Singo ya Nyerere

ŴAKASWIRI awo ŵakupanga vinthu, ŵakuzizikika na umo nyerere yikunyamulira vinthu vizito chomene vyakujumpha sayizi yake. Ntheura ŵakaswiri ŵanyake pa Ohio State University, U.S.A., ŵakakhumbanga kumanya icho chikovwira nyerere kuti yinyamulenge vinthu vizito nthena. Ŵakapanga vithuzi vya nyerere pa kompyuta kuti ŵawone umo tuviŵaro tunyake tuli kukhalira, umo tukuwonekera, na umo tukugwilira ntchito. Vithuzi ivi ŵakavipanga pakujambura nyerere yenecho pa X-ray (micro CT scans), ndipo ŵakayezgeleranga umo nyerere yikusangira nkhongono pakunyamura vinthu.

Ŵakasanga kuti singo ndicho ntchiŵaro chakuzirwa chomene ku nyerere, chifukwa ndiyo yikuthwika uzito wose wa chinthu icho nyerere yanyamura kumlomo. Mukati mu singo ya nyerere muli tuminofu uto tukukorana na tuvigaŵa twa phoo twa pa nganga na mutu. Vikuŵa nga ni para munthu wanjizga minwe ya woko limoza mu fyakanya ya woko linyake. Yumoza wa ŵakaswiri aŵa wakati: “Singo ya nyerere yikugwira makora ntchito chifukwa cha umo tuminofu na tuvigaŵa twa phoo tuli kupangikira na kulukana pamoza. Tuminofu na tuvigaŵa twa phoo tuli kulukana mwapadera, ndipo ndicho chikovwira kuti tudemelerane chomene. Nakuti ndicho chikovwira chomene kuti singo yinyamulenge vinthu vizito.” Ŵakaswiri ŵakugomezga kuti para ŵangapulikiska umo singo ya nyerere yikugwilira ntchito, mbwenu ŵangapanga makina ghawemi chomene ghakunyamulira vikatundu.

Kasi mukuti wuli? Kasi vikachitika vyekha kuti nyerere yiŵe na singo yankhongono nthena? Panji kasi ndimo yili kulengekera?