Watchtower LAIBURALE EYA HA MUKURA
Watchtower
LAIBURALE EYA HA MUKURA
Rutoro
  • BAIBULI
  • EBITABU
  • ENSORROKANO
  • w20 Febwali rup. 1-32
  • Obuturwanisa Ihali Tuba Nituserra Obusinge

Ekicweka kinu tikiine vidiyo yoona.

Otuganyire, haroho ekisobere kyalemesa vidiyo kutandika.

  • Obuturwanisa Ihali Tuba Nituserra Obusinge
  • Omunaara gw’Omulinzi Ogurukurangirra Obukama Bwa Yahwe (OgwʼOkwega)—2020
  • Emitwe Emitaito
  • Ebirukusisana na Binu
  • BINTU KI EBISOBORA KULEETA IHALI?
  • KURAKURANIZA OBWEBUNDAAZI HAMU N’OKUMARWA
  • WEKAMBE KUKORA EBINTU EBIREETA OBUSINGE
  • Werinde Kugonza Kukira Abandi​—Kurakuraniza Obusinge
    Omunaara gw’Omulinzi Ogurukurangirra Obukama Bwa Yahwe (OgwʼOkwega)—2021
  • Abaheereza Ba Yahwe Abebundaazi b’Omuhendo Haliwe
    Omunaara gw’Omulinzi Ogurukurangirra Obukama Bwa Yahwe (OgwʼOkwega)—2019
Omunaara gw’Omulinzi Ogurukurangirra Obukama Bwa Yahwe (OgwʼOkwega)—2020
w20 Febwali rup. 1-32

EKICWEKA KY’OKWEGA 8

Obuturwanisa Ihali Tuba Nituserra Obusinge

“Nukwo tuhonderege ebyobusinge, nebyokwekambisangana.”​—BAR. 14:19.

EKIZINA 113 Obusinge Kisembo Kuruga Hali Ruhanga

EBITURAYEGAa

1. Bagenzi ba Yusufu obubamukwatiirwe ihali kikarugamu bizibu ki?

YAKOBO yagonzaaga batabani be boona, baitu akaba ainiire mutabani we Yusufu ow’emyaka 17 okugonza okw’embaganiza. Bagenzi ba Yusufu bakehurra bata ha nsonga enu? Bakamukwatirwa ihali, kandi baamunoba. Yusufu akaba ataine nsobi yoona ey’akozere eyakuletiire bagenzi be kumunoba. N’obwaraaba ataine ekiyabakozere bakamutunda omu bwiru, kandi babiihabiiha ise bo ngu omwana we ow’agonza muno aisirwe ekisoro. Ihali likamaraho obusinge obukaba buli omu ka yabo kandi baaletera isebo obusaasi bwingi.​—Kub. 37:3, 4, 27-34.

2. Kusigikirra ha Abagaratiya 5:19-21, habwaki ihali ly’akabi muno?

2 Omu Byahandiikirwe, ihalib liri limu ha ‘ngeso ez’omubiri’ ezisobora kurugirramu omuntu kulemwa kugwetwa Obukama bwa Ruhanga. (Soma Abagaratiya 5:19-21.) Ihali likira kurugamu engeso embi nk’obunyanzigwa, obutetegerezangana, hamu n’ekiniga.

3. Nitwija kubazaaho ki omu kicweka kinu?

3 Ekyokurorraho ky’abagenzi ba Yusufu nikyoleka nk’oku ihali nirisobora kusiisa enkoragana enungi kandi likamaraho obusinge omu ka. N’obukiraaba ngu nitusobora kutakora bagenzi ba Yusufu ekibakozere, itwena tuli bantu abatahikiriire kandi emitima yaitu ngobya. (Yer. 17:9) Enu niyo ensonga habwaki obwire obumu tukwatwa ihali. Leka hati tubazeeho ebyokurorraho kuruga omu Baibuli ebisobora kutukonyera kumanya ebintu ebimu ebisobora kutuletera ihali. Hanyuma tubazeeho emiringo nk’oku tusobora kurwanisa ihali kandi tukalinda obusinge.

BINTU KI EBISOBORA KULEETA IHALI?

4. Habwaki Abafirisiti baakwatiirwe Isaka ihali?

4 Eby’Obuguuda. Isaka akaba ali musaija omuguuda kandi Abafirisiti bakamukwatirwa ihali habw’obuguuda bwe. (Kub. 26:12-14) Bakahika n’okwigarra amaziba nambere Isaka yaihaga amaizi ag’okunywisa ebisoro bye. (Kub. 26:15, 16, 27) Kusisanaho n’Abafirisiti abo, abantu abamu omu kasumi kanu, bakwatirwa ihali abo abaine eby’obuguuda ebirukukira eby’abo. Tibagarukira ha kwegomba ebintu eby’abandi kwonka, baitu bagonza abantu abo bafeerwe ebintu byabo.

5. Habwaki abebembezi b’amadiini bakwatiirwe Yesu ihali?

5 Kugonzebwa abantu baingi. Abebembezi b’ediini ey’Ekiyudaaya bakakwatirwa Yesu ihali habwokuba abantu baingi bamugonzaaga. (Mat. 7:28, 29) Yesu akaba atumirwe Ruhanga, kandi akaba nayegesa amananu. Eki n’obukiraaba nukwo kyali kiri, abebembezi b’amadiini bakararangya ebisuba kusiisa ibara lya Yesu. (Mar. 15:10; Yoh. 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Isomo ki eritukwega omu kyokurorraho kinu? Tusemeriire kwerinda kukwatirwa ihali ab’oruganda rundi banyaanya itwe omu kitebe abaine emiringo enungi ey’eretera abantu abandi kubagonza. Oihireho tusemeriire twegere ha miringo yabo enungi ei baine.​—1 Kol. 11:1; 3 Yoh. 11.

6. Diyoterefe akooleka ata ihali?

6 Obujunanizibwa omu kitebe. Omu kyasa eky’okubanza, Diyoterefe akakwatiirwa ab’oruganda abakaba nibebembera ekitebe ihali. Akaba n’agonza “okweha obukuru” hagati y’ab’oruganda omu kitebe, nahabweki akatandika kubazaaho kubi omukwenda Yohana hamu n’ab’oruganda abandi abaali baine obujunanizibwa. (3 Yoh. 9, 10) N’obukiraaba ngu nitusobora kutahika ha rulengo rwa Diyoterefe, naitwe nitusobora kutandika kukwatirwa Omukristaayo mugenzi waitu ihali kakuba atunga obujunanizibwa obutubaire nitunihira kutunga kukira muno kakuba tuba nitwehurra ngu tubusemeriire n’okumukira.

Ebisisani: 1. Ekyakyo ekirukuzooka kurungi kandi emihama yakyo eri omu itaka erirungi. 2. Ekihurru kyezingire ha kyakyo ekirungi. 3. Banyaanya itwe basatu bali ha Kyombeko ky’Obukama nibabaza hamu basemeriirwe kandi munyaanya itwe ondi ayemeriire wenka kandi nazooka abihiirwe.

Emitima yaitu n’esisana itaka, kandi emiringo yaitu enungi n’esisana ebyakyo ebirungi. Baitu ihali nirisisana ekihurru eky’akabi. Ihali nirisobora kutulemesa kukurakuraniza emiringo enungi nk’okugonza, kusalirirwa abandi, hamu n’embabazi (Rora akacweka 7)

7. Ihali nirisobora lita kutusiisa?

7 Ihali nirisisana nk’ekihurru eky’akabi. Kakuba ensigo z’ihali zimera omu mutima gwaitu, nikiija kutugumira kuziihamu. Emiringo endi embi nk’itima, emyehembo, hamu n’okwegonza itwenka eretera ihali kweyongera. Ihali nirisobora kulemesa omuntu kukurakuraniza emiringo enungi nk’okugonza, kusalirirwa abandi, hamu n’embabazi. Kakuba twehurra ngu tutandikire kutunga ihali omu mutima gwaitu, tusemeriire kulyeihamu omu bwangu. Nitusobora tuta kurwanisa ihali?

KURAKURANIZA OBWEBUNDAAZI HAMU N’OKUMARWA

Ebisisani: 1. Ekyakyo ekirukuzooka kurungi kandi emihama yakyo eri omu itaka erirungi . 2. Omuntu amenyere ekihurru ekibaire kiri ha kyakyo ekirungi. 3. Banyaanya itwe bbana nibabaza hamu omu Kyombeko ky’Obukama kandi basemeriirwe.

Nitusobora tuta kurwanisa ihali erikusisana ekihurru eky’akabi? Omwoyo gwa Ruhanga ogurukwera nigusobora kutukonyera kurwanisa ihali kandi tukatunga obwebundaazi hamu n’okumarwa (Rora akacweka 8-9)

8. Miringo ki ey’esobora kutukonyera kurwanisa ihali?

8 Nitusobora kurwanisa ihali kakuba tukurakuraniza obwebundaazi hamu n’okumarwa. Omutima gwaitu obuguraijuramu emiringo enu enungi, titurukwija kutunga ihali. Obwebundaazi butukonyera kuleka kutekereza ngu tuli b’omugaso muno kukira abantu abandi. Omuntu omwebundaazi tayehurra ngu aine kufiibwaho muno kukira abantu abandi. (Bag. 6:3, 4) Omuntu obwamarwa ebintu eby’aine kimukonyera kuleka kwerengesaniza n’abantu abandi. (1 Tim. 6:7, 8) Omuntu obwaba ali mwebundaazi kandi aine okumarwa asemererwa hamu n’omuntu ow’atungire ekintu ekirungi.

9. Kusigikirra ha Abagaratiya 5:16 na Abafiripi 2:3, 4, omwoyo ogurukwera nigusobora kutukonyera kukora ki?

9 Omwoyo ogurukwera nigusobora kutukonyera kweriinda ihali. Nitwetaaga omwoyo ogurukwera kutukonyera kukurakuraniza obwebundaazi hamu n’okumarwa nukwo tusobole kwetantara ihali. (Soma Abagaratiya 5:16; Abafiripi 2:3, 4.) Omwoyo ogurukwera nigusobora kutukonyera kumanya enyehurra eziri omu mitima yaitu hamu n’ebigendererwa byaitu. Ruhanga nasobora kutukonyera, kweyihamu ebitekerezo hamu n’enyehurra embi kandi omu kiikaro kyabyo tukatekamu ebirukwombeka. (Zab. 26:2; 51:10) Leka tubazeeho ekyokurorraho kya Musa hamu n’ekya Paulo, abasaija abarwanisize ihali kandi balisingura.

Musa, Yosuha, hamu n’ekitebe ky’abakuru ba Isaleri bemeriire haihi n’eheema ey’okutangatanganiramu. Yosuha nagambira Musa kutanga abasaija babiri kwetwaza nk’abanabbi.

Omwojo omuto airuka agenda hali Musa hamu na Yosuha kubagambira ngu abasaija babiri omu nkambi nibetwaza nka banabbi. Yosuha agambira Musa kutanga abasaija abo, baitu Musa ayanga kumuhuliriza. Kandi Musa asemererwa habwokuba Yahwe ahaire abasaija abo ababiri omwoyo gwe. (Rora akacweka 10)

10. Nyikara ki ey’esobora kuba yalengere Musa? (Rora ekisisani ekya ha kyesweko.)

10 Musa n’obwaraaba akaba aine obusobozi bwingi h’abantu ba Ruhanga, atalengeho kulemesa abantu abandi nabo kubutunga. Ekyokurorraho, kiro kimu, Yahwe akaihaho Musa ekicweka eky’omwoyo ogurukwera yakiha abakuru abandi Abaisaleri abaali bemeriire haihi n’eheema ey’okutangatanganiramu. Hanyuma y’akaire kake, Musa akahurra ngu abakuru abandi babiri abaali batagenzere ha heema ey’okutangatanganiramu ngu nabo baali batungire omwoyo ogurukwera kandi baatandika kwetwaza nk’abanabbi. Musa akakora ki Yosuha obuyamugambiire kutanga abakuru banu ababiri kwetwaza nk’abanabbi? Musa atakwatwe ihali ngu habwokuba Yahwe akaba ahaire abasaija banu omwoyo ogurukwera. Baitu akasemererwa hamu nabo habw’omugisa bahairwe. (Kubar. 11:24-29) Ekyokurorraho kya Musa nikitwegesa ki?

Ebisisani: 1. Omu rukurato orw’abagurusi b’ekitebe, omugurusi anyakukuzire omu myaka anyakwebembera omu kwega Omunaara gw’Omulinzi omu kitebe asabwa kutendeka omugurusi omuto omu myaka kutwara obujunanizibwa obu. 2. Omugurusi w’ekitebe omuto nayebembera okwega Omunaara gw’Omulinzi kandi omugurusi ow’akuzire omu myaka aikaliire ataireho omutima. 3. Omugurusi ow’ekitebe ow’akuzire omu myaka akwasire omugurusi omu ngaro namusiima.

Abagurusi b’ekitebe nibasobora bata kwebundaaza nka Musa? (Rora akacweka 11-12)c

11. Abagurusi nibasobora bata kwegera ha kyokurorraho kya Musa?

11 Obworaaba oli mugurusi w’ekitebe, wakasabwaga kutendeka omuntu ondi nukwo ahikiriize obujunaanizibwa obw’obaire nogonza muno? Ekyokurorraho n’osobora kuba n’ogonza muno obujunanizibwa bwawe obw’okwebembera okwega kw’Omunaara gw’Omulinzi buli wiiki. Obworaaba oli mwebundaazi nka Musa, torukwija kwehurra kubi obw’orasabwa kutendeka ow’oruganda ondi, nukwo hanyuma y’akasumi atwale obujunanizibwa bwawe. Oihireho noija kutunga okusemererwa habw’okumutendeka.

12. Abakristaayo baingi kasumi kanu bataireho bata ekyokurorraho kirungi eky’okumarwa hamu n’obwebundaazi?

12 Tekerezaaho enyikara endi ab’oruganda baingi abakuzire omu myaka kandi abamazire emyaka nyingi nibaheereza nk’abateraniza b’akatebe k’abagurusi omu kitebe ei barukurabamu. Obu bahikya emyaka 80, obujunanizibwa bwabo babukwasa abagurusi abato kandi kinu bakikora begondiize. Abaroleerezi b’ebicweka obu bahikya emyaka 70 n’obwebundaazi obwingi baikiriza kuleka obujunanizibwa bwabo kandi baikiriza kusindikwa omu buheereza obundi. Kandi omu myaka ey’ehingwireho, ab’oruganda n’abanyaanya itwe baingi abaali nibaheereza ha Beseri bakaikiriza kuheereza omu buheereza obundi nambere basindikirwe. Ab’oruganda n’abanyaanya itwe banu tibakwatirwa ihali abo abarukuhikiriza obujunanizibwa obubakaba baine.

13. Nsonga ki ezikaba nizisobora kuletera omukwenda Paulo kukwatirwa abakwenda 12 ihali?

13 Omukwenda Paulo muntu ondi ayataireho ekyokurorraho ekirungi eky’okumarwa n’okwebundaaza kandi ekitusobora kwegeraho. Paulo atakwatirwe abantu abandi ihali. N’obukiraaba ngu akekamba muno omu mulimo ogw’okutebeza, n’obwebundaazi obwingi akagamba ati: “Ninyowe muto owabakwenda, atasemeriire okwetwa omukwenda.” (1 Kol. 15:9, 10) Abakwenda ba Yesu 12 baagendaga nauwe omu mulimo ogw’okutebeza obwakaba akyali omu nsi, baitu Paulo akafooka Mukristaayo hanyuma ya Yesu kuhumbuuka. N’obukiraaba ngu akakomwa kuba “omukwenda hali abamahanga,” Paulo atatunge omugisa ogw’embaganiza ogw’okuba omu h’abakwenda 12. (Bar. 11:13; Eng. 1:21-26) Omu kiikaro ky’okukwatirwa abakwenda 12 ihali habw’omugisa ogubatungire ogw’okwikara na Yesu, omukwenda Paulo akamarwa emigisa ei yatungire.

14. Kiki ekiturakora obuturaaba tuli bantu abamazirwe kandi abebundaazi?

14 Obuturaaba tuli bantu abarukumarwa kandi abebundaazi nk’omukwenda Paulo, nitwija kuteekamu ekitinisa abantu abandi Yahwe abahaire obusobozi. (Eng. 21:20-26) Ataireho entekaniza ey’okukoma abasaija abarayebembera omu bitebe eby’Ekikristaayo. N’obukiraaba ngu tibahikiriire, Yahwe abarora nk’ebisembo omu bantu. (Bef. 4:8, 11) Obututekamu ekitinisa abasaija Yahwe abakomere kandi n’obwebundaazi tukahondera obuhabuzi bwabo, twikara haihi na Yahwe kandi tutunga enkoragana enungi n’Abakristaayo bagenzi baitu.

WEKAMBE KUKORA EBINTU EBIREETA OBUSINGE

15. Kiki ekitusemeriire kukora?

15 Titusobora kutunga obusinge kakuba tuba twine ihali. Tusemeriire kweyihamu ihali omu mitima yaitu kandi tweriinde n’okukora ebintu kugonza kusaaliza rundi kukwasa abandi ihali. Tusemeriire kukora ebintu ebi ebikuru obuturaaba nitugonza kworobera ekiragiro kya Yahwe ekirukugamba ngu “tuhonderege ebyobusinge, nebyokwekambisangana.” (Bar. 14:19) Bintu ki ebitusemeriire kukora kukonyera abandi kurwanisa rundi kweriinda ihali, kandi nitusobora tuta kuletaho obusinge?

16. Nitusobora tuta kukonyera abantu kweriinda ihali?

16 Entekereza hamu n’ebikorwa byaitu nibisobora kukwataho abantu abandi. Ensi negonza tube n’omutima ogw’okweyoleka. (1 Yoh. 2:16) Baitu enyetwaza nk’egi eretera abantu abandi kukwatwa ihali. Kakuba tweriinda kubazaaho muno ebintu ebitwine rundi ebiturukugenda kugura nitwija kukonyera abantu abandi kweriinda kutukwatirwa ihali. Kwetwaza omu mulingo ogw’okwebundaaza n’obuturaaba twine obujunanizibwa omu kitebe nakyo kikonyera abandi kutakwatwa ihali. Kakuba twikara nitugambira abantu abandi obujunanizibwa obutwine nitusobora kubaletera kutukwatirwa ihali. Baitu kakuba tufaaho abantu abandi kandi tukabasiima habw’ebirungi ebibakora, tubakonyera kwehurra bamazirwe kandi tuliinda obumu n’obusinge omu kitebe.

17. Kiki bagenzi ba Yusufu eki basoboire kukora, kandi habwaki?

17 Nitusobora kurwanisa ihali tukasingura! Yongera otekerezeeho ekyokurorraho eky’abagenzi ba Yusufu. Bakatangatangana omu ihanga lya Misiri, hanyuma y’emyaka kurabaho kuruga bamubonabonesa. Yusufu obwakaba atakeyanjuliire bagenzi be, akabanza kulenga emitima yabo kurora obubaraaba baahindukire. Akabatekaniriza ekiihuro nambere y’akigenderiire kuha muto wabo Benyamini eby’okulya bingi kubakira. (Kub. 43:33, 34) Baitu bagenzi ba Benyamini batamukwatirwe ihali. Bakooleka ngu baali nibafaaho mugenzi wabo hamu na isebo Yakobo. (Kub. 44:30-34) Habwokuba bagenzi ba Yusufu baali balekere ihali bakaletera eka yabo kwongera kuba n’obusinge. (Kub. 45:4, 15) Omu mulingo nugwo gumu, kakuba tweyihamu ihali nitwija kuletera amaka gaitu hamu n’ekitebe kubamu obusinge.

18. Kusigikirra ha Yakobo 3:17, 18, kiki ekirabaho obuturayekamba kuletaho enyikara ey’obusinge?

18 Yahwe nagonza turwanise ihali kandi tuserre obusinge. Kusobora kukora ebintu binu bibiri tusemeriire kwekamba. Nk’oku tusangirwe turozere omu kicweka kinu, twine obuceke obw’okukwatirwa abantu abandi ihali. (Yak. 4:5) Kandi tuli omu nsi erukwekambisa abantu kukurakuraniza ihali. Baitu kakuba twekamba okuba abantu abebundaazi, abarukumarwa, kandi abarukusiima, nitwija kusingura ihali. Nitwija kuletaho enyikara ey’obusinge ey’eratukonyera kukurakuraniza emiringo endi enungi ey’okuhikirra.​—Soma Yakobo 3:17, 18.

WAKUGARUKIREMU OTA, . . .

  • Omwoyo ogurukwera nigusobora guta kutukonyera kurwanisa ihali?

  • Kumarwa hamu n’obwebundaazi nibisobora bita kutukonyera kurwanisa ihali?

  • Entekereza yaitu enungi n’esobora eta kukukonyera abandi kurwanisa ihali?

EKIZINA 130 Oganyirege

a Ekitebe kya Yahwe kirumu obusinge. Baitu obutukwatirwaabantu abandi ihali tusiisa obusinge obu. Omu kicweka kinu, nitwija kwegaho ebintu ebireeta ihali. Nitwija n’okubazaaho omulingo tusobora kulirwanisa kandi tukakurakuraniza obusinge.

b AMAKURU G’EBIGAMBO: Nk’oku kyolekerwe omu Baibuli, ihali nirisobora kuletera omuntu kwegomba ebintu eby’abandi baine kandi n’okugonza babifeerwe.

c KUSOBORRA EBISISANI: Omu rukurato orw’abagurusi b’ekitebe, omugurusi anyakukuzire omu myaka anyakwebembera omu kwega Omunaara gw’Omulinzi omu kitebe asabwa kutendeka omugurusi omuto omu myaka kutwara obujunanizibwa obu. N’obukiraaba ngu omugurusi w’ekitebe ow’akuzire omu myaka nagonza muno obujunanizibwa bwe, asagika n’omutima gwe gwona encwamu y’abagurusi bagenzi be. Aha omugurusi omuto amagezi kandi amusiima kuruga ha mutima.

    Ebitabu byʼOrutoro (1996-2023)
    Rugamu
    Taahamu
    • Rutoro
    • Gabana
    • Setingi
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ebiragiro by'Okuhondera
    • Ebiragiro Ebirukulinda Ebirukukukwataho
    • Ebirukukukwataho
    • JW.ORG
    • Taahamu
    Gabana