Kwenda mu Nthowa ya Ungweru Uwo Ukuŵaliraŵalira
“Nthowa ya ŵarunji yikuŵa nga ndi kungweruka kwa matandakuca, uko kukuŵaliraŵalira mpaka muhanya pakati.”—ZINTHARIKA 4:18.
1, 2. Kasi ungweru wakusazgikira wakufuma kwa Yehova waŵawovwira vici ŵanthu ŵake?
NINJANI wangalongosora makora ivyo vikucitikira mdima para dazi lafuma kuluska Yehova Ciuta, Uyo wakupeleka ungweru? (Salmo 36:9) Ciuta wakuti: ‘Para mulenji wakora mphelerekezgo za caru, caru cikuzgoreka kuŵa nga ndi dongo ilo ladidimizgika na cididimizgo, ndipo vinthu vikuwoneka nga mpha cakuvwara.’ (Job 38:12-14) Para dazi likukwera, vinthu pa caru vikwamba kuwoneka makora, nga umo dongo liŵisi likuloŵekera para ŵadidimizgapo cididimizgo.
2 Ungweru wauzimu nawo ukufuma kwa Yehova. (Salmo 43:3) Penepapo caru cili mu mdima ukuru, Ciuta waunenesko wakulutilira kungweruska ŵanthu ŵake. Nchivici ico cikucitika? Baibolo likuzgora kuti: “Nthowa ya ŵarunji yikuŵa nga ndi kungweruka kwa matandakuca, uko kukuŵaliraŵalira mpaka muhanya pakati.” (Zintharika 4:18) Ungweru wakusazgikira wakufuma kwa Yehova ukungweruska nthowa ya ŵanthu ŵake. Ukuŵawovwira kunozga vinthu pa kendeskero ka gulu, visambizgo, na makhaliro.
Ungweru Wauzimu Ukovwira Kunozga Vinthu pa Kendeskero ka Gulu
3. Kasi pa Yesaya 60:17 pali layizgo wuli?
3 Yehova wakayowoyerathu mwa nchimi Yesaya kuti: “Mu malo gha mkuŵa tindizenge na golide, mu malo gha cisulo tindizenge na siliva; mu malo gha khuni, mkuŵa, na mu malo gha mawe, cisulo.” (Yesaya 60:17) Nga umo vinthu vikusinthira para mwaŵikapo cinthu cakukhora m’malo mwa cambura kukhora, Ŵakaboni ŵa Yehova nawo ŵawona vinandi ivyo vyasintha pa kendeskero ka gulu mu nyengo yose iyi ya “umaliro wa mgonezi,” panji “mazuŵa gha ku umaliro.”—Mateyu 24:3; 2 Timote 3:1.
4. Kasi ni ndondomeko wuli iyo yikayambika mu 1919, ndipo yikaŵa na candulo wuli?
4 Kukwambilira kwa mazuŵa ghaumaliro, mu mipingo ya Ŵasambiri ŵa Baibolo, ilo ni zina lakale la Ŵakaboni ŵa Yehova, ŵakacitanga kuvota pakusora ŵalara na ŵateŵeti. Kweni ŵalara ŵanyake ŵakaŵavya mzimu wa kupharazga na mtima wose. Ŵanyake ŵakaŵa ŵakata kupharazga kweniso ŵakagongoweskanga ŵanyawo kuti ŵaleke kupharazga. Ntheura mu 1919 pakayambika ndondomeko yiphya yakuti mu mpingo wuliwose muŵenge mulongozgi wa uteŵeti. Mulongozgi wa uteŵeti wakasorekanga na mpingo yayi, kweni ofesi ya munthavi ndiyo yikamwimikanga kuyana na ulongozgi wa mu Malemba. Mulongozgi wa uteŵeti nchito yake yikaŵa ya kunozga ndondomeko ya upharazgi, kupeleka vigaŵa vyakupharazgako, na kuciska ŵabali kuti ŵacitenge uteŵeti wa m’munda. Mu vilimika vyakulondezgapo, ŵanthu ŵakakhuka comene na mulimo wa kupharazga Ufumu.
5. Nchivici cikasintha m’ma 1920?
5 Kweniso wose mu mpingo ŵakakhomeskeka na cikhuŵirizgo cakuti “Pharazgani, pharazgani, pharazgani, Fumu na ufumu wake,” ico cikapelekeka pa ungano ukuru wa Ŵasambiri ŵa Baibolo ku Cedar Point, Ohio, U.S.A. mu 1922. Kuzakafika mu 1927, uteŵeti wa m’munda ukendanga makora ndipo zuŵa la Sabata ndilo likawoneka kuŵa zuŵa liwemi comene la kupharazgira nyumba na nyumba. Cifukwa wuli zuŵa ili likaŵa liwemi? Cifukwa cakuti pa Sabata ŵanthu ŵanandi ŵakayangako yayi ku nchito. Lero Ŵakaboni ŵa Yehova ndimo ŵakucitira, ŵakuyezga kufikira ŵanthu pa nyengo iyo ŵangasangika pa nyumba, nga mpha Cisulo na Sabata kweniso kumise.
6. Mu 1931, kasi nchisimikizgo wuli ico cikazomerezgeka, ndipo nchito ya kupharazga Ufumu yikapokelereka wuli?
6 Ŵanthu ŵakakhuŵirizgika comene pa mulimo wa kupharazga Ufumu pa Sabata namise, Julayi 26, 1931, apo wose awo ŵakaŵa pa ungano ku Columbus, Ohio, U.S.A. ŵakazomerezga cisimikizgo ico cikaŵazgika. Kufuma apo, cisimikizgo ici cikazomerezgeka na ŵanthu ŵanyake pa caru cose. Mwa vinyake, cisimikizgo ici cikati: “Ndise ŵateŵeti ŵa Yehova Ciuta, tatumika kucita mulimo mu zina lake, ndipo, mwa kupulikira dango lake, tikukoleska cipanikizgo ca Yesu Khristu, na kumanyiska ŵanthu kuti Yehova ndiyo Ciuta waunenesko na Wankhongonozose; ntheura tikuzomera na cimwemwe zina ilo mulomo wa Fumu Ciuta wazunura, ndipo tikukhumba kumanyikwa na kucemeka na zina lakuti, Ŵakaboni ŵa Yehova.” (Yesaya 43:10) Zina liphya ili likukolerana nadi na mulimo ukuru uwo wose awo ŵakucemeka na zina ili ŵali nawo. Inya, Yehova wakaŵa na mulimo wakuti ŵateŵeti ŵake wose ŵacite. Ŵanthu ŵakawupokelera na mtima wakunweka.
7. Kasi nchivici cikasintha mu 1932, ndipo cifukwa wuli?
7 Ŵalara ŵanandi ŵakajiyuyura ndipo ŵakajipeleka pa mulimo wa kupharazga. Kweni mu vigaŵa vinyake, ŵalara awo ŵakasoreka na mavoti ŵakasuska fundo yakuti waliyose mu mpingo wapharazgenge. Ndipouli, pakakhala pacoko kuti vinthu visintheso. Mu 1932, mipingo yikapokera ulongozgi kwizira mu Gongwe la Mulinda kuti yileke kusora ŵalara na ŵateŵeti mwa kuvota. M’malo mwake, ŵakenera kusora komiti ya uteŵeti ya ŵanalume ŵakukhwima mwauzimu awo ŵakacitanga nchito ya kupharazga. Ntheura awo ŵakalimbikiranga nadi uteŵeti ndiwo ŵakapika mulimo wa ulaŵiliri, ndipo nchito yikendanga makora.
Para Ungweru Ukusazgikira Vinthu Vinandi Vikunozgeka
8. Kasi nchivici cikasintha mu 1938?
8 Ungweru ‘ukaŵaliraŵalira.’ Mu 1938, nkhani ya kuvota pakusora ŵalongozgi ŵa mpingo yikamalirathu. Ŵateŵeti wose mu mpingo ŵakenera kwimikika mwa Malemba pasi pa ulaŵiliri wa “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru.” (Mateyu 24:45-47) Pafupifupi mipingo yose ya Ŵakaboni ŵa Yehova yikakolerana nako kusintha uku, ndipo nchito ya kupharazga yikalutilira kubaba vipambi.
9. Mu 1972, kasi ni ndondomeko wuli iyo yikayambika, ndipo cifukwa wuli uku kukaŵa kunozga vinthu?
9 Kwambira pa Okutobala 1, 1972, ulaŵiliri wa mu mpingo ukasintha. Mpingo uliwose wa Ŵakaboni ŵa Yehova ukamba kulaŵilirika na wupu wa ŵalara, mu malo mwa mteŵeti yumoza wa mpingo, panji mulaŵiliri. Ndondomeko yiphya iyi yakhukiska comene ŵanalume ŵakukhwima kuti ŵakwaniske ivyo vikukhumbikwa kuti ŵalongozgenge mu mpingo. (1 Timote 3:1-7) Pa cifukwa ici, ŵabali ŵanandi ŵasambira umo ŵangacitira milimo ya mpingo. Ŵawovwira nadi kuliska ŵanandi awo ŵasambira sono unenesko wa mu Baibolo.
10. Kasi ni ndondomeko wuli iyo yikamba mu 1976?
10 Mamembara gha Wupu Wakulongozga ghakagaŵika mu makomiti ghankhondi na yimoza, ndipo kwambira pa Janyuwale 1, 1976, makomiti agha ghakamba kulaŵilira milimo yose ya gulu na mipingo pa caru cose. Laŵa thumbiko likuru comene kuti vyose vya nchito ya Ufumu vikulongozgeka na “unandi wa ŵawupu”!—Zintharika 15:22; 24:6.
11. Kasi nchivici cikasintha mu 1992, ndipo cifukwa wuli?
11 Mu 1992, pakaŵaso vinyake ivyo vikasintha. Ivyo vikacitika cilimika ici vingayana waka na ivyo vikacitika apo Ŵaisrayeli na ŵanyawo ŵakawerako ku uzga ku Babulone. Nyengo yira, Ŵalevi ŵakaŵa ŵacoko comene kuti ŵakwaniske kuteŵetera pa tempele. Ntheura ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵaisrayeli yayi ŵakapika milimo yinyake ya pa tempele kovwira Ŵalevi. Mwakuyana waka, mu 1992, ŵanji mwa “mberere zinyake” ŵakapika mauteŵeti ghakusazgikira kuti ŵawovwire gulu la muzga wa magomezgeko na wa vinjeru kupwelelera vinthu vya Ufumu vya pa caru capasi ivyo vikulutilira kusazgikira. Ŵakimikika kuti ŵawovwirenge makomiti gha Wupu Wakulongozga.—Yohane 10:16.
12. Kasi Yehova wazgora wuli mtende kuŵa ŵalaŵiliri ŵithu?
12 Nchivici cacitika cifukwa ca kusintha kose uku? Yehova wakuti: “Nizgorenge mtende kuŵa ŵalaŵiliri ŵinu na urunji kuŵa ŵakapitao ŵinu.” (Yesaya 60:17, NW) Lero pakati pa ŵateŵeti ŵa Yehova pali “mtende,” ndipo “urunji” wazgoka ‘kapitao wawo,’ kung’anamura kuti ukuŵatuma kuti ŵateŵetere Ciuta. Mbakunozgeka makora kucita nchito ya kupharazga Ufumu na kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri.—Mateyu 24:14; 28:19, 20.
Yehova Wakupeleka Ungweru pa Visambizgo
13. M’ma 1920, kasi Yehova wakangweruska wuli ŵanthu ŵake pa nkhani ya visambizgo?
13 Yehova wakungweruskaso nthowa ya ŵanthu ŵake pacokopacoko pa nkhani ya visambizgo. Cisambizgo cinyake ni ico cikusangika pa Civumbuzi 12:1-9. Nkhani iyi yikuzunura vinthu vitatu, “mwanakazi” uyo wali na nthumbo ndipo wakubaba, “cinjoka,” na “mwana mwanalume.” Kasi mukumanya ivyo cilicose ca vinthu ivi cikuyimira? Vikalongosoreka mu nkhani ya mutu wakuti: “Birth of the Nation” (Kubabika kwa Mtundu) iyo yikaŵa mu Gongwe la Mulinda la Cingelezi la Malici 1, 1925. Nkhani iyi yikawovwira ŵanthu ŵa Ciuta kupulikiska makora maucimi ghakuyowoya za kubabika kwa Ufumu, kweniso yikaŵawovwira kumanya kuti pali magulu ghaŵiri, la Yehova na la Satana. Ndipo kuzakafika ca m’ma 1927/28, ŵanthu ŵa Ciuta ŵakamanya kuti kukondwelera Khisimasi na mazuŵa gha kubabikira vikukolerana yayi na malemba, ndipo ŵakavileka.
14. Kasi ni visambizgo wuli ivyo vikalongosoreka makora m’ma 1930?
14 M’ma 1930, ungweru ukaŵaliraso pa visambizgo vitatu. Kufuma kumasinda kose kura, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakamanyanga kuti wumba ukuru, panji “mzinda ukuru,” uwo ukuyowoyeka pa Civumbuzi 7:9-17 ukupambana na ŵa 144,000, awo ŵazamuwusa pamoza na Khristu kuŵa mafumu na ŵasofi. (Civumbuzi 5:9, 10; 14:1-5) Ndipouli, wumba ukuru kuti ŵakawupanikizga viŵi yayi. Nga umo vikuŵira para dazi likukwera kuti vinthu ivyo vyawonekanga makora yayi vikwamba kuwoneka makora na mtundu wake, ntheura pera mu 1935, wumba ukuru ukamanyikwa kuti ni ŵanthu awo ŵazamupona pa “cisuzgo cikuru,” ndipo ŵazamukhala pa caru capasi muyirayira. Kuumaliro wa cilimika ca 1935, ŵakalongosora makora umo ŵana ŵa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakenera kucitira ku sukulu. Uku ŵanthu pa caru cose ŵakahayanga comene vyaru vyawo, Ŵakaboni ŵakamanya kuti kujikamira ndembera nkhaluso waka yayi kweni cikung’anamura vinandi. Mu cilimika cakulondezgapo, unenesko unyake wakuti Khristu wakafwira pa khuni, pa mphinjika yayi, ukalongosoreka.—Milimo 10:39.
15. Kasi mphawuli apo vikalongosoreka makora kuti ndopa ni zakupatulika ndipo vikacitika wuli?
15 Paumaliro wa Nkhondo Yaciŵiri ya Caru cose ŵakatemwanga comene kucizga ŵasilikari ŵakupwetekeka mwa kuŵapa ndopa. Kweni ŵanthu ŵa Ciuta ŵakangweruskika pa nkhani ya kupatulika kwa ndopa. Gongwe la Mulinda la Cingelezi la Julayi 1, 1945, likaciska “wose awo ŵakusopa Yehova ndipo ŵakukhumba umoyo wamuyirayira mu caru cake ciphya ca urunji kuti ŵamanye kuti ndopa ni zakupatulika na kupulikira ivyo Ciuta wakuyowoya pa nkhani yakuzirwa iyi.”
16. Kasi Baibolo lose la New World Translation of the Holy Scriptures likafumiskika pawuli, ndipo ndiwemi mu nthowa wuli ziŵiri?
16 Mu 1946, kukawoneka kuti nchakukhumbikwa kuti paŵe Baibolo lakung’anamulika makora na ŵanthu ŵakusambira kweniso lambura kuthimbilira na visambizgo vya Machalichi. Nchito ya kung’anamura yikamba mu Disembala 1947. Mu 1950, Baibolo la New World Translation of the Christian Greek Scriptures likafumiskika mu Cingelezi. Kwambira mu 1953, ŵakamba kung’anamura Malemba gha Cihebere mu Cingelezi ndipo ghakafumiskika pacokopacoko mu mavoliyumu ghankhondi. Voliyumu yaumaliro yikafumiskika mu 1960, pakati pajumpha vilimika 12 na myezi kufuma apo nchito ya kung’anamura Baibolo yikayambira. Baibolo lose la New World Translation of the Holy Scriptures likafumiskika mu 1961. Baibolo ili sono likusangika mu viyowoyero vinandi, ndipo ndiwemi mu nthowa zinandi. Liri kuwezgerapo zina la Ciuta, lakuti Yehova. Kweniso, cifukwa cakuti liri kung’anamulika umo mazgu ghakudanga ghakaŵira, likovwira comene kuti tilutilire kupulikiska unenesko wa Mazgu gha Ciuta.
17. Kasi ni ungweru wuli uwo ukasazgikira mu 1962?
17 Mu 1962, “ŵamazaza ŵalara” awo ŵakuzunurika pa Ŵaroma 13:1 ŵakalongosoreka, na umo Ŵakhristu ŵakwenera kujilambikira ku ŵamazaza aŵa. Kusanda makora cipaturo 13 ca buku la Ŵaroma na Malemba ghanyake nga ni Tito 3:1, 2 na 1 Petros 2:13, 17 kukawovwira kumanya kuti “ŵamazaza ŵalara,” ni Yehova Ciuta na Yesu Khristu yayi, kweni ŵalara ŵa maboma.
18. Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo vikalongosoreka makora m’ma 1980?
18 Mu vilimika vyakulondezgapo, nthowa ya ŵarunji yikalutilira kuŵaliraŵalira. Mu 1985, ungweru ukati waŵala, ng’anamuro la kulunjiskika kuŵa na “umoyo” kweniso kulunjiskika kuŵa mubwezi wa Ciuta, likamanyikwa makora. (Ŵaroma 5:18; Yakobe 2:23) Ng’anamuro la cilimika ca Cikondwelero ca Ŵakhristu likalongosoreka makora mu 1987.
19. Kasi Yehova wangweruska wuli ŵanthu ŵake mwauzimu mu vilimika vya sonosono apa?
19 Mu 1995, ng’anamuro la kupatulanya “mberere” na “mbuzi” likalongosoreka makora. Mu cilimika ca 1998, mboniwoni ya Ezekiel ya pa tempele yikalongosoreka makora, nakuti mboniwoni iyi yili mukati kufiskika. Mu 1999, tikamanya apo ‘nthontho izo zikwimilira mu malo ghakupatulika’ zikambira kweniso umo zikucitira. (Mateyu 24:15, 16; 25:32) Ndipo mu 2002 tikamanya ng’anamuro la kusopa Ciuta “mu mzimu na mu unenesko.”—Yohane 4:24.
20. Kasi mpha cigaŵa nchi cinyake apo ŵanthu ŵa Ciuta ŵawona kusintha?
20 Padera pa kusintha kendeskero ka gulu na visambizgo, makhaliro gha Ŵakhristu nagho ghasintha. Mwaciyelezgero, mu 1973 kukhweŵa hona cikawoneka kuti ‘mbukazuzi wa thupi’ ndipo kukawoneka kuti mbubudi ukuru comene. (2 Ŵakorinte 7:1) Pakati pajumpha vilimika khumi, Gongwe la Mulinda la Cingelezi la Julayi 15, 1983, likalongosora umo tikuwonera kuŵa na futi. Ivi ni vinyake mwa ivyo vyasintha mu nyengo yithu cifukwa ca ungweru uwo ukuŵaliraŵalira.
Lutilirani Kwenda mu Nthowa ya Ungweru uwo Ukuŵaliraŵalira
21. Kasi nchivici ico cingatovwira kuti tilutilire kwenda mu nthowa ya ungweru uwo ukuŵaliraŵalira?
21 Mulara munyake uyo wateŵetera nyengo yitali wakati: “Mphakusuzga kupulikira na kulondezga vinthu para vyasintha.” Kasi nchivici camovwira kuti wakolerane na vinandi ivyo vyasintha mu vilimika 48 ivyo waŵira mupharazgi wa Ufumu? Iyo wakuzgora kuti: “Cakuzirwa nkhuwona vinthu mwakwenelera. Para ukukana kuzomerezga usange vinthu vyasintha ndikuti ukukhalira kumasinda apo gulu likulutilira. Usange nawona kuti nchakusuzga kupulikiska ico vinthu vyasinthira, mbwenu nkhughanaghanira mazgu gha Petrosi kwa Yesu kuti: ‘Fumu, tilute tiye kwa njani? Ndimwe muli nagho mazgu gha umoyo wamuyirayira.’ Mbwenu nkhujifumba kuti, ‘Sono niyenge nkhu, nilute kuwaro ku caru ca mdima?’ Ici canovwira comene kuti nidemelere ku gulu la Ciuta.”—Yohane 6:68.
22. Kasi tikwandula wuli para tikwenda mu ungweru?
22 Caru ico catizingirizga cili mu mdima ukuru. Penepapo Yehova wakulutilira kungweruska ŵanthu ŵake, mwanya ukusazgikira pakati pa iwo na ŵanthu ŵa caru. Kasi ungweru uwu ukuticitira vici? Para talika toci mu msewu nausiku, ungweru ukufumyamo yayi mabuwu, ntheura pera, Mazgu gha Ciuta ghakufumyapo yayi vikhuŵazgo. Ndipouli, ungweru wakufuma kwa Ciuta ukutovwira nadi kughagega mwakuti tilutilire kwenda mu nthowa ya ungweru uwo ukuŵaliraŵalira. Ipo tiyeni tilutilire kutegherezga ku mazgu ghaucimi gha Yehova, “nga nkhu muliko uwo ukuŵala mu malo gha mdima.”—2 Petros 1:19.
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi Yehova wanozga vici pa kendeskero ka gulu la ŵanthu ŵake?
• Kasi ni visambizgo wuli ivyo vyasintha cifukwa ca kusazgikira kwa ungweru?
• Ni vinthu wuli ivyo imwe mwawona kuti vyasintha, ndipo nchivici camovwirani kuti mukolerane navyo?
• Cifukwa wuli mukukhumba kulutilira kwenda mu nthowa ya ungweru uwo ukuŵaliraŵalira?
[Cithuzithuzi pa peji 19]
Ungano wa mu 1922 ku Cedar Point, Ohio, ukakhukiska Ŵasambiri ŵa Baibolo kucita nchito ya Ciuta
[Cithuzithuzi pa peji 21]
Baibolo la “New World Translation of the Christian Greek Scriptures” likafumiskika mu 1950, na Mbali N. H. Knorr
[Kulongosora Cithuzithuzi pa peji 18]
© 2003 BiblePlaces.com