-
Dabidi ka GoliatiAmbe engani jorhenguarhijka Bibliaeri
-
-
JORHENGUARHIKUA 40
Dabidi ka Goliati
Jeoba arhispti Samuelini: “Ní Jeseri kʼumanchikuarhu. Imeri uájpa ma niáraati Israeliri reini. Jimbosï Samueli nípti ka enga Jeseri orheta uájpani exepka, eratsispti: “Seguru eska i tumbiika enga erakunhaka”. Peru Jeoba arhispti Samuelini eska no imespka. Ístu arhispti: “Ji exesïnga ambe enga jaka kʼuiripueri mintsitarhu, no solu na engaksï jáxeka uérakisï”.
Jese juáspti máteru seisi uájpechani para Samueli exeani. Peru Samueli uandaspti: “Jeoba no ma ini tumbini erakusti. ¿Kaasïndi máteru?”. Jese arhispti: “Sánderu sapichujkusï kueratajti, Dabidi, ima karichichani kuidariuaxati”. Enga Dabidi inchapka, Jeoba arhispti Samuelini: “¡Inisïni erakuka!”. Ka Samueli aseiti atajtsïkuspti Dabidini. Ka ísï úparini, ima niáraspti erakukateni para Israeliri reini.
Ísï tátsekua, israelitechaksï filisteuecha jingoni uarhipexapti, ka íksï, soldadu jigantini ma jatsispti enga Goliati arhinhaenga. Ima pauani pauani teresmarhuasïrendi israelitechani ka uinhachakuani: “Axa je achamasïni ma para jíndeni jingoni uarhipeni. Engarini andaska, chári jántspiricheuakachi. Peru engani jí andaska, chájtsï juchari jántspiricheuaka”.
Dabidi niraspti tʼirekua pákuani imeri ermanuechani engaksï soldaduepka jima enga ejersitu japka. Ka kurhaaspti ambe enga Goliati uandani japka ka uandaspti: “¡Jí uarhiperaaka imani jingoni!”. Rei Sauli arhispti: “Peru tʼuri solu sapi máeska”. Ka Dabidi arhispti: “Jeobarini jarhuataati”.
Jimajkani Sauli kuánetaspti imeri armadurani, peru Dabidi arhispti: “No uáka uarhipeni ini jukarini”. Ísï jimbo, Dabidi jupikaspti imeri jondani. Jonda ma, jindesti para tsakapu kʼuanikutarani. Iorhekuarhu ma niraspti, erakuaspti sinku tsakapu pitsïpitichani ka bolsarhu ma jatsiraaspti. Jimajkani uiriipaspti nani enga Goliati japka. Ka jiganti uinhachakuspti: “¡Tʼu, tataka sapichu, andarherarini ka exeakari sáni! Uáka eskaksïni pájaruecha ka animalicha antaaka”. Dabidi no sáni chéparini arhispti: “Tʼuri uarhipexaka espada ka lansa ma jingoni, peru ji uarhipexaka Jeobaeri nombri jingoni. Nori juchantsïni jingonisï uarhipeni jaka, sino Tata Diosï jingoni. Iámindu engaksï ixú jaka, exeatiksï eska Jeoba sánderu uinhapitiska ka eska espada o lansa ma. Jeoba uáti eskaksïni kʼamajkuaka”.
Tátsekua, Dabidi tsakapu ma jatsirhukuspti imeri jondarhu ka uinhamu kʼuaniraspti. Jeobaeri jarhuajperata jimbo, ima tsakapu uinhamu niraspti ka tserhukuarhu ataspti Goliatini. Ka jiganti uarhiri andatseraspti. Jimajkanksï filisteuecha uiriispti sïpakuarhini paraksï no uándikunhani. Dabidi Jeobani mintsikaspti, ¿ka tʼuia, májkueniri mintsikasïni?
“Para kʼuiripuechani jingoni, no uáti úkuarhini, peru para Diosïni jingoni, jo, jimboka para Diosïni jingoni, iámindu ambe úsïnga úkuarhini” (Markusʌ 10:27).
-
-
Dabidi ka SauliAmbe engani jorhenguarhijka Bibliaeri
-
-
JORHENGUARHIKUA 41
Dabidi ka Sauli
Enga Dabidi uándikupkia Goliatini, rei Sauli ejersitueri jefe úspti. Dabidi uánikua guerrechani andaaspti ka niáraspti kánikua mítikateni. Méntkisï enga kʼuanhatsintaenga guerrarhu uératini, uarhiitichaksï uarhaparini erontasïrendi ka pireparini: “Sauli mili jimbo uándikuasti enemiguechani, peru Dabidi diesi mili jimbo”. Sauli úndaspti enbidiarini Dabidini ka uékasïrendi uándikuni.
Dabidi kánikua sési kústasïrendi arpani. Ma jurhiatikua, enga kústakuni japka rei Saulini, ima lansa ma kʼuaniraspti. Peru Dabidi sóntku kʼutitsespti ka lansa paredirhu inchanharhikueraspti. Tátsekua, Sauli uánikua uelta uékaspti uándikuni. Últimu, Dabidi sïpakuarhispti ka desierturhu jirikuarhispti.
Jimajkani Sauli niraspti jirinhantani 3,000 soldaduecha jingoni. Ka no mítiparini, Sauli inchaspti imani mísmu kuebarhu engaksï Dabidi ka imeri soldaduecha jirikuarhini japka. Dabidiri soldaduechaksï iatsitakuarhu arhispti: “I jindesti chíti oportunidadi parari uándikuni Saulini”. Dabidi sïpatikuarku andarheraspti Saulini ka kachurhukuspti pedasu ma imeri xukuparhakuani. Peru tátsekua, Dabidi no sési pʼikuarheraspti jimboka no respetarispka reini enga Jeoba erakupka. Jimbosï no jurajkupti eskaksï imeri soldaduecha no sési úkupiringa Saulini. Enga Sauli uéntapkia kuebarhu, Dabidi uinhachaparini arhispti: “Modu jatsispka parakini uándikuni ka no ísï úska”. ¿Exesïniri eska ini ambe jimbo Sauli sánderu sési kámapiringia Dabidini?
Nómbe. Sauli seguirispti no sési kámani. Ma chúrikua, Dabidi ka imeri sobrinu Abisái, sïpatikuarkuksï inchaakuspti Sauliri kampamenturhu. Asta Abneri enga Saulini kuidariuenga, kʼuíxapti. Abisái arhispti Dabidini: “¡I jindesti juchari oportunidadi! Jurajkurini uándikuni Saulini”. Peru Dabidi arhispti: “¡Jeoba enkargarikuarhiati Sauliri. Nomasi pʼíku imeri lansani ka jarrani ka juia”.
Tátsekua, Dabidi juátarhu ma karharaspti enga jima no iauani japka. Jima uératini úsïrendi exeni Sauliri kampamentuni. Dabidi uinhachaspti: “¡Abneri! ¿Andirisï no kuájchaku chíti reini? ¿Nani jarhaski Sauliri jarra ka lansa?”. Sauli míchakuntaspti Dabidini ka arhispti: “Úpiringarini uándikuni, peruri no ísï úska. Kurhanguskia eskari tʼu jindeuaka Israeliri rei”. Ka Sauli kʼuanhatsintaspti palasiurhu. Peru nóksï iámindu Sauliri familiaricha ikiakusïrendi Dabidini.
“Jánguarhi je eskajtsï xáni uáka sési pájperani iámindu kʼuiripuechani jingoni enga újka ísï úkuarheni. Juchiti ermanuecha [...], asï jáma je meiamukuarhintani, sino jurajku je eska Diosï meiamuantauaka” (Roma 12:18, 19).
-
-
Jonatani balientisti ka ambakiti kʼuiripu maAmbe engani jorhenguarhijka Bibliaeri
-
-
JORHENGUARHIKUA 42
Jonatani balientisti ka ambakiti kʼuiripu ma
Rei Sauliri primeru uájpa, Jonatani arhinhasïrendi ka soldadu máespti enga no chénga. Dabidi uandaspti eska Jonatani sánderu rapiduespka eska águila ma ka eska sánderu uinhapispka eska leoni ma. Ma jurhiatikua, Jonatani beinte soldadu filisteuechani exeaspti juáta sapichurhu ma. Ísï jimbo, arhispti imani enga imeri armadurani páenga: “Uarhipeakachi solu engajtsïni Jeoba seniali ma íntskuska. Engajtsïni filisteuecha arhiska eskachi karhamaaka, mítiakachi eskachi jatsiska para uarhipeni”. Ka filisteuechaksï uinhachaspti: “¡Karhama je uarhipeni!”. Jimajkanksï tsimarhani karhamaspti juáta sapichurhu ka uándikuasptiksï soldaduechani.
Komu Jonatani primeru uájpepka Sauliri, ima reipirindi enga imeri táti uarhipiringia. Peru Jonatani mítispti eska Jeoba Dabidini erakuspka para Israeliri reini ka no enbidiarisïrendi. Sánderu sési, Jonatani ka Dabidi amiguksï úkuarhispti. Aiatsperasptiksï eskaksï kuájchakperapiringa ka jarhuajperani. Para xarhatakuni Dabidini eskaksï amiguespka, Jonatani íntskuspti imeri xukuparhakuani, espadani, lansani ka imeri sintuni.
Enga Dabidi Saulini sïpakuarhikuni japka, Jonatani niraspti exeni ka arhispti: “Uinhapikuarhinta ka asï ché. Jeobakini erakusti parari reiini. Asta juchiti táti mítisti indeni ambe”. ¿Tsitipiriniri xáni ambakiti amiguni ma jatsini komu Jonatani?
Uánikua uelta, Jonatani sáno uarhispti para jarhuatani imeri amiguni. Ima mítispti eska imeri táti, rei Sauli, uékasïrenga uándikuni Dabidini, jimbosï arhipti: “Engari uándikuska Dabidini, pekaduri ma uáka. Ima no ma ambe no sési ústi”. Sauli kánikua ikiakuspti Jonatanini. Máru uéxurhini tátsekua, Sauli ka Jonatani guerrarhuksï ma uarhispti.
Enga Jonatani uarhipkia, Dabidi jirinhantaspti Mefibósetini, Jonatani uájpani. Exentaspti ka arhini: “Méntkisïkini kuidariuaka jimboka chíti táti, juchiti amiguespka. Juchiti palasiurhuri irekaaka ka jíndeni jingoniri tʼireaka mesarhu”. Dabidi no méni mirikurhispti imeri amigu Jonatanini.
“Ari juchiti juramukuesti: Eskajtsï xénchperaaka ísï eskaksïni ji na xénchaka. Imasï sánderu xénchpejti enga imeri pʼíchpirichani jimbo tsípekua íntspejka” (Juanu 15:12, 13, TDU).
-
-
Rei Dabidiri pekaduAmbe engani jorhenguarhijka Bibliaeri
-
-
JORHENGUARHIKUA 43
Rei Dabidiri pekadu
Enga Sauli uarhipkia, Dabidi niáraspti reiini. Ima 30 uéxurhini jatirispti. Ióni nitamasptia ka ma chúrikua imeri palasiurhu uératini, exespti sési jásï ma uarhiitini. Dabidi inbestigarispti eska Bat-Seba arhinhasïrenga ka eska uambuchatixapka soldadu ma jingoni enga Uríasi arhinhaenga. Jimajkani Dabidi pʼitajkuarhispti Bat-Sebani imeri palasiurhu, relasioni sexualiksï jatsispti ka ima embarasada pakaraspti. Dabidi jánguarhispti jískani ambe enga úpka. Jimbosï arhipti ejersitueri jefeni eska orhepani pérapiringa Uríasini guerrarhu ka eskaksï jandiajku jurajkupiringa. Uríasi imani guerrarhu uarhispti ka tátsekua Dabidi, Bat-Seba jingoni tembuchaspti.
Peru Jeoba exespti ini no sési jásï ambe. ¿Ambe úpirini Jeoba? Axaspti profeta Natanini para uandaxekuni Dabidini. Natani arhispti: “Jarhaspti achamasï riku ma enga uánikua karichi jatsiapka ka máteru enga pobripka enga májku karichi jatsipka enga kánikua uékenga. Achamasï riku euakuarhespti máechakua karichini enga achamasï pobri kánguarhienga”. Dabidi ikiaspti ka uandaspti: “¡Ima achamasï riku jatsisti para uarhini!”. Jimajkani Natani arhispti: “¡Tʼuri májkueniska eska ima achamasï riku!”. Dabidi kómu pʼikuarheraspti ka arhispti Natanini: “Pekariska Jeobaeri orhepatini”. Ima pekadu uánikua problemechani juákuaspti Dabidini ka imeri familiani. Jeoba kastigarispti Dabidini, peru no uándikuspti jimboka ambakiti mintsita ma jataspka ka kaxumbitiini.
Dabidi uékasïrendi templu ma úkuni Jeobani. Peru Jeoba Salomonini erakuspti, Dabidiri uájpani para úni templuni. Dabidi úndaspti prepararini ambe ma para Salomoni ka uandaspti: “Jeobaeri templu jatsisti para sési jáxeni. Salomoni útasï sapichuesti, peruni jí jarhuataaka iámu ambe preparariparini”. Dabidi kánikua tumina íntspespti enga imeripka para templu únhani. Jirinhaspti kʼuiripuni enga jorhenapka ánchikuarhini, tánaspti oru ka plata ka chkari sedrueri juáspti Tiru ka Sidóni uératini. Enga sánderku kueratenguia para Dabidi uarhini, íntsaaspti Salomonini templueri planuechani ka arhispti: “Jeobarini arhispti eskani karapiringa ini ambe para tʼu. Jeobakini jarhuataati, asï ché. Jatsiskari para uinhapikuarhintani ka úni ánchikuarhitani”.
“Ima enga jískajka imeeri pekaduechani no sési nikuati, peru enga uandantaaka ka jurajkuni imani ambe, pʼamojperakua xarhataminhaati” (Proverbios 28:13).
-