Obaire Okimanyire?

Abarooma baikirizaaga omuntu ayabaga ahanikirwe ha muti nka Yesu, kuziikwa nk’abantu abandi?

BAINGI bamanyire Ebyahandiikirwe ebirukukwata ha mulingo Yesu yahanikirwe ha muti hagati y’abacwi b’ebiragiro babiri kandi yaitwa. (Mat. 27:35-38) Baitu abantu abamu baikiriza ngu Baibuli tehikire obw’egamba ngu omubiri gwa Yesu gukatekanizibwa kandi gwaziikwa omu kituuro.​—Mar. 15:42-46.

Abarukuhakaniza ebitabu by’Enjiri abamu bagurukyagurukya omucwi w’ebiragiro ayabaga aisirwe obwaraaba yaikirizibwaga kuziikwa nk’abantu abandi, nk’ekyokurorraho kumuteeka omu kituuro. Baitu, abarukuhakaniza abo nibaikiriza ngu nikizooka abo abaabaga baisirwe nk’abacwi b’ebiragiro batwazibwaga omu mulingo ogundi. Omunyamakuru arukwetwa Ariel Sabar, obw’akaba nahandiika omu magaziini erukwetwa Smithsonian akasoborraho endugirro y’entekereza enu ati: “Kubambwa kyali kifubiro ekyaheebwaga abantu abaarorwaga nk’ebinugwa, kandi abakugu abamu baagambaga ngu kyali kitarukusoboka Abarooma kwikiriza abantu nk’abo kuziikwa omu mulingo gw’ekitiinisa nk’abantu abandi.” Abarooma bagonzaaga kuswaza abacwi b’ebiragiro abaabaga basingirwe omusango, nahabweki emitumbi yabo yalekwaga ha miti nukwo eriibwe ebisoro. Hanyuma ebicweka ebyabaga bisigaireho byanagwaga omu kituuro n’emitumbi endi.

Baitu ebintu ebimu ebyakara ebyazoirwe byolekere ekintu ekirukwahukana h’Abayudaaya abamu abaisirwe. Omu 1968, amagufa ag’omusaija ayacweriirwe omusango kandi yaitwa omu kyasa eky’okubanza gakazoorwa. Gakasangwa omu kituuro eky’eka y’Abayudaaya emu haihi na Yerusalemu. Amagufa ganu gakasangwa omu kasanduuko ak’amagufa. Omu magufa ganu hakaba harumu igufa ery’ekikongoijo. Ekikongoijo kinu kikaba kiteriirwe ha rubbaho n’omusumaali ogwa sentimita 11.5 (inci 4.5.) Sabar nagamba ati: “Ekikongoijo kinu kikaba ky’omusaija arukwetwa Yehochanan, kinu kikakonyera kumaraho empaka ezaali zimazire akasumi kaingi ez’abahakanizi abakaba nibagamba ngu ebitabu by’Enjiri tibihikire kugamba ngu Yesu akaziikwa omu kituuro.” Ekirukuhuniriza ekikongoijo kya “Yehochanan kikaha ekyokurorraho eky’omuntu kuruga omu kasumi ka Yesu ayabambirwe kandi Abarooma baikiriza aziikwe nk’Abayudaaya abandi.”

Haroho entekereza ezirukwahukana ha mulingo Yesu yahanikirwe ha muti kusigikirra ha kikongoijo kya Yehochanan kirukwoleka. Baitu ekikuru kiri, nikyolekera kimu ngu abacwi b’ebiragiro abamu baaziikwaga omu bituuro kandi tibanagwaga omu irimbo. Hataroho kugurukyagurukya, Baibuli ehikiire kimu obw’egamba ngu omubiri gwa Yesu gukaziikwa omu kituuro. Obwakaiso bunu nibusagikira kimu Baibuli eky’egamba.

Baitu ekirukukira obukuru kiri ngu, Yahwe akaba arangire ira ngu Yesu yakuziikirwe omu kituuro eky’omusaija omuguuda, kandi busaho muntu asobora kutanga ekigambo kya Ruhanga kuhikirra.​—Is. 53:9; 55:11.