ДАНИЛНЫ, Аллаһыга тугры яшүсмерне, Бабылга, әле Иерусалим җимерелгәнче, әсирлеккә алып китәләр. Бабыллылар Данилга һәм башка кайбер яһүдләргә чак кына күбрәк азатлык бирә. Данил бу шәһәрдә озак вакыт яши, һәм анда Аллаһы аны гаҗәеп фатихалый. Аны арысланнар янына чокырга ташлагач, ул исән кала, һәм аңа ерак киләчәктә булачак вакыйгалар турында күренешләр бирелә. Аның иң мөһим пәйгамбәрлекләре Мәсих һәм аның идарәсе турында.

Данилга Мәсихнең килү вакыты әйтелә. Аллаһы халкы «Мәсих Юлбашчыны» кайсы вакытта көтәргә тиеш? Данил моның турында хәбәр ала. Мәсих Иерусалим стеналарын яңадан төзү турындагы әмер чыкканнан соң 69 җидееллык атна үткәч килергә тиеш була. Бу әмер Данил үлеменнән соң күп еллар үткәч, б. э. к. 455 елда чыга. Шул елдан 69 «атнаны», ягъни 483 елны, санасак, б. э. 29 елына чыгабыз. Чираттагы бүлектән шул елда нәрсә булганын белербез. Данил шулай ук Мәсих гөнаһларны йолып алыр өчен үлемгә биреләчәк дип яза (Данил 9:24—26).

Мәсих күктә Патша булып идарә итәчәк. Данилга гаҗәеп күренеш бирелә: ул Мәсихнең, «адәм улына охшаш берәүнең», күкләрдә Йәһвәнең тәхете каршына килүен күрә. Йәһвә Мәсихкә «хакимлек, дан һәм патшалык» тапшыра. Бу Патшалык мәңге торырга тиеш була. Данилга Мәсих җитәкчелек иткән бу Патшалык турында тагын бер искиткеч як ачыклана: Патша белән бергә «Аллаһы Тәгаләнең изгеләре» идарә итәргә тиеш була (Данил 7:13, 14, 27).

Бу Патшалык шушы дөнья хөкүмәтләрен җимерәчәк. Бабыл патшасына, Набуходоносорга, гаҗәеп бер төш бирелә. Данил Аллаһы ярдәме белән бу төшне аңлата. Патша зур бер тораташ күрә. Аның башы — алтыннан, күкрәге һәм куллары — көмештән, корсагы һәм ботлары — бакырдан, балтырлары — тимердән, ә табаны — кызыл балчык катыш тимердән була. Бер таудан таш аерыла һәм тораташның ватылучан табаннарына бәрә, тораташ җимерелеп төшә. Данил бу тораташның өлешләрен аңлатып бирә: алтын баш — Бабыл патшалыгы, ә калган өлешләре — бер-берсен алмаштырып баручы бөтендөнья державалары була. Бу явыз дөньяның соңгы хакимнәре идарә иткәндә, Аллаһы Патшалыгы бар хөкүмәтләрне җимереп, үзе мәңгегә урнашачак ди Данил (Данил, 2 нче бүлек).

Картайгач, Данил Бабылның җимерелүенә шаһит була. Нәкъ пәйгамбәрләр әйткәнчә, Бабылны Кир яулап ала. Тиздән әсирлектән яһүдләр азат ителә һәм туган якларына кайта. Алдан әйтелгәнчә, аларның туган илләре ташландык хәлдә нәкъ 70 ел була. Тугры идарәчеләр, руханилар һәм пәйгамбәрләр җитәкчелегендә яһүдләр яңадан Иерусалимны һәм Йәһвәнең гыйбадәтханәсен төзи. Әмма 483 ел үткәч, нәрсә булган?

Данил китабына нигезләнгән.

ЙӘҺВӘ кешеләргә Мәсихне танырга ничек булыша? Еврей Язмалары язылып беткәч, якынча 4 гасыр үтә. Гәлиләянең төньяк өлкәсендә Насара шәһәрендә яшәгән Мәрьям исемле яшь хатын янына Җәбраил фәрештә килә. Мәрьям моңа бик нык гаҗәпләнә. Җәбраил аңа, ул ир-ат белән якынлык кылган булмаса да, балага узачагы турында хәбәр итә. Моны Аллаһы үзенең эш итүче көче, ягъни изге рухы, ярдәмендә башкарачак ди фәрештә. Бу бала, угыл, күптән вәгъдә ителгән Патша булачак һәм мәңге идарә итәчәк! Туачак баланың күктәге тормышы, могҗиза итеп, Мәрьям карынына күчерелә. Шуңа күрә аны, ул кеше булып туса да, Аллаһы Улы дип атыйлар.

Мәрьям бу мөһим вазифаны үтәргә басынкылык белән ризалаша. Аллаһы аның булачак ире, Йосыф исемле балта остасы, янына фәрештә җибәрә. Ул аңа Мәрьямнең ничек балага узганын аңлата, һәм Йосыф Мәрьямне үзенә хатын итеп ала. Әмма Мәсих Бәйтлехемдә туачак дигән пәйгамбәрлек ничек үтәлер? (Михей 5:2). Бу кечкенә шәһәр Насарадан 140 километр ераклыкта урнашкан бит!

Рим идарәчесе боерык чыгара: һәр кеше ата-бабалары шәһәрендә теркәлергә тиеш була. Йосыф белән Мәрьямнең ата-бабалары Бәйтлехемнән, шуңа күрә Йосыф үз йөкле хатыны белән шунда китә (Лүк 2:3). Мәрьям баласын абзарда таба һәм утлыкка сала. Шуннан соң Аллаһы күп санлы фәрештәне тау итәгендә урнашкан көтүчеләр янына бу яңа туган бала — вәгъдә ителгән Мәсих дигән хәбәр белән җибәрә.

Соңыннан башка кешеләр дә Гайсәнең вәгъдә ителгән Мәсих булуын танып, моның турында шаһитлек бирә. Мәсихкә, ул үз мөһим эшен башкара алсын өчен, юл әзерләячәк кеше булачак дип алдан Ишагыйя пәйгамбәр әйткән булган (Ишагыйя 40:3). Бу эшне Чумдыручы Яхъя башкара. Гайсәне күргәч ул: «Менә дөньяның гөнаһын Үз өстенә алучы Аллаһы Бәрәне»,— ди. Аның кайбер шәкертләре шунда ук Гайсәгә ияреп китә. Аларның берсе: «Без Мәсихне очраттык»,— ди (Яхъя 1:29, 36, 41).

Гайсәнең Мәсих булуына башка дәлилләр дә бар. Чумдыручы Яхъя Гайсәне суга чумдыргач, Йәһвә үзе күктән дәшә. Ул үз изге рухы ярдәмендә Гайсәне Мәсих итеп билгели һәм: «Бу Минем сөекле Улым, Ул Минем куанычым»,— ди (Маттай 3:16, 17). Ниһаять, гасырлар элек вәгъдә ителгән Мәсих килә!

Бу кайсы елны булган? Б. э. 29 елында. Нәкъ шул елны Данил әйткән 483 ел тәмамланган. Бу Гайсәнең Мәсих икәнен күрсәтүче күп санлы дәлилләрнең нибары берничәсе генә. Гайсә Мәсих җирдә яшәгәндә, нинди хәбәр игълан иткән?

Инҗилдәге Маттай китабы 1—3 нче бүлекләр; Марк китабы 1 нче бүлек; Лүк китабы 2 нче бүлек; Яхъя китабы 1 нче бүлеккә нигезләнгән.

23. Б. э. к. 443 соң Малахий үз китабын тәмамлый

24. Б. э. к. 2 Гайсә туа якынча

25. Б. э. 29 Гайсә суга чумдырыла һәм