ИСРАИЛ халкы инде күп еллар Мисырда яши. Алар күп байлык җыя һәм аларның саны арта. Мисыр белән яңа, Йосыфны белмәгән фиргавен идарә итә башлый. Бу явыз идарәче Исраилнең күп санлы халык булуын күреп, бик курка. Ул аларны үз коллары итә һәм аларның яңа туган малайларын Нил елгасына ташларга куша. Әмма бер әни кеше бу әмердән курыкмыйча, яңа туган малаен саклап кала. Ул аны бер кәрзингә салып, камышлар арасына яшерә. Аны фиргавен кызы таба һәм аңа Муса исеме куша. Шулай итеп, Муса Мисыр фиргавененең сараенда тәрбияләнә.

Мусага 40 яшьләр булганда ул бер исраилле колны Мисыр нәзиреннән яклый. Шуңа күрә аңа ерак җиргә качарга һәм анда яшәргә туры килә. Мусага 80 яшьләр булганда Йәһвә аңа Мисырга кайтып, фиргавен янына барырга һәм Аллаһы халкын азат итүен таләп итәргә куша.

Фиргавен моңа ризалашмый. Аллаһы Мисырга ун җәза бирә. Һәрбер җәза алдыннан Муса фиргавен янына бара һәм аңа җәзадан качарга мөмкинлек бирә, әмма фиргавен үзсүзлеләнеп, Муса белән Аллаһының таләпләрен үтәргә теләми. Ахыр чиктә, унынчы җәза аркасында бу илдәге беренче булып туган һәр ир бала үлә. Йәһвә әмеренә буйсынып, корбанга китергән сарык бәрәненең каны белән ишек яңакларын буяган гаиләләр генә зыян күрми. Аллаһы фәрештәсе бу йортлардагы беренче булып туган ир балаларны үтерми. Шуңа күрә исраиллеләр һәр ел бу могҗизалы коткаруны бәйрәм итә башлый һәм аны Коткарылу бәйрәме дип атый.

Фиргавеннең дә беренче улы үлә. Ул Мусага һәм исраиллеләргә Мисырдан китәргә куша. Халык Мисырдан чыгып китә. Әмма фиргавен аларны җибәргәненә үкенеп, үзенең күп санлы гаскәрләрен һәм сугыш арбаларын ала да, алар артыннан куа китә. Исраиллеләр, Кызыл диңгез ярына барып җиткәч, тозакка эләккәннәр дип уйлый. Әмма Йәһвә диңгезне урталай бүлә һәм халык диңгез төбе буйлап икенче ярга үтә. Алар барганда диңгез сулары ике яктан биек стена булып тора! Мисырлылар алар артыннан куа киткәч, Аллаһы суларны кире урынына кайтара, һәм фиргавен белән аның армиясе батып үлә.

Соңрак, исраиллеләр Синай тавы янында чатырларын куйгач, Йәһвә алар белән килешү төзи. Ул Мусаны арадашчы итеп куллана. Аллаһы тормышның бар якларына диярлек кагылышлы, халыкны яклаучы һәм җитәкләүче законнар бирә. Халык Аллаһы идарәсенә тугры булып яшәсә, Йәһвә алар белән калырга һәм алар аша башкаларны фатихаларга сүз бирә.

Ләкин халыкның күпчелеге Аллаһыга иман итми һәм аны рәнҗетә. Шуңа күрә Йәһвә бу буынны 40 ел буе чүл буйлап йөртә. Аннан соң Муса үзе урынына тәкъва кеше Ешуаны куя. Халык Аллаһы Ибраһимга вәгъдә иткән җиргә керергә әзер.

Тәүраттагы Чыгыш, Левиләр, Саннар, Канун китапларына; Мәдхия 135:10—15; Рәсүлләр 7:17—36 га нигезләнгән.

ЙӘҺВӘ Кәнганны Ибраһим токымнарына вәгъдә иткән булган. Хәзер, гасырлар узгач, Ешуа җитәкчелегендә Исраил бу Вәгъдә ителгән җирне яулап алырга әзер.

Аллаһы кәнганлылар юк ителүгә лаек дип тапкан. Алар бу җирне чиктән тыш җирәнгеч азгынлык белән һәм бер гаепсезгә түгелгән кан белән тутырган. Шуңа күрә аларның Исраил яулап алган шәһәрләре тулысынча җимерелергә тиеш.

Ләкин бу җиргә керер алдыннан Ешуа анда ике шымчы җибәрә, һәм алар Әрихә шәһәрендә яшәгән Рәхәб исемле бер хатын-кыз йортына керәләр. Ул аларның исраиллеләр икәнен белсә дә, аларны үз йортында калдырып, аларны яшерә. Рәхәб Йәһвәнең үз халкын яклап башкарган эшләре турында ишеткән була, шуңа күрә аларның Аллаһысына иман итә. Ул шымчылардан үзен һәм туганнарын исән калдырырга вәгъдә бирүләрен үтенә.

Исраиллеләр Кәнганга кергәч, Әрихә шәһәре янына килә. Йәһвә могҗиза эшли, һәм шәһәрнең стеналары җимерелеп төшә. Ешуаның гаскәрләре шәһәргә бәреп керә һәм аны җимерә. Рәхәб белән аның гаиләсе генә исән кала. Алты ел дәвамында Ешуа Вәгъдә ителгән җирнең зур өлешен яулап ала. Шуннан соң җир Исраилнең бар кабиләләренә бүлеп бирелә.

Ешуа үзенең Аллаһыга озак вакыт хезмәт итүенең азагында кешеләрне җыярга куша. Ул Йәһвәнең үткәндә халык хакына башкарган эшләре турында сөйли һәм халыкны Йәһвәгә хезмәт итәргә өнди. Ешуа һәм аның белән бергә Аллаһыга тугры хезмәт иткән кешеләр үлгәч, исраиллеләр Йәһвәне калдырып ялган илаһларга табына башлый. Халык якынча 300 ел дәвамында Йәһвә әмерләрен бозып яши, һәм Аллаһы Исраил дошманнарына, мәсәлән филистиләргә, үз халкын җәберләргә рөхсәт итә. Әмма халык Йәһвәгә ярдәм сорап мөрәҗәгать иткәндә, ул, аларны яклар өчен, хакимнәр җибәрә. Барысы 12 хаким була.

Алар турында Хакимнәр китабында язылган. Беренче хаким — Отниел, ә соңгысы җирдә яшәгән кешеләрнең иң көчлесе Шимшун була. Хакимнәр китабында язылган дулкынландыргыч хәбәрдә кат-кат кабатланган хакыйкать шул: Йәһвәгә тыңлаучан булу — фатихалар, аңа тыңламаучан булу — бәлаләр китерә.

Ешуа; Хакимнәр китабына; Левиләр 18:24, 25 кә нигезләнгән.

9. Б. э. к. 1513 Мисырдан чыгу

10. Б. э. к. 1473 Ешуа Исраилне Кәнганга кертә

11. Б. э. к. 1467 Кәнганда төп сугышлар тәмамлана