EKICWEKA KY’OKWEGA 51
EKIZINA 132 Hati Tuli Muntu Omu
Kuteekaniza Obugenyi obw’Okugaitwa Oburukuhaisa Yahwe Ekitiinisa
“Ebintu byona bikorwe omu mulingo ogusemeriire kandi oguteekaniziibwe kurungi.”—1 KOL. 14:40.
EBI TURAYEGA
Nitwija kurora omulingo Abakristaayo abarukweteekaniza kutaaha obuswere, basobora kuhaisa Yahwe ekitiinisa ha kiro kyabo eky’okugaitwa.
1-2. Kiki Yahwe eki arukubanihirramu ha kiro kyanyu eky’okugaitwa?
MUMAZIRE ira kuraganizangana ngu nimwija kutaaha hamu obuswere? Obu kiraaba nukwo kiri, nitusemererwa hamu nainywe! Hati, nimusobora kuba muliyo nimweteekaniriza ekiro kyanyu eky’okugaitwa. Yahwe naagonza muhike ha kiro eki. Naagonza mwegondeze omu kiro kyanyu eky’okugaitwaa kandi mwikale mwine okusemererwa.—Nfu. 5:18; Kiz. 3:11.
2 Kikuru muno kukigumya ngu ekiro kyanyu eky’okugaitwa kyahaisa Yahwe ekitiinisa. Habwaki nitugamba tuti? Kandi nitusobora kukikora tuta? Noobu kiraaba ngu ekicweka kinu kiteekaniziibwe habw’abo abarukweteekaniriza ekiro kyabo eky’okugaitwa, emisingi ey’erukubazibwaho neesobora kutukoonyera itwena kuhaisa Yahwe ekitiinisa, kakuba turaalizibwa kubaho ha bugenyi rundi tukasabwa kuha amagezi ha nteekaniza ezirukukorwa.
HABWAKI KIKURU KUHAISA YAHWE EKITIINISA?
3. Abakristaayo obu barukuba nibeeteekaniriza ekiro kyabo eky’okugaitwa, kiki ekibasemeriire kuteekerezaaho, kandi habwaki?
3 Abakristaayo abarukweteekaniriza ekiro kyabo eky’okugaitwa, basemeriire kuteekerezaaho emisingi ya Yahwe ey’erukusangwa omu Kigambo kye Baibuli. Habwaki? Habwokuba Yahwe nuwe Yatandikireho obuswere. Nuwe yagaisire Adamu na Haawa kufooka nyineeka na nyinabwenge. (Kub. 1:28; 2:24) Abo abarukweteekaniriza ekiro kyabo ky’okugaitwa, basemeriire kwebembeza enteekereza ya Yahwe.
4. Nsonga ki ey’esemeriire kuleetera abarukugonza kutaaha obuswere kuhaisa Yahwe ekitiinisa ha kiro kyabo eky’okugaitwa?
4 Haroho ensonga enungi habwaki osemeriire kwebembeza enteekereza ya Yahwe ha kiro kyawe eky’okugaitwa, kandi egi niyo; nuwe So ow’omu iguru kandi Munywani waawe ow’arukukirayo. (Baheb. 12:9) Kandi hataroho kugurukyagurukya, noogonza enkoragana egi enungi ikaleho. Nahabweki, tiwakugondeze ekintu kyona kubaho ha kiro eki, ekiraasaaliza Yahwe. (Zab. 25:14) Kakuba muteekerezaaho ebintu byona Yahwe ebi abakoliire, n’ebi arukwija kubakorra, hataroho kugurukyagurukya, nikiija kubaleetera kugonza kumuhaisa ekitiinisa ha kiro kyanyu eky’okugaitwa.—Zab. 116:12.
NOOSOBORA OTA KUHAISA SO OW’OMU IGURU EKITIINISA?
5. Baibuli neesobora eta kukoonyera Abakristaayo abarukweteekaniriza ekiro kyabo eky’okugaitwa?
5 Baibuli tebazaaho orukarra rw’ebiragiro Abakristaayo ebi basemeriire kuhondera ha kiro kyabo eky’okugaitwa, rundi ha mikoro endi ey’esobora kuhonderaho. Nahabweki tikiri kibi Abakristaayo abarukweteekaniriza ekiro kyabo eky’okugaitwa kuhondera obuhangwa obw’ekiikaro eki barumu, enyikara zaabo, rundi ebintu ebi barukugonza. Kandi abaheereza ba Yahwe, batamu ekitiinisa ebiragiro bya gavumenti ebirukukwata ha buswere. (Mat. 22:21) Baitu nabwo, obugenyi obw’okugaitwa obuteekaniziibwe kusigikirra ha misingi ya Baibuli, buhaisa Yahwe ekitiinisa kandi bumusemeza. Hati, misingi ki ei musobora kuteekerezaaho?
6. Habwaki kikuru abarukugonza kutaaha obuswere kuhondera ebiragiro bya gavumenti ebirukukwata ha buswere?
6 Muhondere ebiragiro bya gavumenti. (Bar. 13:1, 2) Omu mahanga agarukukira obwingi, haroho ebiragiro bya gavumenti abarukugonza kutaaha obuswere ebi basemeriire kuhondera. Basemeriire kuseruliiriza bakamanya ebiragiro by’ekiikaro nambere barukwikara. Obu muraaba nimugonza kumanya omulingo ogw’okukikoramu, muhikirre abagurusi b’ekitebe babakoonyere.b
7. Omukoro ogw’okugaitwa gusemeriire kusisana guta?
7 Mukigumye ngu ekiro kyanyu kyahaisa Ruhanga ekitiinisa. (1 Kol. 10:31, 32) Mukole kyona ekirukusoboka kukigumya ngu ekiro kyanyu eky’okugaitwa kyayoleka emiringo ey’ereetwa ekyana ky’omwoyo ogurukwera omu kiikaro ky’okwoleka omwoyo ogw’ensi. (Bag. 5:19-26) Kusigikirra ha musingi gwa Baibuli ogurukukwata ha bwebembezi, omugole omusaija aine obujunaanizibwa obw’okukigumya ngu ekiro kyabo eky’okugaitwa kyabamu okusemererwa kandi kyahaisa Ruhanga ekitiinisa. Kiki ekiraabakoonyera? Orubazo orw’okugaitwa orurukusigikirra ha Baibuli obu ruheebwa omu mulingo ogw’ekitiinisa kandi ogw’okugonza, kikoonyera boona abarukuruhuliiriza kukyetegereza ngu obuswere kiri kisembo kuruga hali Yahwe. Boona abaraahuliiriza orubazo nibaija kugasirwa habwokuba nirwija kwoleka obukuru obw’omukoro ogu. Habw’ensonga enu, Abakristaayo abarukukira obwingi bagonza kuba n’omukoro gunu ha Kyombeko ky’Obukama, obu kiba kisobokere. Obu oraaba noogonza kukozesa Ekyombeko ky’Obukama, osemeriire kuhandiikira akatebe k’abagurusi ab’omu Kyombeko ky’Obukama eki orukugonza kugaitirwamu bukyali kara.
8. Obu muraaba nimwija kuba n’obugenyi, nimusobora muta kukigumya ngu bwahaisa Yahwe ekitiinisa? (Abarooma 13:13)
8 Soma Abarooma 13:13. Kakuba mucwamu kuba n’obugenyi, nimusobora muta kukigumya ngu tibwayoleka omwoyo gw’ensi? Ekigambo eky’Oruyonaani ekyahindwirwe kumanyisa “amagenyi agarumu akajagarro” kikaba nikimanyisa amagenyi nambere abantu baanywaga amaarwa maingi muno, kandi bazina kuhikira kimu omu bwire bw’ekiro muno. (Rora “wild parties” study note omu Abarooma 13:13.) Obu muraacwamu ngu ha bugenyi bwanyu habeho amaarwa, mukigumye ngu busaho ayanywa ekihinguraine.c Kandi ha bugenyi bwanyu obu haraabaho kuteera ebizina, mukigumye ngu iraka lyaikara hansi nukwo kisobozese abagenyi kwegondeza omu kubaza hamu. N’obwegendereza murabemu orukarra orw’ebizina hamu n’ebigambo ebiri omu bizina ebi, nukwo bitatabaijura omuntu weena.
9. Kiki abarukweteekaniriza obuswere eki basemeriire kuteekerezaaho obukirukuhika ha mbazo hamu n’ebintu ebindi eby’okwesemeza ebiraaba ha bugenyi?
9 Ha bugenyi bwanyu, haraabaho abantu abandi abaraabaza, haraabaho kwoleka ebisisani, vidiyo, rundi ebintu ebindi ebiraasemeza abagenyi? Ebintu binu nibisobora kuleetera ekiro kusemera. Baitu mukigumye ngu ebiraabaho, bibe nibyombeka abandi. (Baf. 4:8) Mwekaguze: ‘Biraahaisa abandi ekitiinisa? Biraahaisa enteekaniza ey’obuswere ekitiinisa?’ Kandi ekirukukira obukuru, mwekaguze: ‘Biraahaisa Yahwe ekitiinisa?’ Noobu kiraaba ngu ha bugenyi bwanyu nihasobora kubaho abarukusekesa abandi, mukigumye ngu ebi baraabaza, tibirukuhemura. (Bef. 5:3) Mukigumye ngu abanyabuzaale n’abanywani abarukugenda kubaza nibatamu ekitiinisa encwamu zaanyu.
10. Habwaki abarukweteekaniriza obuswere batasemeriire kukihinguraniza obu barukuba nibeeteekaniriza obugenyi bwabo obw’okugaitwa? (1 Yohaana 2:15-17)
10 Otakihinguraniza. (Soma 1 Yohaana 2:15-17.) Yahwe asemererwa abaheereza be obu bakora kyona ekibarukusobora kumuhaisa ekitiinisa omu kiikaro ky’okwetaho muno omutima. Nahabweki, Abakristaayo abaculeezi tibarukwija kukora omukoro ogwa sente nyingi muno “n’okweyoleka.” Kuba n’obugenyi obwanguhire, nikiija kubagasira kita? Teekerezaaho eky’okurorraho ky’ow’oruganda ow’arukwetwa Mike kuruga Norway. Naagamba ati: “Tukamara obugenyi tutaine amabanja, kandi kikatusobozesa kugumizaamu nituheereza nka bapayoniya. Obugenyi bwaitu bukaba bwanguhire, baitu nabwo bukabamu ebirungi bingi ebi twikara nitwijuka.” Kandi munyaanya itwe ow’arukwetwa Tabitha, kuruga India, naagamba ati: “Obugenyi bwaitu butatuleetere kwetuntura. Habwokuba bukaba bwanguhire, tutabe na bingi eby’okuteekaniza, kandi n’obutaikirraniza butabe bw’amaani.”
Hoona nambere turukwikara, nk’Abakristaayo nitusobora kukora obugenyi obw’okugaitwa obwanguhire, obusemiire, kandi oburumu ebintu ebirungi ebiraijukwa (Rora akacweka 10-11)
11. Kiki omugole omusaija n’omukazi eki basemeriire kwijuka obukirukuhika ha kujwara n’okwekoraho ha bugenyi bwabo? (Rora n’ebisisani.)
11 Mwakacwiremu eki muraajwara? Hataroho kugurukyagurukya, nimugonza kuzooka kurungi muno. N’omu busumi bwa Baibuli, omugole omukazi n’omusaija, baataga muno omutima ha nzooka yabo. (Is. 61:10) Habw’ensonga egi, ebintu ebi muraajwara ha mukoro gwanyu ogw’okugaitwa, nibisobora kwahukanaho n’ebi mujwara ha mikoro endi, baitu nabwo, tibisemeriire kutabaijura abandi. (1 Tim. 2:9) Mutaikiriza ebi muraajwara n’omulingo muraayekoraho kuba bintu ebirukukirayo obukuru ha bugenyi bwanyu.—1 Pet. 3:3, 4.
12. Habwaki abarukuteekaniza kutaaha obuswere basemeriire kwangira kimu emigenzo ey’etarukwikirraniza na Baibuli ey’eri omu kiikaro kyabo?
12 Mwetantale emigenzo ey’etarukwikirraniza na Baibuli. (Kus. 18:4) Ensi ya Sitaani ereetiire emikoro ey’okugaitwa kubamu ebikorwa eby’ekikafiiri, eby’abadaimooni, hamu n’eby’oburaguzi. Yahwe naatutererra kwetantarra kimu ebintu nk’ebi ebitasemiire. (2 Kol. 6:14-17) Omu kiikaro kyanyu obu haraaba haliyo emigenzo ei mutarukwetegereza kurungi, museruliirizeeho endugirro yayo kandi mumanye emisingi ya Baibuli ey’esobora kubakoonyera mutakagiikiriize kuba ha bugenyi bwanyu.
13. Abarukuteekaniza kutaaha obuswere nibasobora bata kwegera ha mulingo Yahwe aroramu ebisembo?
13 Ky’obuhangwa nambere mwikara abagenyi kuha abagole ebisembo? Eby’entaahya eby’abagenyi abamu, nibisobora kukwataho ekisembo eki baraabaha. Ky’amananu ngu Abakristaayo beekambisibwa kugaba, kandi kibaleetera okusemererwa. (Nfu. 11:25; Ebik. 20:35) Baitu titwakugondeze kuleetera abagenyi baitu kwehurra ngu basemeriire kugira eki baahayo, rundi kwehurra ngu eki bahaireyo, timukisiimire. Tusemeriire kwegera ha mulingo Yahwe aroramu ebisembo, obu nituleka abandi kuhayo nibasigikirra ha busobozi bwabo, kandi kuruga ha mutima.—2 Kol. 9:7.
KWETANTARA EBIZIBU N’OKUBISINGURA
14. Bizibu ki ebimu abarukuteekaniza kutaaha obuswere ebi batangatangana?
14 Nimusobora kutangatangana emitalibaine obu murukuba nimuteekaniza obugenyi oburaahaisa Yahwe ekitiinisa. Ekyokurorraho, nikisobora kubagumira kuteekaniza obugenyi obwanguhire. Charlie, ow’arukuga omu Solomon Islands, naagamba ati: “Kikatugumira muno kucwamu nooha ou turaaraaliza ha bugenyi bwaitu. Twine abanywani baingi, kandi nambere turukwikara buli omu weena aba naanihira kuraalizibwa!” Tabitha, ou tusangirwe tubalizeeho, naagamba ati: “Nambere nyikara, abantu bakira kukora obugenyi obw’amaani. Abazaire baitu kikabatwarra obwire kutwikiriza kuraaliza abantu abarukuhika nka 100 bonka ha bugenyi bwaitu.” Kandi Sarah, kuruga India, naagamba ati: “Abantu abamu bateeka muno omutima ha sente n’omulingo abandi baraabateekerezaaho. Bagenzi bange bakakora obugenyi obw’amaani muno, nahabweki, nkatunga okusindikirizibwa okw’okuba n’obugenyi oburukukiraho obwabo.” Kiki ekisobora kubakoonyera kusingura ebizibu binu hamu n’ebindi?
15. Habwaki kikuru kusaba Yahwe obu murukuba nimweteekaniriza ekiro kyanyu eky’okugaitwa?
15 Mwikale nimusaba Yahwe abakoonyere omu nteekaniza zaanyu. Nimusobora kusaba Yahwe abakoonyere omu ncwamu zoona ezi muraaba nimukora rundi ekintu kyona ekirukubeeraalikiriza obu muraaba nimuteekaniza obugenyi bwanyu obw’okugaitwa. (Baf. 4:6, 7 na study note “in everything”) Nimusobora kumusaba abakoonyere kukora encwamu enungi, kwikara muteekaine obu murukuba mwetuntwire, n’okubakoonyera kwoleka obumanzi, obu kirukuba nikyetaagisa. (1 Pet. 5:7) Nimwija kweyongera kwesigira kimu Yahwe obu muraarora naabakoonyera. Tabitha, ou tusangirwe tubalizeeho, naagamba ati: “Nyowe n’omugonzebwa wange tukaba tweralikiriire habw’obutaikirraniza obu tukaba nitwija kutunga hagati yaitu, hamu n’obu obukaba nibwija kuruga omu banyabuzaale baitu. Nahabweki, buli murundi twabazaahoga enteekaniza ez’ekiro kyaitu eky’okugaitwa, twatandikaga n’okusaba. Mali tukarora obukoonyezi bwa Yahwe kandi twaikara omu businge hagati yaitu n’abanyabuzaale baitu.”
16-17. Kubaza omu mulingo gw’ekitiinisa nikisobora kubakoonyera kita obu murukuba nimweteekaniriza ekiro kyanyu eky’okugaitwa?
16 Mubalizangane omu mulingo ogw’ekitiinisa. (Nfu. 15:22) Amananu gali, nikiija kubeetaagisa kukora encwamu nyingi ezirukukwata ha kiro kyanyu eky’okugaitwa. Nizitwarramu kukomamu ekiro eky’okugaitirwamu, embalirra, abantu aba muraaraaliza, hamu n’ebintu ebindi bingi. Mutakakozere encwamu ey’okumalirra, mubanze mubazeeho buli omu ebi arukugonza, hamu n’emisingi ya Baibuli ey’esobora kubakoonyera otwaliiremu n’amagezi kuruga hali Abakristaayo abakuzire omu by’omwoyo. Obu muraaba nimubazaaho buli omu ebi arukugonza, mubaze hamu omu mulingo ogw’embabazi, ogw’amagezi, kandi mutalemera ha nsonga. Kakuba abanyabuzaale baanyu abarukubakwataho muno nk’abazaire baanyu babasaba kukora ekintu ha bugenyi bwanyu ekitali kibi kandi ekitarukucwa emisingi ya Baibuli, mulengeho kubahuliiriza. Ijuka ngu omukoro gunu na bo gw’embaganiza hali bo. Obu muraaba mutarukwikirraniza n’enteekereza yabo, mubagambire omu mulingo ogw’embabazi kandi ogw’ekitiinisa. (Bak. 4:6) Mubagambire nkooku ekigendererwa kyanyu ekikuru kiri eky’okuba n’ekiro kyanyu eky’okugaitwa ekirumu okusemererwa, kandi ekirukuhaisa Yahwe ekitiinisa.
17 Kusoborra abazaire baanyu ebi murukugonza, nikisobora kuguma kukira muno obu barukuba batali omu mananu, baitu nikisoboka. Ow’oruganda ow’arukwetwa Santhosh, kuruga omu India, naagamba ati: “Abanyabuzaale baitu bakaba nibagonza omu bugenyi bwaitu tuteekemu n’emigenzo ey’Ekihindi ey’erukwahukana. Nyowe n’omwisiki wange kikatugumira kubasoborra encwamu zaitu. Tukakoramu empindahinduka nambere kirukwetaagisa nukwo tuhikiirize ebi bakaba nibagonza baitu tutacwire emisingi ya Yahwe. Ekyokurorraho, tukahinduramu ebyokulya nkooku bakaba nibagonza, kandi twacwamu ngu hatabaho okuzina n’okucekeca, habwokuba bakaba batabimanyiriire.”
18. Kiki ekisobora kubakoonyera kukigumya ngu ebintu byakorwa nkooku murukugonza ha kiro kyanyu eky’okugaitwa? (1 Abakolinso 14:40) (Rora n’ekisisani.)
18 Mukole enteekaniza n’obwegendereza. Kakuba muteekaniza kurungi ebintu, timurukwija kwetuntura muno ekiro kyanyu eky’okugaitwa obu kiraahika. (Soma 1 Abakolinso 14:40.) Wayne, kuruga Taiwan, naagamba ati: “Obu hakaba nihaburayo ebiro bike ekiro kyaitu eky’okugaitwa kihike, tukatunga orukurato n’abo abakaba nibaija kutukoonyera ha kiro eki. Tukabazaaho enteekaniza zaitu kandi twayerengesaamu bimu ha bintu ebikaba nibiija kukorwa ha kiro kyaitu eky’okugaitwa kukigumya byagenda nkooku turukugonza.” Kandi kusobora kwoleka ngu nimutamu abagenyi banyu ekitiinisa, mukigumye ngu ebintu byona byakorwa omu bwire obutairweho.
Kweteekaniza kara obugenyi butakabaireho nikisobora kubakoonyera kukigumya ngu ebintu byagenda nkooku murukugonza (Rora akacweka 18)
19. Nimusobora muta kukigumya ngu obugenyi bwanyu obw’okugaitwa bwahaisa Yahwe ekitiinisa kandi bwagenda nkooku murukugonza?
19 Ebizibu bingi nibisobora kwetantarwa kakuba mweteekaniza kara. (Nfu. 22:3) Ekyokurorraho, obu muraaba nimwikara omu kiikaro nambere kyabulikiro abantu abataraaliziibwe kwija ha bugenyi, muteekerezeeho eki musobora kukora kukyetantara. Kandi obu muraaba nimuraaliza abanyabuzaale abatali mu mananu, mubagambire ebi basemeriire kunihira, kandi mubasoborre omulingo muroramu emigenzo emu ey’ekorwa ha bugenyi. Nimusobora n’okubasindikira ekicweka ekiine omutwe, “Kiki Ekibaho ha Bugenyi obw’Okugaitwa obw’Abakaiso ba Yahwe?” ekirukusangwa ha jw.org. Kusobora kurora ngu ebintu byona byagenda nkooku murukugonza, nimusobora kukoma ow’oruganda ow’akuzire omu by’omwoyo, kukora nka “mukuru w’obugenyi.” (Yoh. 2:8) Obu muraamusoborra kurungi enteekaniza zaanyu ez’obugenyi, naija kubakoonyera kukigumya ngu obugenyi bwahaisa Yahwe ekitiinisa, kandi bwagenda nkooku murukugonza.
20. Kiki abarukuteekaniza kutaaha obuswere eki basemeriire kwijuka obukirukuhika ha bugenyi bwabo?
20 Nimusobora kuhwamu amaani kakuba muteekerezaaho ebintu byona ebisemeriire kukorwa ha kiro kyanyu eky’okugaitwa. Baitu mwijuke ngu obugenyi obw’okugaitwa bw’ekiro kimu kyonka, nikiija kuba kiri kiro kyanyu eky’okubanza eky’okutandika kwegondeza omu bwomeezi, obu nimuheereza hamu Yahwe. Mukole kyona ekirukusoboka kuba n’obugenyi obw’okugaitwa obwanguhire, kandi oburukuhaisa Yahwe ekitiinisa. Mwesige Yahwe. Habw’obukoonyezi bwa bwe, nimwija kusobora kuteekaniza obugenyi bwanyu obw’okugaitwa obu muraikara nimwijuka musemeriirwe, kandi mutarukweijukya.—Zab. 37:3, 4.
EKIZINA 107 Ekyokurorraho kya Ruhanga eky’Okugonza
a KUSOBORRA AMAKURU G’EBIGAMBO: Omu buhangwa oburukukira obwingi, okugaitwa kubaho omukoro nambere abarukugonza kutaaha obuswere barahira omu maiso ga Ruhanga. Abantu abamu nibasobora kucwamu kukora obugenyi rundi kulya hamu ekiihuro eky’embaganiza bali hamu n’abanyabuzaale baabo hamu n’abanywani. Omu buhangwa obumu nambere batakora obugenyi, abarukweteekaniza kutaaha obuswere kikuru na bo kuteekerezaaho emisingi ya Baibuli ey’erabakoonyera ha kiro kyabo eky’okugaitwa.
b Kumanya ebirukukiraho ha nteekereza y’Omukristaayo obukirukuhika ha biragiro bya gavumenti ebirukukwata ha buswere, rora ekicweka ekiri omu Watchtower eya Okitobba 15, 2006, ekiine omutwe “Obugenyi obw’Okugaitwa Obuhaisa Ruhanga Ekitiinisa Hamu n’Abantu.”
c Rora vidiyo enyakwine omutwe, Nsemeriire Kuha Abantu Amaarwa? ha jw.org.