-
Obukama bwa Ruhanga Bulitandika Di Kulema Ensi?Omunaara gw’Omulinzi (Gwa Boona)—2020 | Na. 2
-
-
Yesu akagamba ngu: “Ihanga liriramagira ihanga, nobukama buliramagira obukama: halibaho emisisa emikoto, nebiihe norufu biribaho ahandi nahandi.” (Luka 21:10, 11) Ebintu binu byona kali kokurorraho akarukwolekera kimu ngu “Obukama bwa Ruhanga buli haihi.” Ebintu binu byona bibaireho ha murundi gumu omu nsi yoona? Tekerezaho obwakaiso bunu.
-
-
Obukama bwa Ruhanga Bulitandika Di Kulema Ensi?Omunaara gw’Omulinzi (Gwa Boona)—2020 | Na. 2
-
-
2. EMISISA
Ekitabu ekirukwetwa Britannica Academic nikigamba ngu buli mwaka nihateera emisisa erukuhika nka 100 kandi emisisa enu ehwerekereza ebintu bingi. Kandi ekitongole ekirukumanywa nka United States Geological Survey nikigamba ngu “kusigikirra ha bihandiiko ebyahwirwe kuruga (nk’omwaka 1900), buli mwaka hanihirwa kuteera emisisa y’amaani nka 16.” N’obukiraaba ngu abamu bagamba ngu emisisa eyeyongire habwokuba kasumi kanu haroho ebyoma eby’omulembe ebisobora kugipima. Baitu amananu gali ngu, kasumi kanu emisisa ey’amaani neretera abantu baingi muno kufa hamu n’okubonabona, kukira nk’oku kikaba kiri omu busumi bwa kara.
3. ENJARA
Omu nsi yoona, enjara eretwaho obulemu, obulibwenguzi, ebizibu omu by’entahya, emisiri kufa rundi kulemwa kwetekaniriza empindahinduka y’obwire ey’esobora kubaho. Ripooti ey’omwaka 2018 eyahairwe ekitongole ekirukujunanizibwa n’okugaba ebyokulya omu nsi yoona ekirukumanywa nka World Food Programme ekagamaba eti: “Omu nsi yoona, abantu abarukuhika omu bukaikuru 821 tibaine byokulya ebirukumara kandi omuli banu, obukaikuru 124 bo tibaine kyokulya kyona.” Buli mwaka abaana abarukuhika nk’obukaikuru 3.1 bafa habw’amalya mabi. Obucweka 45 ha buli kikumi obw’abaana abaafiire omu mwaka 2011, bakafa habw’amalya mabi.
4. ENDWAIRE HAMU N’ENFU
Ekitabu ekyatiirwe ekitongole eky’ensi yoona eky’eby’obwomeezi ekirukwetwa World Health Organization nikigamba ngu: “Kurugira kimu omu mwaka 2001 haizireho endwaire ez’akabi. Endwaire ezikaba ziroho nka, Kolera, omuswija gw’emibu, na kahumpuli zeyongiire kandi haroho ezindi empyaka nka SARS, pandemic influenza, MERS, Ebola hamu na Zika.” N’obukiraaba ngu abanyasayansi hamu na badakitaali bamanyire bingi ebirukukwata ha ndwaire, tibasoboire kutunga omubazi gw’endwaire zoona.
-