Yehova Ni Ciuta Wakuwonga
“Ciuta kuti ngwambura urunji cara, kuti waluwe mulimo winu na kutemwa uko mukalongora ku zina lake.”—ŴAHEBERE 6:10.
1. Kasi Yehova wakamuwonga wuli Rute, mwanakazi wa ku Moabu?
YEHOVA wakuŵawonga comene awo ŵakukhumba kucita khumbo lake na mtima wose, ndipo wakuŵatumbika. (Ŵahebere 11:6) Boazi, mwanalume wakugomezgeka, wakamanyanga wunthu uwemi uwu wa Ciuta. Iyo wakaphalira Rute, mwanakazi wa ku Moabu, uyo wakapweleleranga ŵamamavyara ŵake kuti: “Yehova wakufupe mulimo wako na njombe yikuru yipike kwa iwe na Yehova.” (Ruth 2:12) Kasi Ciuta wakamutumbika Rute? Comene nkhanira! Nakuti nkhani yake yili kulembeka mu Baibolo! Kweniso, wakatengwa kwa Boazi ndipo wakaŵa buya wa Themba Davide na Yesu Khristu. (Ruth 4:13, 17; Mateyu 1:5, 6, 16) Ici nchimoza mwa viyelezgero vinandi vya mu Baibolo ivyo vikulongora kuti Yehova wakuwonga ŵateŵeti ŵake.
2, 3. (a) Nchivici ico cikupangiska kuwonga kwa Yehova kuŵa kwapadera? (b) Cifukwa wuli Yehova wakuwonga. Pelekani ciyelezgero.
2 Yehova waŵenge wambura kuwonga mphanyi wakujiwona kuti ni murunji yayi. Lemba la Ŵahebere 6:10 likuti: “Ciuta kuti ngwambura urunji cara, kuti waluwe mulimo winu na kutemwa uko mukalongora ku zina lake, apo mukaŵateŵetera ŵatuŵa, ndipo mucali kuŵateŵetera.” Ico cikupangiska mazgu agha kuŵa ghapadera nchakuti Ciuta wakuwonga ŵanthu awo ŵakumuteŵetera nangauli mbakwananga ndiposo mbakupeleŵera pa ucindami wake.—Ŵaroma 3:23.
3 Pakuti tili ŵambura kufikapo, tingawona nga ivyo tikucita pakuteŵetera Ciuta vilije nchito, mwakuti wangatitumbika yayi. Kweni Yehova wakumanya makora vilato vithu na umo vinthu viliri mu umoyo withu, ndipo wakuzirwiska comene uteŵeti uwo tikucita na mtima withu wose. (Mateyu 22:37) Tiyelezgere kuti mama wasanga cawanangwa ca majuda pa thebulu. Iyo wakuciwona nga cilije nchito na kuciponya waka uko. Kweni pamanyuma pake, wamanya kuti cawanangwa ici cafuma ku mwana wake mucoko, uyo wakagura na ndarama zake zose izo wakasunga. Sono mama uyo wakuciwona mwakupambana cawanangwa ici. Panyake uku masozi ghakufuma, wakumuvumbatira mwana wake na kumuwonga na mtima wose.
4, 5. Kasi Yesu wakalondezga wuli Ŵadada ŵake pa nkhani ya kuwonga?
4 Pakuti Yehova wakumanya makora vilato vithu ndiposo ivyo tikupeleŵera, wakuwonga para tikumupa ivyo tingakwaniska, kwali viŵe vicoko panji vinandi. Pa nkhani iyi, Yesu wakayezga Ŵadada ŵake ndendende. Kumbukani nkhani ya mu Baibolo yakukhwaskana na cokoro cikavu. “Ndipo [Yesu] wakinuska maso, wakawona ŵasambazi ŵakatayanga vyawanangwa vyawo mu Cakulongeramo zithiro. Ndipo wakawona cokoro cikavu cikatayamo tumakopara tuŵiri. Ndipo wakati, Nkhumunenerani kwakuneneska, Cokoro ici cikavu catayamo kwakuluska wose: cifukwa iwo wose vya ku uzali wawo ŵatayamo mu vyawanangwa: kweni ici mu ukavu wake catayamo mphango zose [izo] cikaŵa nazo.”—Luka 21:1-4.
5 Enya, cifukwa cakuti Yesu wakamanya umo vinthu vikaŵira na mwanakazi yura, kuti wakaŵa cokoro ndiposo mukavu, wakazirwiska comene cawanangwa cake, ntheura wakamuwonga. Ndimo Yehova wakucitira. (Yohane 14:9) Kasi nchakukhozga yayi kumanya kuti mulimose umo vinthu viliri mu umoyo winu, mungatemweka na Ciuta uyo wakuwonga kweniso Mwana wake?
Yehova Wakatumbika Munthu Wakopa Ciuta wa ku Etiyopiya
6, 7. Kasi Yehova wakamuwongeraci Ebedimeleki, ndipo wakamuwonga wuli?
6 Malemba ghakulongora kanandi waka kuti Yehova wakutumbika awo ŵakucita khumbo lake. Wonani umo wakacitira na munthu munyake wakopa Ciuta wa ku Etiyopiya zina lake Ebedimeleki, muteŵeti wa Zedekiya, Themba lambura kugomezgeka la Yuda, uyo wakaŵako mu nyengo ya Yeremiya. Ebedimeleki wakapulika kuti ŵakaronga ŵa caru ca Yuda ŵamupusikizgira Yeremiya kuti wakaŵa wakuwukira, ndipo ŵamuponya mu zenje kuti wafwe na njara. (Yeremiya 38:1-7) Pakumanya kuti Yeremiya ŵakamutinkhanga cifukwa ca uthenga uwo wakapharazganga, Ebedimeleki wakaŵika umoyo wake pangozi na kuluta kwa themba kukaliŵeyelera. Munthu wa ku Etiyopiya uyu wakayowoya mwacikanga kuti: ‘Sekuru wane themba, ŵanthu aŵa ŵacita uheni mu vyose ivyo ŵacitira Yeremiya nchimi, mweneuyo ŵamuponya mu zenje; ndipo wafwenge na njara kwenekuko.’ Wakati walangurika na themba, Ebedimeleki wakatora ŵanalume 30 na kuponoska nchimi ya Ciuta.—Yeremiya 38:8-13.
7 Yehova wakawona kuti Ebedimeleki wakaŵa na cipulikano, ico cikamovwira kuti wamazge wofi uwo wakwenera kuti wakaŵa nawo. Mwantheura, Yehova wakamuwonga Ebedimeleki, ndipo kwizira mwa Yeremiya, wakamuphalira kuti: “Wona, nditi ndikhizgire mazgu ghane pa muzi uwu, kuuwire kaheni, kawemi cara . . . Kweni nditi ndikuthaske mu zuŵa ilo, . . . kuti wamkupelekeka cara mu woko la ŵanthu awo ukuwopa. Pakuti nadi tindikuthaske iwe . . . , umoyo wako tiuŵenge ngati skoghi kwa iwe, cifukwa waŵika cigomezgo cako mwa Ine.” (Yeremiya 39:16-18) Enya, Yehova wakathaska Ebedimeleki na Yeremiya ku ŵakaronga ŵaheni ŵa caru ca Yuda, ndipo pamanyuma pake, wakaŵathaska ku Ŵababulone awo ŵakabwangandura Yerusalemu. Lemba la Salmo 97:10 likuti: “[Yehova] wakusunga umoyo wa ŵatuŵa ŵake; wakuŵathaska mu woko la ŵaheni.”
“Ŵawuso Awo Ŵakuwona ku Udesi Ŵati Ŵakuwezgerengepo”
8, 9. Kuyana na umo Yesu wakacitiranga, ni malurombo wuli agho Yehova wakuwonga?
8 Ivyo Baibolo likuyowoya pa nkhani ya lurombo, mbukaboni unyake wakuti Yehova wakuwonga na kuzirwiska ivyo tikucita pakumusopa. Solomoni wakati: “Lurombo lwa murunji ndilo [Ciuta] wakuca nalo.” (Zintharika 15:8) Mu nyengo ya Yesu, ŵalongozgi ŵanandi ŵa visopo ŵakatemwanga kulomba pa wumba. Ŵakacitanga nthena kuti ŵacindike Ciuta yayi, kweni kuti ŵanthu ŵaŵawone. Ŵanthu ŵanthena ‘ŵakupokerathu njombe yawo,’ ndimo Yesu wakayowoyera. ‘Kweni iwe, para ukulomba, unjire ku cipinda cako ca mukati, ndipo para wajarako ku muryango, ulombenge ku Ŵawuso ŵa ku udesi, ndipo Ŵawuso awo ŵakuwona ku udesi ŵati ŵakuwezgerengepo.’—Mateyu 6:5, 6.
9 Apa, Yesu wakasuskanga kulomba pa wumba yayi, cifukwa nyengo zinyake nayo wakalombanga pa wumba. (Luka 9:16) Usange tilije maghanoghano ghakuti tijilongore ku ŵanji, Yehova wakuwonga comene para tikumulomba na mtima wose. Nakuti para tikulomba patekha mbukaboni wakuti tikutemwa Ciuta, kweniso kuti tikumugomezga. Mwantheura, nchakuzizwiska yayi kuti kanandi Yesu wakalutanga kwayekha kuti wakalombe. Zuŵa linyake, wakacita nthena “na macerocero, kundace.” Nyengo yinyake, “wakakwelera mu lupiri kuya kalomba payekha.” Ndipo pambere Yesu wandasankhe ŵapositole ŵake 12, wakachezera usiku wose kulomba payekha.—Marko 1:35; Mateyu 14:23; Luka 6:12, 13.
10. Kasi tingaŵa na cigomezgo wuli para tikulomba na mtima wose na kukhwaskika?
10 Yehova wakwenera kuti wakategherezganga comene malurombo ghakufumira pasi pa mtima gha Mwana wake. Enya, nyengo zinyake Yesu wakalombanga “na nchemerezgo na masozi . . . ndipo wakapulikikwa cifukwa ca kopa Ciuta.” (Ŵahebere 5:7; Luka 22:41-44) Usange nase tikulomba na mtima wose na kukhwaskika umo Yesu wakacitiranga, tingaŵa na cigomezgo kuti Ŵadada ŵithu ŵakucanya ŵakutegherezga na kuwonga. Enya, “Yehova wali pafupi na wose . . . awo ŵakumucema mu unenesko.”—Salmo 145:18.
11. Kasi Yehova wakujipulika wuli na ivyo tikucita kwatekha?
11 Usange Yehova wakuwonga para tikumulomba ku udesi, ipo wakwenera kuti wakuwonga comene para tikumupulikira ku udesi! Enya, Yehova wakumanya ivyo tikucita kwatekha. (1 Petros 3:12) Ndipo nadi, usange tikugomezgeka para tili kwatekha, mbukaboni wakuti tili na “mtima wakufikapo” pamaso pa Yehova, mtima uwo wuli na cilato ciwemi ndiposo uwo ukudemelera pa ico nchiwemi. (1 Midauko 28:9) Para tikucita nthena tikumukondweska comene Yehova!—Zintharika 27:11; 1 Yohane 3:22.
12, 13. Kasi tingavikilira wuli maghanoghano na mtima withu kuti tiŵe nga ni Natanayeli musambiri wakugomezgeka?
12 Ntheura Ŵakhristu ŵakugomezgeka ŵakujivikilira ku zakwananga za ku udesi, izo zikunanga maghanoghano na mtima, nga nkhuwonelera vithuzithuzi vyakulongora uzaghali na mbembe. Nangauli ŵanthu ŵangawona yayi zakwananga zinyake izo tingacita, kweni tikumanya kuti vinthu “vyose vili nkhuli na kuŵikika pakweru pamaso gha Mweneuyo tamkumupataulira.” (Ŵahebere 4:13; Luka 8:17) Para tikuyezgayezga kuti tigege vinthu ivyo vikukwiyiska Yehova, tikuŵa na njuŵi yiwemi, ndiposo tikuŵa ŵakukondwa kumanya kuti Ciuta wakutitemwa. Enya, tikukayika yayi kuti Yehova wakumuwonga comene ‘mweneuyo wakwenda [mwakunyoroka] na kucita urunji, uyo wakuyowoya unenesko mu mtima wake.’—Salmo 15:1, 2.
13 Kweni kasi tingavikilira wuli maghanoghano na mtima withu mu caru ico cazura na vinthu viheni? (Zintharika 4:23; Ŵaefeso 2:2) Padera pa vinthu vyose vyauzimu ivyo Yehova wakutipa kuti watikhozge, tikwenera kuyezgayezga kukana ico nchiheni na kucita ico nchiwemi. Tikwenera kucitapo kanthu mwaluŵiro mwakuti makhumbiro ghaheni ghaleke kumera mu mtima na kubaba kwananga. (Yakobe 1:14, 15) Ghanaghanani waka umo mukatenge mukondwerenge, Yesu waphalirenge imwe ivyo wakaphalira Natanayeli kuti: “Wonani [munthu], mwa mweneuyo mulive uryarya.” (Yohane 1:47) Natanayeli, mweneuyo wakacemekangaso Bartolomeyu, pamanyuma pake wakazakaŵa na mwaŵi wapadera wa kuŵa yumoza wa ŵapositole 12 ŵa Yesu.—Marko 3:16-19.
“Musofi Mukuru Walusungu na Wamagomezgeko”
14. Kasi umo Yesu wakawonera ico Mariya wakacita vikapambana wuli na umo ŵanji ŵakawonera?
14 Pakuti Yesu ni “cikozgo ca Ciuta wambura kuwoneka,” nyengo zose wakulondezga Ŵadada ŵake pakuwonga awo ŵakuteŵetera Ciuta na mtima uwemi. (Ŵakolose 1:15) Mwaciyelezgero, kukati kwakhala mazuŵa ghankhondi kuti wafwe, Yesu na ŵasambiri ŵake ŵanyake ŵakaŵa ku nyumba ya Simoni wa ku Betaniya. Namise, Mariya, mudumbu wa Lazaro kweniso munung’una wa Marita, “wakatora supa ya mafuta gha vyakununkhira vyeneco, ghakuzirwa comene” (agho ghangakwana malipiro gha cilimika cose), ndipo wakaghapungulira pa mutu na malundi gha Yesu. (Yohane 12:3) Ŵanji ŵakafumba kuti: “Ngwa cici utayisi uwu?” Kweni Yesu wakaciwona mwakupambana ico Mariya wakacita. Wakaciwona kuti cikaŵa cawanangwa cikuru, kweniso cakukhumbikwa comene cifukwa ca nyifwa yake iyo yikaŵa pafupi. Mwantheura, m’malo mwa kumususka Mariya, Yesu wakamucindika. Wakati: “Kose uko ivangeli leneili lamkupharazgika mu caru cose, ceneico wacita mwanakazi uyu naco camkuyowoyeka nga nchikumbusko cake.”—Mateyu 26:6-13.
15, 16. Kasi tikwandura wuli pakuti Yesu wakaŵapo munthu?
15 Tili na mwaŵi ukuru comene kuŵa na Mulongozgi wakuwonga wantheura uyu! Nakuti umoyo wa Yesu apo wakaŵa pa caru capasi ukamusambizga kuti wazakacite makora mulimo uwo Yehova wakamusungira, wa kuteŵetera nga ni Musofi Mukuru na Themba, cakwamba pa ŵakuphakazgika ndipo pamanyuma pake wa caru cose.—Ŵakolose 1:13; Ŵahebere 7:26; Civumbuzi 11:15.
16 Pambere Yesu wandize pa caru capasi, wakaŵatemwanga kale comene ŵanthu. (Zintharika 8:31) Pakuti wakaŵapo munthu, ici cikamovwira kuti waghamanye makora masuzgo agho tikusangana nagho pakuteŵetera Ciuta. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “[Yesu] kukamwenera mose umo kuti walinganiskike na ŵabali ŵake, mwakuti waŵe Musofi Mukuru walusungu na wamagomezgeko . . . Cifukwa mwenemumo Iye wakakomwera pakuyezgeka, wakumanya kuwovwira awo ŵakuyezgeka.” Yesu wangalengera lusungu “uteciteci withu” cifukwa “wakayezgeka mu vyose kwakulingana na ise kweni wambura kwananga.”—Ŵahebere 2:17, 18; 4:15, 16.
17, 18. (a) Ni vici ivyo Yesu wakumanya kuyana na makalata agho ghakaluta ku mipingo yinkhondi na yiŵiri ya ku Asia Minor? (b) Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakasambizgika vici?
17 Ukaboni wakuti Yesu wakamanyanga viyezgo vya ŵalondezgi ŵake ukawoneka wakati wawuka. Awonani makalata ghake agho wakatuma mpositole Yohane kuti walembere mipingo yinkhondi na yiŵiri ya ku Asia Minor. Ku mpingo wa ku Smurna, Yesu wakati: “Nkhumanya suzgo yako na ukavu wako.” Apa, Yesu wakang’anamuranga kuti, ‘Nkhupulikiska masuzgo ghako; nkhumanya makora ivyo vikukucitikira.’ Ndipo cifukwa cakuti nayo wakasuzgikapo mpaka nyifwa, Yesu wakayowoya mwalusungu ndiposo mwamazaza kuti: “Uŵe wakugomezgeka kuya kafika na ku nyifwa, ndipo nditi ndikupenge Mphumphu ya Umoyo.”—Civumbuzi 2:8-10.
18 Mu makalata agho ghakaluta ku mpingo yinkhondi na yiŵiri iyi, muli mazgu agho ghakulongora kuti Yesu wakumanya makora masuzgo gha ŵasambiri ŵake, kweniso kuti wakuŵawonga na mtima wose cifukwa ca kugomezgeka kwawo. (Civumbuzi 2:1–3:22) Tikwenera kukumbuka kuti mu makalata agha, Yesu wakayowoyanga na Ŵakhristu ŵakuphakazgika awo ŵakalindiliranga kukawusa nayo kucanya. Mwakuyana waka na Yesu Fumu yawo, nawo ŵakasambizgika kuti ŵazakaŵe ŵalusungu pakucita mulimo wawo wa kovwira ŵanthu ŵakwananga kwandula na sembe ya Khristu.—Civumbuzi 5:9, 10; 22:1-5.
19, 20. Kasi ŵa “mzinda ukuru” wakulongora wuli kuti ŵakumuwonga Yehova na Mwana wake?
19 Padera pa ŵalondezgi ŵake ŵakuphakazgika, Yesu wakutemwaso “mberere [zake] zinyake” zakugomezgeka izo sono zikupanga “mzinda ukuru . . . kufuma ku mtundu wose,” uwo uzamupona “cisuzgo cikuru” ico cikwiza. (Yohane 10:16; Civumbuzi 7:9, 14) Ŵa mzinda ukuru aŵa ŵakwiza kwa Yesu cifukwa cakuti ŵakuwonga sembe yakuwombora iyo wakapeleka, ndiposo cifukwa ca umoyo wamuyirayira uwo ŵakulindilira. Kasi ŵakulongora wuli kuti ŵakuwonga? Ŵakucita nthena mwa kuteŵetera “[Ciuta] muhanya na usiku.”—Civumbuzi 7:15-17.
20 Lipoti la pa caru cose la cilimika ca uteŵeti ca 2006, ilo liri pa mapeji 27 mpaka 30, mbukaboni ukuru wakuti ŵateŵeti ŵakugomezgeka aŵa ŵakuteŵetera nadi Yehova “muhanya na usiku.” Nakuti mu cilimika ici, iwo pamoza na Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵacoko awo ŵacali pano pasi, ŵakamalira maora 1,333,966,199 mu uteŵeti wa m’munda. Maora agha ghakuyana waka na vilimika vyakujumpha 150,000.
Lutilirani Kuwonga!
21, 22. (a) Cifukwa wuli Ŵakhristu mazuŵa ghano ŵakwenera kuŵa maso comene pa nkhani ya kuwonga? (b) Kasi tizamudumbiskana vici mu nkhani yakulondezgapo?
21 Pakucita vinthu na ŵanthu ŵambura kufikapo, Yehova na Mwana wake ŵalongora kuti ŵakuwonga comene. Kweni nchacitima kuti ŵanthu ŵanandi ŵakughanaghanako yayi za Ciuta, m’malo mwake, ŵakughanaghanira waka vyawo pera. Pakulongosora umo ŵanthu ŵazamuŵira mu “mazuŵa gha ku umaliro,” Paulosi wakati: “Ŵanthu ŵati ŵaŵenge ŵakujitemwa, ŵakutemwa ndarama . . . ŵambura kuwonga.” (2 Timote 3:1-5) Ŵanthu ŵanthena ŵakupambana comene na Ŵakhristu ŵaunenesko, awo ŵakuwonga vyose ivyo Ciuta wakuŵacitira. Ŵakucita nthena kwizira mu lurombo, kupulikira kufumira pasi pa mtima, na kumuteŵetera na mtima wose.—Salmo 62:8; Marko 12:30; 1 Yohane 5:3.
22 Mu nkhani yakulondezgapo, tizamuwona vinthu vinyake vyauzimu ivyo Yehova watipa mwacitemwa. Peneapo tikulanguruka pa “vyawanangwa viwemi” ivi, tingalekanga yayi kuwonga.—Yakobe 1:17.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Kasi Yehova walongora wuli kuti ni Ciuta wakuwonga?
• Kasi tingamukondweska wuli Yehova para tili kwatekha?
• Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakuwonga?
• Pakuti Yesu wakaŵapo munthu, kasi ici cikamovwira wuli kuti waŵe muwusi walusungu ndiposo wakuwonga?
[Cithuzithuzi pa peji 19]
Nga ni umo mupapi wakukondwera para mwana wake wamupa cinthu, nanga cingaŵa cicoko, Yehova wakuwonga para tikumupa ivyo tingakwaniska