Yehova Wakuthaska Uyo Wali mu Viphyo

“Viphyo vya murunji ni vinandi, kweni Yehova wakumusutula ku vyose.”—SALMO 34:19.

1, 2. Kasi Mkhristu munyake wakugomezgeka wakasuzgika na vici, ndipo cifukwa wuli nase tingasuzgika mwakuyana waka?

MAMA munyake muwukirano, zina lake Keikoa njumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova kwa vilimika vyakujumpha 20. Nyengo yinyake wakaŵa mupayiniya wa nyengo zose, panji mupharazgi wa Ufumu wa nyengo zose. Wakawutemwanga comene uteŵeti uwu. Ndipouli, pakajumpha nyengo yitali yayi, Keiko wakamba kusuzgika maghanoghano na kujiwona kuti ngwambura nchito ndipo phukwa likamukoranga. Wakuti: “Nyengo zose nkhaliranga waka.” Kuti wamazge kwenjerwa kwake, Keiko wakamaliranga nyengo yinandi pa sambiro la mweneko. Wakuti: “Kweni, pakaŵavya kusintha. Suzgo ili likakura comene mwakuti nkhawona kuti nchiwemi kufwa.”

² Kasi namwe muli kusuzgikapo na maghanoghano ghantheura? Pakuŵa yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova, muli na vifukwa vinandi vyakukondwera, cifukwa kusopa Ciuta kuli na “layizgano la umoyo uno, na la uwo ukwiza.” (1 Timote 4:8) Sono nthena muli mu paradiso wauzimu! Ndipouli, kasi ici cikung’anamura kuti ndimwe wakuvikilirika ku viphyo panji masuzgo ghose? Na pacoko pose! Baibolo likuti: “Viphyo vya murunji ni vinandi.” (Salmo 34:19) Ici kuti nchakuzizika yayi, cifukwa “caru cose cikugona mu nkhongono za muheni,” Satana Dyabulosi. (1 Yohane 5:19) Mu vyakucitika vinyake, tose tikukhwaskika na nkhongono za Satana.—Ŵaefeso 6:12.

Ivyo Viphyo Vikucitiska

3. Zunurani viyelezgero vya mu Baibolo vya ŵateŵeti ŵa Ciuta awo ŵakasuzgikapo maghanoghano.

³ Para tikwenjerwa comene tingatondeka kuwona makora vinthu. (Zintharika 15:15) Wonani ivyo vikacitikira munthu wakunyoroka Yobu. Apo wakasuzgikanga, Yobu wakati: “Munthu wakubabika na mwanakazi mazuŵa ghake ngacoko waka na kuzura visuzgo.” (Job 14:1) Cimwemwe ca Yobu cikamara mwamabuci. Nakuti panyengo iyi, wakaghanaghana kuti Yehova wamusida. (Job 29:1-5) Padera pa Yobu pakaŵa ŵateŵeti ŵanyake ŵa Ciuta awo ŵakasuzgika comene. Baibolo likutiphalira kuti Hana wakaŵa na “citima cikuru,” cifukwa cakuti wakaŵavya mwana. (1 Samuel 1:9-11) Cifukwa ca suzgo ilo likaŵa mu mbumba, Rabeka wakati: “Vyalema na umoyo wane.” (Genesis 27:46) Apo Davide wakalangurukanga pa zakwananga zake, wakati: “Nkhwenda wakuliralira muhanya wose.” (Salmo 38:6) Viyelezgero vicoko waka ivi, vikulongora kuti ŵanalume na ŵanakazi awo ŵakawopanga Ciuta pambere Cikhristu cindize, nyengo zinyake ŵakaŵanga na citima cikuru.

4. Cifukwa wuli nchakuzizika yayi kuti pali “ŵakudonda mtima” pakati pa Ŵakhristu lero?

⁴ Wuli pakuyowoya za Ŵakhristu? Mpositole Paulosi wakawona kuti nkhakwenelera kuŵaphalira Ŵatesalonika kuti, “khwimiskani ŵakudonda mtima.” (1 Ŵatesalonika 5:14) Buku linyake likuti lizgu la Cigiriki ilo lang’anamulika kuti “ŵakudonda mtima,” likuyowoya za ŵanthu awo “kwa kanyengo ŵakwenjerwa na umoyo wawo.” Mazgu gha Paulosi ghakulongora kuti Ŵakhristu ŵanji ŵakuphakazgika na mzimu mu mpingo wa Tesalonika ŵakaŵa ŵakudonda mtima. Nanga ni lero, pali Ŵakhristu awo ŵakwenjerwa. Kweni kasi cifukwa wuli ŵakwenjerwa? Tiyeni tiwone vinthu vitatu ivyo vikucitiska kwenjerwa.

Tingenjerwa Cifukwa Ndise Ŵambura Kufikapo

5, 6. Kasi nchipembuzgo wuli ico tingasanga pa Ŵaroma 7:22-25?

⁵ Mwakupambana na awo “mbambura kupulika kanthu,” Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakwenjerwa cifukwa mbambura kufikapo. (Ŵaefeso 4:19) Ŵangajiwona nga ni Paulosi, uyo wakalemba kuti: “Cifukwa mu wunthu wa mukati nkhukondwa na Malango gha Ciuta; kweni nkhuwona dango linyake mu viŵaro vyane ilo likurwa na dango la vinjeru vyane, ndipo likundizgora wa mikoli wa dango la kwananga ilo liri mu viŵaro vyane.” Paulosi wakadinginyika wakati: “Nda munthu wakusokwa ine!”—Ŵaroma 7:22-24.

⁶ Kasi namwe muli kujiwonapo nga ni Paulosi? Kuti mukubuda yayi para mukwenjerwa kuti ndimwe ŵambura kufikapo, cifukwa ici cingacitiska kuti mumanye nkhongono ya zakwananga na kugega viheni. Kweni mukukhumbikwira kukhalira ŵakwenjerwa yayi na ivyo mukutondeka. Kusazgirapo pa mazgu ghake ghakulongora kwenjerwa agho tawona, Paulosi wakati: “Nkhuwonga Ciuta mwa Khristu Yesu Fumu yithu.” (Ŵaroma 7:25) Enya, Paulosi wakaŵa na cigomezgo cakuti ndopa za Yesu zingamuwombora ku zakwananga izo tili kuhara.—Ŵaroma 5:18.

7. Kasi nchivici cingawovwira munthu kuleka kwenjerwa comene cifukwa cakuti vikumusuzga kuleka nkharo ziheni?

⁷ Usange mukwenjerwa comene cifukwa cakuti ndimwe ŵakwananga, sangani cipembuzgo na mazgu gha mpositole Yohane, uyo wakalemba kuti: “Usange munthu wakwananga, tili na Nkhoswe kwa Ŵawiske, Yesu Khristu murunji: ndipo Mweneuyo ndi mphepeska ya zakwananga zithu: ndipo ya zithu pera cara, kweniso ya za caru cose.” (1 Yohane 2:1, 2) Usange mukwenjerwa comene cifukwa cakuti vikumusuzgani kuleka nkharo ziheni, nyengo zose kumbukani kuti Yesu wakafwira ŵanthu ŵakwananga kuti ŵakufikapo cara. Nakuti “wose ŵali kwananga, ndipo ŵalive kufikapo pa ucindami wa Ciuta.”—Ŵaroma 3:23.

8, 9. Nchifukwa wuli tikwenera cara kujiwona ŵambura kwenelera?

⁸ Wuli usange, mukacita zakwananga zikuru kumanyuma. Mukwenera kuti mukamuphalira Yehova mu lurombo, panji mwakuwerezgawerezga. Muli kupokera wovwiri wauzimu kufuma ku ŵalara Ŵacikhristu. (Yakobe 5:14, 15) Mukalapa nadi, mwakuti mukalutilira kuŵa mu mpingo. Panji mukaleka gulu la Ciuta kwa kanyengo, kweni pamanyuma pake mukalapa na kuŵaso na lumbiri luwemi. Ndipouli, zakwananga zinu zakale mungazikumbuka na kwenjerwa nazo. Usange vili nthena, kumbukani kuti awo ŵalapa nadi, Yehova wakuŵagowokera “comene.” (Yesaya 55:7) Ndiposo, Yehova wakukhumba yayi kuti mujiwonenge nga muli ŵambura kwenelera. Satana ndiyo wakukhumba kuti mujiwonenge nthena. (2 Ŵakorinte 2:7, 10, 11) Dyabulosi wazamuparanyika cifukwa ndico cilango cikumwenelera, kweni wakukhumba kuti namwe mujiwonenge nga kuti mukwenera cilango cakuyana waka. (Civumbuzi 20:10) Lekani kuzomerezga Satana kuti wanange cipulikano cinu. (Ŵaefeso 6:11) M’malo mwake, “mikanani nayo” pa fundo iyi, nga umo mukucitira mu vigaŵa vinyake.—1 Petros 5:9.

⁹ Pa Civumbuzi 12:10, Satana wakucemeka kuti “mutunduli wa ŵabali ŵithu,” Ŵakhristu ŵakuphakazgika. “Wakuŵatundura” pa maso pa Ciuta “muhanya na usiku.” Kughanaghanirapo pa vesi ili kungamovwirani kumanya kuti Satana, uyo ni mutunduli, wangakondwa comene usange imwe mukujitundura na kujisuska mwekha. Yehova kuti wakucita nthena cara. (1 Yohane 3:19-22) Nchifukwa wuli mukulutilira kwenjerwa na ivyo mukutondeka mpaka kughanaghana kuti palije ico mukucita? Kumuzomerezga cara Satana kuti wanange ubwezi winu na Ciuta. Dyabulosi waleke kumujarani ku maso, Yehova ni Ciuta “wa lusungu na ucizi, wakukunthirapo, wakuzara na uwemi.”—Exodus 34:6.

Ivyo Tikutondeka Vingacitiska Kwenjerwa

10. Kasi tingagongowa wuli na ivyo tikutondeka?

¹⁰ Ŵakhristu ŵanji ŵakugongowa cifukwa ca ivyo ŵakutondeka kufiska pa kuteŵetera Ciuta. Kasi namwe vili nthena? Mungatondeka kuteŵetera nga umo mwacitiranga kumanyuma, cifukwa ca ulwari, ucekuru, panji masuzgo ghanyake. Mbunenesko kuti Ŵakhristu ŵakuciskika kujiwombolera nyengo kuti ŵateŵetere Ciuta. (Ŵaefeso 5:15, 16) Kweni wuli usange masuzgo ghakumutondeskani kucita vinandi mu uteŵeti ndipo ndigho ghakumugongoweskani?

11. Kasi ulongozgi wa Paulosi wakulembeka pa Ŵagalatiya 6:4 ungatovwira wuli?

¹¹ Baibolo likuticiska kuti tileke kuŵa ŵakata, kweni ‘kuŵalondezga awo ŵakuhalira malayizgano mu cipulikano na cizizipizgo.’ (Ŵahebere 6:12) Tingacita ici pekha usange tikupenjerezga viyelezgero vyawo viwemi na kulondezga cipulikano cawo. Ndipouli, tingasanga candulo yayi usange tikuyaniska vyakucita vithu mwambura kwenelera na vya ŵanji, na kujiwona nga kuti palijirethu ico tikucita. Mwantheura, tingacita makora kulondezga ulongozgi wa Paulosi wakuti: “Munthu yose wapime mulimo wake na wake, apo ndipo wati waŵenge na kuthumbwa mwa yekha pera, ndipo mu munyake cara.”—Ŵagalatiya 6:4.

12. Nchifukwa wuli tikwenera kukondwa na uteŵeti uwo tikucitira Yehova?

¹² Ŵakhristu ŵali na vifukwa viwemi vyakukondwera nangauli ŵangatondeka kucita vinandi cifukwa ca ulwari. Baibolo likutisimikizgira kuti: “Ciuta kuti ngwambura urunji cara, kuti waluwe mulimo winu na kutemwa uko mukalongora ku zina lake.” (Ŵahebere 6:10) Mungatondeka kuteŵetera nga umo mukacitiranga kale, cifukwa ca masuzgo. Ndipouli, na wovwiri wa Yehova, mungacita uteŵeti unyake Wacikhristu, nga nkhupharazga pa telefoni na kulemba makalata. Mungasimikizga kuti Yehova Ciuta wazamumutumbikani cifukwa ca kumuteŵetera na mtima winu wose na cifukwa cakuti mukumutemwa kweniso mukutemwa ŵanyinu.—Mateyu 22:36-40.

Tingenjerwa na “Nyengo Zinonono”

13, 14. (a) Kasi ni mwauli umo “nyengo zinonono” zikupangiskira kuti tiŵe ŵakwenjerwa? (b) Kasi kuleka kutemwana kukuwoneka wuli lero?

¹³ Nangauli tikulindilira umoyo mu caru ciphya ca Ciuta ca urunji, pasono pano tikukhala mu “nyengo zinonono.” (2 Timote 3:1) Tikupembuzgika kumanya kuti masuzgo agho ghakucitika ghakulongora kuti tili pafupi kuwombokwa. Ndipouli, tikukhwaskika na masuzgo agho ghalipo. Mwaciyelezgero, wuli usange muli pa ulova? Nchito zingaŵa zakuzgeŵa, ndipo para mwakhala nyengo yitali pa ulova, mungamba kujifumba usange Yehova wakupulika malurombo ghinu. Mutepanji mukusuzgika na kusankhana mitundu panji vinthu vinyake vyambura urunji. Nanga yingaŵa mitu ya nkhani mu nyuzipepara yingamupangiskani kuti mujipulike nga ni Loti munthu wakunyoroka, uyo “wakasuzgika comene” kukhala pamoza na ŵanthu ŵa ukwakwa.—2 Petros 2:7.

¹⁴ Paliso fundo yinyake yakukhwaskana na mazuŵa gha umaliro iyo tingayizerezga yayi. Baibolo likayowoyerathu kuti ŵanthu ŵanandi ŵazamuŵa “ŵambura kutemwa ŵanyaŵo.” (2 Timote 3:3) Mu mbumba zinandi mulijirethu citemwa. Buku la Family Violence likuti: “Ukaboni ukulongora kuti ŵanthu ŵakukomeka, kutimbika, kutimbanizgika maghanoghano panji kugoneka mwakucicizga na ŵa mu mbumba zawo kuluska ŵanthu ŵa waka. Malo ghakuti ŵanthu ŵakwenera kujipulika kuti mbakutemweka na kuvikilirika, ndigho ngakofya comene ku ŵalara na ŵana ŵanji.” Awo ŵakukhala pa malo agho palije mtende mukuluta kwa nyengo ŵakuŵa ŵakwenjerwa ndiposo ŵaphukwa. Wuli usange ndivyo vikumucitikirani?

15. Kasi citemwa ca Yehova cikuluska wuli ca munthu waliyose?

¹⁵ Davide wakimba kuti: “Pakuti ŵadada na ŵamama nanga ŵandiside, kweni Yehova tiwanditolenge.” (Salmo 27:10) Nchipembuzgo kumanya kuti citemwa ca Yehova cikuluska ca mupapi! Nangauli nchakuŵinya comene para mupapi wakukana, kukucitira nkhaza, panji kukusida, kweni Yehova wakuleka yayi kumupwelelerani. (Ŵaroma 8:38, 39) Kumbukani kuti Ciuta wakuguza awo wakuŵatemwa. (Yohane 3:16; 6:44) Nangauli ŵanthu ŵangamucitirani uheni, manyani kuti Ŵadada ŵinu ŵakucanya ŵakumutemwani!

Ivyo Vikucepeskako Kwenjerwa

16, 17. Para munthu wakwenjerwa comene, kasi wangacitaci kuti walutilire kuŵa na nkhongono zauzimu?

¹⁶ Mungacita vinthu ivyo vingawovwira kuti muleke kwenjerwa comene. Mwaciyelezgero, citani vinthu vyauzimu. Para mukwenjerwa comene, langulukani pa Mazgu gha Ciuta. Wamasalmo wakimba kuti: “Para nkhati, ‘Lundi lane likutelera,’ kutemwa kwinu, A Yehova, kukandifighilira. Para kukweŵeka kwa mtima wane kukaŵa kukuru, Visangulusko vinu vikakondwereska mzimu wane.” (Salmo 94:18, 19) Kuŵazga Baibolo nyengo zose kuzamovwira kuti maghanoghano ghinu ghazure na visangulusko ndiposo ghaŵe ghakukhozga.

¹⁷ Lurombo nalo ndwakuzirwa. Nangauli mungayowoya yayi vyakusingo vinu vyose, Yehova wakumanya ivyo mukukhumba kuyowoya. (Ŵaroma 8:26, 27) Mulembi wamasalmo wakutisimikizgira kuti: “Katundu wako umuyeghiske Yehova ndipo Iye tiwakufighilire; kuti tiwazomerenge cara na kanthini kose kuti munthu murunji wasunkhunike.”—Salmo 55:22.

18. Kasi ni vinthu wuli ivyo awo ŵakwenjerwa ŵangacita?

¹⁸ Ŵanji ŵakusuzgika cifukwa cakuti ŵali na matenda gha kwenjerwa.b Usange namwe muli na matenda gha kwenjerwa, ghanaghanani comene za caru ciphya ca Ciuta, nyengo iyo “nanga njumoza wa ŵenecaru tiwanene, ‘Ndalwara.’” (Yesaya 33:24) Usange mukuwona kuti kwenjerwa kukumara yayi, cingaŵa ciwemi kuluta kwa dokotala. (Mateyu 9:12) Nchiwemiso kuti mujipwelerenge mwakuthupi. Kurya cakurya ciwemi na kucitako maseŵero ghanyake kukovwira. Woneseskani kuti mukupumura mwakukwana. Lekani kugona mwakucedwa cifukwa ca kuwonelera TV, panji vinthu vinyake ivyo vingacitiska kuti muŵe ŵakwenjerwa. Kwakuluska vyose, lutilirani kucita milimo ya Ciuta! Nangauli yindize nyengo iyo Yehova “wafyurenge sozi lose ku maso,” iye wamovwiraninge kuzizipizga.—Civumbuzi 21:4; 1 Ŵakorinte 10:13.

Kuŵa ‘Pasi pa Woko Lankhongono’

19. Kasi Yehova wakuŵalayizgaci awo ŵakusuzgika?

¹⁹ Baibolo likutisimikizgira kuti nangauli viphyo vya murunji ni vinandi, “Yehova wakumusutula ku vyose.” (Salmo 34:19) Kasi Ciuta wakumusutula wuli? Apo mpositole Paulosi mwakuwerezgawerezga wakalombanga kuti wathaskike ku ‘munga mu thupi’ lake, Yehova wakamuzgora kuti: “Nkhongono zane zikufiskika mu kutomboroka.” (2 Ŵakorinte 12:7-9) Kasi Yehova wakamulayizgaci Paulosi, ndipo imwe wakumulayizganici? Wakuti wamucizganinge nyengo iyi yayi, kweni wamupaninge nkhongono zakuti muzizipizgire.

20. Nangauli tikuyezgeka, kasi lemba la 1 Petros 5:6, 7 likutisimikizgira vici?

²⁰ Mpositole Petrosi wakalemba kuti: “Ntheura mujiyuyure pasi pa woko la mankharo [nkhongono] la Ciuta, mwakuti wamukwezgeni mu nyengo yakwenelera; uku mukumuthulira kwenjerwa kwinu kose, cifukwa wakumupwelelerani imwe.” (1 Petros 5:6, 7) Cifukwa cakuti Yehova wakumupwelelerani, wamusidaninge yayi. Wamuvikiliraninge nangauli mukuyezgeka. Kuluwa yayi kuti Ŵakhristu ŵakugomezgeka ŵali ‘pasi pa woko lankhongono la Ciuta.’ Para tikuteŵetera Yehova, watipenge nkhongono zakuzizipizgira. Usange tikugomezgeka kwa iyo, palije ico cingananga umoyo withu wauzimu. Mwantheura, mphanyi talutilira kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova mwakuti tizakakondwe na umoyo wamuyirayira mu caru ciphya ico watilayizga na kuzakawona zuŵa ilo wazamuthaska uyo wali mu viphyo!

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mukukumbuka?

• Nchifukwa wuli ŵateŵeti ŵa Yehova nawo ŵakusuzgika?

• Ni vinthu wuli ivyo vikucitiska kuti ŵanthu ŵa Ciuta ŵaŵe ŵakwenjerwa?

• Kasi Yehova wakutovwira wuli kuti tizizipizge usange tikwenjerwa?

• Kasi ni mwauli umo tiliri ‘pasi pa woko lankhongono la Ciuta’?

[Vithuzithuzi pa peji 18]

Nangauli ŵanthu ŵa Yehova ŵakuyezgeka, ŵali na cifukwa cakukondwera