Masuzgo Agho Ŵanakazi Ŵakusangana Nagho
“Para nkhuwona umo ŵanthu ŵakucitira na ŵanakazi, nkhukhumba yayi kuzakaŵa nga ndiwo.”—ZAHRA, WA VYAKA 15. Mazgu agha ghali kutoleka mu magazini ya GEO, French edition.
MAZGU gha msungwana agho ghali kumalyero pacanya apa, ghakuvumbura vinthu viheni ivyo ŵanthu ŵakucitira ŵanakazi, nga ni nkhaza na kuŵakandilizga. Vinthu ivi vikucitika pa caru cose. Wonani fundo izi:
● Kutemwera. Ku Asia ŵapapi ŵanandi ŵakutemwa ŵana ŵanyamata kuluska ŵasungwana. Lipoti linyake la UN la mu 2011 likuti ku caru ici, ciŵelengero ca ŵanakazi pafupifupi 134 miliyoni cikuzgeŵa cifukwa cakuti ŵanji ŵakufumiska nthumbo, kukoma ŵana, ndipo ŵanji ŵakuŵajowora waka.
● Masambiro. Pa caru cose, ŵanthu ŵaŵiri pa ŵatatu ŵaliwose ni nchembere na ŵasungwana awo ŵandakwaniske vilimika vinayi pa sukulu.
● Nkhaza za mu Nthengwa. Ŵanakazi ŵakujumpha 2.6 biliyoni ŵakukhala mu vyaru ivyo ŵanthu ŵacali kuwona kuti ni mulandu yayi kucicizga muwoli kugona nayo.
● Umoyo. Mu vyaru vikavu, mwanakazi wakufwa pa maminiti ghaŵiri ghalighose cifukwa ca nthumbo panji masuzgo ghanyake pakubaba cifukwa ca kucepa kwa munkhwala mu vipatala.
● Wanangwa wakuŵa na vinthu. Nangauli vyakurya vyakujumpha hafu pa caru cose ŵakulima mbanakazi, kweni ŵalije wanangwa wakuŵa na vinthu panji kuhara malo.
Cifukwa wuli ŵanakazi ŵakupokeka wanangwa uwu? Ŵanthu ŵanyake ŵakulondezga vigomezgo vya cisopa ivyo vikukhozgera kucitira nkhaza ŵanakazi. Nyuzipepara yinyake ya Cifurenci yikakora mazgu gha loya munyake wa ku India, Chandra Rami Chopra, uyo wakati: “Malango gha visopa vyose ghakuyana pa cinthu cinyake. Ghose ghakukhozgera fundo yakukandilizga ŵanakazi.”
Kasi namwe ndimo mukuwonera? Kasi mukughanaghana kuti Baibolo likuyuyura ŵanakazi nga umo mabuku ghanandi gha visopa ghakucitira? Ŵanji ŵangawona nga mavesi ghanyake mu Baibolo ghakukhozgera fundo iyi. Kweni kasi Ciuta uyo ni mweneco wa Baibolo wakuŵawona wuli ŵanakazi? Nangauli maghanoghano gha ŵanthu ŵanandi ghali kukhomelera pa fundo iyi, kweni para tingasanda makora ivyo Baibolo likuyowoya tisangenge zgoro.
[Cithuzithuzi pa peji 3]
[Cithuzithuzi pa peji 3]
[Cithuzithuzi pa peji 3]
[Kulongosora Cithuzithuzi]
© G.M.B. Akash/Panos Pictures