Кырмыска муены

ИНЖЕНЕР-КОНСТРУКТОРЛАР гади кырмысканың үз авырлыгыннан күп тапкыр авыррак әйберләр күтәрә алу сәләтенә гаҗәпләнә. Аның бу сәләтен аңлар өчен, Огайо штаты (АКШ) университетындагы инженерлар, компьютер модельләре ясап, кырмыска төзелешенең, физик үзлекләренең һәм механик функцияләренең кайбер якларына өйрәнү-тикшерү үткәргән. Бу модельләрне аркылыга ясалган рентген сурәтләре (компьютер томографиясенең микросурәтләре) һәм авырлыклар күтәргәндә кырмыска булдырган көчне имитацияләү ярдәмендә ясаганнар.

Кырмыска төзелешенең бик мөһим өлеше — аның муены, чөнки кырмыска авызында тотып барган йөкнең бар авырлыгы нәкъ муенына туры килә. Кырмыска муенындагы йомшак тукымалар аның күкрәк читлегенең (тәненең) каты тышкы скелеты һәм башы белән тоташа, һәм бу тоташу бер-берсенә керештерелгән кул бармакларының үзара тоташуына охшаш. «Бу уникаль тоташуның төзелеше һәм структурасы муен буынтыгы өчен үтә мөһим,— дип әйтә тикшерүчеләрнең берсе.— Муендагы йомшак тукымалар белән баштагы һәм тәндәге каты тукымалар үзара ничек итеп тоташканы аны бик нык итә. Күрәсең, нәкъ андый тоташу кырмысканы муен буынтыгы ярдәмендә зур йөкләр күтәреп йөртергә сәләтле итә». Тикшерүчеләр кырмыска муенының эшчәнлегенә яхшырак төшенү роботлаштырылган механизмнарны төзү эшенә зур өлеш кертәчәк дип өметләнә.

Сез ничек уйлыйсыз? Кырмысканың катлаулы һәм төрле өлешләрдән торган буынтыклы муены эволюция нәтиҗәсендә барлыкка килгәнме? Яисә аны Аллаһы барлыкка китергәнме?