Ntowa Yakudumbiskana

TIKUWONGA comene kuti Mazgu gha Ciuta ghasinta umoyo withu, ndipo tikukhumba kuti ghasinteso umoyo wa ŵanji. Mwakusazgirapo, tikumanya kuti para ŵantu ŵakukhumba kuzakaŵa na umoyo uweme kuntazi, vyose vikuthemba pa umo ŵangacitira na unenesko. (Mat. 7:13, 14; Yoh. 12:48) Tikuyezgayezga na mtima wose kuti ŵazomere unenesko. Ndipouli, kuyezgayezga kwithu na mwampu withu vikwenera kucitika mwaumanyi kuti tiŵe na vyakufumapo viweme.

Kuyowoya mwakudunjika fundo yaunenesko kuti muvumbure cigomezgo ico muntu wakucitemwa, nangauli mungakhozgera fundo yinu na Malemba ghanandi, kanandi kayowoyero kanteura ako ŵantu ŵakukondweskeka nako yayi. Mwaciyerezgero, usange viphikiro vyakumanyikwa comene vingasuskika waka kuti ni vyambura kwenelera cifukwa vikambika na ŵantu ŵambura kusopa, mbwenu kayowoyero kanteura aka kangasinta yayi kaghanaghaniro ka ŵantu awo ŵakugomezga viphikiro ivi. M’malo mwake, mukwenera kuyowoya mwakudumbiskana kuti muŵe na vyakufumapo viweme. Kasi kudumbiskana ncici?

Malemba ghakutiphalira kuti “vinjeru ivyo nvyakucanya . . . nvya mtende, nvyakuzika.” (Yak. 3:17) Lizgu la Cigiriki ilo lang’anamurika ‘vyakuzika’ likung’anamura “kuleka kugwagwamira pa cintu cimoza.” Mabaibolo ghanyake ghakung’anamura lizgu ili kuŵa “kughanaghanirana,” “kujiyuyura,” panji “kuzizipizga.” Nga ni umo mwawonera, kuzika kukwendezgana na mtende. Pa Tito 3:2, lizgu lakuti mtende likuzunurika pamoza na la kuzika, ndipo likupambana na lizgu lakuti kupindikana. Lemba la Ŵafilipi 4:5 likutikhuŵirizga kuti timanyikwe na lumbiri lwa “kuzika.” Muntu uyo ngwakuzika wakughanaghanira ukhaliro na kaghanaghaniro ka muntu uyo wakuyowoya naye. Iye wakuŵa wakunweka kuzomerezga ivyo munyake wakuyowoya usange ncakwenerera kucita nteura. Kuyowoya na ŵanji mu ntowa yanteura iyi kungajura mtima wawo ndipo ŵangategherezga comene peneapo tikudumbiskana nawo kufumira mu Malemba.

Pakwambira. Wakulemba mdauko Luka wakayowoya kuti peneapo mpostole Paulos wakaŵa ku Tesalonika, wakagwiriskira ncito Malemba, “kurongora kuti kukamwenerera Kristu kukomwa na kuwuka ku ŵakufwa.” (Mil. 17:2, 3) Ncintu cakuzirwa kuti Paulos wakacita nteura mu sunagoge la Ŵayuda. Ŵantu awo wakapharazgangako ŵakagomezganga Malemba gha Cihebere. Anteura cikaŵa cakwenerera kuti wayambe kudumbiskana nawo mwakuyowoya vintu ivyo ŵakavizomerezganga.

Apo Paulos wakayowoyanga na Ŵagiriki pa Areopago ku Athene, iye wakamba cidumbirano mwakuzunura Malemba yayi. M’malo mwake, wakamba kudumbiskana nawo mwakuzunura vintu ivyo ŵakavimanyanga na kuvigomezga, ndipo wakagwiriskira ncito vintu ivi kuti wayambe kudumbiskana nawo nkani ya Mlengi na vilato Vyake.—Mil. 17:22-31.

Mu nyengo yithu yino pali ŵantu ŵanandi comene awo ŵakuleka kugomezga Baibolo mu umoyo wawo. Kweni pafupifupi umoyo wa ŵantu wose aŵa ngwakukhwaskika na masuzgo gha mu mgonezi wuno. Ŵantu mbakunweka kuti ŵakhale na umoyo wacimwemwe. Usange cakudanga mungayowoya masuzgo agho ŵantu ŵakukumana nagho na kurongosora ivyo Baibolo likuyowoya pa masuzgo agha, mbwenu kafikiro kaweme kanteura aka kangaŵapangiska kuti ŵategherezge ivyo Baibolo likuyowoya pa nkani ya cilato ca Ciuta kurazga ku ŵantu.

Cingaŵa camacitiko kuti musambiri winu wa Baibolo wakasambizgika na ŵapapi ŵake za vigomezgo na mitheto yinyake ya kasopero. Kwa nyengo yasono, musambiri uyu wakusambira kuti vigomezgo na mitheto vyanteura ivyo Ciuta wakukondweskeka navyo yayi, ndipo wakukana kuvirondezga cifukwa cakuti wakukhumba kurondezga ivyo Baibolo likuyowoya. Kasi ni mwauli umo musambiri uyu wangayowoyera za cakusanka cake ku ŵapapi ŵake? Iwo nyengo zinyake ŵangaghanaghana kuti wakuŵakana ŵapapi ŵake cifukwa cakuti wakukana kurondezga vigomezgo vya cisopo ivyo ŵakamusambizga. Pambere wandayowoye za cakusanka cake ico ncakukolerana na Baibolo, iye wakwenera kukhorweska danka ŵapapi ŵake kuti wakuŵatemwa ndiposo wakuŵacindika.

Apo Mungasintira. Nangauli Yehova ngwamazaza comene pakulangura vintu kuti vicitike, kweni ngwamahara comene pa kawonero ka vintu. Apo ŵakathaskanga Lot na mbumba yake ku Sodom, ŵangelo ŵa Yehova ŵakamuciska kuti: “Cimbirira ku mapiri, mzire uparanyike.” Ndipouli, Lot wakaŵeyerera kuti: “Awe, nteura cara, mafumu ghane.” Lot wakaromba kuti wacimbirire ku Zoar. Yehova wakaghanaghanira Lot mwakumuzomerezga kuti wacite mwakuyana na khumbo lake, anteura peneapo misumba yinyake yikaparanyika, msumba wa Zoar ukakharirira. Ndipouli, pamanyuma pake Lot wakarondezga urongozgi wa Yehova wakudanga ndipo wakacimbirira ku mapiri. (Gen. 19:17-30) Yehova wakamanya kuti ivyo wakacitanga vikaŵa viweme, kweni mwakuzizipizga wakaghanaghanira Lot, mupaka pamanyuma pake Lot wakamanya kuti kurondezga ivyo Yehova wakayowoya cikaŵa cintu camahara.

Kuti tiŵe na cidumbirano ciweme na ŵanji, ise nase tikwenera kuleka kugwagwamira pa cintu cimoza. Tingamanya kuti yunji ngwakupuvya, ndipo tingaŵa na ukaboni wakukwanira wakuvumbulira ubudi wake. Kweni nyengo zinyake nciweme kureka kukoserezga nkani. Kusinta kacitiro ka vintu kuti kukung’anamura kubendezga marango gha Yehova yayi. Cingaŵa ciweme kuti mumuwonge waka muntu uyo mukuyowoya naye cifukwa ca kurongosora maghanoghano ghake, panji mungasurako waka ivyo wayowoya mwambura kususka, na kuŵika pwererero linu pa fundo iyo yingaŵa na vyakufumapo viweme. Nanga wangasuska ivyo mukugomezga, lekani kukwiyiskika. Mungamufumba cifukwa ico wakughanaghanira nteura. Tegherezgani zgoro lake. Zgoro lake lingamovwirani kuti mumanye kaghanaghaniro kake. Mwakusazgirapo, lingamovwiraniso kuti paŵe mwaŵi wakuti muzakarutilizge cidumbirano cinu kuntazi.—Zinth. 16:23; 19:11.

Yehova wali kupereka wanangwa ku ŵantu wa kusanka vintu. Iye wakuŵazomerezga kugwiriskira ncito wanangwa uwu nangauli iwo ŵangatondeka kuwugwiriskira ncito mwamahara. Nga ndi muyowoyi wa Yehova, Joshua wakarongosora ivyo Ciuta wakacitira mtundu wa Israyeli. Iye wakayowoya kuti: ‘Ndipo usange nta mukukhumba imwe kumuteŵetera Yehova, sorani muhanya uno uyo timuteŵetere; panji ŵaciuta aŵo ŵawiskemwe ŵakaŵateŵetera sirya linyake la mronga, panji ŵaciuta ŵa Ŵaamori mu caru ca ŵeneaŵo imwe sono mukukhala; kweni ine na nyumba yane tititimuteŵetere Yehova.’ (Josh. 24:15) Ncito yithu lero njakuti ‘tipanikizge,’ ndipo tikuyowoya mwakusimikizga, kweni tikucicizga ŵanji yayi kuti ŵagomezge ivyo tikuyowoya. (Mat. 24:14) Iwo ŵakwenera kusanka ŵekha, ndipo tingaŵakanira yayi kucita nteura.

Fumbani Mafumbo. Yesu wakapereka ciyerezgero ciweme comene ca kudumbiskana na ŵantu. Iye wakaghanaghaniranga danka ukhaliro wawo ndipo wakayowoyanga ntharika zakuti ŵangazipulikiska luŵiro. Iye wakafumbangaso mafumbo mwaluso. Mafumbo agha ghakaperekanga mwaŵi wakuti ŵarongosore ivyo vikaŵa mu mtima mwawo. Ghakaŵapangiskangaso kuti ŵaghanaghanirepo nkani iyo yikadumbikanga pa nyengo iyo.

Mumanyi-marango wakafumba Yesu kuti: “Msambizgi, ndicitengeci mwakuti ndihare umoyo wa muyirayira?” Wakhumbenge, Yesu ntena wakapereka zgoro mwaluŵiro comene. Kweni wakakhumba muntu yura kuti wayowoyepo maghanoghano ghake. “Mu Marango ncici ciri kulembekamo? Ukuŵazga uli?” Mwanarumi yura wakazgora mwakuneneska. Kasi zgoro lake launenesko likamazga cidumbirano cira? Napacoko pose. Yesu wakapereka mwaŵi kuti mwanarumi yura warutilire kuyowoya, ndipo fumbo ilo mwanarumi yura wakafumba likarongora pakweru kuti wakakhumbanga kujirunjiska yekha. Mwanarumi yura wakafumba kuti: “Mzengezgani wane ndi njani?” M’malo mwakuyowoya ng’anamuro lake, ilo ntena mwanarumi yura wakalikana cifukwa ca sanko ilo Ŵayuda ŵakaŵa nalo pa ŵantu Ŵamitundu na Ŵasamariya, Yesu wakamutayira ntharika mwakuti wadumbiskane naye. Iyo yikaŵa ya mzengezgani Wacisamariya uyo wakawovwira mwanarumi uyo wakendanga ndipo wakatimbika na kupokeka katundu wake. Musofi na Mulevi ŵakamovwira yayi muntu yura wakatimbika. Mwakufumba fumbo lipusu comene, Yesu wakawovwira Mumanyi-marango yura kumanya ng’anamuro la ntharika ya Yesu. Ntowa ya Yesu ya kudumbiskana yikapangiska ng’anamuro la mazgu ghakuti “mzengezgani” kung’anamura vinandi kuruska umo iye wakaghanaghaniranga. (Luka 10:25-37) Ici nciyerezgero ciweme comene cakuti ticirondezge! M’malo mwakuyowoya waka mwekha, perekani mwaŵi kwa mweneko wa nyumba, sambirani kufumba mwaluso na kuyowoya ntharika kuti zipangiske mutegherezgi winu kuranguruka pa ivyo mukudumbiskana.

Perekani Vifukwa. Apo mpostole Paulos wakayowoyanga mu sunagoge la mu Tesalonika, iye kuti wakaŵazga waka malemba agho ŵategherezgi ŵake ŵakagomezganga yayi. Luka wakuyowoya kuti Paulos wakarongosoranga, kupereka ukaboni na kurongora candulo ca ivyo wakaŵazga. Nga ncakufumapo cake, “Ŵanyake ŵa iŵo ŵakaguzika, ndipo ŵakasungirirana na Paulos na Sila.”—Mil. 17:1-4.

Kayowoyero kanteura aka kakupereka candulo ku ŵategherezgi ŵinu wose. Kangaŵa ka candulo para mukupharazgira ŵabali ŵinu ŵakuthupi, ŵanyinu ŵa ku ncito panji ku sukulu, ŵalendo, para mukupharazga pa wumba, para mukucitiska sambiro la Baibolo, panji mukuyowoya nkani mu mpingo. Para mukuŵazga lemba, imwe mungamanya ng’anamuro lake kweni yunji panji wangalimanya yayi. Kulirongosora panji kurongora candulo cake kungawoneka nga ndi para mukukosera kuti ivyo mukugomezga imwe ndivyo viweme. Kasi cingaŵa ciweme yayi kusanka na kurongosora mazgu ghakukhumbikwa comene gha mu lemba ilo? Kasi mungapereka ukaboni wakukhozgera ivyo mukuyowoya kufuma mu nkani iyo lemba ilo likusangikamo panji kufuma ku lemba linyake ilo likukorerana na nkani iyo mukuyowoya? Kasi kuyowoya ntharika kungaŵa kwakwenerera kuti mukhozgere ivyo mwayowoya? Kasi kugwiriskira ncito mafumbo kungawovwira ŵategherezgi ŵinu kuti ŵarangurukepo pa nkani iyo mukuyowoya? Ntowa yakudumbiskana yanteura iyi yikupereka cithuzithuzi ciweme ndiposo yikupangiska ŵanji kughanaghanirapo comene pa ivyo mwayowoya.