Kasi Mwanozgeka Kuzakapona?

“Njira mu cingalaŵa, iwe na mbumba yako yose; cifukwa ndawona kuti uli murunji pamaso pane mu fuko ili.”—GENESIS 7:1.

1. Kasi Yehova wakanozga nthowa wuli yakuponoskera ŵanthu mu nyengo ya Nowa?

MU NYENGO ya Nowa, Yehova “wakatolera ciwowota pa caru ca ŵacikana Ciuta,” kweni wakanozgaso nthowa yakuponoskera ŵanthu. (2 Petros 2:5) Ciuta waunenesko wakapa munthu murunji Nowa ulongozgi wakupulikikwa makora, wa umo wangazengera cingalaŵa kuti ŵaponeremo pa nyengo ya cigumula. (Genesis 6:14-16) Nowa wakacita “kwakulingana na umo Ciuta wakamuwuzgira,” nga umo ŵateŵeti wose ŵakugomezgeka ŵa Yehova ŵakucitira. Enya, “ndimo wakacitira.” Nakuti cifukwa cimoza ico tiliri ŵamoyo nchakuti Nowa wakapulikira.—Genesis 6:22.

2, 3. (a) Kasi ŵanthu mu nyengo ya Nowa ŵakacita wuli na nchito iyo Nowa wakacitanga? (b) Kasi Nowa wakaŵa na cigomezgo wuli pakunjira mu cingalaŵa?

² Kuzenga cingalaŵa yikaŵa nchito yamaseŵera yayi. Mwambura kukayika, ŵanthu ŵanandi ŵakatindikikanga na nchito iyo Nowa na mbumba yake ŵakacitanga. Kweni ŵakakhorwa yayi kuti ciponosko cawo cikathembanga pa kunjira mu cingalaŵa. Paumaliro, Ciuta wakavuka naco caru cira ndipo kuzizipizga kwake kukamara.—Genesis 6:3; 1 Petros 3:20.

³ Nowa na mbumba yake ŵakati ŵamalizga nchito yikuru iyo ŵakagwira vilimika vinandi, Yehova wakaphalira Nowa kuti: “Njira mu cingalaŵa, iwe na mbumba yako yose; cifukwa ndawona kuti uli murunji pamaso pane mu fuko ili.” Na cipulikano ndiposo cigomezgo mwa Yehova, “Nowa wakanjira, na ŵana ŵake, muwoli wake, na ŵawoli ŵa ŵana ŵake, mu cingalaŵa.” Yehova wakajara cijaro kuti wavikilire ŵanthu ŵake. Apo cigumula cikiza pa caru, cingalaŵa cikaŵa malo ghakugomezgeka ghakuponeramo, agho Ciuta wakanozga.—Genesis 7:1, 7, 10, 16.

Mazuŵa Ghano Ghakuyana na gha Nowa

4, 5. (a) Kasi Yesu wakayaniska na vici nyengo ya kuŵapo kwake? (b) Kasi mazuŵa gha Nowa ghakuyana wuli na ghithu?

⁴ “Nga ndi umo ghakaŵira mazuŵa gha Nowa, ntheura ndimo kuti kuŵirenge kwiza kwa Mwana wa Munthu.” (Mateyu 24:37) Mwakuyowoya mazgu agha, Yesu wakalongora kuti nyengo ya kuŵapo kwake kwambura kuwoneka, yizamuyana waka na mazuŵa gha Nowa. Umu ndimo viliri nadi. Comene kwambira mu 1919, cenjezgo la nga ni ilo likapelekeka na Nowa likupharazgika ku ŵanthu ŵa mitundu yose. Kweni ŵanthu ŵanandi ŵakupulika yayi cenjezgo ili nga umo ŵakacitira ŵanthu ŵa mu mazuŵa gha Nowa.

⁵ Yehova wakacitapo kanthu mwa kuparanya na cigumula caru ico ‘cikazura na citimbahete nkhaza.’ (Genesis 6:13) Ŵanthu wose ŵakawonanga kuti Nowa na mbumba yake ŵakucitako yayi nkhaza izo zikacitikanga kweni ŵakagwiranga nchito yawo ya kuzenga cingalaŵa mwamtende. Apa napo tikuwona kuti mazuŵa gha Nowa ghakuyana na ghithu. Ŵanthu awo ŵakutemwa unenesko ‘ŵakumanya kupatura pakati pa ŵakunyoroka na ŵaheni, pakati pa uyo wakuteŵetera Ciuta na uyo kuti wakumuteŵetera cara.’ (Malaki 3:18) Ŵanthu ŵambura kutemwera ŵakudokera unenesko, lusungu, mtende, na citatata ca Ŵakaboni ŵa Yehova, ndipo ŵakupambaniska pakati pa ŵanthu ŵa Ciuta na ŵanthu ŵanyake mu caru. Ŵakaboni ŵakukana kucitako vivulupi panji nkhaza za mtundu wuliwose ndipo ŵakukhumba kuti mzimu wa Yehova ndiwo uŵalongozgenge. Lekani ŵali na mtende ndipo ŵakulondezga nthowa yaurunji.—Yesaya 60:17.

6, 7. (a) Nchivici ico ŵanthu mu nyengo ya Nowa ŵakatondeka kumanya, ndipo vikuyana wuli na mazuŵa ghano? (b) Ni viyelezgero wuli ivyo vikulongora kuti ŵanthu ŵanandi ŵakumanya kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupambana na ŵanthu ŵanyake?

⁶ Ŵanthu mu nyengo ya Nowa ŵakatondeka kumanya kuti Ciuta ndiyo wakawovwiranga Nowa, ndiposo kuti Nowa wakacitanga vinthu mwakulondezga ulongozgi wa Ciuta. Ntheura ŵakasuranga uthenga wake ndipo ŵakapulikira yayi cenjezgo lake. Mazuŵa ghano ke? Nangauli ŵanthu ŵanandi ŵakukondwa na nchito ndiposo nkharo ya Ŵakaboni ŵa Yehova, kweni ŵanandi ŵakusurako makani ghawemi na ivyo Baibolo likucenjezga. Ŵazengezgani ŵawo, ŵabwana ŵawo, panji ŵabali ŵawo ŵangalumba nkharo ya Ŵakhristu ŵaunenesko kweni ŵakuyowoya kuti, “Suzgo njakuti Mbakaboni ŵa Yehova!” Ico ŵanthu aŵa ŵakuluwa nchakuti Ŵakaboni ŵali na mikhaliro nga citemwa, mtende, lusungu, uwemi, wezi, na kujikora cifukwa cakuti ŵakulongozgeka na mzimu utuŵa wa Ciuta. (Ŵagalatiya 5:22-25) Ici mphanyi cikupangiska ŵanthu kuti ŵagomezgenge comene uthenga wa Ŵakaboni ŵa Yehova.

⁷ Mwaciyelezgero, ku Russia, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakazenganga Nyumba ya Ufumu. Mwanalume munyake uyo wakajumphanga, wakayima na kudumbiskana na yumoza wa awo ŵakagwiranga nchito, wakati: “Malo ghano ngapadera comene. Palije uyo wakukhweŵa hona, kuyowoya mwaganyavu, nesi uyo waloŵera! Panji ndimwe Ŵakaboni ŵa Yehova?” Mbali wakamuzgora kuti, “Kasi unganigomezga para ningati ndise Ŵakaboni yayi?” Mwaluŵiro munthu yura wakazgora kuti, “Ningagomezga viŵi yayi.” Mulara wa msumba unyake ku Russia cikamukondweska comene apo wakawona Ŵakaboni ŵakuzenga Nyumba ya Ufumu yiphya. Iyo wakayowoya kuti nangauli pa nyengo yinyake wakawonanga kuti visopo vyose vikuyana waka, kweni wakati wawona umo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakugwilira nchito na mtima wose ndiposo mwambura kunyenya, wakasintha maghanoghano ghake. Ivi ni viyelezgero viŵiri waka ivyo vikulongora kuti ŵanthu ŵa Yehova ŵakupambana na ŵanthu awo ŵakuleka kudemelera ku fundo za mu Baibolo.

8. Kasi vikuthemba pa vici kuti tizakapone umaliro wa caru ciheni ici?

⁸ Apo “caru ca mwaka” cikaŵa pafupi kuparanyika na ciwowota, Nowa wakaŵa “mupharazgi wa urunji.” (2 Petros 2:5) Mu mazuŵa ghano ghaumaliro wa mgonezi uwu, ŵanthu ŵa Yehova ŵakupharazga fundo zake zaurunji ndiposo makani ghawemi ghakuyowoya za cilindizga ca kuzakapona na kunjira mu caru ciphya. (2 Petros 3:9-13) Nga umo Nowa na mbumba yake yakopa Ciuta ŵakaponera mwa kunjira mu cingalaŵa, ciponosko ca ŵanthu mazuŵa ghano cikuthemba pa cipulikano cawo na kukolerana mwakugomezgeka na gulu la Yehova la pa caru capasi.

Cipulikano Nchakukhumbikwa Kuti Tizakapone

9, 10. Cifukwa wuli cipulikano nchakukhumbikwa mwakuti tizakapone umaliro wa mgonezi wa Satana?

⁹ Kasi munthu wakwenera kucitaci kuti wazakapone umaliro wa caru ici, ico cikugona mu nkhongono za Satana? (1 Yohane 5:19) Cakwamba wakwenera kumanya kuti pakukhumbikwira civikiliro. Ndipo wakwenera kucitapo kanthu kuti wavikilirike. Ŵanthu mu nyengo ya Nowa ŵakacitanga milimo yawo ya zuŵa na zuŵa ndipo ŵakawonanga kuti palije cifukwa cakuti ŵajivikilire ku ngozi iyo yikaneng’enera. Cinthu cinyakeso ico ŵakaŵavya nchipulikano mwa Ciuta.

¹⁰ Kweni Nowa na mbumba yake ŵakamanya kuti ŵakukhumbikwira kuvikilirika ndiposo kuponoskeka. Kweniso ŵakaŵa na cipulikano mwa Muwusi wa Cilengiwa Cose, Yehova Ciuta. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Nchambura macitiko kumukondweska [Yehova] kwambura cipulikano: cifukwa uyo wakusendelera kwa Ciuta wakwenera kupulikana kuti waliko, ndipo kuti ngwakuŵalambura [kuŵapa njombe] ŵeneawo ŵakumupenja.” Paulosi wakayowoyaso kuti: “Na cipulikano Nowa, wakati wasokeka na Ciuta na ivyo vikaŵa vindawoneke, wakakhuŵirizgika na kopa Ciuta, wakanozga cingalaŵa cakuponoskeramo mbumba yake; mu ceneico wakasuska caru, ndipo wakazgoka muhaliri wa urunji uwo ngwa cipulikano.”—Ŵahebere 11:6, 7.

11. Kasi tingasambirapo vici pa ivyo Yehova wakacita kuti wavikilire ŵanthu nyengo yakale?

¹¹ Kuti tizakapone umaliro wa mgonezi uheni uwu ni vinandi ivyo vikukhumbikwa kuluska kugomezga waka kuti uparanyikenge. Tikwenera kuŵa na cipulikano, kulondezga vyose ivyo Ciuta watinozgera mwakuti tizakapone. Nakuti tikwenera kuŵa na cipulikano mu sembe yakuwombora ya Mwana wa Ciuta, Yesu Khristu. (Yohane 3:16, 36) Ndipouli, tikwenera kukumbuka kuti awo ŵakaŵa mu cingalaŵa ca Nowa pera ndiwo ŵakapona Cigumula. Kweniso, misumba yakuphokweramo iyo yikaŵako mu nyengo ya Ŵaisrayeli yikavikiliranga munthu uyo wakoma munthu mwangozi pekha usange wacimbiliramo na kukhala mwenemumo mpaka mupristi mukuru wafwe. (Maŵazgo 35:11-32) Mu nyengo ya Mozesi, cilengo ca nambara 10 ico cikiza pa Ŵaeguputo cikaŵa kukomeka kwa ŵana ŵakwamba ŵa Ŵaegupto, kweni ŵana ŵa Ŵaisrayeli ŵakaponoskeka. Cifukwa wuli? Yehova wakaphalira Mozesi kuti: ‘[Ŵaisrayeli] ŵatoreko ndopa [za kanamberere ka Paska], ŵaphake pa mphanjizgo ziŵiri za muryango uku na uko na pa khuni la pacanya pa muryango wa zinyumba mumo tiŵalyerenge. . . . Paŵavye yumoza wafumire kuwaro pa muryango wa nyumba yake kufikira namacero.’ (Exodus 12:7, 22) Ni mwana wakwamba nju wa Ŵaisrayeli uyo wakatenge wasurenge ulongozgi wakupelekeka na Ciuta uwu mwa kufumira dara kuwaro kwa nyumba iyo ŵaphakapo ndopa pa mphanjizgo ziŵiri za muryango na pa khuni la pacanya pa muryango?

12. Ni fumbo wuli ilo waliyose wakwenera kujifumba, ndipo cifukwa wuli?

¹² Ntheura tikwenera kughanaghanira mwakupwelelera umo vinthu viliri kwa ise. Kasi tili mukati mwa ndondomeko iyo Yehova wanozga kuti tivikilirike mwauzimu? Para suzgo yikuru yayamba, ŵanthu awo ŵakupenja civikiliro ici ŵazamuthiska masozi gha cimwemwe na viwongo. Kweni ŵanyake ŵazamuthiska masozi cifukwa ca citima na kujilengera lusungu.

Kusintha kwa Vinthu Kukutovwira Kuti Tinozgeke

13. (a) Kasi vinthu ivyo vyasintha mu gulu vyawovwira vici? (b) Longosorani vinthu vinyake ivyo vyasintha.

¹³ Yehova wasintha vinthu pacokopacoko mu gulu lake la pa caru capasi. Kusintha uku kwapangiska kuti nthowa iyo wanozga kuti tivikilirike mwauzimu yiŵe yiwemi comene, yambura kuwayawaya, ndiposo yakugomezgeka. Kufuma mu 1870 mpaka 1932, mpingo ukacitanga kuvota pakusora ŵalara na ŵateŵeti ŵakovwira. Mu 1932, kusora ŵalara mwa kuvota kukamara, kweni mpingo ukasoranga komiti ya uteŵeti kuti yovwire mulaŵiliri wa uteŵeti. Mu 1938, gulu la Yehova likanozga kuti ŵateŵeti wose pa mpingo ŵimikikenge mwakulondezga fundo za mu Malemba. Mwakulongozgeka na Wupu Wakulongozga wa Ŵakaboni ŵa Yehova, kwambira mu 1972, mipingo yikupokera makalata agho ghakuzomerezga kuti ŵabali ŵimikika kuŵa ŵalaŵiliri na ŵateŵeti ŵakovwira, mwakulondezga fundo za mu Baibolo. Mu vilimika vyose ivi, nchito ya Wupu Wakulongozga yasazgikira ndipo paŵa vinthu vinyake ivyo vyasintha mwakuti nchito ya wupu uwu yende makora.

14. Ni masambiro wuli agho ghakayamba mu 1959?

¹⁴ Mu cilimika ca 1950, kusanda makora lemba la Salmo 45:16 kukapangiska kuti paŵe masukulu ghakupambanapambana. Lemba ili likuti: “Pa malo gha ŵasekuru ŵako tiŵaŵepo ŵana ŵako; awo tiuŵimike ŵamkuŵa ŵakaronga mu caru.” Panyengo yasono, ŵalara awo ŵakulongozga mpingo ŵakusambizgika umo ŵangacitira milimo yawo sono ndiposo pamanyuma pa Haramagedoni. (Civumbuzi 16:14, 16) Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu yikayamba mu 1959. Pa nyengo iyo, yikacitikanga mwezi umoza, ndipo comene yikasambizganga ŵateŵeti ŵa mpingo, ilo ni zina lakale la ŵalaŵiliri ŵakulongozga. Pa nyengo yasono, ŵalaŵiliri wose na ŵateŵeti ŵakovwira ŵakusambira sukulu iyi. Ndipo para ŵabali aŵa ŵasambira sukulu iyi, ŵakusambizga Kaboni waliyose mu mipingo yawo. Mwantheura, wose ŵakovwirika mwauzimu ndipo ŵakusambizgika umo ŵangasazgirako luso lwawo mu uteŵeti, pakuŵa ŵapharazgi ŵa makani ghawemi gha Ufumu.—Marko 13:10.

15. Kasi mpingo Wacikhristu ukuvikilirika kwizira mu nthowa ziŵiri zini kuti uŵe utuŵa?

¹⁵ Ŵanthu awo ŵakukhumba kuŵa mu mpingo Wacikhristu ŵakwenera kufiska dankha vinthu vinyake. Ŵagoski ŵakuzomerezgeka yayi kuŵa mu mpingo Wacikhristu, nga umo ŵagoski ŵa mu nyengo ya Nowa ŵakajalirikira kuwaro kwa cingalaŵa. (2 Petros 3:3-7) Comene kwambira mu 1952, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵafwilirapo kulondezga ndondomeko yakovwira kuvikilira mpingo mwa kusezga ŵakwananga ŵambura kulapa. Kweni ŵakwananga awo ŵalapa nadi, ŵakovwirika mwacitemwa kuti ‘ŵanyoroske nthowa ya malundi ghawo.’—Ŵahebere 12:12, 13; Zintharika 28:13; Ŵagalatiya 6:1.

16. Kasi umoyo wauzimu uli wuli pakati pa ŵateŵeti ŵa Yehova?

¹⁶ Nchakuzizwiska yayi kuti vinthu vyauzimu vikwenda makora pakati pa ŵanthu ŵa Yehova, ndipo ici cacitika mwangozi yayi. Kwizira mwa nchimi Yesaya, Yehova wakayowoya kuti: “Wonani, ŵateŵeti ŵane tiŵaryenge, kweni imwe timuŵenge na njara; wonani, ŵateŵeti ŵane tiŵamwenge, kweni imwe timuŵenge na nyota; wonani, ŵateŵeti ŵane tiŵasekelerenge, kweni imwe timuŵenge na soni; wonani, ŵateŵeti ŵane tiŵimbenge na mitima ya cimwemwe, kweni imwe timulirenge cifukwa ca kuŵinya mtima, na kubangura cifukwa ca kukweŵeka kwa mzimu.” (Yesaya 65:13, 14) Yehova wakulutilira kutipa cakurya cinandi cauzimu ndiposo ca panyengo yake, ico cikutovwira kuti tiŵe ŵakukhora mwauzimu.—Mateyu 24:45.

Nozgekerani Kuzakapona

17. Nchivici citovwirenge kuti tiŵe ŵakunozgeka kuzakapona?

¹⁷ Kuluska kumanyuma kose uku, yino ni nyengo yakuti “tighanaghanirane na kukhuŵilizgirana ku kutemwa na ku milimo yiwemi; Kuleka kongana cara, nga ndi umo kaliri kaluso ka ŵanji, kweni kuciskana.” (Ŵahebere 10:23-25) Kuwungana nyengo zose na kuteŵetera mu umoza mwa mipingo yakujumpha 98,000 ya Ŵakaboni ŵa Yehova, kutovwirenge kuti tinozgekere ciponosko. Ŵabali ŵithu ŵatovwirenge peneapo tikufwilirapo kulongora ‘wunthu wuphya’ na kufwilirapo comene kovwira ŵanji kuti ŵamanye ivyo Yehova wanozga kuti ŵanthu ŵazakapone.—Ŵaefeso 4:22-24; Ŵakolose 3:9, 10; 1 Timote 4:16.

18. Cifukwa wuli mwasimikizga mtima kuti muskepelere ku mpingo Wacikhristu?

¹⁸ Satana na caru cake ciheni ŵakutiyezga mwakuti ŵatifumiske mu mpingo Wacikhristu. Ndipouli, tingalutilira kuŵa mu mpingo uwu ndipo tingazakapona umaliro wa mgonezi uheni uwu. Mphanyi kutemwa Yehova na kuwonga ivyo watinozgera vyatipangiska kuti tiŵikepo mtima comene kuti timuthereske Satana. Tikhozgekenge kucita ntheura para tikughanaghanira vitumbiko ivyo tili navyo sono cifukwa ca kuŵa Ŵakhristu. Vinyake mwa vitumbiko ivi tizamudumbiskana mu mutu wakulondezgapo.

Kasi Mazgoro Ghinu Ngakuti Wuli?

• Kasi mazuŵa ghano ghakuyana wuli na gha Nowa?

• Ni mukhaliro wuli uwo ngwakukhumbikwa kuti tizakapone?

• Ni vinthu wuli ivyo vyasintha pacokopacoko, ivyo vyapangiska kuti nthowa ya ciponosko iyo Yehova watinozgera yiŵe yakugomezgeka?

• Kasi ise patekha tinganozgekera wuli kuzakapona?

[Cithuzithuzi pa peji 8]

Ŵanthu ŵa mu nyengo ya Nowa ŵakasuranga ivyo Nowa wakacitanga

[Cithuzithuzi pa peji 9]

Nchacandulo kupulikira macenjezgo gha Ciuta

[Cithuzithuzi pa peji 10]

Kasi Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu yili na nchito wuli?

[Cithuzithuzi pa peji 11]

Yino ni nyengo yakuti tiskepelere ku mpingo Wacikhristu