Kasi Mungachita Wuli Para Vinthu Vyasintha?

SUZGO

• Adada ŵinu ku ntchito ŵaŵachita thiransifara.

• Mubwezi winu wapamtima wasamukira kunyake.

• Mukuru winu wafumapo pa nyumba chifukwa chakuti watora panji watengwa.

Kasi mungachita wuli para vyaŵa nthena?

Khuni ilo likugoŵeka para mphepo yikuputa ndilo kanandi likupona ku chimphepo chikuru. Nga ni khuni lanthena, namwe mungasambira “kugoŵeka” para vinthu vyasintha, chomene usange palije icho mungachitapo. Pambere tindayowoye umo mungachitira para vinthu vyasintha, tiyeni tiwone vinthu vichoko waka ivyo mukwenera kumanya pa nkhani iyi.

IVYO MUKWENERA KUMANYA

Vinthu vingaleka yayi kusintha. Baibolo likutiphalira kuti: “Vyakuchitika vyamabuchi vikuwira wose.” (Mupharazgi 9:11) Nyengo yiliyose namwe vyanthena ivi vingamuchitikirani. Kweni ni vyose yayi ivyo vikuŵa viheni para vyasintha. Vinthu vinyake ivyo pakwamba vingawoneka nga vyananga kusintha, paumaliro tingazakawona kuti vikachita makora kusintha. Kweni ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa vinthu ivyo ŵali kuzgoŵera, ntheura para vinthu vyasintha ŵakusuzgika chomene.

Ŵachinyamata ndiwo ŵakusuzgika chomene para vinthu vyasintha. Chifukwa wuli? Munyamata munyake zina lake Alexa wakati: “Chifukwa ntchakuti wamunthu ukusuzgika kale na vinyake ivyo vikusintha mu thupi lako. Ntheura para vinthu vinyake vikusinthaso vikusazgirako waka suzgo.”

Chifukwa chinyake ntchakuti: Ŵanthu ŵalara, para vinthu vyasintha ‘ŵakukumbuka ivyo vili kuŵachitikirapo’ ndipo chikuŵa chipusu kuwona umo ŵakachitira na suzgo lanthena ili kumasinda. Kweni ŵawukirano ŵakusuzgika chifukwa chakuti ŵandakumanepo na vinandi pa umoyo wawo.

Mungazgoŵera. Para vinthu vyasintha, chakukhumbikwa nkhukhazikika luŵiro na kulaŵiska kunthazi. Munthu uyo wakuchita nthena wakuzizipizga para vyasintha kweniso wakuyezga kuwonamo uwemi mu chinthu icho chikuwoneka nga ntchakusuzga. Ŵachinyamata awo ŵakukhazikika luŵiro ni viŵi yayi kuchita phukwa na kwamba kumwa minkhwala yakutimbanizga wongo panji moŵa.

IVYO MUNGACHITA

Zomerezgani kuti vyachitika. Vingachitika yayi kuti vyose vyendenge umo imwe mukukhumbira. Unenesko ngwakuti, ŵabwezi ŵinu ŵangasamukira kunyake, ŵakuru panji ŵadumbu ŵinu ŵangatengwa panji kutora. Banja lakwinu lingasamukira kunyake chifukwa cha umo vinthu vyaŵira. Ntheura mungalekana na ŵabwezi ŵinu na vinthu vinyake ivyo mwavitemwanga. Icho mungachita nkhuzomerezga waka ivyo vyachitika m’malo mwa kudandawura.—Fundo ya mu Baibolo: Mupharazgi 7:10.

Maso Panthazi. Para munthu wakughanaghanira chomene vyakumasinda wakuŵa nga ni dilayivara uyo wakwendeska galimoto kweni maso ghali pa gilasi lakuwonera kumasinda. Ntchiwemi kulaŵiskako kumasinda nyengo na nyengo, kweni maso ghakwenera kuŵa uko munthu wakuluta. Ndimo namwe mukwenera kuchitira para vinthu vyasintha. Maso ghinu ghalaŵiskenge kunthazi. (Zintharika 4:25) Mwachiyelezgero, kasi mukukhumba kuzakachita vichi mwezi ukwiza, panji myezi 6 iyo yikwiza?

Ŵikani mtima pa viwemi. Laura wakuti: “Kuti wamunthu ukhazikike luŵiro vikuthemba pa umo ukuwonera vinthu. Sanganipo uwemi pa ivyo vyachitika.” Mungalemba chiwemi chimoza icho mwasanga pa ivyo vyachitika.—Fundo ya mu Baibolo: Mupharazgi 6:9.

Victoria wakuti apo wakaŵa msungwana, ŵanyake wose ŵakasamira kunyake. Iyo wakuti: “Nkhachitanga phukwa chomene, ndipo nkhakhumbanga yayi kuti vinthu visinthe. Kweni sono nkhuwona kuti nyengo yira ndipo nkhamba kukura. Nkhamanya kuti para vinthu vyasintha ndipo wamunthu ukukura. Kweniso nyengo yira ndipo nkhamba kuwona kuti ningasangaso ŵabwezi ŵanyake uko nkhakhalanga.”—Fundo ya mu Baibolo: Zintharika 27:10.

Wovwirani ŵanyinu. Baibolo likuti: “Kulaŵiska pa ivyo imwe mukukhumba pera yayi, kweniso ivyo ŵanyinu ŵakukhumba.” (Ŵafilipi 2:4) Icho chingamovwirani chomene pa suzgo linu, nkhovwira ŵanyinu pa masuzgo ghawo. Anna, wa vyaka 17, wakuti: “Apo nkhakuranga, nkhawona kuti para nawovwira ŵanyane awo ŵali na suzgo nga ndane panji kuluska lane, nkhakondwanga chomene.”