Kujiyuyura

KASI KUJIYUYURA NI VICHI?

Munthu wakujiyuyura wakuŵa wantchindi. Iyo wakujikuzga yayi, nesi kujiwona kuti ngwapachanya kuluska ŵanyake. Kweni wakughanaghanira ŵanji ndipo wakuŵa wakukhumbisiska kuti wasambireko kufuma kwa iwo.

Ŵanthu ŵanyake ŵakughanaghana kuti para munthu ngwakujiyuyura ndikuti ngwakupusa. Kweni uwu mbutesi. Unenesko ngwakuti kujiyuyura kukovwira munthu kuti wamanyenge ivyo wangakwaniska yayi.

CHIFUKWA WULI KUJIYUYURA NKHUWEMI?

• Munthu wakujiyuyura wakuŵa na ŵabwezi ŵanandi. Buku linyake likuti: “Ŵanthu awo mbakujiyuyura ŵakusuzgika yayi kusanga ŵabwezi.” Buku ili likayowoyaso kuti ŵanthu ŵanthena “chikuŵaŵira chipusu kuchezga na ŵanthu ŵakupambanapambana.”—The Narcissism Epidemic.

• Para mwana winu ngwakujiyuyura vinthu vizamumwendera makora munthazi. Para mwana wasambira kuŵa wakujiyuyura vinthu vimwenderenge makora sono kweniso munthazi ndipo chizamumuŵira chipusu kusanga ntchito. Dr Leonard Sax wakalemba kuti: “Mwana uyo ngwakujikuzga, wakumanya yayi ivyo wangatondeka kufiska, ndipo kanandi wakuchita makora yayi pa maintavyu ya ntchito. Kweni mwana uyo wakumanya chifukwa icho wakuchitira maintavyu, kanandi wakulembeka ntchito.”a

UMO MUNGASAMBIZGIRA MWANA WINU KUTI WAŴE WAKUJIYUYURA

Wovwirani mwana winu kuti wajiwonenge mwakwenelera.

FUNDO YA MU BAIBOLO: “Usange munthu wakujiwona kuti nkhanthu apo iyo nkhanthu yayi, wakujipusika yekha.”—Ŵagalatiya 6:3.

• Lekani kuphalira mwana winu vinthu ivyo vingachitika yayi. Ntchiwemi yayi kuphalira mwana winu kuti “Vyose ivyo ukukhumba vingazakachitika” ndipo “Ungazakaŵa na chilichose icho wakhumba.” Mazgu agha ghangawoneka nga ngakukhozga kweni kanandi pa umoyo vinthu ndimo vikuŵira yayi. Vinthu vingazakaŵayendera makora ŵana ŵinu para ŵangasankha makora ivyo ŵazamuchita kunthazi na kulimbikira kuti ŵavifiske.

• Muwongani pa chinthu icho wachita makora. Kuphalira waka mwana mwachisanisani kuti wachita makora chingamovwira yayi kuti waŵe wakujiyuyura. Kweni muphalirani mwakudunjika icho wachita makora.

• Muŵikirani mphaka mwana winu umo wangachitira pa kuchezga na ŵanthu pa intaneti. Kanandi pa malo ghakuchezgerapo gha pa intaneti ŵanthu ŵakutemwa kujighanaghanira ŵekha kweniso ŵakujilumba na ivyo ŵafiska. Ivi vikupambana chomene na kujiyuyura.

• Muphalirani mwana winu kuti waphepiskenge luŵiro. Movwirani mwana winu kuti wamanyenge para wabuda, na kuzomerezga ubudi wake.

Muphalirani mwana winu kuti wawongenge.

FUNDO YA MU BAIBOLO: “Longorani kuti muli ŵakuwonga.”—Ŵakolose 3:15.

• Musambizgani kuti wawongenge ivyo chiuta wali kulenga. Ŵana ŵakwenera kuwonga vinthu ivyo Chiuta wali kulenga na kumanya kuti ndivyo vikutovwira kuti tilutilire kuŵa na umoyo. Mwachiyelezgero, tikukhumbikwira mphepo, maji, na chakurya. Ŵaphalirani vinthu nga ni ivi kuti ŵapulikiske na kuwonga vinthu ivyo Chiuta wali kulenga.

• Musambizgani mwana winu kuti wawongenge para ŵanthu ŵamuchitira viwemi. Muphalirani mwana winu kuti munthu waliyose wali na vinthu vinyake ivyo wakuchita makora kuluska iyo. M’malo mwakuchita sanji na ivyo ŵanyake ŵachita makora, muphalirani kuti nayo wangasambirako kwa iwo.

• Musambizgani mwana winu umo wangawongera. Musambizgani mwana winu kuyowoya mazgu nga ghakuti “yewo.” Musambizgani kuti wawongenge kufumira pasi pa mtima m’malo mwakuwonga mwa dango waka. Para munthu wakuwonga vikumovwira kuti walutilire kuŵa wakujiyuyura.

Musambizgani mwana winu kuti ntchiwemi kovwira ŵanji.

FUNDO YA MU BAIBOLO: “Muŵe ŵakujiyuyura na kuwona ŵanyinu kuti ŵakumuluskani. Kulaŵiska pa ivyo imwe mukukhumba pera yayi, kweniso ivyo ŵanyinu ŵakukhumba.”—Ŵafilipi 2:3, 4.

• Musambizgani kuti wagwirenge ntchito za panyumba. Usange mukumulekelera mwana winu kuti waleke kugwira ntchito za pa nyumba, vili nga mukumuphalira kuti, ‘Uli wakuzirwa chomene ndipo ukwenera yayi kugwira ntchito izi.’ Chakwamba wakwenera kugwira ntchito za panyumba, kufuma apo ndipo wangakaseŵera. Mulongosolerani umo ntchito za pa nyumba zikovwilira ŵanji. Kweniso muphalirani kuti ŵanthu ŵakuwonga para wakugwira ntchito izi.

• Mulongosolerani kuti ni mwaŵi kovwira ŵanji. Para mwana wakovwira ŵanji, vimovwirenge kuzakachita makora vinthu para wakura. Ntheura muchiskani kuti wamanyenge ŵanthu awo ŵakukhumbikwira wovwiri. Dumbiskanani ivyo wangachita kuti waŵawovwire. Muwongani mwana winu para wakovwira ŵanji.