Өмет. Чыннан да булышамы?

УН ЯШЬЛЕК Дэниел бер ел буе рак чире белән көрәшкән. Табиблар һәм туганнары инде өметсезлеккә бирелгән булган, әмма Дэниел бирешмәгән. Үскәч ул галим булырга һәм рактан дәва табарга хыялланган. Аеруча ул үзенең рак чире төрен белгән табибка өметләнгән һәм аның килү көнен көткән. Ләкин шул көн килеп җиткәч, табиб начар һава торышы аркасында килә алмаган. Дэниелның рухы төшкән. Беренче тапкыр аны бернәрсә дә кызыксындырмаган. Кызганычка каршы, берничә көннән соң ул үлеп киткән.

Дэниел турындагы бу очракны бер белгеч сөйләгән. Ул белгеч өметнең һәм күңел төшенкелегенең сәламәтлеккә тәэсирен тикшергән. Бәлки, сезнең Дэниел очрагына охшаш хәлләр турында ишеткәнегез бардыр. Әйтик, берәр карт кеше, үлем түшәгендә ниндидер мөһим вакыйганы, мәсәлән яраткан кешенең килүен я туй еллыгын, зарыгып көткән ди. Ә бу вакыйга үткәч күп тә үтмәстән, ул үлеп киткән. Ни өчен шулай була? Өмет чыннан да кешенең гомерен озынайта аламы?

Күп кенә тикшерүчеләр уйлавынча, оптимизм, өмет һәм башка уңай хис-тойгылар кеше сәламәтлегенә һәм тормышына чыннан да яхшы яктан тәэсир итә. Башкалары исә алар белән килешми. Кайбер галимнәр андый фикерләр фәнгә каршы килә дип әйтә. Аларның уйлавы буенча, физик чир-авырулар физик сәбәпләр аркасында гына була.

Әлбәттә, өметнең көченә ышанмаган кешеләр элек тә булган. Меңләгән ел элек грек фәлсәфәчесе Аристотельдән «өмет» сүзенең аңлатмасын сораганнар. Аристотель болай дип җавап биргән: «Өмет ул — өндәге төш». Ә гасырлар узгач, Американың сәяси эшлеклесе Бенджамин Франклин: «Өметкә тотынган кеше ачлыктан үләр»,— дигән.

Нәрсә соң ул өмет? Ялган юату бирүче буш хыяллар гынамы? Я сәламәтлегебезгә, тормышыбызга чын файда китерүче һәм безне бәхетле итүче нәрсәме?

Ни өчен без өметкә мохтаҗ?

РАКТАН үлгән Дэниелның өмете өзелмәгән булса, ул хәзер исән булыр идеме, ул ракны җиңә алыр идеме? Хәтта өметнең көченә нык ышанган кешеләр дә алай әйтергә батырчылык итмәстер. Моннан күренгәнчә, өметкә артык зур бәя бирү дөрес булмас иде. Ул бөтен бәладән дәва түгел.

Доктор Нейтан Черни өметнең көченә артык таяну каты авырган пациентлар өчен зыянлы булырга мөмкин дип кисәткән. Ул болай дигән: «Кайвакыт ирләр үз хатыннарын савыгуга җитәрлек дәрәҗәдә өмет итмәгәннәре һәм уңай нәрсәләргә игътибар бирмәгәннәре өчен әрли иделәр». Доктор Черни болай дип өсти: «Андый караш бар нәрсәне контрольдә тотып була дигән ялгыш фикер тудырды. Имеш, авыру кешеләр үзләрен кулда тота алмаганга, аларның хәле начарайган да. Ә бу һич тә дөрес түгел».

Чынлыкта, авыр чир белән көрәшү күп көч ала һәм хәлсезләндерә. Билгеле, авырган кешенең якыннары, аны савыгуга җитәрлек дәрәҗәдә өмет итмәүдә гаепләп, аңа өстәмә авырлык китерергә теләмәс иде. Алайса өметнең һич файдасы юк дип әйтеп буламы?

Юк, бу алай түгел. Өстә искә алынган доктор паллиатив дәвалау белән шөгыльләнә. Андый дәвалауның максаты — чирдән арындыру я хәтта гомерне озынайту түгел, ә чир белән көрәшкән кешенең хәлен җиңеләйтү. Кайбер табиблар санаганча, андый дәвалау хәтта нык авырган кешеләрнең карашын уңай якка бора ала. Һәм, күп кенә дәлилләр күрсәткәнчә, өмет нәкъ шундый көчкә ия дә.

Өметнең мөһимлеге

«Өмет — көчле дәва ул»,— дип әйткән Гиффорд-Джонс исемле доктор. Ул эмоциональ ярдәмнең үлемгә китерүче авыру белән чирләгән кешеләргә нинди файда китергәнен тикшергән. Андый ярдәм кешеләргә өметне югалтмаска һәм уңай караш сакларга булыша ала. 1989 елда үткәрелгән тикшерү күрсәткәнчә, эмоциональ ярдәм алган пациентлар озаграк яши. Соңрак үткәрелгән тикшерүләр нәтиҗәсендә исә моңа дәлилләр җитәрлек булмаган. Алай булса да, эмоциональ ярдәм алган пациентлар, башкаларына караганда, депрессиядән һәм авыртудан азрак интегә.

Тагын бер тикшерү ярдәмендә оптимизм белән пессимизмның йөрәкнең ишемик авыруына тәэсирен белеп булган. Аның барышында 1 300 дән артык кешене тикшергәннәр. Ун ел узганнан соң, 12 проценттан артык кешедә йөрәкнең ишемик авыруы табылган. Алар арасында пессимистларның саны оптимистларга караганда икеләтә диярлек күбрәк булган. Гарвард университетының Сәламәтлек саклау факультетында эшләүче Лора Кубзански болай ди: «Уңай карашның сәламәтлеккә яхшы тәэсир итүе турында элек без кешеләрдән ишетеп кенә белә идек. Йөрәк авыруын дәвалау белән бәйле әлеге тикшерү моны раслаучы беренче фәнни дәлил булып тора».

Кайбер тикшерүләр күрсәткәнчә, үз сәламәтлеген начар дип санаган кешеләрнең операциядән соң тернәкләнү чоры озаграк узган. Үз сәламәтлекләрен яхшы дип санаган кешеләр исә тизрәк савыккан. Хәтта гомер озынлыгын да оптимизм белән бәйлиләр. Мәсәлән, бер тикшерү барышында картлыкка карата уңай һәм тискәре карашлар олы яшьтәгеләргә ничек тәэсир итә икәнен күзәткәннәр. Олы яшьтәгеләргә экраннарда уңай мәгънәле сүзләрне күрсәткәннәр. Бу сүзләр картлыкның зирәклек һәм тәҗрибә белән бәйле булуын күрсәткән. Андый уңай сүзләрне күрү аларны дәртләндергән, һәм хәтта аларның йөрешләре җиңеләйгән. Моның тәэсире өч айлык күнегүләрдән соң була торган файдага тиң булган!

Ни өчен уңай караш, оптимизм һәм өмет сәламәтлеккә файда китерә? Бу сорауга тулы җавап бирер өчен, галимнәр һәм табиблар кеше тәнен һәм миен тиешле дәрәҗәдә белми. Шулай да белгечләр, кайбер тәҗрибәләргә һәм тикшерүләргә нигезләнеп, фаразлар ясый ала. Мәсәлән, неврология буенча бер профессор болай ди: «Шатлыклы булу һәм өмет белән яшәү бик яхшы. Андый чакта стрессның көче кими һәм тән көч җыя. Бу сәламәтлекне яхшыртыр өчен тагын бер мөмкинлек».

Андый караш кайбер табибларга, психологларга һәм галимнәргә ачыш булып күренсә дә, Изге Язмаларны тикшерүчеләр өчен бу яңалык түгел. Якынча 3 000 ел элек Сөләйман исемле зирәк патша болай дип язган булган: «Шат йөрәк — яхшы дәва ул, ә рух төшенкелеге кешене көчсез итә» (Гыйбрәтле сүзләр 17:22). Бу сүзләрдә акыллы караш чагыла: шат йөрәк — «бар бәладән дәва» дип түгел, ә «яхшы дәва» дип кенә әйтелә.

Өмет чыннан да бар чир-авырулардан дәва булган булса, әллә табиблар шуны гына кулланмас идеме? Шулай да өметнең сәламәтлек өчен генә түгел, ә башка өлкәләрдә дә файдасы зур.

Оптимизм, пессимизм һәм тормышыгыз

Тикшерүчеләр әйтүенчә, уңай караш тормышның күп өлкәләрендә файда китерә. Оптимистлар яхшырак укый, эшли һәм спортта да зур казанышларга ирешә. Моны җиңел атлетика буенча хатын-кызлар командасы арасында үткәрелгән тикшерү раслый. Тренерларны атлетларның сәләтләрен җентекләп бәяләргә сораганнар. Шул ук вакыт спортсменнарның үзләреннән җиңүгә өметләре никадәр көчле булганын сораганнар. Шунысы гаҗәп: атлетларның уңай карашлары тренерлар биргән бәягә караганда ярышларның нәтиҗәләренә төгәлрәк туры килгән. Ни өчен өмет андый көчкә ия?

Моны аңларга пессимизмны тикшерү булышты. Узган гасырның 60 нчы елларында галимнәр, хайваннарның тотышын күзәтеп, гаҗәеп нәтиҗәгә килгән. Алар хәтта «ияләшкән ярдәмсезлек» дигән төшенчә уйлап тапканнар. Андый синдром кешеләрдә дә булырга мөмкин икән. Мәсәлән, бер тәҗрибә барышында кешеләргә йөдәткеч каты тавыш тыңлатканнар. Аларга, билгеле бер төймәләргә басып, тавышны сүндереп була дигәннәр. Бу күрсәтмәләрне үтәп, алар тавышны сүндергән.

Икенче төркемгә шундый ук күрсәтмәләр биргәннәр. Әмма бу очракта, төймәләргә басканнан соң, тавыш сүнмәгән. Шуңа күрә бу төркемнән күбесе үзләрен ярдәмсез калган итеп хис итә башлаган. Киләсе тәҗрибәләр барышында алар нәрсә дә булса эшләргә бөтенләй курыккан. Нәрсә генә эшләсәң дә, барысы да юкка гына дип уйлаганнар алар. Ләкин бу төркемдә дә оптимистлар булган. Алар өметсезлеккә бирелмәгән.

Бу тәҗрибәләрнең кайберләрен әзерләүдә катнашкан доктор Мартин Селигман үз тормышын оптимизм белән пессимизмны өйрәнүгә багышларга булган. Ул пессимистларның фикер йөртү рәвешен тикшерә башлаган. Селигман мондый фикергә килгән: пессимистик караш кешегә күп кенә өлкәләрдә уңышлы булырга комачаулый. Ахыр чиктә кеше сүлпәнәя һәм күңел төшенкелегенә бирелә. Селигман болай ди: «25 еллык тикшерүләрдән соң мин шуңа инандым: әгәр дә без һәрвакыт, пессимистларча фикер йөртеп, үзебезне булдыксыз дип санасак һәм уңышсызлыктан һич тә качып булмый дип уйласак, безнең тормышыбызда уңышсызлыклар күбәер генә».

Бу фикерләр дә күпләр өчен бүген яңа булып күренергә мөмкин. Әмма Изге Язмаларны өйрәнгән кешеләргә алар таныш. Изге Язмалардагы мондый фикергә игътибар итегез: «Кайгы-хәсрәт көнендә күңелең төшкән икән, көч-куәтең аз, димәк» (Гыйбрәтле сүзләр 24:10). Әйе, бу сүзләрдән ап-ачык күренгәнчә, тискәре уй-фикерләр һәм күңел төшенкелеге аркасында кешенең нәрсәне дә булса эшләргә көче җитмәскә мөмкин. Ул чакта, пессимизмны җиңәр өчен һәм оптимистик карашлы булыр өчен, нәрсә эшләп була?

[4, 5 нче биттәге иллюстрация]

Өмет зур көчкә ия

Пессимизмны җиңеп була

СЕЗ уңышсызлыкларга ничек карыйсыз? Бу сорауга җавабыгыз, кайбер белгечләр санаганча, сезнең оптимист я пессимист булуыгызны күрсәтә. Һәрберебезнең тормышында төрле авырлыклар була: кемнеңдер күбрәк, кемнеңдер әзрәк. Ни өчен кемдер, тормыш киртәләренә карамастан, бирешми һәм алга атларга әзер, ә кемдер, хәтта кечкенә авырлыклар булганда да, үз-үзенә ышанычын югалта?

Әйтик, сез эш эзлисез, ди. Әңгәмәдән соң сезне эшкә алмыйлар. Сез үзегезне ничек хис итәрсез? Бәлки, сез үзегезне булдыксыз дип санарсыз һәм «минем кебек эшче беркемгә дә кирәкми», «мин эш таба алмам» дип әйтерсез. Я тагы да начаррагы — сез тормышны гел кара төстә күрә башларсыз һәм «мин беркемгә дә кирәк түгел» дип уйларсыз. Һәрхәлдә, андый карашлар — пессимизм билгесе.

Пессимизм белән көрәшү

Пессимизмны ничек җиңеп була? Иң беренче һәм мөһим адым — үзеңдә тискәре уй-фикерләрне күреп алу. Киләсе адым — алар белән көрәшү. Булган хәлне икенче яктан күрергә тырышыгыз. Теге мисалга кире кайтсак, чынлыкта ни өчен сезне эшкә алмаганнар? Сәбәп сездәме я эш бирүчедәме? Бәлки, ул бүтән квалификацияле кешене эзләгәндер?

Фактларга игътибар итсәгез, сез шуны аңларсыз: пессимистик уйларыгыз булган хәлне күпертеп күрсәтә. Сезне бер генә тапкыр эшкә алмаганнар икән, бу сезнең булдыксыз булуыгызны аңлатамы? Юк. Мәсәлән, тормышыгызның башка өлкәләренә: рухи уңышларыгызга, гаиләдәге мөнәсәбәтләрегезгә, яхшы дусларга ия булуыгызга игътибар итегез. Уйлап карагыз, начар фикерләргә килгәндә, сез төймәдән дөя ясамыйсызмы? Андый фикерләр булса, алардан арынырга тырышыгыз. Сез эшне беркайчан да тапмассыз дип, кем әйткән? Моннан тыш, пессимизмны җиңәр өчен бүтән ысуллар да бар.

Уңай караш һәм максатчан булу

Соңгы елларда тикшерүчеләр «өмет» сүзенә тар, әмма кызыклы аңлатма биргәннәр. Аларның сүзләре буенча, өмет ул — максатларга ирешә алуыңа ышану. Киләсе мәкаләдән сез шуны күрерсез: «өмет» сүзе үз эченә күбрәкне ала. Шулай да бу аңлатма күп очракларга туры килә. Өметнең бу ягы турында уйланып эш итү уңай карашлы һәм максатчан булырга булышыр.

Үз-үзеңә ышанычыңны үстерер өчен, максатлар куеп, аларга ирешергә өйрәнергә кирәк. Үзегездән сорагыз: «Минем максатларым бармы?» Тормыш мәшәкатьләре сазлыгына бату бик җиңел. Моның аркасында чыннан да мөһим булганны күздән ычкындыруыбыз бар. Приоритетлар турында Изге Язмаларда инде күптән: «Нәрсә мөһимрәк, шуны аера белегез»,— дип әйтелгән булган (Филипиялеләргә 1:10).

Приоритетлар билгеле булганда, тормышның төрле өлкәләрендә, мәсәлән Аллаһы белән мөнәсәбәтләрдә, гаиләдә һәм эштә, максатлар кую җиңелрәк. Шулай да берьюлы артык күп максатлар кую дөрес булмас иде. Иң яхшысы — җиңелрәк, ирешә алырлык максатлар кую. Чөнки максатка ирешү катлаулы булса, бу безне күңелсезләндерергә һәм без өметсезлеккә бирелергә мөмкин. Шуңа күрә озак вакытны таләп иткән максатлар куяр урынына, кыскарак вакыт эчендә ирешерлек, кечерәк максатлар кую хәерлерәк.

«Максаты булса, чарасы табылыр» диләр. Еш кына шулай була да. Максатларны билгеләгәч, безгә, аларга ирешер өчен, ихтыяр көче таләп ителә. Башка сүзләр белән әйткәндә, зур теләк һәм тәвәккәллек белән эш итү мөһим. Андый тәвәккәллек булсын өчен, максатларның мөһимлеге турында һәм алар китерәчәк нәтиҗәләр турында уйланырга кирәк.

Әлбәттә, авырлыкларсыз булмый. Әмма аларга киртәләргә кебек түгел, ә максатларга алып баручы баскычка кебек карап була. Моннан тыш, максатка ирешер өчен, гамәли адымнар турында уйларга кирәк. Өметнең мөһимлеген тикшерүче Рик Снайдер максатка ирешү өчен төрле ысулларны табарга киңәш итә. Берсе туры килмәсә, икенчесен, өченчесен кулланып була.

Снайдер шулай ук бер максатны икенчесе белән алыштырырга өйрәнергә киңәш итә. Максатка ирешү килеп чыкмаганда, моның турында артык борчылу тик боегуга гына китерер. Ә инде бу максатны җиңелрәк максат белән алыштырсак, өмет чаткысы кабынып китәр.

Изге Язмаларда бу фикерне раслаучы яхшы мисал бар. Давыт патша Йәһвә Аллаһы өчен гыйбадәтханә төзергә хыялланган. Ләкин Аллаһы бу эшне Давыт түгел, ә аның улы Сөләйман башкарачак дигән. Моның турында белеп, Давыт үз дигәнендә тормаган һәм өметсезлеккә дә бирелмәгән, ә үз максатларын үзгәрткән. Улына ярдәм итәр өчен, ул кирәкле акча һәм материаллар әзерли башлаган (1 Патшалар 8:17—19; 1 Елъязма 29:3—7).

Пессимизм белән көрәшеп һәм уңай, максатчан караш үстереп, ниндидер дәрәҗәдә өметебезне ныгытсак та, безгә барыбер өмет җитмәскә мөмкин. Ни өчен шулай? Чөнки дөньяда бездән тормаган күп кенә нәрсәләр аркасында өметебез өзелергә мөмкин. Ярлылыкка, сугышлар, гаделсезлек, чир-авырулар һәм үлемгә карамастан, уңай караш һәм өметне ничек саклап була?

[7 нче биттәге иллюстрация]

Сезне эшкә алмасалар, бу сез беркайчан да эшне таба алмассыз дигәнне аңлатамы?

[8 нче биттәге иллюстрация]

Давыт патша үз максатларын үзгәртә белгән

Чын өметне кайдан табарга?

ӘЙТИК, сезнең кул сәгатегез ватылган, ди. Аны ремонтлар өчен күп вариантлар бар, чөнки ремонт буенча белдерүләр әз түгел. Алар барысы да ышанычлы булып күренсә дә, кайберләрендә мәгълүмат бер-берсенә каршы килә. Шунда сез сәгатегезнең моделен уйлап чыгарган останың яныгызда яшәгәнен белеп аласыз. Өстәвенә, ул ремонтны сезгә бушлай ясарга әзер. Әлбәттә, сез аңа мөрәҗәгать итәрсез.

Сәгатьне өмет хисе белән чагыштырып була. Күпләр кебек, шушы шомлы дөньяда өметегез югалганын сизсәгез, сез кемгә мөрәҗәгать итәрсез? Күпләр сезгә төрле киңәшләр бирергә тырышыр. Ләкин киңәшләрнең күп булуы һәм бер-берсенә каршы килүе башыгызны бутарга мөмкин. Әллә кешегә өметләнү сәләтен биргән Шәхескә мөрәҗәгать итү акыллырак булмас идеме? Изге Язмаларда ул «һәрберебезгә якын» һәм безгә ярдәм итәргә бик шат диелгән (Рәсүлләр 17:27; 1 Петер 5:7).

«Өмет» сүзенең киңрәк мәгънәсе

Изге Язмаларда очраган «өмет» сүзенең мәгънәсе, табиблар, галимнәр һәм психологлар кулланган мәгънәгә караганда, күпкә тирәнрәк һәм киңрәк. Изге Язмаларның төп нөсхә телендә «өмет» сүзе зарыгып көтүне һәм яхшылыкны көтүне аңлата. Өмет ике өлештән тора: яхшы нәрсәләр булуын теләүдән һәм моңа ышаныр өчен нигездән. Изге Язмаларда искә алынган өмет буш хыял гына түгел. Бу өмет ышанычлы фактларга һәм дәлилләргә нигезләнә.

Бу мәгънәдә өмет иманга охшаш. Ул да уйдырмаларга түгел, ә дәлилләргә нигезләнергә тиеш (Еврейләргә 11:1). Шулай да, Изге Язмалар буенча, өмет һәм иман арасында аерма бар (1 Көринтлеләргә 13:13).

Мисал өчен: якын дустыгыздан ярдәм сорасагыз, сез аның ярдәм итәчәгенә өметләнерсез. Сезнең аңа өметләнер өчен нинди сәбәпләрегез бар? Аны яхшы белгәнгә, сез аңа ышанасыз. Сез элек тә аның игелекле һәм юмарт булуын күргән идегез. Дуска ышану һәм дуска өметләнү төрле нәрсәләр булса да, бу төшенчәләр тыгыз бәйле. Дустыгызга ышанган кебек, Аллаһыга да өметләнеп буламы?

Өмет өчен нигез

Аллаһы — чын өметнең чыганагы. Борынгы вакытта Йәһвә Аллаһыны «Исраил өмете» дип атаганнар (Ирмия 14:8). Аллаһы халкы бар өметләрен аңа баглаган. Шул мәгънәдә ул аларның өмете булган. Андый өмет теләк булып кына калмаган. Аллаһы үз халкына өмет өчен нык нигез биргән. Ничек итеп? Гасырлар дәвамында Аллаһы аларга күп вәгъдәләр биргән һәм бу вәгъдәләрне үтәгән. Исраил җитәкчесе Йошуа халыкка болай дигән: «Аллаһыгыз Йәһвә биргән бөтен яхшы вәгъдәләрнең бер сүзе дә үтәлми калмады, сез моны бик яхшы беләсез» (Йошуа 23:14).

Бу вакыйгалардан соң меңләгән ел үтте, ә бу вәгъдәләрнең үтәлеше әле дә безнең иманыбызны ныгыта. Изге Язмаларда башка күп вәгъдәләр дә язылган, һәм тарих аларның үтәлешен раслый. Аллаһының пәйгамбәрлекләре шулкадәр ышанычлы, кайвакыт алар турында инде үтәлгән кебек әйтелә.

Шуңа күрә Изге Язмаларны өмет бирүче китап дип атап була. Бу китаптан Аллаһының үз халкы өчен нәрсә эшләгәнен белеп, сез аңа өметләнер өчен тагы да күбрәк сәбәпләр күрә башларсыз. Аллаһының хезмәтчесе Паул болай дигән: «Элек язылганнарның барысы да, чыдамлыгыбыз һәм Язмалар аша бирелгән юаныч ярдәмендә бездә өмет булсын дип, безгә үгет-нәсыйхәт бирер өчен язылган» (Римлыларга 15:4).

Аллаһы безгә нинди өмет бирә?

Кайсы очракта без аеруча өметкә мохтаҗ? Якыныбыз үлгәндә түгелме? Якын кешесен югалтканда, күпләрнең өмете өзелә. Һәм чыннан да, кеше үлгәч, нәрсәгә дә булса өметләнеп буламыни? Үлем котылгысыз. Кеше күпмедер вакытка үз тормышын озынайтырга тырышса да, үлемнән качып булмый. Изге Язмаларда үлем юкка гына «соңгы дошман» дип аталмый (1 Көринтлеләргә 15:26).

Якын кеше үлсә, өметне кайдан табарга? Инде әйтелгәнчә, Изге Язмалар үлемне «соңгы дошман» дип атый. Шул ук өзектә бу дошман юкка чыгарылачак диелгән. Йәһвә Аллаһы моны эшли ала. Ул моны күп тапкыр исбатлаган. Ничек итеп? Кешеләрне үледән терелтеп. Изге Язмаларда Аллаһы кодрәте ярдәмендә терелтелгән тугыз кеше турында әйтелә.

Терелтелгән кешеләрнең берсе Лазар булган. Ул инде дүрт көн үле килеш яткан. Йәһвә Аллаһы Гайсә Мәсихкә аны терелтергә көч-кодрәт биргән. Һәм Гайсә моны яшерен рәвештә түгел, ә күп кешеләр алдында башкарган (Яхъя 11:38—48, 53; 12:9, 10).

Бәлки, сез уйлап куярсыз: «Бу кешеләрне терелтергә кирәк булганмы? Алар барыбер картаеп үлгән бит». Анысы шулай, әмма андый терелтү очраклары якыннарыбызны яңадан күрергә теләк тә уята, аларның тереләчәгенә ышаныр өчен нигез дә бирә. Башка сүзләр белән әйткәндә, безнең чын өметебез бар.

Гайсә Мәсих: «Мин — терелү һәм тормыш»,— дигән (Яхъя 11:25). Аллаһы аңа миллиардлаган кешене терелтергә көч бирәчәк. Гайсә үзе болай дигән: «Вакыт якынлашып килә, һәм шул вакытта, аның [Мәсихнең] тавышын ишетеп, кабердәгеләрнең һәммәсе чыгачак» (Яхъя 5:28, 29). Әйе, үлем йокысына талган күпләр җирдәге оҗмахта терелеп торачак.

Ишагыя пәйгамбәр булачак терелтүне болай сурәтләгән: «Синең үлеләрең яшәр. Минем мәетләрем күтәрелер. Җир куенында ятучылар, уяныгыз һәм шатланып кычкырыгыз! Чөнки синең чыгың иртәнге чык сыман, җир үзендә яткан көчсез үлеләрне яшәр өчен бушатыр» (Ишагыя 26:19).

Бу сүзләр чыннан да юата! Үлгәннәр, ана карынындагы бала сыман, иң куркынычсыз урында ята. Җир куенында яткан кешеләр Аллаһы Тәгаләнең камил хәтерендә саклана (Лүк 20:37, 38). Тиздән алар яңадан тормышка кайтарылачак. Гаилә яңа туган баланы көткән кебек, якыннары бу кешеләрне дә ачык йөз белән каршы алачаклар. Әйе, үлемгә карамастан, өметебез бар.

Өмет нинди файда китерә?

Аллаһының хезмәтчесе Паул өметнең мөһимлеге турында күпне ачыклаган. Рухи киемнәр турында әйткәндә, ул өметне тимер башлык белән чагыштырган (1 Тисалуникәлеләргә 5:8). Ни өчен? Изге Язмалар язылган вакытта гаскәри, сугышка барганда, киез я күн бүрек өстенә тимер башлык кигән булган. Андый башлык аның башын сугу-бәрүләрдән саклаган. Бу мисалны китереп, Паулның нәрсә әйтәсе килгән? Башлык башны яклаган кебек, өмет акылыбызны, фикер йөртүебезне яклый. Өметебез нык булса һәм Аллаһы ниятенә туры килсә, ул чакта, нинди генә авырлыкларга очрасак та, без җан тынычлыгын югалтмабыз һәм паникага бирелмәбез. Һәрберебезгә андый башлык кирәк.

Паул өметнең Аллаһы вәгъдәләре белән бәйле булуын күрсәтүче тагын бер мисал китергән. Ул болай дип язган: «Шул өмет җаныбыз өчен якорь сыман. Ул ышанычлы, нык» (Еврейләргә 6:19). Берничә кораб һәлакәтенә эләккән Паул якорьның никадәр мөһим булганын яхшы белгән. Давылга эләккәндә, диңгезчеләр якорьны төшергәннәр. Диңгез төбенә төшкән якорь корабны тоткан. Моның ярдәмендә кораб кыяларга бәрелмәгән һәм җимерелмәгән.

Нәкъ шулай ук Аллаһы вәгъдәләренә өметебез ышанычлы, нык булса, бу өмет безгә тормыштагы җил-давылларны кичереп чыгарга булышыр. Йәһвә Аллаһының вәгъдәсе буенча, кешеләр бүтән беркайчан да сугышлардан, җинаятьчелектән, газаплардан һәм хәтта үлемнән интекмәячәк. («Өмет өчен нигез» дигән рамканы карагыз.) Өмет, якорь сыман, безне һәлакәттән коткарыр һәм бу дөньяның әхлаксыз рухына бирелмәскә, ә Аллаһы нормалары буенча яшәргә дәртләндерер.

Йәһвә биргән өмет сезгә дә кагыла. Ул сезнең өчен искиткеч тормыш вәгъдә итә. Ул «һәртөрле кешенең котылуын» тели. Моның өчен нәрсә эшләргә кирәк? Беренчедән, һәрберебез «хакыйкать турында төгәл белем» алырга тиеш (1 Тимутигә 2:4). Аллаһы Сүзендәге тормыш бирүче хакыйкатьне кабул итегез. Аллаһы биргән өмет бу дөньяның бар вәгъдәләреннән күпкә өстенрәк.

Андый өмет белән без үзебезне беркайчан да ярдәмсез итеп хис итмәбез. Чөнки Аллаһының ихтыяры буенча нәрсә генә эшләргә теләсәгез дә, ул сезгә моның өчен кирәкле көч бирә ала (2 Көринтлеләргә 4:7; Филипиялеләргә 4:13). Әллә без нәкъ шундый өметкә мохтаҗ түгелме? Шуңа күрә өметсезлеккә бирелгәнсез икән, кулларыгыз салынып төшмәсен. Өмет бар. Ул сезгә ярдәм итәчәк.

[10 нчы биттәге рамка/иллюстрация]

Өмет өчен нигез

Изге Язмаларга нигезләнгән шушы фикерләр сезгә өметегезне ныгытырга булышыр:

◼ Аллаһы бәхетле киләчәк вәгъдә итә.

Аның Сүзендә әйтелгәнчә, бөтен җирдә оҗмах булачак. Анда кешеләр шатланып һәм бердәмлектә яшәячәк (Зәбур 37:11, 29; Ишагыя 25:8; Ачылыш 21:3, 4).

◼ Аллаһы ялганлый алмый.

Ул һәртөрле ялганны нәфрәт итә. Йәһвә Аллаһы изге һәм саф, шуңа күрә ул беркайчан да ялганламый (Гыйбрәтле сүзләр 6:16—19; Ишагыя 6:2, 3; Титуска 1:2; Еврейләргә 6:18).

◼ Аллаһының көче чиксез.

Йәһвә генә — Чиксез Кодрәт Иясе. Беркем дә һәм бернәрсә дә аңа үз вәгъдәләрен үтәргә комачаулый алмый (Чыгыш 15:11; Ишагыя 40:25, 26).

◼ Аллаһы сезнең мәңге яшәвегезне тели.

(Яхъя 3:16; 1 Тимутигә 2:3, 4)

◼ Аллаһы безгә ышана һәм өметләнә.

Ул хаталарыбызга һәм кимчелекләребезгә түгел, ә яхшы сыйфатларыбызга һәм куйган тырышлыкларыбызга игътибар итә (Зәбур 103:12—14; 130:3; Еврейләргә 6:10). Аллаһы без дөрес булганны эшләрбез дип өметләнә һәм, без шулай эшләгәндә, моңа сөенә (Гыйбрәтле сүзләр 27:11).

◼ Без Аллаһы ихтыярына туры килгән максатларыбызга ирешсен өчен, ул безгә булышырга вәгъдә итә.

Аллаһының хезмәтчеләре ярдәмсез калмый. Аллаһы безгә ярдәм итәр өчен, изге рухны — иң куәтле көчне — юмарт бирә (Филипиялеләргә 4:13).

◼ Аллаһыга өметебез һичшиксез акланачак.

Аллаһыга тулысынча таянып була, ул ышанычыбызга лаек (Зәбур 25:3).

[12 нче биттәге иллюстрация]

Тимер башлык башны яклаган кебек, өмет акылыбызны яклый

[12 нче биттәге иллюстрация]

Нык нигезле өмет, якорь кебек, безгә тотрыклы булырга булыша

[Чыганак]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo