uandapka, nóchi míteska na xáni kuerataxaki para kʼamajkunhani parhakpini anapu ambe ka inde ambe úpirindi úni eskachi kuatantaaka o nóteru uékania Tata Diosïni marhuakuni ka sánderia engachi ióni marhuakukia imani. O jamberichi úkua jukanchapiringa tekaantani jimboka juchaari familia ka máteru kʼuiripuechajtsïni arhinchasïnga jimboka no ísï úkuarhixaka eskachi na uandantajka (2 Ped. 3:3, 4). Ka astachi jamberi niárajka eratseni: “Para ji sánderu fásiliipirindi tekaantani engani mítepiringa na jatini úkuarhipirini inde ambe”.
6. ¿Andisï sési jaki no míteni na jatini kʼamajkua Tata Diosï Jeoba parhakpini anapu ambe?
6 Engajtsïni Tata Diosï Jeoba no aianguni jaka na jatini kʼamajkua parhakpini anapu ambe jindeesti parachi úni xarhatakuni eskachi marhuakuxaka jimbokachi xénchasïnga ka mintsikani. Juchachi no eratsesïnga: “Ixú jamberkuni marhuakuakia Tata Diosïni”, sánderu sési, juchachi uékasïnga marhuakuni para méntkisï. Ísï jimbo, jatsiskachi para eratseni ambe enga úkuarhiaka “Tata Diosï Jeobaeri jurhiatikua” jimbo ka no na enga jatini janoaka. Jo, engachi eratseska ambe enga uaaka Tata Diosï Jeoba jarhuataatijtsïni parachi sánderu andarhierani ka parachi sánderu jánguarhintani sési pʼikuastani (2 Ped. 3:11, 12).
7. ¿Ambe ka ambechi míteski?
7 Sánderu sésiisti imani ambe eratseni engachi kʼóru míteka. Komueskaksï últimu jurhiatikuecha ueenakuarhiska 1914 jimbo. Ka xarharasïndi eska ísïiska jimboka Tata Diosï úska eskaksï Bibliarhu karakata japiringa profesiecha engaksï uandajka ambe enga xáni úkuarhipiringa indeni tiempu jimbo. Ísï jimbo, sésichi míteska eska Tata Diosï Jeobaeri ʻkʼéri jurhiatikua axuterku jarhaskia’ (Sof. 1:14). Ístuchi míteska eska Tata Diosï uékasïnga eskachi jánguarhintaaka uánikua kʼuiripuechani aianguani “ambakiti aianhperakua Tata Diosïiri Reinueri” (Mat. 24:14). Ka ísïchi úxaka jimbokachi ma 240 paisiicha ka territoriuecha jimbo aianhpixaka ka jukari 1,000 idiomeecha jimbo. Jiájkani, parachi úni tsípikua jingoni aianhpini Reinueri ambe no uétarhisïndi eskachi míteaka “na jatini ka na jandora” kʼamajkua Tata Diosï Jeoba parhakpini anapu ambe.
NÓCHI MÍTESKA NÉNAJTSÏNI JARHUATAA TATA DIOSÏ JEOBA
8. ¿Andichisï no méni uaa kurhanguni ambe enga xáni újka Tata Diosï Jeoba? (Eclesiastés 11:5).
8 Nóchi méntkisï mítesïnga ambe enga újka Tata Diosï Jeoba (arhinta je Eclesiastés 11:5). I ambe arhikuekasïndi eskachi no mítesïnga andisï Tata Diosï ísï újki ambe ma o andisï jurajkujki eska ísï úkuarhiaka máru ambe para kumplirini ambe enga ima uéjka. Nóchi méni uaaka indeni ambe míteni nijtu ambe enga úraaka parajtsïni jarhuatani (Sal. 37:5). Biblia uandasïndi eskachi no méni uaaka kurhanguni ambe enga xáni újka Tata Diosï Jeoba ísï eskachi na no újka sési kurhanguni na enga úkuarhijka charhaku ma matrisirhu, ambe ma engaksï sientifikuecha seguiriini jaka inbestigarini.
9. Jimbokachi no míteska nénajtsïni uaa jarhuatani Tata Diosï Jeoba, ¿ambechi úpirini eratseni?
9 Pori ejemplu, úpiringachi uandanhiani jimbokachi no míteska nénajtsïni meru jarhuataa Tata Diosï Jeoba. Ísï jimbo, jamberichi no tekaani jaka sánderu uérani aianhpini o imani lugari jimbo mótsini engaksï sánderu aianhpiricha uétarhini jaka. Ístu, jamberichi eratsejka eska Tata Diosï Jeoba no tsípixaka juchantsïni jingoni jimbokajtsïni no sési nichexaka. Jamberichi eratsepka úni máru ambe ka nóchi úni jarhani kumpliriini, o jamberichi kánikua jánguarhintani jaka nirani aianhpini ka jini no nema uékani kurhaani. Ístu, jamberichi jarhuajpeni jaka konstruksionirhu ma joperu ueenani uandanhiata ambe jarhani. Iámindu ini ambe jimbo, jamberichi eratsejka: “Ji no exexaka eskarini Tata Diosï Jeoba jarhuataxaka”.
10. Engachi no mítejka néna uaa ambe ma Tata Diosï, ¿náki kualidadiichanchi xarhataasïni?
10 Joperu sésiisti no míteni ambe enga uaaka Tata Diosï, jimbokajtsïni jarhuatasïnga parachi kaxumbitiini ka jiókuarhini eskachi no iámu ambe úsïnga úni. Jo, miátantasïndijtsïni eskaksï Tata Diosï Jeobaeri xanharuecha ka ambe enga ima eratsejka úni sánderu ambakitiiska ka eska ambe engachi jucha uéjka (Is. 55:8, 9). Ka ístu jimbokachi sánderu mintsikasïnga eskajtsïni Tata Diosï jarhuataaka iámindu ambe. Ka engajtsïni sési nicheni jarhajka aianhpikuarhu ochi sési úni jarhani ánchikuarhita ma Tata Diosïiri kúnguarhikuarhu, juchachi úsïnga exeni eskajtsïni Tata Diosï Jeobasï jarhuatani jaka (Sal. 127:1; 1 Kor. 3:7). Joperu engajtsïni no sési uérachini jarhajka ambe ma, juchachi seguru jarhaska eska Tata Diosï Jeoba iámu ambe exexaka ka imajkusï uaati sési peentani iámu ambe (Is. 26:12). Juchachi jánguarhintasïnga úni ambe engachi xáni uaaka ka máteru ambe Tata Diosï Jeobanchi jurajkukusïngia. Ka nájkiruka ióntki Tata Diosï milagruechani uaapka para arhiani imeeri marhuariichani ambe engaksï úpiringa, juchachi no erokuarhisïnga eska iásï májkueni uaaka. Joperuchi seguru jarhaska eskajtsïni ima jánhastaaka parachi exeni ambechisï jatsi para úni (Úku. 16:6-10).
11. ¿Ambechi jatsiski para miáni méntkisï ka andi?
11 Kánikuajtsïni jarhuatasïndi miáni imani ambe engachi kʼóru míteka. Ka juchachi míteska eskajtsïni Tata Diosï Jeoba méntkisï xénchaaka ambe uéjki úkuarhini, eska iámu ambe sési úsïnga ka eska kánikua jánhaskatiiska. Ístuchi míteska eska ima kánikua jukaparharasïnga ambe engachi újka imani jimbo ka erachiichani jimbo. Ka eska méntkisï kóndeantasïnga imeechani engaksï kurhajchajka (Ebr. 11:6).
NÓCHI MÍTESKA AMBE ÚKUARHIA PAUANI
12. Eska na uandajka Santiagu 4:13, 14, ¿ambechi no míteski?
12 (Arhinta je Santiagu 4:13, 14). Juchachi no míteska ambechi úkuarhinchaa pauani o sánderu tátsekua. Iáminduechachi niárasïnga imani ambe úkuarhinchani engachi no erokuarhini jarhajka (Ecl. 9:11). Ísï jimbo, nóchi uaaka míteni sintsïni sési uérachia o nómbe ima ambe engachi eratseni jaka úni o sinchi útasï jámani jaua parachi úni exeni.
13. ¿Andijtsïnisï úpirini no sési úchini engachi ísï no míteka ambe úkuarhia pauani?
13 Joperu ístuchi uandanhiasïnga engachi no mítejka ambe úkuarhia pauani. Ménisïchi chésïnga jimbokachi no mítesïnga ambe úkuarhia ka inde ambe úsïndi eskachi nóteru tsípikua jingoni jámaakia. O jamberichi ma repentku no sési ambe úkuarhinchasïnga ka niárasïngachi no sési pʼikuarherani ka uandanhiani. O ístu jamberichi úpiringa no sési pʼikuarherani ka chkéni jimboka no ísï úkuarhixaka eskachi jucha na uéjka (Prov. 13:12).
14. ¿Ambejtsïni jarhuataa tsípikua jingoni irekani? (Ístu exea je imajeniichani).
14 Engachi tekaantajka ambe uéjkichi nitamakuarhini, xarhatanchi jarhasïnga eskachi marhuakusïnga Tata Diosïni jimbokachi xénchasïnga. Bibliarhuksï jarhasti ejempluecha engajtsïni jorhendajka eskachi no erokuarhini jauaka eskajtsïni Tata Diosï Jeoba kénditacheani iámindu uandanhiateechani. Ka nijtu uandarini jakiia ambe engachi úkuarhinchaaka pauandikua. Tata Diosï mítesti eskachi úsïnga tsípikua jingoni irekani jimbokachi kurhajchasïnga ka ístuchi kurhakuni eskajtsïni jarhuataaka ka no jimbokachi mítesïnga ambechi úkuarhinchaa pauani (Jer. 10:23). Engachi kómarhiska Tata Diosï Jeobani parajtsïni jarhuatani ambakiti ambe erakuni úni, májkuenchi uandaaka eska Santiagu: “Enga Tata Diosï Jeoba ísï uékaska, jámanchi jauaka ka méntkuchi mámaru ambe uaaka” (Sant. 4:15).
Kurhakuni Tata Diosï Jeobani eskajtsïni jarhuataaka ka ístu kurhajchani, úsïndi eskajtsïni sési nicheaka. (Exea je párrafuechani 14 ka 15).a
15. ¿Ambechi míteski ima ambeeri enga sánderu orhepatini úkuarhiaka?
15 Nájkirukachi no míteka ambe úkuarhia pauani, kʼóruchi míteska eskachi uaaka irekani para méntkisï jini auandarhu o ixú echerirhu jimbokajtsïni Tata Diosï Jeoba aiachiskia ka ima no úsïndi chkuanderani. Nijtu jaki ambe ma enga ójkutaaka paraka no ísï uaaka eskajtsïni na aiachikia (Titu 1:2). Tata Diosï Jeobajkusï újti uandani: “Ji tʼuini uandasïngia na enga kʼamaraaka, ka desde ióntkia, imani ambe enga nótki úkuarhini jaka”. Ísï úkuarhistia eska ima na uandarini japkia ka útasï seguiriini jauati úkuarhini ambe enga ima uandakia (Is. 46:10). Juchachi seguru jarhaska eska no ma ambe ójkutaaka Tata Diosïni para imajtsïni xénchani (Rom. 8:35-39). Imajtsïni jánhastaati, sésijtsïni pʼikuastantaati ka íntskuatijtsïni uinhapikua parachi jucha tekaantani ambe uéjki úkuarhini. Mítetixakachi eskajtsïni ima jarhuataaka ka újchakurani (Jer. 17:7, 8).
NÓCHI MÉNI UAAKA KURHANGUNI NA ENGAJTSÏNI XÁNI SÉSI MÍTEKA TATA DIOSÏ JEOBA
16. ¿Ambe xáni míteski Tata Diosï Jeoba juchaari ambe ka nénajtsïni pʼikuastasïni inde ambe juchantsïni? (Salmo 139:1-6).
16 (Arhinta je Salmo 139:1-6). Tata Kuerajpiri mítesti na engachi úkata jaka, na engachi pʼikuarherajka ka ambe engachi eratsejka, ima méntku pendienti jarhasïndi juchantsïni jimbo. Mítesti ambe engachi uandajka, ambe engachi arhikuekani jarhajka, ambe engachi újka ka andichisï ísï újki ambe ma. Rei Dabidi uandaspti eska Tata Diosï Jeoba jingontku jarhaska parajtsïni jarhuatani ka eska méntkisï jatsisïnga tiempu para jucha. Nóchi úsïnga jánhaskani eska ima enga kueraaka auandani ka echerini, ima enga jatsika uinhapikua para iámindu ambe úni xáni pendienti jauaka juchantsïni jimbo. Dabidi uandaspti: “Tʼureni kánikua sési míteska ka no méni uaaka kurhanguni andirenisï xáni sési míti” (Sal. 139:6).
17. ¿Andichisï úkua jukanchajki jakajkuni eskajtsïni Tata Diosï Jeoba sési míteska?
17 Juchaari kultura jimbo o ambe engachi jakajkujka, jamberichi úkua jukanchajka ísï exeni Tata Diosï Jeobani komueska taati uékpiti ma enga kánikua uandanhiajka juchantsïni jimbo. O jamberichi eratsejka eskajtsïni Tata Diosï no méni puáchentaaka jimbokachi ióntki kánikua no sési ambe úspka ka eskachi no uaaka andarhientani. Asta Dabidi jamberi ísï pʼikuarheraspti (Sal. 38:18, 21). O jamberi nema jánguarhintani jati mójtakurhini ka imani ambe úni enga Tata Diosï Jeoba uéjka, joperu ístu eratsejti: “Andirenisï Tata Diosï arhijki eskani no uaaka ini ambe ka jini imarini ísï kueraani”.
18. ¿Andisï sési jaki jiókuarhini eskajtsïni no nema xáni sési míteska ka eska Tata Diosï Jeoba? (Ístu exea je imajeniichani).
18 Uaakachi jakajkuni eskajtsïni Tata Diosï sési míteska, sánderumindu eska juchajkumindu na mítekuarhika. Ka ima exesïndi ambakiti ambe engachi újka nájkirukachi jucha no exejka. Ima exesïndi ambe engachi no újka sési úni joperujtsïni xénchasïndi. Ístu kurhangusïndi andichisï ísï pʼikuarherani jarhajki ka andichisï ísï újki ambe ma (Rom. 7:15). Engajtsïni Tata Diosï Jeoba na kurhangutarajkia eskachi uaaka ambakiti kʼuiripu máeni, inde ambejtsïni jarhuatasïndi parachi seguiriini jarhani sési marhuakuni ka tsípikua jingoni.
Iásïchi uánikua ambe no míteska, ambe engachi kʼóru míteka jindeesti eskajtsïni Tata Diosï ambakiti ambe aiachixaka ka inde ambejtsïni jarhuatasïndi tekaantani. (Exea je párrafuechani 18 ka 19).b
19. ¿Ambechi míteski Tata Diosï Jeobaeri ambe?
19 Juchachi mítetixaka ka seguruchi jarhaska eska Tata Diosï Jeoba xénchperakueska (1 Juanu 4:8). Míteskachi eska ambe engajtsïni ima juramuchijka jindeeska jimbokajtsïni xénchasïnga ka uékasïndi eskachi méntkisï sési jauaka. Ístuchi mítetixaka eskachi uaaka irekani para méntkisï jimboka ima íntspiska imeeri Uájpani ka indeni regalu jimbochi seguru jarhaska eskachi uaaka sési pʼikuastani Tata Diosïni nájkirukachi no iámu ambe sési újka úni (Rom. 7:24, 25). Ka ístuchi míteska eska Tata Diosï “sánderu kʼériiska eska juchaari mintsita ka eska méntku iámindu ambe míteska” (1 Juanu 3:19, 20). Tata Diosï Jeobajtsïni kánikua sési mítesti ka mintsikasïndi eskachi jucha uaaka úni ambe engajtsïni ima kurhachejka.
20. ¿Ambejtsïni jarhuataa no ísku jatini uandanhiani jarhani?
20 Jorhenguarhiskachi eskajtsïni Tata Diosï Jeoba aiangusïnga imani ambe engachi jucha jatsika para míteni. Ísï jimbo, nóchi niáraaka ísku jatini uandanhiani imani ambe jimbo engachi no míteka. Sánderu sési, imani ambechi eratseni jauaka enga jukaparhakueka, ka engachi ísï uaaka, xarhatanchi jauaka eskachi mintsikasïnga Tata Diosï Jeobani, imani enga iámindu ambe míteka (Job 36:4). Ka nájkiruka jaka uánikua ambe engachi no míteka, kánikuachi sési pʼikuarherasïnga eska sánderu orhepatini méntkuchi jorhenguarhini jauaka Tata Diosï Jeobaeri ambe ka eska inde ambe no méni kʼamakurhiaka (Ecl. 3:11).
PIREKUA 104 Tata Diosïri uinhapikua intsïmperata máesti
a AMBE ENGAKSÏ XARHATAJKA IMAJENIICHA: Taati ma ka imeeri uájpa, mámaru ambeksï jatsiraxati mochilarhu para jiáni enga ma repentku uétarhiaka.
b AMBE ENGAKSÏ XARHATAJKA IMAJENIICHA: Erachi ma enga uandanhiateechani jatsiaka, eratsexati na enga xáni sési irekaaka jimbanhi parhakpinirhu.