Yegera Hali Bamalaika Abeesigwa

1-2. (a) Twahukana tuta na bamalaika? (b) Tusisana tuta na bamalaika?

NK’ABANTU ba Yahwe tuli kicweka ky’eka ye ey’erumu abantu abaine okugonza kandi abamuramya. Eka enu n’etwarramu ab’oruganda na banyaanya itwe omu nsi yoona, hamu n’obukaikuru n’obukaikuru bwa bamalaika. (Dan. 7:​9, 10) Obu tuteekerezaaho bamalaika, emirundi erukukira obwingi tutekerezaaho omulingo barukwahukana hali abantu. Ekyokurorraho, bamalaika baikaireho kumara emyaka nyingi kukira abantu. (Yob. 38:​4, 7) Baine amaani kukira abantu. Nibeera kandi bahikiriire kuhika ha rulengo orututasobora kuhikaho nk’abantu abatahikiriire.—Luk. 9:26.

² Noobu kiraaba ngu nitwahukana hali bamalaika omu miringo nyingi, haroho n’ebintu ebindi bingi ebi turukusisaniza. Ekyokurorraho, kusisanaho na bamalaika, na itwe nitusobora kwoleka emiringo ya Yahwe enungi. Na itwe twine obugabe obw’okwecweramu kandi kusisanaho na bamalaika, na itwe twine amabara agarukwahukana, emiringo ey’erukwahukana hamu n’obujunaanizibwa oburukwahukana. Kandi, kusisanaho na bamalaika, na itwe twine ekyetaago eky’okuramya Omuhangi waitu.—1 Pet. 1:12.

3. Kiki eki turukwegera hali bamalaika abeesigwa?

³ Habwokuba nitusisana na bamalaika omu miringo nyingi, ekyokurorraho kyabo ekirungi nikisobora kutugarramu amaani kandi tukakyegeraho n’amasomo maingi amakuru. Omu kicweka kinu, nitwija kurora omulingo tusobora kwegera ha bwebundaazi bwa bamalaika abeesigwa, okugonza oku bainiire abantu, okugumiisiriza kwabo, hamu n’amaani bateekamu kwikaza ekitebe kiri kyecumi.

BAMALAIKA BEBUNDAAZI

4. (a) Bamalaika booleka bata obwebundaazi? (b) Habwaki bamalaika beebundaazi? (Zabuli 89:7)

⁴ Bamalaika beesigwa kandi beebundaazi. Noobu kiraaba ngu bamazire obwire bwingi nibaheereza Yahwe, baine amaani n’amagezi, baitu nabwo boorobera oburagirizi bwa Yahwe. (Zab. 103:20) Obu baba nibahikiriza obujunaanizibwa bwabo, tibehemba habw’ebi ebi baba bakozere, rundi kweyoleka habw’amaani ag’embaganiza aga baine. Kibasemeza muno kukora kyona Yahwe eki abasaba kukora noobu kiraaba ngu abandi tibamanya amabara gaabo.a (Kub. 32:​24, 29; 2 Bakam. 19:35) Tibaikiriza kuheebwa ekitiinisa kyona ekisemeriire Yahwe. Habwaki bamalaika beebundaazi? Habwokuba nibagonza Yahwe kandi nibamutamu muno ekitiinisa.—Soma Zabuli 89:7.

5. Malaika omu akooleka ata obwebundaazi obu akaba naahana omukwenda Yohana? (Rora n’ekisisani.)

⁵ Teekerezaaho ekintu kimu ekyabaireho ekirukwoleka obwebundaazi bwa bamalaika. Nk’omu mwaka 96 Y.A.K, malaika ow’atarabaziibweho ibara akaleetera omukwenda Yohana okwolekwa okurukuhuniiriza. (Kus. 1:1) Yohana aketwaza ata habw’okwolekwa kunu? Akalengaho kuramya malaika. Baitu malaika ogu omwebundaazi akamutanga kukikora naagamba ati: “Werinde, otakikora: nyowe ndi muiru mutahi wawe, na bene banyu . . . ramya Ruhanga.” (Kus. 19:10) Mali malaika ogu akooleka obwebundaazi! Malaika ogu akaba atarukugonza kuheebwa ekitiinisa rundi kuhaisanizibwa. Ahonaaho akagambira Yohana kuramya Yahwe Ruhanga. Ha murundi nugwo gumu, malaika atarabyemu Yohana amaiso. Noobu kiraaba ngu malaika ogu akaba aheeriize Yahwe kumara akasumi kaingi kandi akaba aine amaani kukira Yohana, akaba mwebundaazi kandi yayeta omukwenda, omwiru mutaahi we. Noobu kiraaba ngu malaika akaba aine kuhana Yohana, atakikole omu mulingo ogw’obukaali. Oihireho, akabaza na uwe omu mulingo ogw’embabazi. Nikizooka malaika onu akakyetegereza ngu Yohana akaba ahuniriire muno.

6. Nitusobora tuta kwegera ha bwebundaazi bwa bamalaika?

⁶ Nitusobora tuta kwegera ha bwebundaazi bwa bamalaika? Na itwe tusemeriire kuhikiiriza obujunaanizibwa bwaitu tutarukwehemba, rundi kulengaho kwehaisa habw’ebi ebi tuba tuhikiriize. (1 Kol. 4:7) Ekindi, titusemeriire kwerora nk’ab’amaani ngu habwokuba tuheeriize Yahwe kumara akasumi kaingi kukira abandi rundi ngu habwokuba twine obujunaanizibwa abandi obu bataine. Amananu gali, buli murundi tweyongera kutunga obujunaanizibwa, tusemeriire kweyongera kwerora nk’abahansi. (Luk. 9:48) Kusisanaho na bamalaika, nitugonza kuheereza abandi. Titurukugonza kwenyumiza.

7. Nitusobora tuta kwoleka obwebundaazi obukirukuba nikitwetaagisa kuhabura rundi kuha omuntu obuhabuzi?

⁷ Ekindi, nitusobora kwoleka obwebundaazi obukirukuba nikitwetaagisa kuhabura rundi kuhana omuntu, k’abe Mukristaayo mugenzi waitu rundi omwana waitu. Obwire obumu nikisobora kutwetaagisa kuha omuntu obuhabuzi obw’amaani. Baitu kusisanaho na malaika ayahabwire Yohana omu mulingo ogw’embabazi, na itwe nitusobora kuha omuntu obuhabuzi obw’amaani baitu tutamuletiire kwehurra ahoirwemu amaani. Kakuba tutetwara nk’abarukukira abandi, nitwija kuha abantu obuhabuzi oburukusigikirra ha Baibuli omu mulingo ogw’ekitiinisa kandi ogw’embabazi.—Bak. 4:6.

BAMALAIKA BAGONZA ABANTU

8. (a) Kusigikirra ha Luka 15:​10, bamalaika booleka bata okugonza oku bainiire abantu? (b) Bujunaanizibwa ki bamalaika obu baine omu mulimo ogw’okutebeza? (Rora n’ekisisani kyesweko.)

⁸ Bamalaika bateekaho omutima ebintu abantu barukurabamu, kandi tibabarora nk’abataine mugaso. Oihireho babagonza. Basemererwa omuntu ayakozere ekibi eky’amaani obu ayegarukamu, rundi omuntu obu ahinduka kandi akafooka muheereza wa Yahwe. (Soma Luka 15:10.) Bamalaika beejumbira omu mulimo ogw’okutebeza amakuru amarungi. (Kus. 14:6) Noobu kiraaba ngu tibatebeza abantu maiso ha maiso, nibasobora kwebembera omutebezi hali omuntu ow’arukugonza kwega hali Yahwe. Amananu gali, Yahwe takozesa bamalaika bonka kutukonyera kutebeza abantu baitu akozesa n’omwoyo ogurukwera, nahabweki titusobora kugamba nitukigumya ngu kiro kinu bamalaika nubo banyebembiire kusobora kutebeza omuntu ogu. (Ebik. 16:​6, 7) Baitu nabwo, tukimanyire ngu akozesa muno bamalaika be kutukonyera obu tuba nitutebeza. Nahabweki obu tuba nitutebeza amakuru amarungi, tusemeriire kukigumya ngu bamalaika baroho kutusagika.—Rora akasanduuko “Esaara Zaabo Zikagarukwamu.”b

9. Nitusobora tuta kwegera ha kugonza bamalaika oku bainiire abantu?

⁹ Nitusobora tuta kwegera ha kugonza bamalaika oku bainiire abantu? Obu tuhurra ekirango ngu omuntu agarwirwe omu kitebe, tusemeriire kusemererwa nka bamalaika. Tusemeriire kuleetera Omukristaayo mugenzi waitu kukimanya ngu nitumugonza, kandi ngu tusemeriirwe habw’okuba ayongiire yatandika kuheereza Yahwe. (Luk. 15:​4-7; 2 Kol. 2:​6-8) Ekindi, tusemeriire kwegera hali bamalaika kuraba omu kukora kyona eki turukusobora omu mulimo gw’okutebeza. (Mug. 11:6) Kandi nkooku bamalaika batusagika obu tuba nitutebeza amakuru amarungi, na itwe tusemeriire kuserra emiringo ey’okusagikamu ab’oruganda na banyaanya itwe omu buheereza. Ekyokurorraho, nitusobora kukora enteekaniza ey’okukora n’omutebezi omuhyaka omu kutebeza. Rundi nitusobora kusagika ab’oruganda rundi banyaanya itwe abakuzire omu myaka rundi abaceke, nukwo na bo basobole kwejumbira omu buheereza.

10. Kiki eki turukwegera ha kyokurorraho kya Sara?

¹⁰ Baitu kiki eki tusemeriire kukora kakuba enyikara zaitu zitulemesa kukora eki twakugondeze omu buheereza bwaitu hali Yahwe? Nabwo nitusobora kuserra emiringo ey’okukorra hamu na bamalaika omu mulimo ogw’okutebeza. Teekerezaaho ekyokurorraho kya munyaanya itwe kuruga India ow’arukwetwa Sara.c Hanyuma y’okumara emyaka nka 20 naaheereza nka payoniya, Sara akarwara kandi akaba atakyasobora kuruga ha kitabu. Aketuntura muno kandi eki nikyetegerezebwa. Baitu habw’obusagiki kuruga omu b’oruganda na banyaanya itwe hamu n’okusoma Baibuli butoosa, mporampora, Sara akongera yatunga okusemererwa. Amananu gali, akaba aine kutunga emiringo empyaka ey’okutebeza ey’erukuhikaana n’enyikara ye. Akaba atasobora kwikarra nukwo ahandiike amabbaruha. Ekintu kyonka eki akaba naasobora kukora omu buheereza bwe, nukwo kutebeza naakozesa esimu. Nahabweki akaterra abantu ab’akaba atebiizeeho kara, kandi baamuha n’abandi abakaba nibagonza kwega. Kiki ekyarugiremu? Omu myezi nke yonka, Sara akatunga abeegi ba Baibuli 70 kandi boona akaba atasobora kwega na bo! Nahabweki akakora enteekaniza n’abamu omu kitebe kwegesa abeegi be. Baingi h’abeegi be hati baija omu nsorrokano zaitu. Mali bamalaika baine kuba basemeriirwe muno kukorra hamu n’ab’oruganda na banyaanya itwe abali nka Sara abakora kyona eki barukusobora kwejumbira omu mulimo ogw’okutebeza!

BAMALAIKA BOOLEKA OKUGUMIISIRIZA

11. Bamalaika abeesigwa bataireho bata ekyokurorraho ekirungi eky’okugumiisiriza?

¹¹ Bamalaika abeesigwa batuteeriireho ekyokurorraho ekirungi eky’okugumiisiriza. Bagumiisiriize obutali bwinganiza hamu noobubi kumara enkumi n’enkumi y’emyaka. Ekyokurorraho, bakarora Sitaani hamu na bamalaika abandi abaaheeriizeho na bo, nibajeemera Yahwe. (Kub. 3:1; 6:​1, 2; Yud. 6) Baibuli ebazaaho malaika omu omwesigwa ayahikirweho okuhakanizibwa kuruga hali malaika ondi ow’amaani kandi omubi. (Dan. 10:13) Ekindi, kuruga abantu babaho, bamalaika barozere abantu bake muno nibacwamu kuheereza Yahwe. Baitu eki noobu kiraaba nukwo kiri, bamalaika banu abeesigwa bagumizaamu nibaheereza Yahwe n’okusemererwa hamu n’obwekambi. Bakimanyire ngu omu kasumi akahikire, Ruhanga naija kwihaho obutali bwinganiza bwona.

12. Kiki ekisobora kutukonyera kugumiisiriza?

¹² Nitusobora tuta kwegera ha kyokurorraho kya bamalaika eky’okugumiisiriza? Kusisanaho na bamalaika, na itwe nitusobora kuhikwaho obutali bwinganiza. Baitu kusisanaho na bo, na itwe twine okwikiriza ngu omu kasumi akahikire, Ruhanga naija kwihaho obubi bwona. Nahabweki nka bamalaika abo abeesigwa, na itwe titujwaha omu kukora kurungi. (Bag. 6:9) Kandi Ruhanga naaraganiza kutukonyera kugumiisiriza. (1 Kol. 10:13) Nitusobora kusaba Yahwe kutuha omwoyo gwe ogurukwera, ogutukonyera kuba n’okugumiisiriza, hamu n’okusemererwa. (Bag. 5:22; Bak. 1:11) Baitu kakuba ohikwaho okuhakanizibwa? Wesigire kimu Yahwe, kandi otatiina. Yahwe naija kwikara naakusagika kandi naakuha amaani.—Baheb. 13:6.

BAMALAIKA BAKONYERA KWIKAZA EKITEBE KIRI KYECUMI

13. Bujunanizibwa ki obw’embaganiza obuhairwe bamalaika omu biro binu ebya ha mpero? (Matayo 13:​47-49)

¹³ Omu biro binu ebya ha mpero, Yahwe ahaire bamalaika obujunaanizibwa obw’embaganiza. (Soma Matayo 13:​47-49.) Obukaikuru noobukaikuru bw’abantu omu nsi yoona nibagonza kumanya amakuru amarungi. Bamu h’abantu banu batamu amaani kufooka Bakristaayo ab’amananu, baitu abandi nangwa. Bamalaika bahairwe obujunaanizibwa ‘obw’okusoroora abantu ababi omu bahikiriire.’ Kinu nikimanyisa ngu bahairwe obujunaanizibwa obw’okwikaza ekitebe kiri kyecumi. Kinu tikirukumanyisa ngu omuntu weena ow’aleka kukoragana na itwe habw’ensonga yoona tasobora kugaruka; kandi tikirukumanyisa ngu omu kitebe tihasobora kubamu ebizibu. Baitu nabwo nitukigumya ngu bamalaika nibakora kyona ekirukusoboka kwikaza ekitebe kiri kyecumi.

14-15. Nitusobora tuta kwegera ha kyokurorraho kya bamalaika obukirukuhika ha kwikaza ekitebe kiri kyecumi omu ngeso n’omu by’omyoyo? (Rora n’ebisisani.)

¹⁴ Nitusobora tuta kwegera ha kyokurorraho kya bamalaika obu kirukuhika ha kwikaza ekitebe kiri kyecumi? Kinu tukikora kuraba omu kukora kyona ekirukusoboka kwikaza ekitebe kiri kyecumi omu ngeso n’omu by’omwoyo. Kusobora kuhikiriza kinu, twekamba kulinda omutima gwaitu kuraba omu kukomamu abanywani abarungi, n’okwanga ekintu kyona ekisobora kusiisa enkoragana yaitu na Yahwe. (Zab. 101:3) Ekindi, nitusobora kukonyera ab’oruganda na banyaanya itwe kwikara bali besigwa hali Yahwe. Ekyokurorraho, kiki eki tusemeriire kukora kakuba tukyetegereza ngu ow’oruganda rundi munyaanya itwe akozere ekibi eky’amaani? Habw’okugonza oku tumwiniire, tusemeriire kumugambira kubaza n’abagurusi b’ekitebe. Kandi kakuba atakikora, tusemeriire kugambira abagurusi ha nsonga egi. Nitugonza ow’oruganda rundi munyaanya itwe ow’acekere omu by’omwoyo kutunga obukonyezi omu bwangu!—Yak. 5:​14, 15.

¹⁵ Eky’obusaasi abamu abakora ebibi eby’amaani baihwa omu kitebe. Omu nyikara nk’egi, titusemeriire “okukoragana” na bo.d (1 Kol. 5:​9-13) Enteekaniza enu ekonyera ekitebe kwikara kiri kyecumi. Kandi obu tucwamu kutakoragana n’omuntu ow’aihirwe omu kitebe, tuba nitumwoleka embabazi. Habwokuba tuba nitugonza kworobera Yahwe kuraba omu kutakoragana na uwe, nikisobora kumukonyera kukyetegereza ngu asemeriire kugaruka hali Yahwe. Kandi obu akikora, Yahwe na bamalaika be basemererwa, kandi na itwe tusemererwa.—Luk. 15:7.

16. Miringo ki ei tusobora kwekamba kwegera hali bamalaika?

¹⁶ Mali guli mugisa gw’amaani Yahwe kutwikiriza kwegera hali bamalaika n’okukorra hamu na bo! Leka tucweremu kimu kwegera ha miringo yabo enungi kandi egi niyo obwebundaazi, okugonza oku bainiire abantu, okugumiisiriza kwabo, hamu n’amaani bateekamu kwikaza ekitebe kiri kyecumi omu ngeso n’omu by’omwoyo. Obu turayegera hali bamalaika abeesigwa, na itwe nitwija kuba kicweka ky’eka ya Yahwe ey’abaheereza be habw’ebiro n’ebiro.