Kuteŵetera Khristu Fumu Mwakugomezgeka
“Kwa iye kukapika kuwusa na nchindi na ufumu, kuti ŵanthu wose, ŵa mitundu yose, na mayowoyero ghose ŵamuteŵetere.”—DANIEL 7:14.
1, 2. Kasi tikumanya wuli kuti Khristu wakapika mazaza ghose yayi ghakuti wambe kuwusa mu 33 C.E.?
KASI yilipo fumu iyo yingapeleka umoyo wake kuti yiwombore ŵanthu ŵake na kuwuka kwambaso kuwusa? Kasi yilipo fumu iyo yingakhala pa caru capasi, kuciska ŵanthu ŵake kuti ŵayigomezge, na kuluta kucanya kukamba kuwusa? Munthu yumoza pera uyo wangacita ivi ni Yesu Khristu. (Luka 1:32, 33) Pa Pentekoste 33 C.E., Khristu wakati wakomeka, kuwuka na kukwera kucanya, Ciuta wakamwimika kuŵa “mutu wa pacanya pa vyose ku Ekleziya.” (Ŵaefeso 1:20-22; Milimo 2:32-36) Ntheura nyengo yira Khristu wakamba kuwusa pacoko waka. Wakamba kuwusa Ŵakhristu ŵakuphakazgika na mzimu utuŵa awo ŵakapanga Israyeli wauzimu, “Ŵaisrayeli ŵa Ciuta.”—Ŵagalatiya 6:16; Ŵakolose 1:13.
2 Pafupifupi vilimika 30 kufuma pa Pentekoste 33 C.E., mpositole Paulosi wakazomerezga kuti Khristu wakaŵa wandapike mazaza ghose gha Ufumu, kweni wakaŵa ‘ku malyero gha Ciuta; kwamba penepapo wakalindilira mpaka ŵalwani ŵake ŵaŵikike citambaliro ca malundi ghake.’ (Ŵahebere 10:12, 13) Ndipo kuumaliro wa 90 C.E., mpositole mucekuru Yohane wakawona mboniwoni ya Muwusi wa Cilengiwa cose Yehova, wakwimika Khristu Yesu kuŵa Fumu ya Ufumu uphya kucanya. (Civumbuzi 11:15; 12:1-5) Ise tikujiwonera na maso ghithu ukaboni wakukwana wakuti Khristu wakamba kuwusa kucanya mu 1914.a
3. (a) Kwamba mu 1914 kasi tikusazgapo fundo wuli yiphya yakukondweska para tikupharazga makani ghawemi? (b) Ni mafumbo wuli agho tingajifumba?
3 Kwamba mu 1914, para tikupharazga makani ghawemi gha Ufumu tikusazgapo fundo yiphya yakukondweska. Khristu wakamba kuwusa mu cilimika ici, pakuŵa Fumu ya Ufumu wa Ciuta kucanya. Iyo wakuwusa “mkati mwa ŵalwani” ŵake. (Salmo 110:1, 2; Mateyu 24:14; Civumbuzi 12:7-12) Nakuti pa caru cose capasi, ŵanthu ŵake ŵakugomezgeka awo ŵazamuwusika na iyo ŵakupulikira mwakukondwa, ndipo ŵakucita nchito ya kusambizga Baibolo pa caru cose capasi, nchito yikuru comene mu mdauko wa ŵanthu. (Daniel 7:13, 14; Mateyu 28:18) Ŵakhristu ŵakuphakazgika na mzimu, awo “mbana ŵa ufumu,” ni “nkharamba [ŵimiliri] mu malo gha Khristu.” Mzinda wa “mberere zinyake” uwo ucali kukura ukuŵawovwira mwakugomezgeka. Ŵa mberere zinyake ni mathenga gha Ufumu wa Ciuta. (Mateyu 13:38; 2 Ŵakorinte 5:20; Yohane 10:16) Ndipouli, tikwenera kujifumba, waliyose payekha usange tikupulikira nadi mazaza gha Khristu. Kasi tikugomezgeka kwa iyo nyengo zose? Kasi tingalongora wuli kuti tikugomezgeka ku Fumu iyo yikuwusa kucanya? Kweni cakwamba tiyeni tiwone vifukwa ivyo tingaŵira ŵakugomezgeka kwa Khristu.
Fumu Iyo Yikuciska Ŵanthu Kugomezgeka kwa Iyo
4. Kasi Yesu wakacita vici pakuŵa Fumu yakusoreka apo wakateŵeteranga pa caru?
4 Tikugomezgeka kwa Khristu cifukwa cakuti tikuwonga ivyo wakacita ndiposo wunthu wake uwemi. (1 Petros 1:8) Apo Yesu wakaŵa pa caru capasi, pakuŵa Fumu yakusoreka, wakalongora pacoko waka ivyo wazamucita para wayamba kuwusa caru cose usange nyengo iyo Ciuta wali kwimika yakwana. Wakaŵapa cakurya ŵanjara. Wakacizga ŵalwari, ŵacibulumutira, ŵakupendera, na ŵambuwu. Nakuti wakawuska ŵanthu ŵanyake awo ŵakafwa. (Mateyu 15:30, 31; Luka 7:11-16; Yohane 6:5-13) Kweniso pakuti tikumanya umo Yesu wakakhaliranga pa caru capasi, tikukhorwa kuti ngwakwenelera kuzakawusa caru. Pa vyose, wakalongora citemwa cikuru na kujipata. (Marko 1:40-45) Pa fundo iyi, mulongozgi wankhongono ku France, Napoléon Bonaparte wakati: “Alexander, Kesare, Charlemagneb na ine tikakhozga maufumu, kweni kasi tikaghakhozga wuli? Mwakucita kucicizga. Yesu Khristu pera ndiyo wakakhozga ufumu wake na citemwa, ndipo mpaka muhanya wuno, ŵanthu ŵanandi comene ŵangazomera kumufwira.”
5. Cifukwa wuli ŵanthu ŵakafwatukanga na Yesu?
5 Cifukwa cakuti Yesu wakaŵa munthu wakuzika na wakujiyuyura, awo ŵakavuka na mphingo zinandi ŵakapembuzgika na visambizgo vyake vyakukhwimiska, na lusungu lwake. (Mateyu 11:28-30) Ŵana ŵakafwatukanga na Yesu. Ŵanthu ŵakujiyuyura ŵakazgoka ŵasambiri ŵake kwambura kudonda. (Mateyu 4:18-22; Marko 10:13-16) Wakaghanaghaniranga ŵanthu na kuŵacindika, lekani ŵanakazi ŵanandi ŵakopa Ciuta ŵakaŵa ŵakugomezgeka kwa iyo. Ndipo ŵanandi ŵakajipeleka kumupwelelera nyengo yitali, na nkhongono zawo ndiposo cuma cawo apo wakateŵetanga.—Luka 8:1-3.
6. Kasi Yesu wakajipulika wuli pa nyifwa ya Lazaro?
6 Khristu wakalongora umo wakajipulikira pa nyifwa ya mubwezi wake Lazaro. Wakawona kuti Mariya na Marita ŵakaŵa na citima comene. Wakatondeka kujikora, wakatampha, ndipo “wakalira.” ‘Wakakweŵeka’ comene pakuwona citima ico ŵanthu ŵakaŵa naco, nangauli wakamanya kuti wamuwuskenge Lazaro. Cifukwa ca citemwa na cisungusungu, Yesu wakacitapo kanthu na nkhongono izo Ciuta wakamupa, wakamuwuska Lazaro.—Yohane 11:11-15, 33-35, 38-44.
7. Cifukwa wuli tikwenera kugomezgeka kwa Yesu? (Wonani bokosi pa peji 31.)
7 Tikuzukuma para tikuwona umo Yesu wakutemwera uwemi na umo wakutinkhira upusikizgi na uheni. Wakacimbizga ŵamalonda mu tempele kaŵiri. (Mateyu 21:12, 13; Yohane 2:14-17) Ndipo pano pa caru capasi, wakasuzgika munthowa zinandi, lekani wakughamanya makora masuzgo ghithu. (Ŵahebere 5:7-9) Kweniso Yesu wakamanya umo munthu wakujipulikira usange ŵanyake ŵakumutinkha na kumucitira nkhaza. (Yohane 5:15-18; 11:53, 54; 18:38–19:16) Paumaliro, wakajipeleka mwacikanga na kukomeka mwankhaza kuti wafiske khumbo la Ŵawiske, kweniso kuti waŵape mwaŵi wa umoyo wamuyirayira ŵanthu awo wazamuwusa. (Yohane 3:16) Kasi wunthu wa Khristu uwu ukumuciskani yayi kuti mulutilire kumuteŵetera mwakugomezgeka? (Ŵahebere 13:8; Civumbuzi 5:6-10) Kweni kasi nchivici cikukhumbikwa kuti tiwusike na Khristu Fumu?
Ivyo Vikukhumbikwa Kuti Tiwusike na Khristu
8. Kasi nchivici cikukhumbikwa kwa awo ŵakukhumba kuwusika na Khristu?
8 Ghanaghanani za ici: Kuti munthu wayambe kukhala mu caru cinyake, pakuŵa vinthu vinyake vyakukhumbikwa. Awo ŵakukhumba kukhala mu caru cinyake ŵakwenera kuŵa na lumbiri luwemi na umoyo wankhongono. Awo ŵakukhumba kuwusika na Khristu nawo ŵakwenera kuŵa na makhaliro ghawemi na umoyo uwemi wauzimu.—1 Ŵakorinte 6:9-11; Ŵagalatiya 5:19-23.
9. Kasi tingalongora wuli kuti tili ŵakugomezgeka kwa Khristu?
9 Kweniso Yesu Khristu wakukhumba kuti awo ŵazamuŵa mu ufumu wake ŵaŵe ŵakugomezgeka kwa iyo na Ufumu wake. Ŵanthu aŵa ŵakulongora kuti mbakugomezgeka usange ŵakulondezga ivyo wakasambizga apo wakaŵa Fumu yakusoreka pa caru. Mwaciyelezgero, ŵakucita dankha vya Ufumu na khumbo la Ciuta kuluska kusuŵilira na vyenjezgo vya umoyo uno. (Mateyu 6:31-34) Kweniso ŵakulimbikira kulondezga wunthu wa Khristu, nanga vinthu vingasuzga comene. (1 Petros 2:21-23) Kusazga apa, awo ŵakuwusika na Khristu ndiwo ŵakwamba kuŵacitira viwemi ŵanyawo, umo wakacitiranga Yesu.—Mateyu 7:12; Yohane 13:3-17.
10. Kasi tingalongora wuli kuti tikugomezgeka kwa Khristu (a) mu mbumba na (b) mu mpingo?
10 Nthowa yinyake iyo awo ŵakulondezga Yesu ŵakulongolera kuti mbakugomezgeka kwa iyo njakuti ŵakuyezga wunthu wake mu mbumba. Mwaciyelezgero, ŵafumu ŵakulongora kuti mbakugomezgeka kwa Fumu yawo ya kucanya usange ŵakumuyezga mu vyakucita vyawo ku ŵawoli na ŵana ŵawo. (Ŵaefeso 5:25, 28-30; 6:4; 1 Petros 3:7) Ŵanakazi ŵakulongora kuti mbakugomezgeka kwa Khristu para ŵali na makhaliro ghatuŵa ndiposo “mzimu wakujiyuyura na wakuzika.” (1 Petros 3:1-4; Ŵaefeso 5:22-24) Ŵana ŵakulongora kuti mbakugomezgeka kwa Khristu usange ŵakupulikira nga ndiyo. Apo Yesu wakaŵa mwana, wakapulikiranga ŵapapi ŵake, nangauli ŵakaŵa ŵambura kufikapo. (Luka 2:51, 52; Ŵaefeso 6:1) Awo ŵakuwusika na Khristu ŵakulimbikira kuyezga wunthu wake, “ŵakulengerana lusungu, ŵakutemwa ŵabali,” kweniso “ŵakupwelelerana.” Ŵakuyezga comene kuŵa nga ni Khristu, “ŵakujiyuyura mu mtima: ŵakuwezgera uheni pa uheni cara, nesi kutuka pa kutuka.”—1 Petros 3:8, 9; 1 Ŵakorinte 11:1.
Ŵakupulikira Dango
11. Kasi awo ŵakukhumba kuwusika na Khristu ŵakulondezga malango wuli?
11 Nga ni ŵanthu awo ŵakukhumba kukhala mu caru cinyake, awo ŵakukhumba kuwusika na Khristu ŵakwenera kujilambika ku “dango la Khristu,” ŵakwenera kulondezga ivyo wakasambizga na kulangura. (Ŵagalatiya 6:2) Ŵakwenera kugomezgeka comene pakulondezga “dango la ufumu” la citemwa. (Yakobe 2:8) Kasi malango agha ghakukhumba kuti ŵanthu ŵaciteci?
12, 13. Kasi tikupulikira wuli “dango la Khristu” mwakugomezgeka?
12 Awo ŵakukhumba kuwusika na Khristu nawo mbambura kufikapo, ndipo nyengo zinyake ŵakubuda. (Ŵaroma 3:23) Ntheura ŵakwenera kusambira “kutemwa ŵabali kwambura kupusikizga,” na “kutemwana [kufumira] mu mtima.” (1 Petros 1:22) “Usange munthu wali na kafukwa pa munyake,” Ŵakhristu ŵakugomezgeka pakulondezga dango la Khristu, ndipo ‘ŵakuzizipizgirana, na kugowokerana.’ Pakuti ŵakupulikira dango ili, ŵakusurako ivyo ŵanyawo ŵangaŵabudira cifukwa ca kuwura urunji, ndipo ŵakupenja vifukwa vyakutemwera ŵanyawo. Asi mukuwonga cifukwa ca kuŵa na ŵanthu ŵakugomezgeka kwa Fumu yithu yacitemwa, ndipo ŵakuvwara citemwa ico “nchikondo ca ukongolekwa,” panji kuti cakukhozgera umoza?—Ŵakolose 3:13, 14.
13 Kweniso Yesu wakalongosora kuti citemwa ico wakalongora cikuluska citemwa ico ŵanthu ŵakucitirana. (Yohane 13:34, 35) Usange tikutemwa awo ŵakutitemwa pera, palije ico ‘tikuŵaluska ŵanji.’ Usange tikucita nthena ndikuti citemwa cithu cikupeleŵera. Yesu wakaticiska kuti tiyezgenge citemwa ca Ŵawiske, titemwenge na ŵalwani ŵithu wuwo awo ŵakutitinkha na kutisuzga. (Mateyu 5:46-48) Citemwa ici cikutuma awo ŵazamuwusika na Ufumu kuti ŵalutilire kugomezgeka pakucita nchito yawo yikuru comene. Kasi ni nchito wuli?
Ŵakuyezgeka Usange Mbakugomezgeka Nadi
14. Cifukwa wuli nchito ya kupharazga njakuzirwa comene?
14 Awo ŵazamuwusika na Ufumu wa Ciuta wali na nchito yakuzirwa comene ya “kupanikizga vya Ufumu wa Ciuta.” (Milimo 28:23) Nchakuzirwa kucita nthena, cifukwa cakuti Ufumu wa Mesiya uzamuthuwuska muwuso wa Yehova. (1 Ŵakorinte 15:24-28) Para tikupharazga makani ghawemi, awo ŵakutipulika ŵakupika mwaŵi wakuti ŵazakawusike na Ufumu wa Ciuta. Kweniso umo ŵanthu ŵakucitira para ŵapulika makani agha ndico cipimo ico Fumu Khristu yizamweruzga naco ŵanthu. (Mateyu 24:14; 2 Ŵatesalonika 1:6-10) Ntheura kupulikira langulo lakuti tiphalire ŵanyithu vya Ufumu ndiyo nthowa yikuru comene iyo tikulongolera kuti tili ŵakugomezgeka kwa Khristu.—Mateyu 28:18-20.
15. Cifukwa wuli Ŵakhristu ŵakuyezgeka usange mbakugomezgeka?
15 Satana wakuyezga nthowa zose kuti wajandizge nchito ya kupharazga, ndipo mafumu gha caru ghakwimikana na mazaza gha Khristu agho wapika na Ciuta. (Salmo 2:1-3, 6-8) Ntheura Yesu wakacenjezga ŵasambiri ŵake, wakati: “Muzga kuti ndi mukuru wakuluska fumu yake cara. Usange ŵakandizikizga ine, imwe namwe ŵamkumuzikizgani.” (Yohane 15:20) Ntheura awo ŵakulondezga Khristu ŵakurwa nkhondo yauzimu iyo yikuvumbura usange mbakugomezgeka nadi panji yayi.—2 Ŵakorinte 10:3-5; Ŵaefeso 6:10-12.
16. Kasi awo ŵazamuwusika na Ufumu ŵakupeleka wuli “vya Ciuta kwa Ciuta”?
16 Ndipouli, awo ŵakuwusika na Ufumu wa Ciuta ŵakugomezgeka nipera kwa Fumu yawo yambura kuwoneka, kwambura kuyuyura ŵanthu ŵamazaza. (Tito 3:1, 2) Yesu wakati: “Vya Kesare pelekani kwa Kesare, ndipo vya Ciuta kwa Ciuta.” (Marko 12:13-17) Ntheura awo ŵakuwusika na Khristu ŵakwenera kupulikira malango gha boma para ghakuleka kupambana na malango gha Ciuta. (Ŵaroma 13:1-7) Ndipouli, apo mphara yikuru ya Ŵayuda yikayuyura Malango gha Ciuta pakulangula ŵasambiri ŵa Yesu kuti ŵaleke kupharazga, iwo ŵakazgora kuti ŵakenera “kupulikira Ciuta kwakuluska ŵanthu.”—Milimo 1:8; 5:27-32.
17. Cifukwa wuli tingaŵa na cikanga para tikuyezgeka cifukwa ca kugomezgeka?
17 Awo ŵazamuwusika na Khristu ŵakwenera kuŵa na cikanga comene kuti ŵalutilire kugomezgeka kwa Fumu yawo usange ŵalwani ŵakuŵasuzga. Ndipouli, Yesu wakayowoya kuti: “Ŵamwaŵi ndimwe para . . . ŵamutombozganinge na kumuzikizgani, na kumuteterani uheni wose, cifukwa ca ine. Kondwani, sekelerani comene; pakuti njombe yinu njikuru kucanya.” (Mateyu 5:11, 12) Ŵakhristu ŵakale ŵakajiwonera ŵekha kuti mazgu agha ngaunenesko. Nangauli ŵakathyapulika cifukwa cakuti ŵakalutilira kupharazga za Ufumu, ŵakakondwa “kuti ŵakapimika ŵakwenelera kulengeskeka cifukwa ca zina ilo. Ndipo mazuŵa ghose, mu tempele na mu nyumba zawo, kuti ŵakalekanga cara kusambizga na kupharazga Yesu kuti ndi Khristu.” (Milimo 5:41, 42) Namwe mukuwongeka comene cifukwa cakuti mukugomezgeka para muli mu masuzgo gha ulwari, para mbali winu wapotera, panji usange ŵalwani ŵakumusuzgani.—Ŵaroma 5:3-5; Ŵahebere 13:6.
18. Kasi mazgu gha Yesu kwa Pontiyo Pilato ghakutiphalira vici?
18 Apo Yesu wakaŵa pa caru capasi pakuŵa Fumu yakusoreka, wakalongosolera Kazembe wa Ŵaroma Pontiyo Pilato kuti: “Ufumu wane kuti ngwa caru cino cara: Ufumu wane uŵenge wa caru cino, mphanyi ŵanthu ŵane ŵapota homwa, kuti ndileke kupelekeka ku Ŵayuda: kweni sono ufumu wane kuti ngwa pano cara.” (Yohane 18:36) Ntheura awo ŵazamuwusika na Ufumu wa kucanya ŵakutora vilwero kwimikana na munthu waliyose yayi, nesi kunjira gulu lililose para kuli nkhondo. Iwo ŵakugomezgeka kwa “Karonga wa Cimango,” ndipo ŵakukanirathu kunjirapo pa mphindano za caru.—Yesaya 2:2-4; 9:6, 7.
Ŵakugomezgeka Ŵazamupokera Njombe Muyirayira
19. Cifukwa wuli awo ŵazamuwusika na Yesu ŵakopa yayi ivyo vikwiza munthazi?
19 Ŵanthu ŵakugomezgeka awo ŵazamuwusika na Khristu, “Karonga wa ŵakaronga” ŵakopa yayi ivyo vikwiza munthazi. Ŵakunweka kuzakawona nkhongono za ufumu zakuluska za ŵanthu. (Civumbuzi 19:11–20:3; Mateyu 24:30) “Ŵana ŵa ufumu,” ŵakuphakazgika na mzimu utuŵa awo ŵacali pa caru, ŵakulindilira ciharo ca ufumu pamoza na Khristu kucanya. (Mateyu 13:38; Luka 12:32) Ŵa gulu la “mberere zinyake” zakugomezgeka za Khristu ŵakulindilira langulo la Fumu yawo lakuti: “Zaninge, mwa ŵakutumbikika ŵa Ŵadada, muhare [Paradiso pa caru capasi mu] ufumu uwo ukamunozgekerani kufuma ku mtendeko wa caru.” (Yohane 10:16; Mateyu 25:34) Ipo tose ise tizamuŵa mu Ufumu tilutizge kuteŵetera Fumu Khristu mwakugomezgeka.
[Mazgu ghamusi]
a Wonani buku la Kukambitsirana za m’Malemba, pa mutu wakuti, “Kodi nchifukwa ninji Mboni za Yehova zimanena kuti Ufumu wa Mulungu unakhazikitsidwa mu 1914?” mapeji 231-233, lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.
b Alexander yikaŵa fumu ya Girisi. Kesare likaŵa zina la nchindi la mafumu gha Roma, ndipo Charlemagne wakimika ufumu wake kuzambwe kwa Roma mu 768 mpaka 814 C.E., ufumu wa Roma ukati wamara.
Kasi Mungalongosora?
• Cifukwa wuli tikwenera kugomezgeka kwa Khristu?
• Kasi awo ŵazamuwusika na Khristu ŵakulongora wuli kuti mbakugomezgeka kwa iyo?
• Cifukwa wuli tikukhumba kugomezgeka kwa Khristu Fumu?
[Bokosi pa peji 31]
WUNTHU WUNYAKE WAPADERA WA KHRISTU
Wambura kutemwera—Yohane 4:7-30.
Cisungusungu—Mateyu 9:35-38; 12:18-21; Marko 6:30-34.
Citemwa na kujipata—Yohane 13:1; 15:12-15.
Kugomezgeka—Mateyu 4:1-11; 28:20; Marko 11:15-18.
Kughanaghanira ŵanthu—Marko 7:32-35; Luka 7:11-15; Ŵahebere 4:15, 16.
Kupulika vya ŵanji—Mateyu 15:21-28.
[Cithuzithuzi pa peji 29]
Para tikutemwana ndikuti tikujilambika ku “dango la Khristu” mwakugomezgeka
[Vithuzithuzi pa peji 31]
Kasi wunthu wa Khristu ukumuciskani kumuteŵetera mwakugomezgeka?