«Сәхнә» артына күз салу

ЙӘҺВӘ ШАҺИТЛӘРЕНЕҢ басмалары тәрҗемә ителә башлаганчы, аларны җентекләп әзерлиләр, тикшерүләр үткәрәләр һәм текст язалар. Бу процесс вакытында Йәһвә Шаһитләренең төп идарәсендәге (Нью-Йорк штаты, Бруклин) Язу бүлеге текстның төгәллеген, табигыйлыгын, грамматик ягыннан дөрес һәм заманча телдә язылуын җентекләп тикшерәa.

Аннары Язу бүлеге текстны бөтен дөнья буенча йөзләгән тәрҗемә итү төркемнәренә җибәрә. Тәрҗемәчеләрнең күпчелеге яшәгән һәм эшләгән җирдә кешеләр алар тәрҗемә ясаган телдә сөйләшә. Тәрҗемәчеләрнең күбесе үзләренең туган теленә тәрҗемә итә. Алар материалның төп нөсхәсен дә яхшы аңларга, тәрҗемә иткән телне дә яхшы белергә тиеш. Бу брошюраны нәшер итүчеләр Бөекбританиядә яшәүче Герайнт исемле тәрҗемәчегә эшенә кагылышлы сораулар биргән.

Тәрҗемәчеләр үз эшләрен гадәттә ничек башкара?

Мин тәрҗемәчеләр төркемендә эшлим, шуңа күрә иң мөһиме — яхшы хезмәттәшлек. Без тәрҗемә иткәндә туган авырлыкларны хәл итү юлларын бергә эзләп табабыз. Эш дәвамында без аерым сүзләргә генә түгел, ә сүзтезмәләргә дә игътибар итәбез. Без аларның мәгънәсе һәм максаты турында төптән уйланабыз һәм һәр мәкаләнең кем өчен язылганын һәрвакыт истә тотабыз.

Тәрҗемәче буларак, сезнең максатыгыз нинди?

Максатыбыз шул: укучыга материал баштан ук аның туган телендә язылган кебек тоелырга тиеш. Материал тәрҗемә булып укылырга тиеш түгел. Бу максатка ирешер өчен, без табигый тел кулланырга тырышабыз. Шулай итеп без укучының игътибарын җәлеп итәрбез, һәм ул текстны рәхәтләнеп укып торыр, гүя тәмле ризык ашый.

Сез тәрҗемә иткән телдә сөйләшкән кешеләр арасында яшәү нинди файда китерә?

Җирле кешеләр арасында яшәү безгә алар өчен аңлаешлы телгә тәрҗемә итәргә ярдәм итә. Монда, Уэльста, күбесе валлий телендә сөйләшә, һәм без бу телне көн саен ишетәбез. Өстәвенә, без үзебез кулланган терминнар һәм сүзтезмәләр табигый яңгырыймы, аңлаешлымы һәм күркәмме икәнен сыный алабыз. Бу безгә төп нөсхәдәге текстның чын мәгънәсен бирергә булыша.

Эшегез ничек оештырылган?

Һәр аерым проект өчен бер төркем җаваплы. Башта төркемнең һәр әгъзасы төп нөсхә текстын укып, аның рухын, төп структурасын аңларга, шулай ук аның кем өчен язылганын билгеләргә тырыша. Без үзебезгә мондый сораулар бирәбез: «Ни өчен бу мәкалә язылган? Аның темасы һәм максаты нинди? Минемчә, бу мәкаләдән мин нәрсә белермен?» Шушы адымнар төрле нәрсәләр турында уйларга ярдәм итә, һәм бу тәрҗемә иткәндә файда китерә.

Аннары төркем әгъзалары, бер-берсен игътибар белән тыңлап, үз фикерләрен уртаклаша. Без материалны дөрес аңладыкмы? Төп нөсхәдәге текстның стилен ничек сакларга? Төп нөсхәне язучы үз укучыларында тудырырга теләгән реакцияне без дә тәрҗемәбезне укучыларда тудырырга омтылабыз.

Төркем әгъзалары ничек хезмәттәшлек итә?

Без шуңа омтылабыз: укучы текстны укыганда аны шунда ук аңларга тиеш. Моның өчен без тәрҗемә ителгән һәр абзацны берничә тапкыр кычкырып укыйбыз.

Тәрҗемәче текстның абзацын тәрҗемә итә һәм компьютерда бастыра. Без текстны үз мониторларыбызда күрәбез. Без фикерләр төшеп калмаганмы я өстәлмәгәнме икәнен карап барабыз. Без шулай ук табигыйлыкка, орфографиягә һәм грамматикага игътибар итәбез. Аннары беребез шул абзацны кычкырып укый. Ул берәр урында төртелеп калса, без моның сәбәбен аңларга тырышабыз. Мәкалә тулысынча тәрҗемә ителгәч, берәребез аны кычкырып укый, башкалар исә тексттагы проблемаларны билгеләп бара.

Күрәсең, бу бик катлаулы эш!

Әйе, бу чыннан да шулай! Көн ахырына без арыйбыз. Шуңа күрә киләсе иртәне ял иткән килеш материалны яңадан карап чыгабыз. Берничә атнадан соң Язу бүлеге безгә төп нөсхә текстына кертелгән соңгы үзгәртүләр җибәрә. Шунда без тәрҗемәбезне яңадан укып чыгабыз. Күпмедер вакыт узгач, без аны яңа караш белән карап чыгып, шомарта алабыз.

Сез нинди компьютер программаларын кулланасыз?

Компьютер тәрҗемәчене алмаштыра алмый. Шулай да Йәһвә Шаһитләре тарафыннан уйлап чыгарылган тәрҗемә итү кораллары эшебезне җиңеләйтә. Аларның берсе — махсус сүзлек; аңа без еш кулланган терминнарны һәм сүзтезмәләрне кертә барабыз. Башка бер корал ярдәмендә без төркемебез инде тәрҗемә иткән бар материалны тикшерә алабыз һәм без очраган авырлыклар элек ничек хәл ителгәнен күрә алабыз.

Сез үз эшегезгә ничек карыйсыз?

Эшебезне җәмгыять өчен бүләк дип саныйбыз. Һәм без бу бүләкне матур итеп төрергә телибез. Журналдагы я сайтыбыздагы берәр мәкаләдә язылганнар укучының йөрәгенә үтеп кереп, аның тормышын яхшы якка үзгәртә ала, һәм моны аңлау безне дулкынландырып җибәрә.

Гомерлек файда

Бөтен җир йөзендә яшәүче йөзләгән миллион кеше Йәһвә Шаһитләренең басмаларын туган телендә укып файда ала. Алар чыгарган әдәбият һәм видеороликлар, шулай ук рәсми сайтлары Изге Язмаларга нигезләнгән. Бу изге китапта Йәһвә исемле Аллаһының теләге турында әйтелә: аның хәбәре «һәр милләткә, кабиләгә, телгә» игълан ителергә тиеш (Ачылыш 14:6).