Watchtower LAIBURALE EYA HA MUKURA
Watchtower
LAIBURALE EYA HA MUKURA
Rutoro
  • BAIBULI
  • EBITABU
  • ENSORROKANO
  • Tugenda Nkaha Obutufa?
    Baibuli Etwegesa Ki?
    • ESUURA EY’OMUKAAGA

      Kiki Ekibaho Omuntu Obwafa?

      1-3. Abantu bekaguza bikaguzo ki ebikwatiraine n’okufa, kandi ediini ezimu zibigarukamu zita?

      BAIBULI eturaganiza ngu halibaho akasumi okufa obu kuliba kutakyaroho. (Okusuku’rwa 21:4) Omu Suura 5, tukarora ngu ekicunguro kikatukingurraho omugisa gw’okutunga obwomeezi obutahwaho. Baitu abantu na hati nibakyafa. (Omugambizi 9:5) Ekimu ha bikaguzo ebikuru ebitukira kwekaguza kiri, Kiki ekibaho obutufa?

      2 Tuhurra nitugonza kutunga eky’okugarukamu ky’ekikaguzo kinu kukira muno obu tuba tuferiirwe omugonzebwa waitu. Nitusobora kwekaguza: ‘Agenzere nkaha? Narora ekiturukukora? N’asobora kutukonyera? Tuligaruka tumurole?’

      3 Amadiini gagarukamu ebikaguzo binu omu miringo erukwahukana. Agamu geegesa ngu, abantu abarungi obu bafa bagenda omu iguru, kandi ngu ababi bagenda omu murro. Agandi gagamba ngu obwofa, ofooka mwoyo kandi oikara n’abantu baawe abafiire ira. Kandi agandi gagamba ngu hanyuma y’okufa bakucwera omusango ogw’okuzaarwa ogwakabiri, n’ogaruka omu nsi omu oli kisoro.

      4. Amadiini gaina nyegesa ki emu erukusisana habikwatiraine n’okufa?

      4 N’obukiraaba ngu ediini zinu zoona nizigamba ebintu ebirukwahukana, zoona ziine enyegesa emu erukusisana. Zoona nizeegesa ngu omuntu obwafa, haroho ekintu ekimurugamu kikasigara kiri kyomeezi. Ganu mananu?

      KIKI EKIBAHO OMUNTU OBWAFA?

      5, 6. Kiki ekitubaho obu tufa?

      5 Yahwe amanyire ekitubaho obu tufa. Atugambira ngu omuntu obwafa, obwomeezi bwe buhwaho. Okufa nukwo kutaba n’obwomeezi. Omuntu obwafa, ebiteekerezo bye hamu n’omulingo arukwehurra tibyeyongera okwomeera.a Hanyuma y’okufa, omuntu aba atakyasobora kurora, kuhurra, rundi okuteekereza.

      6 Omukama Sulemani akahandiika n’agamba ati ‘abafu tibamanyire kigambo nekimu.’ Abafu tibasobora kutugonza rundi kutunoba, kandi ‘tiharoho mulimo, n’obukwakuba okuhanuura, n’obukwakuba okumanya, n’obugakuba amagezi, okuzimu [omu kituuro] nambere orukugenda.’ (Soma Omugambizi 9:5, 6, 10.) Kandi, Zabuli 146:4 rugamba ngu omuntu obwafa “ebiteekerezobye” bifa.

      YESU OKUFA AKAKUBAZAAHO KI?

      Omusaija n’omukazi we baikaliire omu musiri nibarora ekyakyo ekirukusemeza

      Yahwe akahaanga abantu nukwo baikale omu nsi ebiro byona

      7. Yesu akalengesaniza okufa na ki?

      7 Omunywani we Lazaro obwakaba afiire, Yesu akagambira abegeswa be ngu: “enganjani yaitu Lazaro agwijagiire.” Baitu Yesu akaba atarukumanyisa ngu Lazaro akaba ahumwire buhumura. Yesu akoongera yagamba: “Lazaro afire.” (Yohana 11:11-14) Yesu akalengesaniza okufa n’okugwijagira. Atagambe ngu Lazaro akaba agenzere omu iguru rundi ngu akaba ali n’abanyabuzaale be abaali bafiire. Kandi atagambe ngu Lazaro akaba n’abonabonesebwa omu murro rundi ngu akaba nagenda kuzaarwa ogwakabiri nk’omuntu rundi nk’ekisoro. Tinikwo y’agambire. Baitu akooleka ngu Lazaro obu yafiire akaba nasisana n’omuntu ow’agwijagiire. Ebyahandiikirwe ebindi nabyo birengesaniza okufa n’okugwijagira. Baibuli egamba ngu Sitefano akateerwa amabaale “yagwijagira” ekirukumanyisa ngu akafa. (Engeso Ezabakwenda 7:60) Omukwenda Paulo nauwe akagamba ngu Abakristaayo abamu “bakagwijagira.”—1 Abakolinso 15:6.

      8. Tumanyire tuta ngu Ruhanga atahange abantu okufa?

      8 Ruhanga akaba ahangire Adamu na Haawa baikaleho akasumi kake nukwo bafe? Nangwa! Yahwe akabahanga nukwo baikale omu nsi ebiro n’ebiro kandi batarukurwara. Ruhanga obwakaba nahanga abantu, akabatamu ekihika ky’okugonza kwomeera ebiro byona. (Omugambizi 3:11) Yahwe tagonza abantu okukaikura n’okufa nk’oku omuzaire atarukusobora kusemererwa habw’omwana we kukaikura n’okufa. Baitu Ruhanga obwaraaba yatuhangire kwomeera ebiro byona, habwaki tufa?

      HABWAKI TUFA?

      9. Habwaki ekiragiro Yahwe eki yahaire Adamu na Haawa kitarabaire kigumire?

      9 Omu rugonjo rwa Adeni, Yahwe akagambira Adamu: “Ha muti gwona ogwomu rugonjo olyehoga nkokwogonza. Baitu ha muti ogwokumanya oburungi nobubi otaligulyaho. Baitu omu kiro ekyoliguliramu, mazimakwo olifa.” (Okubanza 2:9, 16, 17) Ekiragiro eki kyali kitagumire kukyorobera, kandi Yahwe akaba aine obugabe bw’okugambira Adamu na Haawa ekihikire n’ekitahikire. Kakuba bayorobiire Yahwe, bakubaire niboleka ngu niborobera obusobozi bwe. Kyakubaire nikyoleka ngu baali nibasiima byona ebyakaba abahaire.

      10, 11. (a) Setani akahabisa ata Adamu na Haawa? (b) Habwaki hataroho eky’okwekwasa habw’ekibi Adamu na Haawa eki bakozere?

      10 Eky’ennaku, Adamu na Haawa bakajeemera Yahwe. Setani akakaguza Haawa ati: “Nukwo Ruhanga yagambire ati mutalirya ha miti yona eyomu rugonjo?” Haawa yamugarukamu ati: “Ebyana ebyemiti eyomu rugonjo ntusobora okubiryaho: baitu ha byana ebyomuti oguli hagati omu rugonjo, Ruhanga akagamba ati Mutaligulyaho, nobukwakuba [okugukwataho] mutafa.”—Okubanza 3:1-3.

      11 Setani yagamba: “Okufa timulifa: baitu Ruhanga amanyire ha kiro ekimuliguliraho amaiso ganyu nuho galiigukira, nainywe muliba nka Ruhanga okumanya ebirungi nebibi.” (Okubanza 3:4-6) Setani akaba n’agonza Haawa atekereze ngu akaba aine obusobozi bw’okwecweramu ekirungi n’ekibi. Kandi akamubiiha ngu busaho ekikaba nikigenda kumuhikaho. Setani akagambira Haawa ngu akaba atarukugenda kufa. Haawa akalya ekijuma kandi yahaho na iba. Adamu na Haawa bakaba bakimanyire ngu Yahwe akabagamba okutalya ha kijuma. Obu bacwiremu okukirya, bakaba nibacwa ekiragiro ekikaba kitagumire kworobera kandi eki bakaba nibetegereza. Obu baliire ekijuma bakoleka ngu bakaba batarukuha Ise bo ow’omu iguru ekitiinisa. Bakaba bataine ky’okwekwasa!

      12. Habwaki kiri ky’okusaasa ngu Adamu na Haawa bakajeemera Yahwe?

      12 Kintu ky’ennaku kurora ngu abazaire baitu ab’okubanza batahe Omuhangi waabo ekitiinisa! N’osobora kwehurra ota kakuba omutabani waawe n’omuhara waawe ab’okulize bakujeemera bakacwa ebiragiro byawe? Tiwakubihiirwe?

      Adamu hanyuma y’okuhangwa

      Adamu akaruga omu cuucu, kandi obuyafiire akagaruka omu cuucu

      13. Yahwe akaba n’amanyisa ki obu yagambire ngu ‘omu cucu nuho oligaruka’?

      13 Adamu na Haawa bakafeerwa omugisa ogw’okwomeera ebiro n’ebiro obu bajemiire Ruhanga. Yahwe akagambira Adamu: “Baitu oli cucu, kandi omu cucu [nuho] oligaruka.” (Soma Okubanza 3:19.) Eki kikaba nikimanyisa ngu Adamu yali w’okugaruka omu cuucu nk’atakahangwaga. (Okubanza 2:7) Hanyuma ya Adamu kusiisa, akafa yahweraho kimu nk’omuntu atakabahoga.

      14. Habwaki tufa?

      14 Kakuba Adamu na Haawa bali borobiire Ruhanga, bakubaire bakyali bomeezi na hati. Baitu obu bamujemiire, bakafooka basiisi kandi kikabarugirramu okufa. Ekibi kiri nk’oburwaire obw’amaani muno omuntu asobora kwijukura kuruga ha bazaire be. Itwena tuzaarwa n’ekibi kandi niyo nsonga habwaki tufa. (Abarumi 5:12) Baitu kinu kitabe kigendererwa kya Ruhanga. Ruhanga akaba atarukugonza abantu bafe kandi nikyo Baibuli eyetera okufa “omunyanzigwa.”—1 Abakolinso 15:26.

      AMANANU GATUFOORA AB’OBUGABE

      15. Kumanya amananu agarukukwata ha kufa nikisobora kutukonyera kita?

      15 Amananu agarukukwata ha kufa gatukonyera okutahondera enyegesa ez’ebisuba. Baibuli etugambira ngu abafu tibahurra oburumi bwona rundi enaku. Titurukusobora kubaza n’abo kandi n’abo tibarukusobora kubaza naitwe. Titurukusobora kubakonyera. Tibarukusobora kutukora akabi koona, nahabwekyo titusemeriire kubatiina. Baitu amadiini maingi gagamba ngu abafu baine nambere bali kandi ngu nitusobora kubakonyera kakuba tuha abeebembezi b’amadiini sente. Baitu okumanya amananu kitukonyera obutahondera ebisuba ebi.

      16. Amadiini maingi geegesa kisuba ki ekirukukwata h’abafu?

      16 Setani akozesa amadiini ag’ebisuba okutubiiha nukwo tuteekereze ngu abafu bakyali bomeezi. Ekyokurorraho, amadiini agamu geegesa ngu haroho ekintu ekitafa ekyeyongera kwomeera. Naiwe ediini yaawe nukwo eyegesa, rundi ki ehondera Baibuli eky’eyegesa? Setani akozesa ebisuba okuhabisa abantu nukwo baleke kuhereza Yahwe.

      17. Habwaki enyegesa y’okwokya abantu omu murro n’ejumisa ibara lya Yahwe?

      17 Ebintu amadiini maingi ebi garukwegesa nibitinisa. Nk’ekyokurorraho, amadiini maingi geegesa ngu abantu ababi nibaija kwokebwa omu murro. Kinu kisuba ekirukusiisa ibara lya Yahwe. Tasobora kubonabonesa abantu omu mulingo nk’ogu. (Soma 1 Yohana 4:8.) N’osobora kwehurra ota kakuba orora omuzaire nayokya emikono y’omwana we omu murro? N’osobora kumutwara nk’omuntu omubi muno. Gunu nugwo mulingo Setani arukugonza turolemu Yahwe!

      18. Habwaki tutasemeriire kutiina abafu?

      18 Ediini ezimu zeegesa ngu omuntu obwafa, afooka mwoyo. Ediini zinu zigamba ngu tusemeriire kutamu ekitiinisa abantu abafiire habwokuba emyoyo yaabo n’esobora kufooka nganjani zaitu enungi muno rundi abanyanzigwa baitu. Abantu baingi baikiririza omu kisuba kinu. Kinu kiretereza abantu kutiina abafu n’okubaramya omu kiikaro ky’okuramya Yahwe. Ijuka ngu abafu tibarukusobora kumanya rundi kuhurra kintu kyona, nahabwekyo, titusemeriire kubatiina. Yahwe nuwe Omuhangi waitu, Ruhanga ow’amananu. Nahabwekyo, nuwe wenka ou tusemeriire kuramya.—Okusuku’rwa 4:11.

      19. Kumanya amananu agarukukwata ha kufa kitukonyera kita?

      19 Obutumanya amananu agarukukwata ha kufa, kitukonyera butahondera ebisuba binu. Kandi amananu ganu gatukonyera okwetegereza kurungi ebintu ebi Yahwe aturaganiize eby’arukwija kutukorra omu busumi bw’omu maiso.

      20. Nitwija kwega ki omu suura erukuhonderaho?

      20 Ira muno, omuheereza omu wa Ruhanga arukumanywa nka Yobu akakaguza: “Omuntu obwalifa, aligaruka okuba omwomezi?” (Yobu 14:14) Mali nikisoboka omuntu ayafiire kugaruka kuba mwomeezi? Ruhanga natuha eky’okugarukamu ekirukugarramu amaani omu Baibuli. Omu suura erukuhonderaho nitwija kurora habwaki nikigarramu amaani.

      a Abantu abamu bateekereza ngu omuntu aba n’omuzimu ogumurugamu nigweyongera kwomeera hanyuma y’okufa. Kumanya ebirukukiraho ha nsonga enu, rora Ebyongiirweho, akacweka 17 hamu na 18.

      EBITWEGERE

      EKY’OKUBANZA: OMUNTU OBWAFA, OBWOMEEZI BWE BUHWAHO

      “Abafire timanyire kigambo nekimu.”—Omugambizi 9:5

      Kiki ekitubaho obu tufa?

      • Zabuli 146:3, 4; Omugambizi 9:6, 10

        Obu tufa, tuba tutakyasobora kurora, kuhurra, kandi titusobora kuteekereza.

      • Yohana 11:11-14

        Yesu akalengesaniza okufa n’okugwijagira.

      EKYAKABIRI: YAHWE AKABA ATARUKUGONZA ABANTU KUFA

      “Baitu ha muti ogwokumanya oburungi nobubi otaligulyaho, baitu omu kiro ekyoliguliramu, mazimakwo olifa.”—Okubanza 2:17

      Habwaki tufa?

      • Okubanza 3:1-6

        Setani akabihabiiha Haawa ngu akaba atarukugenda kufa obu yakucwire ekiragiro kya Ruhanga. Adamu na Haawa obu bajemiire Ruhanga bakasiisa kandi kikabarugirramu kufa.

      • Okubanza 3:19

        Adamu obu yafiire, akaba atakyaroho.

      • Abarumi 5:12

        Ekibi kiri nk’oburwaire obw’amaani obutwaijukwire kuruga ha bazaire baitu ab’okubanza. Tuzarwa tuli basiisi kandi niyo ensonga habwaki tufa.

      • 1 Abakolinso 15:26

        Baibuli eyeta okufa omunyanzigwa.

      EKYAKASATU: AMANANU AGARUKUKWATA HA KUFA GATUFOORA AB’OBUGABE

      “Omuntu obwalifa aligaruka kuba omwomezi? Ebiro byona . . . nakutegeriize, Okuhikya okulekerwa kwange obukulihika.”—Yobu 14:14

      Amananu agarukukwata ha kufa gatukoonyera gata kwetantara enyegesa ezitahikire?

      • 1 Yohana 4:8

        Enyegesa erukugamba ngu Ruhanga ayokya abantu omu murro ejumisa Yahwe. Tarukusobora kubonabonesa abantu omu mulingo ogu.

      • Okusuku’rwa 4:11

        Abantu baingi batiina abafu ekibaletera okubaramya omu kiikaro ky’okuramya Yahwe. Yahwe nuwe Ruhanga w’amananu kandi nuwe wenka ou tusemeriire kuramya.

  • Halibaho okuhumbuuka!
    Baibuli Etwegesa Ki?
    • ESUURA YA MUSANJU

      Halibaho Okuhumbuuka!

      1-3. Itwena tuli mu nkomo ya mulingo ki, kandi Yahwe n’aija kutujuna ata?

      TEERAMU akasisani bakucweriire omusango gw’okumara obwomeezi bwawe bwona omu nkomo habw’omusango ogw’otarakozere. Toina kunihira kwona ngu n’oija kurugayo kandi bakusisiire entegeka zaawe zoona ez’omu busumi bw’omu maiso. Toina kintu kyona eky’orukusobora kukoraho. Baitu obworukuba ohoirwemu amaani, nihaija omuntu aine obusobozi bw’okukwiha omu nkomo, kandi akuraganiza n’okukukonyera! Wakwehuliire ota?

      2 Itwena tuli banyankomo ababohiirwe omu kufa. N’obuturakora ki, titwina ah’okwirukira. Baitu Yahwe aine obusobozi bw’okutujuna kuruga omu kufa. Kandi aturaganiize ngu: “Omunyanzigwa owa ha mpero aliihibwaho nukwo kufa.”—1 Abakolinso 15:26.

      3 Teekereza ha mulingo orukugenda kuhurra ohumuziibwe otakyayeralikirra okufa! Baitu Yahwe tarukugenda kwihaho okufa kwonka. N’aija kugarurra abafiire obwomeezi. Teekereza omulingo orayehurramu. Ruhanga araganiize ngu itaka “liritanaka abafu.” (Isaya 26:19) Kinu nikyo Baibuli eyeta okuhumbuuka.

      OBUTUFEERWA OMUNTU OMUGONZEBWA

      4. (a) Kiki ekirukusobora kutuhuumuza kakuba omunyabuzaale rundi omunywani waitu afa? (b) Yesu akaba aine banywani ki?

      4 Tusalirwa muno obutufeerwa omunyabuzaale rundi omunywani. Twehurra tutaine ah’okwirukira. Tuba tutakyaine eky’okukora kugarra omuntu onu kuba mwomeezi. Baitu Baibuli etugambira ebintu ebirukuhuumuza. (Soma 2 Abakolinso 1:3, 4.) Leka tubazeeho eky’okurorraho kimu ekirukwoleka omulingo Yahwe na Yesu barukugonza kugarra abagonzebwa baitu kuba bomeezi. Yesu obwakaba ali omu nsi, yaikaraga n’abungira Lazaro n’abanyaanya be babiri Maliza na Malyamu. Abantu banu boona baali banywani be. Baibuli egamba: “Yesu akagonza Maliza nowanyina na Lazaro.” Baitu, kiro kimu, Lazaro akafa.—Yohana 11:3-5.

      5, 6. (a) Yesu akakora ki obuyaboine ab’omu ka ya Lazaro n’engajani zaabu nibarra? (b) Habwaki nikigarramu amaani kumanya omulingo Yesu yayehuliiremu ha bw’okufa kwa Lazaro?

      5 Yesu akagenda kuhuumuza Maliza na Malyamu. Maliza obu yahuliire ngu Yesu n’aija omu rubuga oru, akagenda kumutangaana. Akahurra asemeriirwe muno kurora Yesu baitu akamugambira: “Mukama wange, kakuba okaboli hanu, munyanya nyowe tiyakufiire.” Maliza akatekereza ngu Yesu akaba akereriirwe. Hanyuma, Yesu akarora Malyamu narra. Kikamusaliza muno ekyamuleteriize okurra. (Yohana 11:21, 33, 35) Akahurra obujune obuleetwa okufa kw’omugonzebwa.

      6 Okumanya ngu Yesu nauwe akwatwaho obutuba tuferiirwe omugonzebwa waitu, kituhuumuza. Kandi Yesu ali nka Ise wenyini. (Yohana 14:9) Yahwe aine obusobozi obw’okumarraho kimu okufa kandi ali haihi kukumaraho.

      “LAZARO, TURUKA OIJE!”

      7, 8. Habwaki Maliza akaba atarukugonza baiheho ibaale ha kituuro kya Lazaro, baitu Yesu akakora ki?

      7 Yesu obu yahikire ha kituuro nambere Lazaro akaba aziikirwe, akasanga bateireho ibaale erikooto muno. Yesu akabagambira: “Muiheho ibale.” Baitu Maliza akaba atarukugonza baliiheho. Omutumbi gwa Lazaro gukaba gumazire “ebiro bina.” (Yohana 11:39) Atamanye ngu Yesu akaba ali haihi kuhumbuura omunyaanya.

      Yesu ahumbuura Lazaro, kandi kinu kiretera abanyabuzaale n’abanywani be kusemere’rwa

      Teramu akasisani orole omulingo abanyabuzaale n’abanywani ba Lazaro basemeriirwe obu yahumbwirwe!—Yohana 11:38-44

      8 Yesu akeeta n’iraka erikooto: “Turuka oije!” Ekyahondiireho kikahuniriza Maliza na Malyamu. Omuntu “akaba afire yaturuka, akubirwe [aboherwe] omu bibugo amaguru nemikono; nekikoba kiboherwe ha maisoge.” (Yohana 11:43, 44) Lazaro akaba amazire ahumbuukire! Kandi yagaruka kwikara n’abantu be. Bakaba nibasobora kumukwataho n’okubaza nauwe. Eki kakikaba ky’okuhuniriza ky’amaani! Yesu akaba amuhumbwire.

      “OMWISIKI, IMUKA!”

      9, 10. (a) Noha ayahaire Yesu obusobozi bw’okuhumbuura abantu? (b) Habwaki ebyahandiikirwe ebirukukwata ha kuhumbuuka bitwiniire omugaso?

      9 Yesu akakozesa amaani ge kuhumbuura abantu? Nangwa. Yesu obwakaba nagenda kuhumbuura Lazaro, akabanza y’asaba Yahwe, kandi Yahwe akamuha amaani g’okuhumbuura Lazaro. (Soma Yohana 11:41, 42.) Yesu atahumbuule Lazaro wenka. Baibuli etugambiraho omwana mwisiki ow’emyaka 12 akaba arwaire muno. Ise mwisiki onu, Yairo akaba ayetuntwire muno kandi akesengereza Yesu kukiza omwana we. Nuwe omwana omu wenka ou yali aine. Obwakaba nakyayesengereza Yesu, abasaija bakaija bamugambira: “Omuisiki wawe afire! Nogadisa ki Omwegesa?” Baitu Yesu akagambira Yairo: “Otatina, ikiriza kwonka, arakizibwa.” Yagenda na ise mwana omuka ya Yairo. Obu baali nibaira haihi n’enju, Yesu akahurra kandi yarora abantu nibarra. Yesu akabagamba ati: “Muta’ra, baitu tafire, agwijagire.” Abazaire b’omwana onu baine kuba bayekagwize Yesu eky’akaba n’amanyisa. Yesu akaragira buli muntu weena kugenda aheeru kandi yatwara ise mwisiki na nyina omu kisiika nambere bakaba bateire omutumbi. Yesu akakwata omukono gw’omwisiki kandi yagamba ati: “Omwisiki, imuka!” Teramu akasisani orole omulingo abazaire b’omwisiki basemeriirwe obu baboine aho n’aho omwana waabu naimuka kandi n’atandika kurubata! Yesu akaba ahumbwire omuhara wabu. (Marako 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56) Kuruga obu, buli baroraga omwana wabu, baijukaga eki Yahwe akaba abakoliire n’akozesa Yesu.a

      10 Abantu Yesu aba yahumbwire bakongera baafa hanyuma y’akasumi. Baitu obu tusoma ebyahandiikirwe binu ebirukubakwataho, bitukonyera kuba n’okunihira. Yahwe n’agonza kuhumbuura abantu kandi n’aija kubahumbuura.

      EBITWEGERA HA BYAHANDIIKIRWE EBIRUKUKWATA HA KUHUMBUUKA

      Abantu nibarora Petero arukuhumbuura Dolika

      Omukwenda Petero akahumbuura omukazi akaba ali Mukristaayo n’ayetwa Dolika.—Engeso Ezabakwenda 9:36-42

      Omufakati agwa omu kafuba omwana we hanyuma ya Eriya kumuhumbuura

      Eriya akahumbuura omwana w’omufakaati.—1 Kyabakama 17:17-24

      11. Omugambizi 9:5 rutwegesa ki hali Lazaro?

      11 Baibuli ekyoleka kurungi ngu “abafire tibamanyire kigambo nekimu.” Nukwo kyabaire hali Lazaro. (Omugambizi 9:5) Nk’oku Yesu akaba agambire, Lazaro yali nk’omuntu ow’akaba agwijagiire. (Yohana 11:11) Lazaro obwakaba ali omu kituuro, akaba “atamanyire kigambo nekimu.”

      12. Tumanyire tuta ngu mali Lazaro akahumbuuka?

      12 Yesu obu yahumbwire Lazaro, abantu baingi bakakyerorra. N’abanyazigwa be bakarora ngu akaba amuhumbwire. Kandi Lazaro akaba ali mwomeezi, eki kikaba nikyongera kugumya ngu mali akaba ahumbuukire. (Yohana 11:47) Ekintu ekindi, abantu bakagenda kurora Lazaro, ekyabaleteriize okwikiriza ngu mali Yesu akaba atumirwe Ruhanga. Ekintu kinu kitasemeze abanyanzigwa ba Yesu, nahabwekyo, bakaserra omulingo gw’okwita Yesu na Lazaro.—Yohana 11:53; 12:9-11.

      13. Habwaki nitukigumya ngu Yahwe n’aija kuhumbuura abafu?

      13 Yesu akagamba ngu “bona abali omu bituro” balihumbuuka. (Yohana 5:28) Kinu nikimanyisa ngu boona Yahwe abarukwijuka nibaija kuhumbuuka. Baitu Yahwe kusobora kuhumbuura omuntu, asemeriire kwijuka buli kintu kyona ekirukukwata hali omuntu ogu. Mali n’asobora kwijuka buli kimu kyona? Ijuka ngu haroho obukaikuru n’obukaikuru bw’enyunyuzi omu iguru. Baibuli egamba ngu Yahwe n’amanya ibara lya buli nyunyuzi. (Soma Isaya 40:26.) Obwaraaba n’asobora kwijuka ibara lya buli nyunyuzi, nikyoleka ngu n’asobora kwijuka ebirukukwata ha buli muntu weena ow’arukugonza kuhumbuura. Ekirukukira byona, Yahwe nuwe yahangire buli kintu kyona. Nahabwekyo, aine obusobozi bw’okumanya buli muntu weena ou arukugonza kuhumbuura.

      14, 15. Ebigambo bya Yobu nibitwegesa ki ha kuhumbuuka?

      14 Omusaija Yobu akaba n’okunihira kw’okuhumbuuka. Akagamba: “Omuntu obwalifa aligaruka kuba omwomezi?” Nubwo yagambira Yahwe: “Wakunyesere, nanyowe nakwetebukire. Wakugondeze omulimo ogwengaro zawe.” Yobu yali n’akimanya ngu Yahwe akaba alindiriire akasumi kahike ak’okuhumbuura abafu.—Yobu 14:13-15.

      15 N’oyehurra ota habw’okunihira kw’okuhumbuuka? N’osobora kuba noyekaguza, ‘Kandi abanyabuzaale n’abanywani bange abafiire, nabo balihumbuuka?’ Nikituhumuza kumanya ngu mali Yahwe n’agonza kuhumbuura abantu abafiire. Katurole Baibuli eky’egamba ha bantu abalihumbuuka n’ekiikaro nambere baliikara.

      ‘BALIHU’RA IRAKA LYE KANDI BALIRUGAMU’

      16. Abantu abaliba bahumbwirwe balyegondeza omu bwomeezi bwa mulingo ki?

      16 Omu busumi bwa kara, abantu abahumbwirwe bakagaruka batandika kwikara n’abanyabuzaale baabu. Kinu nikiija kubaho n’omu kasumi akarukwija, baitu nikiija kuba kirungi n’okukira akasumi ak’ira. Habwaki? Habwokuba abantu abalihumbuurwa baliikaraho ebiro n’ebiro, tibaligaruka kufa. Kandi baliikara omu nsi etarukusisana n’enu eyiturumu. Teribamu obulemu, obucwi bw’ebiragiro hamu n’endwara.

      17. Nibaha abarukwija kuhumbuurwa?

      17 Nibaha abalihumbuurwa? Yesu akagamba akasumi nikaija ‘bona abali omu bituro akabalihuli’ramu irakalye, kandi balirugamu.’ (Yohana 5:28, 29) Okusuku’rwa 20:12, 13 rugamba: “Nenyanja yaleta abafu abakaba barumu; nokufa nokuzimu byaleta abafu abakaba barumu.” Gali mananu ngu obukaikuru n’obukaikuru bw’abantu abafiire balihumbuuka. Omukwenda Paulo nauwe akagamba ngu halibaho okuhumbuuka okw’abantu “abahikiriire nabatahikiriire.” (Soma Engeso Ezabakwenda 24:15.) Eki nikimanyisa ki?

      Abantu abahumbwirwe omu nsi empyaka bagaruka kurora abagonzebwa baabu

      Omu nsi empyaka, abafu nibaija kuhumbuurwa nukwo bagaruke baikale n’abantu baabu

      18. “Abahikiriire” abarukwija kuhumbuuka nubo baha?

      18 “Abahikiriire” abarukugenda kuhumburwa nibatwarramu abaheereza abesigwa abaikaire omu nsi Yesu atakaizire. Abantu nka Nuha, Iburahimu, Sara, Musa, Rusi, na Esiteri balihumbuurwa baikale omu nsi. N’osobora kusomaho abantu banu omu kitabu ky’Abaheburaniya esuura 11 nukwo omanye ebirukubakwataho n’okwikiriza oku baali baine. Kandi abaheereza ba Yahwe abarukufa omu kasumi kaitu? Nabo “bahikiriire,” nahabwekyo nibaija kuhumbuurwa.

      19. “Abatahikiriire” nubo baha? Mugisa ki Yahwe ogw’arabaha?

      19 “Abatahikiriire” nibatwaraamu obukaikuru n’obukaikuru bw’abantu abataratungire omugisa ogw’okwega hali Yahwe. N’obu baraaba bafiire,Yahwe takabebwaga. N’aija kubahumbuura kandi abahe omugisa gw’okwega ebirukumukwataho hamu n’okumuheereza.

      20. Habwaki abantu abamu batarukwija kuhumbuurwa?

      20 Kinu nikimanyisa ngu buli muntu weena ayafiire n’aija kuhumbuurwa? Nangwa. Yesu akagamba ngu abamu tibarukwija kuhumbuurwa. (Luka 12:5) Noha arukwija kucwamu omuntu obwaraaba asemeriire kuhumbuuka? Yahwe nuwe omucwi w’emisango arukukirayo, baitu obusobozi obu abuhaire Yesu “okucwera omusango abomezi nabafu.” (Engeso Ezabakwenda 10:42) Omuntu weena ou Ruhanga arukurora ali nkozi y’ebibi tarukwija kuhumbuurwa.—Rora Ebyongiirweho, akacweka 19.

      ABARUKUHUMBUKIRA OBWOMEEZI OBW’OMW’IGURU

      21, 22. (a) Nikimanyisa ki okuhumbuukira obwomeezi obw’omw’iguru? (b) Noha ay’abandize okuhumbuukira obwomeezi obw’omw’iguru?

      21 Baibuli egamba ngu abantu abamu nibaija kwikara omw’iguru. Omuntu arahumbuurwa kugenda omw’iguru tarukwija kuhumbuuka n’omubiri ogw’abantu. Baitu n’aija kuhumbuurwa nk’ekihangwa eky’omwoyo natwarwa omw’iguru.

      22 Yesu nuwe y’abandize kuhumbuuka nk’ekihangwa eky’omwoyo. (Yohana 3:13) Harabireho ebiro bisatu Yesu aisirwe, Yahwe akamuhumbuura. (Zabuli 16:10; Engeso Ezabakwenda 13:34, 35) Yesu atahumbuurwe n’omubiri gw’omuntu. Omukwenda Petero akasoborra ngu Yesu akaitwa “omu mubiri, baitu yayomezebwa omu mwoyo.” (1 Petero 3:18) Yesu akahumbuurwa nk’ekihangwa eky’omwoyo ekikaba kiine obusobozi bw’amaani. (1 Abakolinso 15:3-6) Baibuli egamba ngu n’abandi baingi nibaija kuhumbuurwa omulingo ogu.

      23, 24. “Igana like” eri Yesu y’abalizeeho niryo liha, kandi nibaija kuba baingaha?

      23 Yesu obwakaba atakafiire, akagambira abegeswa be ngu akaba n’agenda “kubatekaniriza ekiikaro.” (Yohana 14:2) Kinu nikimanyisa ngu abamu ha bakurasi be bakaba nibagenda kwikara nauwe omw’iguru. Bali baingaha? Yesu akagamba ngu baliba bataito muno “igana like.” (Luka 12:32) Omukwenda Yohana akooleka omuheendo gwabo gwonyini obu yaboine Yesu ayemeriire ha rusozi Sayuni [iguru] ali hamu ne 144,000.—Okusuku’rwa 14:1.

      24 Abakristaayo 144,000 nibaija kuhumbuurwa ddi? Baibuli etugambira ngu Yesu obu yakutandikire okulema omu iguru, nubwo okuhumbuuka kwakutandikire. (1 Abakolinso 15:23) Bunu nubwo obwire Yesu yali namanyisa. Nahabwekyo, omuhendo ogurukukira obwingi ogw’abantu 144,000 bali omu iguru. Abakyali omu nsi obu bafa aho n’aho bahumbuuka nibatwarwa omw’iguru. Baitu abantu abarukukira obwingi nibaija kuhumbuuka nibaikara omu rugonjo.

      25. Kiki ekiturayegaho omu suura erukuhonderaho?

      25 Omu kasumi akatali kahara, Yahwe n’aija kumarraho kimu okufa kandi tikuligaruka kutalibaniza abantu. (Soma Isaya 25:8.) Abalihumbuuka kugenda omw’iguru balikorayo ki? Baibuli egamba ngu abo nibaija kulema na Yesu omu Bukama obw’omw’iguru. Nitwija kwega bingi ebirukukwata ha gavumenti enu omu suura erukwongeraho.

      a Haroho ebyahandiikirwe ebindi ebirukubaza h’abantu abahumbuukire, otwaliremu abaana abato n’abantu bakuru, abasaija n’abakazi, Aba Isareri n’ab’amahanga gandi. N’osobora kubisanga omu 1 Kyabakama 17:17-24; 2 Kyabakama 4:32-37; 13:20, 21; Matayo 28:5-7; Luka 7:11-17; 8:40-56; Engeso Ezabakwenda 9:36-42; 20:7-12.

      EBITWEGERE

      EKY’OKUBANZA: YAHWE N’AIJA KWIHAHO OKUFA

      “Omunyanzigwa owa ha mpero aliihibwaho nukwo kufa.”—1 Abakolinso 15:26

      Baibuli etuhumuza eta obutuba tuferiirwe?

      • 2 Abakolinso 1:3, 4

        Omunyabuzaale rundi enganjani yaitu obwefa, tuhwamu amaani. Baitu Baibuli etuhumuza.

      • Isaya 25:8; 26:19

        Yahwe aine obusobozi bw’okumarraho kimu okufa. Kandi n’aija kuhumbuura n’abantu abafiire.

      EKYAKABIRI: TUSEMERIIRE KWIKIRIRIZA OMU KUHUMBUUKA

      “Omuisiki ninkugambira nti Imuka!”—Marako 5:41

      Habwaki tusemeriire kwikiririza omu kuhumbuuka?

      • Yohana 11:1-44

        Yesu akahumbuura Lazaro.

      • Marako 5:22-24, 35-42

        Yesu akahumbuura omwisiki omuto.

      • Yohana 11:41, 42

        Yesu akakozesa amaani kuruga hali Yahwe okuhumbuura abafu.

      • Yohana 12:9-11

        Abantu baingi bakerorra Yesu obwakaba nahumbuura abafu. Nabanyanzigwa be bakakigumya ngu akaba aine obusobozi bw’okuhumbuura.

      EKYAKASATU: YAHWE NAIJA KUHUMBUURA OBUKAIKURU BW’ABANTU ABAFIIRE

      “Wakunyesere nanyowe nakukwetebukire. Wakugondeze omulimo ogwengaro zawe.”—Yobu 14:13-15

      Nibaha abalihumbuurwa?

      • Yohana 5:28, 29

        Buli muntu weena owu Yahwe arukwijuka aija kuhumbuuka.

      • Engeso Ezabakwenda 24:15

        Abantu abahikiriire n’abatahikiriire nibaija kuhumbuuka.

      • Isaya 40:26

        Yahwe n’asobora kwijuka amabara ga buli nyunyuzi, ekyo nikyoleka ngu n’aija kwijuka buli kintu kyona ekirukukwata ha muntu ow’arukugonza kuhumbuura.

      EKYAKANA: ABAMU NIBAHUMBUURWA OKWIKARA OMU IGURU

      “Ningenda kubatekaniriza ekiikaro.”—Yohana 14:2

      Nibaha abarukuhumbuuka kwikara omu iguru?

      • 1 Petero 3:18

        Yesu nuwe y’abaire muntu w’okubanza kuhumbuuka kugenda omu iguru.

      • Luka 12:32

        Yesu akagamba ngu abantu abarukwija kuhumbuuka kwikara omu igura nibaija kuba bake muno.

      • Okusuku’rwa 14:1

        Yahwe akomeremu abantu 144,000 bonka kwikara omu iguru.

Ebitabu byʼOrutoro (1996-2023)
Rugamu
Taahamu
  • Rutoro
  • Gabana
  • Setingi
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Ebiragiro by'Okuhondera
  • Ebiragiro Ebirukulinda Ebirukukukwataho
  • Ebirukukukwataho
  • JW.ORG
  • Taahamu
Gabana