Mafumbo Ghakufuma ku Ŵaŵazgi
Pa Nehemiya 8:10 Ŵayuda ŵakaphalirika kuti ‘ŵaryenge vyakunona’ panji kuti vyamafuta, peneapo lemba la Leviticus 3:17 likuyowoya kuti, “muleke kurya mafuta.” Kasi fundo ziŵiri izi zikukolerana wuli?
Lizgu ilo liri kung’anamurika kuti “vyakunona” panji kuti mafuta pa Nehemiya 8:10 likupambana na lakuti “mafuta” ilo liri pa Leviticus 3:17. Lizgu la Cihebere ilo liri kung’anamurika kuti “mafuta” pa Leviticus 3:17 likuyowoya za mafuta gha vinyama panji ŵanthu. (Lev. 3:17, 3; Ŵeru. 3:22) Ivyo vesi 17 likuyowoya vikulongora kuti Ŵaisrayeli ŵakeneranga yayi kurya mafuta gha ku matumbo, ndiposo gha ku ziso za nyama izo ŵapelekenge sembe, cifukwa “mafuta ghose nga Yehova.” (Lev. 3:14-16) Ntheura, mafuta panji vyakunona vyakufuma ku nyama izo ŵakapelekanga sembe kwa Yehova vikeneranga kulyeka yayi.
Kweniso lizgu ilo liri kung’anamurika kuti “vyakunona” pa Nehemiya 8:10 ni mash·man·nim’, ndipo mu Malemba gha Cihebere, mpha lemba ili pera apo pakusangika lizgu ili. Liri kufuma ku lizgu lakuti sha·men’, ilo likung’anamura kuti “muŵe ŵakututuŵa panji tutuŵani.” Mazgu ghaŵiri ghakuyanako na lizgu ili ghakung’anamura kucita makora panji kuŵa na umoyo uwemi. (Yaniskani na Yesaya 25:6.) Linyake mwa mazgu agho ghali kufuma ku lizgu lakuti she’men kanandi likung’anamura “mafuta” kusazgapo “mafuta gha olive.” (Dute. 8:8; Lev. 24:2) Nga umo lalembekera pa Nehemiya 8:10, lizgu lakuti mash·man·nim’ ili likuyowoya za cakurya cakuphikika na mafuta ghanandi, ndipo cingaŵa camacitiko kuti cakurya ici cikasazgangapo nyama iyo yikaŵa na mafuta patalipatali kweni kuti mafuta agho ghakakanizgika yayi.
Nangauli Ŵaisrayeli ŵakakanizgika kurya mafuta gha nyama, kweni ŵakazomerezgekanga kurya cakurya cakunowa. Vyakurya nga ni vibama, ŵakaphikanga na mafuta gha nyama yayi kweni ghakufuma ku vyakumera, ndipo kanandi ghakaŵanga gha olive. (Lev. 2:7) Lekani buku la Insight on the Scriptures likuti “vyakunona” ivi ni “vyakurya viwemi, kuti vyambura kunowa yayi, nesi vyakomira, kweni vyakunowa ivyo vikaphikika na mafuta ghakufuma ku vyakumera.”
Ŵakhristu ŵakumanya kuti kukanizga kurya mafuta gha nyama likaŵa dango ilo Ciuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli. Ŵakulondezga ivyo vili mu Dango ili yayi, nesi vinthu vinyake vyakukhwaskana na sembe za nyama.—Rom. 3:20; 7:4, 6; 10:4; Kol. 2:16, 17.