Uwemi wa Kwenda mu Kunyoroka
“Thumbiko la Yehova likusambazga, ndipo kuti wakusazgako citima cara.”—ZINTHARIKA 10:22.
1, 2. Cifukwa wuli tikwenera yayi kutangwanika comene na vyakunthazi?
“TIKUTONDEKA kukondwa na ivyo tili navyo sono cifukwa cakuti tikwenjerwa comene na vyamunthazi.” Mazgu agha yikayowoya ni nkhwantha ya ku America, iyo yikusanda za vilengiwa na kakhaliro ka ŵanthu. Ndimo vikuŵira na ŵana awo ŵakusuŵilira kughanaghanira ivyo ŵazamucita para ŵakura, na kuleka kusangwa na uwukirano wawo mpaka ukumara waka.
2 Nanga ni ŵanthu awo ŵakusopa Yehova nawo nyengo zinyake ŵakughanaghana nthena. Wonani ivyo vingacitika. Tikudokera kuti Paradiso uyo Ciuta wali kulayizga pa caru capasi wize nadi. Tikulindilira mwakunweka umoyo wambura matenda, ucekuru, vyakuŵinya, na masuzgo. Nangauli nchiwemi kulindilira vinthu ivi, kweni wuli usange tingakhaliranga waka kughanaghanira vitumbiko vya munthazi na kutondeka kumanya vitumbiko vyauzimu ivyo tili navyo sono? Ici cingaŵa cacitima comene! Cingaŵa cipusu kugongowa na ‘kulwara mu mtima cifukwa ca cigomezgo ico cacedwa’ kuluska umo tikaghanaghaniranga. (Zintharika 13:12) Masuzgo ghangatipangiska kuti tiŵavye cimwemwe panji tambe kujicitira citima. M’malo mwa kukhomezga, tingamba kunyunyuta. Tingagega suzgo iyi usange tikughanaghanira vitumbiko ivyo tili navyo sono.
3. Kasi mu nkhani iyi tisambirenge vici?
3 Lemba la Zintharika 10:22 likuti: “Thumbiko la Yehova likusambazga, ndipo kuti wakusazgako citima cara.” Kasi usambazi wauzimu uwo ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakusangwa nawo mazuŵa ghano ni thumbiko lakukondweska yayi? Tiyeni tidumbiskane vitumbiko vinyake vyauzimu ivyo tili navyo na kuwona ivyo vikung’anamura kwa ise, waliyose payekha. Para takhala cete na kughanaghanira vitumbiko ivyo Yehova wapeleka kwa ‘ŵarunji awo ŵakwenda mu ukongolekwa wake,’ nkhongono zikukwera kuti tilutilire kuteŵetera Adada ŵithu ŵakucanya.—Zintharika 20:7.
‘Vitumbiko Ivyo Vikutisambazga’ Sono
4, 5. Nchisambizgo wuli ca mu Baibolo ico mukucitemwa comene, ndipo cifukwa wuli?
4 Tikumanya ivyo Baibolo likusambizga nadi. Visopo vyautesi vinandi vikuti vikugomezga Baibolo. Kweni vikutondeka kukolerana cimoza pa ivyo likusambizga. Nanga ni ŵanthu ŵa cisopo cimoza kanandi ŵakupambana maghanoghano pa ivyo Malemba ghakusambizga nadi. Vikupambana comene na umo ŵateŵeti ŵa Yehova ŵaliri. Nangauli tikupambana vyaru, mitheto, panji kakuliro, kweni tikusopa Ciuta uyo zina lake tikulimanya. Iyo mbaciuta ŵatatu mwa ciuta yumoza yayi. (Duteronome 6:4; Salmo 83:18; Marko 12:29) Kweniso tikumanya kuti nkhani yikuru yakukhwaskana na muwuso wa Ciuta yili pafupi kumara ndipo waliyose wa ise wakuzgorako nkhani iyi mwa kukhalilira ŵakugomezgeka kwa iyo. Tikumanya unenesko pakuyowoya za ŵakufwa ndipo tikutenthema yayi na Ciuta uyo ŵanthu ŵakuti wakocha ŵanthu ku moto panji kuŵatumizga ku puligatoliyo.—Mupharazgi 9:5, 10.
5 Kweniso, nchakukondweska comene kumanya kuti tili kuŵako mwangozi yayi, mwakucita kusintha kufuma ku cinthu cinyake. Kweni ndise vilengiwa vya Ciuta, tili kulengeka mu cikozgo cake. (Genesis 1:26; Malaki 2:10) Wamasalmo wakimbira sumu Ciuta, wakati: “Nkhumulumbani cifukwa muli wakofya na wakuzizwiska. Milimo yinu njakuzizwiska! Mwandimanya nkhanirankhanira.”—Salmo 139:14.
6, 7. Ni vinthu wuli ivyo muli kuleka panji ivyo ŵanyake awo mukumanya ŵali kuleka, ivyo mukuwona kuti muli kucita makora kuvileka?
6 Tasutuka ku vizgoŵi na maluso ghakupweteka. Ŵanthu ŵakucenjezgeka kwizira mu mawayilesi, TV, manyuzipepara na magazini za uheni wa kukhweŵa hona, kumwa comene moŵa, na uzaghali. Kweni ŵakupulika yayi. Nchivici cikucitika para munthu wa mtima waunenesko wasambira kuti Ciuta wakutinkha vinthu ivi nakuti ŵanthu awo ŵakuvicita ŵakumukwiyiska? Para wamanya, wakuvilekerathu vithu ivi. (Yesaya 63:10; 1 Ŵakorinte 6:9, 10; 2 Ŵakorinte 7:1; Ŵaefeso 4:30) Nangauli cifukwa cikuru ico wakuvilekera nchakuti wakondweske Yehova Ciuta, kweni wakusanga vyandulo vinyake cifukwa ca kucita ntheura. Wakugega matenda ndipo wakuŵa na mtende mu mtima.
7 Ŵanandi vikuŵasuzga kuti ŵaleke vizgoŵi viheni. Ndipouli, cilimika cilicose ŵanthu ŵanandi ŵakuleka vizgoŵi ivi. Ŵakujipeleka kwa Yehova na kubapatizika, kumanyiska ŵanthu kuti ŵacitengeso yayi vinthu ivyo vikukwiyiska Ciuta. Ici cikutikhozga comene tose! Tikukhuka comene kuti tileke kuŵa ŵazga ŵa zakwananga na nkharo ziheni.
8. Ni ulongozgi wuli wakufuma mu Baibolo uwo ukovwira kuti mbumba yiŵe yacimwemwe?
8 Tingaŵa ŵakukondwa mu mbumba. Mu vyaru vinandi, umoyo wa mu mbumba ukunjira pasi. Nthengwa zinandi zikumara, ndipo kanandi ŵana ŵakusuzgika comene. Mu vyaru vinyake ku Europe, mbumba pafupifupi 20 pa handiredi yiliyose, muli mupapi yumoza. Kasi Yehova watovwira wuli kwenda mu kunyoroka pa nkhani iyi? Conde ŵazgani Ŵaefeso 5:22–6:4, na kuwona ulongozgi uwemi uwo Mazgu gha Ciuta ghakupeleka ku ŵafumu, ŵawoli, na ŵana. Nthengwa zingakhora usange tikulondezga ulongozgi wa pa lemba ili na Malemba ghanyake, nakuti ŵapapi ŵangalera makora ŵana, na kupangiska kuti umoyo mu mbumba uŵe wakukondweska. Kasi ili ni thumbiko ilo tikwenera kukondwa nalo yayi?
9, 10. Kasi ise tikupambana wuli na ŵanthu ŵa caru ici na umo tikuwonera munthazi?
9 Tili na cisimikizgo cakuti masuzgo gha mu caru ghamarenge sonosono. Nangauli luso lwa sayansi na vyakupangapanga lwaya panthazi ndipo ŵalongozgi ŵanandi ŵa vyaru ŵakuyezgayezga comene, kweni masuzgo mu umoyo withu ghakumara yayi. Klaus Schwab, uyo wakambiska wupu wakuwona za masuzgo gha ŵanthu pa caru na umo ŵangaghamazgira wa World Economic Forum, sonosono apa wakayowoya kuti: “Masuzgo gha ŵanthu pa caru ghakulutilira kusazgikira ndipo nyengo ya kumarana nagho yikuceperacepera.” Wakayowoya za masuzgo agho ghakukhwaska vyaru vyose nga ni ucigeŵenga, kunangika kwa vilengiwa na umo ndarama yikukhilira nkhongono.” Schwab wakamarizga na mazgu ghakuti: “Kuluska kumanyuma kose uku, sono pa caru pali masuzgo agho ghakukhumbikwira kucitapo kanthu mwaluŵiro kuti ghamare.” Apo vilimika ivi vya m’ma 2000 vikulutilira, munthazi mukuwoneka kuti mulije kawemi.
10 Nchakukondweska comene kuti Yehova wanozga nthowa yakumazgira masuzgo ghose gha ŵanthu. Nthowa iyi ni Ufumu wake wakuwusika na Mesiya! Kwizira mu Ufumu uwu, Ciuta waunenesko ‘wazamulekeska nkhondo’ na kwiziska “cimango kosekose.” (Salmo 46:9; 72:7) Yesu Khristu, uyo ni Fumu yakuphakazgika, ‘wazamuthaska musauci, mukavu, na wakutemphentha, ku kuyuzga na ukali.’ (Salmo 72:12-14) Cakurya cizamusoŵa yayi mu Ufumu wa Ciuta. (Salmo 72:16) Yehova “wafyurenge sozi lose ku maso [ghithu]; ndipo nyifwa kuti yiti yiŵengekoso cara; panji nesi citengero kuti citi ciŵengekoso cara, nesi kulira, panji nesi kuŵinya: cifukwa vyakudanga vili kuluta.” (Civumbuzi 21:4) Ufumu wuli kwimikika kale kucanya ndipo sonosono apa ucitengepo kanthu kuti uwuskepo masuzgo ghose pa caru.—Daniel 2:44; Civumbuzi 11:15.
11, 12. (a) Kasi vyakusanguluska vikupeleka cimwemwe cambura kumara? Longosorani. (b) Nchivici cikupeleka cimwemwe canadi?
11 Tikumanya ivyo vikupeleka cimwemwe canadi. Kasi nchivici cikupeleka cimwemwe canadi? Nkhwantha yinyake ya kusanda maghanoghano gha ŵanthu yikayowoya kuti pali vinthu vitatu ivyo vikupa munthu cimwemwe. Vinthu ivi ni kusanguruka, kuŵa na cakucita (kutangwanika na vinthu nga ni nchito na mbumba), na kukhorwa (kucita vinthu ivyo ŵanji ŵangasanga navyo candulo). Pa vinthu vitatu ivi, wakati kusanguruka ndiko nkhwakuzirwa pacoko. Ndipo wakayowoya kuti: “Ici nchakutindika comene cifukwa ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa kusanguruka.” Kasi Baibolo likutipo wuli pa nkhani iyi?
12 Solomoni, uyo wakaŵa fumu ya Israyeli nyengo yakale, wakayowoya kuti: “Nkhati mu mtima wane, ‘Zanga, ndikuyezge na kusangwa; fwasa na cikondwero.’ Kweni wonani, ici nacoso nchawaka. Nkhati na kuseka, ‘Kukufuntha’, na kufwasa, ‘Kasi kukucitaci?’” (Mupharazgi 2:1, 2) Umo Malemba ghakulongolera, cimwemwe ico munthu wakuŵa naco cifukwa ca vyakusanguruska ncha nyengo yicoko waka. Wuli pakuyowoya za kuŵa na cakucita? Tili na nchito yakukhumbikwa comene yakuti titangwanike nayo, ya kupharazga Ufumu na kusambizga ŵanthu. (Mateyu 24:14; 28:19, 20) Para tikuphalirako ŵanthu uthenga wa ciponosko uwo wuli mu Baibolo, tikucita nchito iyo yingatiponoska taŵene na awo ŵakutipulika. (1 Timote 4:16) Pakuti tili “ŵalimi ŵamoza na Ciuta” tikuwona kuti “Nkhwa mwaŵi [nkhwa cimwemwe] kupa kwakuluska kupokera.” (1 Ŵakorinte 3:9; Milimo 20:35) Nchito iyi yikutipangiska kuti tiŵe ŵakukondwa, ndipo yikumupa Mlengi zgoro lakuti wazgore Satana Dyabulosi, uyo wakumunyoza. (Zintharika 27:11) Enya nadi, Yehova watilongora kuti para tikumusopa, tikuŵa na cimwemwe canadi ndiposo cambura kumara.—1 Timote 4:8.
13. (a) Cifukwa wuli Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta ni thumbiko ilo tingakondwa nalo? (b) Kasi mwasanga candulo wuli na Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta?
13 Tili na masambiro ghawemi ndiposo ghakovwira. Gerhard ni mulara mu mpingo wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Iyo wakukumbukira nyengo iyo wakaŵa muwukirano ndipo wakuti: “Apo nkhaŵa muwukirano, nkhaŵa na suzgo pakuyowoya. Para cinyake cabudika panji vinthu vyanisuzga, nkhatondekanga kuyowoya ndipo nkhacitanga cimama. Nkhajiwonanga wambura kuzirwa ndipo nkhasuzgikanga maghanoghano. Ŵapapi ŵane ŵakanitumizga ku sukulu ya kusambizga kuyowoya kweni ŵakapyoka pawaka. Suzgo lane likaŵa lulimi yayi kweni maghanoghano. Kweni nkhawovwirika na cinthu cinyake capacanya ico Yehova wali kunozga. Cinthu ici ni Sukulu ya Uteŵeti wa Ciuta. Sukulu iyi yikanovwira kuti niŵe na cikanga. Nkhayezgayezganga comene kulondezga ivyo nkhasambira. Ndipo ici cikanovwira! Nkhayamba kuyowoya makora, suzgo la maghanoghano likamara, ndipo nkhayamba kuŵa na cikanga comene mu uteŵeti. Pa nyengo yasono, nkhuyowoya nanga ni nkhani zacisanisani. Nkhuwonga comene Yehova, uyo wakasintha umoyo wane kwizira mu sukulu iyi.” Kasi tikwenera kukondwa yayi na umo Yehova wakutisambizgira umo tingacitira nchito yake?
14, 15. Para tili mu masuzgo, ni wovwiri wuli uwo wulipo nyengo zose? Yowoyani ciyelezgero.
14 Tili paubwezi na Yehova ndipo tikovwirana na ŵabali ŵithu pa caru cose. Katrin, uyo wakukhala ku Germany, wakafipa mtima comene apo wakapulika kuti ku southeast Asia kwacitika cindindindi cikuru ico cikacitiska tsunami iyo yikakoma ŵanthu ŵanandi. Mwana wake mwanakazi wakaŵa ku Thailand, caru ico cikakhwaskika na soka ili. Kwa maora 32, mama uyu wakamanya yayi usange mwana wake ngwamoyo panji wali mu gulu la ŵanthu awo ŵapwetekeka panji kufwa. Ghanaghanani waka umo mtima wa Katrin ukwenera ukakhalira pasi apo wakapokera telefoni yakumumanyiska kuti mwana wake wali makora!
15 Nchivici cikawovwira Katrin mu nyengo yose iyo wakenjerwanga? Iyo wakalemba kuti: “Nyengo yose iyi nkhakhaliranga waka kulomba kwa Yehova. Nkhawonanga kuti nyengo yiliyose para nalomba, nkhongono zikizangamo ndipo nkhaŵanga na mtende mu mtima. Kusazgaso apa, ŵabali ŵane mwauzimu ŵakizanga kuzakaniwona ndipo ŵakanikhozganga.” (Ŵafilipi 4:6, 7) Waŵenge yekha pa nyengo yakusuzga yira kwambura kulomba kwa Yehova na kovwirika na ŵabali na ŵadumbu ŵake mwauzimu mphanyi vinthu vikahenipa comene. Ubwezi withu na Yehova na Mwana wake ndiposo na ŵabali ŵithu Ŵacikhristu ni thumbiko lapadera comene ilo tikwenera kuliwona mwakupepuka yayi.
16. Yowoyani ciyelezgero ico cikulongora kuzirwa kwa cilindizga ca ciwuka.
16 Cilindizga ca kuzakawonaso ŵakutemweka ŵithu awo ŵali kufwa. (Yohane 5:28, 29) Munthu munyake uyo zina lake ni Matthias wakalelekera mu mbumba ya Ŵakaboni ŵa Yehova. Kweni cifukwa ca kuleka kumanya uwemi wa kuŵa mu unenesko, wakafuma mu mpingo Wacikhristu apo wakaŵa munyamata. Pa nyengo yasono wakulemba kuti: “Nkhadumbiskananga nawo viŵi yayi adada. Kwa vilimika vinandi tikagazgananga waka. Kweni adada ŵakanikhumbiranga viwemi nyengo zose. Ico nkhatondeka kumanya pa nyengo iyo nchakuti ŵakanitemwanga comene. Mu 1996, apo nkhakhala kumphepete kwa bedi ilo ŵakagonapo, uku navumbatira woko lawo na kulira comene, nkhaŵaphalira umo nkhaŵira wacitima cifukwa ca vyose ivyo nkhaŵacitira. Kweniso nkhaŵaphalira kuti nkhuŵatemwa comene. Kweni nyengo iyi ŵakanipulikanga yayi. Ŵakati ŵalwara nyengo yicoko waka, ŵakapotera. Usange nazakawonanaso nawo adada para ŵazakawuka ku ŵakufwa, nizamuphemana nawo. Ndipo mwambura kukayika ŵazamukondwa comene kupulika kuti sono ndine mulara pa mpingo ndipo tose na muwoli wane ndise ŵapayiniya.” Cilindizga cakuti ŵakufwa ŵazamuwuka ni thumbiko nadi!
“Kuti Wakusazgako Citima Cara”
17. Kasi tikovwirika wuli cifukwa ca kughanaghanira vitumbiko vyakufuma kwa Yehova?
17 Pakuyowoya za Awiske ŵakucanya, Yesu Khristu wakati: “Ŵakukwezgera dazi lawo pa ŵaheni na ŵawemi, ndipo ŵakulokweska vura pa ŵarunji na pa ŵakubendera.” (Mateyu 5:45) Usange Yehova Ciuta wakutumbika na ŵaheni wuwo, asi kwakuluska watumbikenge awo ŵakwenda mu kunyoroka? Lemba la Salmo 84:11 likuti Yehova “wakuŵanora kanthu kawemi cara awo ŵakwenda kwakukongora [mwakunyoroka].” Mitima yithu yikuzura na cimwemwe para tikughanaghanira umo wakupwelelera mwapadera awo ŵakumutemwa na kuŵaghanaghanira!
18. (a) Cifukwa wuli tingati Yehova wakusazgako citima yayi ku vitumbiko vyake? (b) Cifukwa wuli ŵanthu ŵanandi awo mbakugomezgeka kwa Ciuta ŵakusuzgika?
18 “Thumbiko la Yehova” ndilo lapangiska ŵanthu ŵake kuŵa ŵasambazi mwauzimu. Ndipo tasimikizgirika kuti “wakusazgako citima cara.” (Zintharika 10:22) Cifukwa wuli pera viyezgo vikuwira ŵanthu ŵanandi awo mbakugomezgeka kwa Ciuta, kuŵapangiska kuti ŵasuzgikenge? Masuzgo ghakutiwira pa vifukwa vikuru vitatu. (1) Mtima withu wakwananga. (Genesis 6:5; 8:21; Yakobe 1:14, 15) (2) Satana na viŵanda vyake. (Ŵaefeso 6:11, 12) (3) Caru ciheni. (Yohane 15:19) Nangauli Yehova wakuzomerezga kuti viheni viticitikirenge, kweni ndiyo yayi wakupangiska. Nakuti “vyawanangwa viwemi vyose, na vyawanangwa vyakufiskika vyose, ni vya kucanya, vikufuma ku Wiske wa kungweruka.” (Yakobe 1:17) Vitumbiko vya Yehova vikupeleka citima yayi nesi vyakuŵinya.
19. Ni vitumbiko wuli vikulindilira awo ŵakulutilira kwenda mu kunyoroka?
19 Nyengo zose kuti munthu waŵe musambazi mwauzimu wakwenera kuŵa paubwezi na Ciuta. Para taŵa paubwezi na Ciuta ‘tikujinozgera cakuzikapo cakukhoma mu nyengo iyo yikwiza, mwakuti tikoreske umoyo uwo mbumoyo weneco,’ umoyo wamuyirayira. (1 Timote 6:12, 17-19) Mu caru ciphya ca Ciuta, tizamuŵa ŵasambazi mwauzimu ndiposo mwakuthupi. Wose awo ŵakulutilira ‘kupulikira mazgu gha Yehova’ ŵazamusangwa na umoyo weneco. (Duteronome 28:2) Apo sono takhuka comene, tiyeni na cimwemwe cose tilutilire kwenda mu kunyoroka.
Kasi Mwasambira Vici?
• Cifukwa wuli nchambura mahara kutangwanika comene na vyakunthazi?
• Ni vitumbiko wuli ivyo tikusangwa navyo sono?
• Cifukwa wuli ŵateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Ciuta ŵakusuzgika?