Kasi Ndimwe “Musambazi kwa Ciuta”?
“Ndimo waliri uyo wakujiŵikira usambazi, ndipo kuti ndi musambazi kwa Ciuta cara.”—LUKA 12:21.
1, 2. (a) Kasi ŵanthu ŵakujipata kuti ŵasange vici? (b) Kasi ni suzgo wuli ilo Ŵakhristu ŵakusangana nalo?
KWAMBIRA kale, ŵanthu mu vyaru vinandi ŵakugwira nchito kwambura na kupumura wuwo kuti ŵasambazge. Mwaciyelezgero, panyengo iyo ŵakajuliranga migodi ya golide ku Australia, South Africa, Canada, na ku United States, ŵanthu ŵakufuma ku vyaru vyakutali ŵakaleka mbumba zawo na vikaya vyawo kuluta ku malo ghacilendo agha kuti ŵakapenje cuma. Ghanyake mwa malo agha ghakaŵa ghakofya comene. Enya nadi, ŵanthu ŵanandi ŵakujipata ndipo ŵakucita vinthu ivyo vingaŵapweteka na cilato cakuti ŵasange usambazi.
2 Nangauli ŵanthu ŵanandi mazuŵa ghano ŵakuŵa na mtima wa kupenja usambazi yayi, kweni ŵakwenera kugwira nchito kuti ŵasange vinthu vyakukhumbikwa pa umoyo. Kweni pa nyengo yasono nkhwakusuzga kucita ntheura ndiposo nkhwakuvuska. Nchipusu kwamba kwenjerwa comene na cakurya, vyakuvwara, na pakugona mwakuti tingamba kuzerezga panji kuluwirathu vinthu vyakukhumbikwa comene. (Ŵaroma 14:17) Yesu wakayowoya ntharika iyo yikulongora ivyo kanandi ŵanthu ŵakucita. Ntharika iyi yikusangika pa lemba la Luka 12:16-21.
3. Mwakudumura, yowoyani ntharika ya Yesu iyo yili pa Luka 12:16-21.
3 Yesu wakayowoya ntharika iyi panyengo iyo wakayowoyera za kukhumbikwa kwa kucenjera na udokezi. Fundo iyi tikadumbiskana mu nkhani iyo yajumpha. Pamasinda pa kucenjezga za udokezi, Yesu wakayowoya za munthu musambazi uyo wakaŵa wambura kukhorwa na nthamba zake izo zikaŵa zakuzura kale na vinthu viwemi, kweni wakazipankhura na kuzenga zikuruko kuti wasazgiremo ivyo wakakolora ndiposo vyuma vyake. Wacali kughanaghana kuti wasekelerenge na vinthu viwemi ivyo wakaronga, Ciuta wakati panyengo iyi ndiyo wafwirenge, ndipo vinthu viwemi ivyo wakaronga ŵaryenge mbanyake. Paumaliro Yesu wakasazgirapo mazgu ghakuti: “Ndimo waliri uyo wakujiŵikira usambazi, ndipo kuti ndi musambazi kwa Ciuta cara.” (Luka 12:21) Kasi ntharika iyi yikutisambizgaci? Ni mwauli umo tingalondezgera ivyo yikuyowoya?
Munthu Uyo Wakaŵa na Suzgo
4. Kasi tingati munthu uyo wakuyowoyeka mu ntharika ya Yesu wakaŵa wa mtundu wuli?
4 Ntharika iyo Yesu wakayowoya njakumanyikwa comene mu vyaru vinandi. Yesu wakamba ntharika iyi mwakuyowoya kuti: “Munda wa munthu yunji musambazi ukapasa vyakurya vinandi.” Kuti Yesu wakati munthu uyu wakasanga usambazi wake mu nthowa zaupusikizgi yayi nesi zambura kuzomerezgeka. Ndipo kuti wakang’anamuranga kuti munthu uyu wakaŵa muheni yayi. Para tingaghanaghanirapo pa ivyo Yesu wakayowoya, tingawona kuti munthu uyu wakaŵa wakulimbikira nchito. Tingawonaso kuti munthu uyu wakanozgekera vyamunthazi, mutepanji na cilato cakovwira mbumba yake. Antheura, mukawonero ka wunthu, tingati munthu uyu wakaŵa wakutokatoka.
5. Kasi munthu uyo wakuyowoyeka mu ntharika ya Yesu wakaŵa na suzgo wuli?
5 Mulimose umo vingaŵira, Yesu wakati munthu uyu wakaŵa musambazi, ico cikung’anamura kuti wakaŵa kale na vinthu vinandi vyakuthupi. Kweni mwakuyana na umo Yesu wakalongosolera, musambazi uyu wakaŵa na suzgo. Munda wake ukapasa vyakurya vinandi kuluska umo wakaghanaghaniranga, ndipo vikajumpha ivyo iyo wakakhumbikwiranga ndiposo ivyo wangafiska kuvipwelelera. Kasi mphanyi wakacitaci?
6. Kasi ŵateŵeti ŵanandi ŵa Ciuta mazuŵa ghano ŵakwenera kusankhaci?
6 Mazuŵa ghano, ŵateŵeti ŵanandi ŵa Yehova nawo ŵakuŵa na suzgo lakuyana na ilo likaŵa na musambazi uyu. Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakuyezgayezga kuŵa ŵakugomezgeka, kulimbikira, ndiposo kupwelelera nchito. (Ŵakolose 3:22, 23) Kwali ŵalembeka nchito panji ŵakucita bizinesi yawo, kanandi vinthu vikuŵayendera makora comene, nakuti ŵakutukuka luŵiro. Para ŵakukhumba kuŵakwezga pa nchito panji para ŵasanga mwaŵi wa kucita bizinesi, wakwenera kusankha cimoza. Kasi ŵazomerenge kukwezgeka pa nchito kuti wasange ndarama zinandi? Ŵawukirano awo Mbakaboni ŵa Yehova nawo ŵakucita makora ku sukulu. Cifukwa ca kucita makora, ŵangapika njombe panji ŵangasanga mwaŵi wa kukasambira ku masukulu ghapacanya. Kasi ŵakwenera kuzomera mwaŵi wanthena?
7. Kasi munthu wa mu ntharika ya Yesu wakacita wuli na suzgo lake?
7 Para tingaweleraso ku ntharika ya Yesu, kasi musambazi uyu wakacitaci apo munda wake ukapasa comene kuluska ukuru wa nthamba izo wakaŵa nazo kale? Wakaghanaghana kupankhura nthamba zake na kuzenga zikuruko kuti warongemo mbuto zake na vyuma vyake. Wakawona kuti ivyo wakaghanaghananga vingamuvikilira ndiposo kumukhorweska mwakuti wakayowoya kuti: “Ndiyowoyenge na umoyo wane, Wa umoyo wane, uli na vyuma vinandi vyakuŵikikira vilimika vinandi; uvukenge, uryenge, umwenge, usekelerenge.”—Luka 12:19.
Cifukwa Wuli Wakaŵa “Cindere”?
8. Kasi nchinthu wuli cakuzirwa ico munthu wa mu ntharika ya Yesu wakazerezga?
8 Ndipouli, kuyana na mazgu gha Yesu, ivyo musambazi uyu wakakhumbanga kucita vikaŵa vyakuti vingamuvikilira nadi yayi. Nangauli vikawoneka nga ni vyakovwira, kweni iyo wakaluwa cinthu cakukhumbikwa comene, wakazerezga khumbo la Ciuta. Munthu uyu wakajighanaghaniranga waka yekha, umo wapumulirenge, umo waryelenge, kumwa, na kusangwa na umoyo. Wakaghanaghana kuti cifukwa wali na “vyuma vinandi” ndikuti wakhalengeso “vilimika vinandi.” Kweni cikaŵa cacitima comene cifukwa vinthu vikenda nga ni umo wakaghanaghaniranga yayi. Nga ni umo Yesu wakayowoyera pakwamba, “umoyo wa munthu kuti uli mu unandi wa vinthu ivyo wakuŵeta cara.” (Luka 12:15) Mu usiku wenewuwo, vinthu vyose ivyo munthu uyu wakajiwunjikira vikamara, cifukwa Ciuta wakati kwa iyo: “Wa cindere iwe, usiku uno umoyo wako ukukufumbikira iwe; ndipo vyeneivyo ukaŵikanga viti viŵenge vya njani?”—Luka 12:20.
9. Nchifukwa wuli munthu wa mu ntharika ya Yesu wakuzunurika kuti nchindere?
9 Tiyeni tifike pa fundo yikuru ya ntharika ya Yesu. Ciuta wakati munthu uyu wakaŵa cindere. Dikishonare ya mazgu gha Cigiriki yikuti lizgu lakuti cindere “nyengo zose likunga’namura kuleka kughanaghana makora.” (Exegetical Dictionary of the New Testament) Ndipo yikuyowoya kuti mu ntharika iyi, Ciuta wakang’anamuranga kuti “ivyo musambazi uyu wakakhumbanga kucita vikaŵa vyambura candulo.” Lizgu ili kuti likung’anamura munthu uyo walije mahara yayi, kweni “uyo wakuleka kumanya kuzirwa kwa kuthemba Ciuta.” Umo Yesu wakamulongosolera musambazi uyu, vikutikumbuska ivyo pamasinda wakazakaphalira Ŵakhristu ŵakwambilira ŵa ku mpingo wa Laodikeya, kuti: “Ukuti, Ndine musambazi, ndipo ndasambazgika, ndipo kuti nkhukavuka kanthu cara; ndipo ulive kumanya kuti uli msokwa na wa vitima na mukavu na waciburumutira na wa nkhuli.”—Civumbuzi 3:17.
10. Nchifukwa wuli tingati kuŵa na “vyuma vinandi” kungawovwira munthu yayi kukhala “vilimika vinandi”?
10 Nchakukhumbikwa kusambirapo kanthu pa ntharika iyi. Kasi tikucita nga ni umo wakacitira munthu wa mu ntharika iyi, kulimbikira comene kugwira nchito kuti tisange “vyuma vinandi” na kutondeka kucita vinthu ivyo vingatovwira kuti tizakakhale “vilimika vinandi”? (Yohane 3:16; 17:3) Baibolo likuti: “Usambazi kuti ukupindula cara mu zuŵa la ukali,” nanga ni “uyo wakutamira mu usambazi tiwawenge pasi.” (Zintharika 11:4, 28) Mwantheura, Yesu wakamarizga ntharika yake na cenjezgo lakuti: “Ndimo waliri uyo wakujiŵikira usambazi, ndipo kuti ndi musambazi kwa Ciuta cara.”—Luka 12:21.
11. Cifukwa wuli kuthemba usambazi nkhwambura candulo?
11 Apo Yesu wakati “ndimo waliri,” wakang’anamuranga kuti ivyo vikacitikira munthu musambazi wa mu ntharika iyi, vingacitikiraso awo umoyo wawo wose ukuthemba pa usambazi wawo. Kuti ‘kujiŵikira usambazi’ mbuheni yayi, kweni kuleka kuŵa “musambazi kwa Ciuta” ndiwo mbuheni. Musambiri Yakobe nayo wakayowoya za cenjezgo lakuyana waka apo wakalemba kuti: “Zaninge imwe mukuti, Muhanya uno panji namacero titi tilute ku msumba wakuti, tamkukhalako cilimika cimoza, ticite malonda na kupokera candulo; kweni mulive kumanya ico citi ciŵengeko namacero.” Kasi ŵanthu ŵanthena ŵakwenera kucitaci? ‘Ŵakwenera kunena, Usange Fumu yikukhumba, titi tiŵenge ŵamoyo, ndipo ticite cakuti na cakuti.’ (Yakobe 4:13-15) Kwali munthu wasambazgike ca mtundu wuli, kweni para ni musambazi kwa Ciuta yayi, mbwenu usambazi wake ngwambura candulo. Ipo kasi kuŵa musambazi kwa Ciuta kukung’anamuraci?
Ŵasambazi kwa Ciuta
12. Kuti tiŵe ŵasambazi kwa Ciuta tikwenera kucitaci?
12 Yesu wakapambaniska usambazi wakuthupi na kuŵa musambazi kwa Ciuta. Wakang’anamuranga kuti kupenja usambazi panji kusangwa na vinthu ivyo tili navyo kale vileke kuŵa pa malo ghakwamba mu umoyo withu. Kweni tikwenera kugwiliskira nchito usambazi withu kukhozgera ubwezi withu na Yehova. Kucita nthena ndiko kutovwirenge kuti tiŵe ŵasambazi kwa Ciuta. Cifukwa wuli? Cifukwa kukutipa mwaŵi wakuti watitumbike comene. Baibolo likutiphalira kuti: “Thumbiko la Yehova likusambazga, ndipo kuti wakusazgako citima cara.”—Zintharika 10:22.
13. Kasi vitumbiko vya Yehova ‘vikusambazga’ wuli?
13 Para Yehova wakutumbika ŵanthu ŵake, nyengo zose wakuŵatumbika na vinthu viwemi comene. (Yakobe 1:17) Mwaciyelezgero, apo Yehova wakapa Ŵaisrayeli caru, cikaŵa “cakwenda suru na uci.” Nangauli caru ca Eguputo naco cikayowoyeka kuti cikaŵa nthena, kweni caru ico Yehova wakapa Ŵaisrayeli cikaŵa capadera comene pa cifukwa cimoza. Mozesi wakaphalira Ŵaisrayeli kuti cikaŵa “caru ico Yehova Ciuta winu wakucipwelelera.” Mu kayowoyero kanyake, vinthu vikatenge viŵayenderenge makora cifukwa Yehova wakeneranga kuŵapwelelera. Para Ŵaisrayeli ŵagomezgeka kwa Yehova, ŵakatumbikikanga comene ndipo ŵakaŵanga na umoyo uwemi comene kuluska mitundu yinyake iyo ŵakaŵa nayo pafupi. Mbunenesko nadi kuti vitumbiko vya Yehova ndivyo ‘vikusambazga’ munthu.—Maŵazgo 16:13; Duteronome 4:5-8; 11:8-15.
14. Kasi ni vyandulo wuli ivyo awo mbasambazi kwa Ciuta wakusanga?
14 Mazgu ghakuti “musambazi kwa Ciuta,” mu Mabaibolo ghanyake ghali kung’anamurika kuti “musambazi pa maso pa Ciuta” (Today’s English Version) panji “musambazi mu maso gha Ciuta.” (The New Testament in Modern English, by J. B. Phillips) Mtima wa ŵasambazi ukuŵa pa kujilongora ku ŵanthu. Kanandi, kacitiro kawo ndiko kakulongora. Ŵakukhumba kujilongora na ivyo Baibolo likuti “kuthumbwa kwa umoyo uno.” (1 Yohane 2:16) Kweni awo mbasambazi kwa Ciuta, Ciuta wakukondwa nawo, wakuŵatemwa, ndiposo wakuŵacitira lusungu lukuru, ndipo wakuŵa nawo paubwezi. Cifukwa cakuti mbasambazi kwa Ciuta, ŵakuwona kuti ŵali na umoyo uwemi comene ndiposo mbakuvikilirika kuluska umo usambazi wakuthupi ungacitira. (Yesaya 40:11) Kweni fumbo ndakuti, kasi tingacita wuli kuti tiŵe ŵasambazi kwa Ciuta?
Umo Tingaŵira Ŵasambazi kwa Ciuta
15. Kasi tikwenera kucitaci kuti tiŵe ŵasambazi kwa Ciuta?
15 Munthu wa mu ntharika ya Yesu wakanozgekera na kulimbikira kugwira nchito kuti wasambazge, kweni wakazunurika kuti wakaŵa cindere. Antheura, kuti tiŵe ŵasambazi kwa Ciuta tikwenera kufwilirapo kucita milimo iyo Ciuta wakuyiwona kuti njakuzirwa comene. Unyake mwa milimo iyi ni uwo Yesu wakayowoya kuti: “Ntheura lutaninge mukasambizge mitundu yose.” (Mateyu 28:19) Para tikugwiliskira nchito nyengo yithu, nkhongono zithu, na maluso ghithu kuti tipharazge Ufumu ndiposo kusambizga ŵanthu Baibolo, vikuyana waka na kusunga ndarama ku banki. Nga ni umo viyelezgero vyakulondezgapo vikulongolera, awo ŵakucita nthena ŵasanga vyandulo vinandi vyauzimu.—Zintharika 19:17.
16, 17. Kasi ni viyelezgero wuli ivyo mungayowoya ivyo vikulongora umo munthu wakuŵira musambazi kwa Ciuta?
16 Wonani ciyelezgero ca mwanalume munyake Wacikhristu, uyo wakagwiranga nchito yakukhwaskana na makompyuta ndipo wakapokeranga malipiro ghanandi. Ndipouli, nchito iyi yikamumaliranga nyengo yinandi ndipo wakawona kuti wakamba kukavuka mwauzimu. M’malo mwa kulutilira kugwira nchito, wakaleka ndipo wakamba bizinesi ya kupanga na kuguliska cakurya cakucemeka ayisi kirimu (ice cream) mu msewu kuti wasangenge nyengo yakukwana yakucitira vinthu vyauzimu na milimo yinyake yakukhumbikwa. Awo wakagwiranga nawo nchito pakwamba ŵakamunyozanga. Kweni kasi vinthu paumaliro vikaŵa wuli? Wakati: “Pa nyengo iyi nkhasanganga ndarama zinandi kuluska apo nkhagwiranga nchito ya makompyuta. Vyanovwira kuti niŵe wakukondwa comene cifukwa nkhusuzgikaso maghanoghano yayi nga umo nkhacitiranga apo nkhagwiranga nchito. Ndipo cakuzirwa comene nchakuti sono nili paubwezi uwemi comene na Yehova.” Kusintha uko wakacita kukamovwira kuti wambe uteŵeti wa nyengo zose, ndipo pa nyengo yasono wakuteŵetera pa ofesi ya munthavi ya Ŵakaboni ŵa Yehova mu caru cake. Mbunenesko kuti vitumbiko vya Yehova ‘vikusambazga.’
17 Ciyelezgero cinyake ncha mwanakazi uyo wakakulira mu mbumba iyo yikazirwiskanga comene masambiro. Wakasambira mu mayunivesite gha ku France, Mexico, na Switzerland ndipo wakaŵa na cilindizga ca kuzakanjira nchito ya malipiro ghanandi. Wakati: “Vinthu vikanenderanga makora, nkhaŵa wakumanyikwa ndipo nkhaŵa na mwaŵi ukuru, kweni mu mtima nkhaŵa wakukhorwa yayi.” Pakati pajumpha nyengo, wakasambira za Yehova. Ndipo wakati: “Apo nkhakura mwauzimu, khumbo lane lakuti nikondweske Yehova ndiposo mtima wa kumuwonga comene cifukwa ca ivyo wakanicitira vikanovwira kuti nambe uteŵeti wa nyengo zose.” Wakaleka nchito iyo wakagwiranga ndipo wakabapatizika. Wateŵetera mwakukondwa mu uteŵeti wa nyengo zose vilimika 20. Iyo wakati: “Ŵanji ŵakughanaghana kuti masambiro ghane nili kutaya waka mu maji, ndipouli, ŵakuzomerezga kuti nili wacimwemwe, ndiposo ŵakudokera umo nkhukhalira. Zuŵa lililose nkhulomba Yehova kuti wanovwire kuŵa wakujicefya mwakuti wakondwenge nane.”
18. Mwakuyana na Paulosi, kasi nase tingaŵa wuli ŵasambazi kwa Ciuta?
18 Saulosi, uyo wakazakaŵa mpositole Paulosi, wakatenge waŵenge pa nchito yiwemi comene. Kweni pamasinda wakalemba kuti: “Inya nadi, nkhuvipima vyose kuti ni vyatayisi [vya kucizara] cifukwa ca kazilwiro ka kumumanya Khristu Yesu Fumu yane.” (Ŵafilipi 3:7, 8) Paulosi wakawona kuti usambazi uwo wakasanga kwizira mwa Khristu ukaluska cilicose ico caru cikatenge cimupenge. Mwakuyana waka, nase usange tingaleka kujipenjera usambazi na kwamba kuteŵetera Ciuta, tingaŵa ŵasambazi kwa Ciuta. Mazgu gha Ciuta ghakutisimikizgira kuti: “Njombe ya kujiyuyura na kumopa Yehova ndi usambazi, na ulemu, na umoyo.”—Zintharika 22:4.
Kasi Mungalongosora?
• Kasi munthu wa mu ntharika ya Yesu wakaŵa na suzgo wuli?
• Cifukwa wuli munthu musambazi wakuzunurika kuti wakaŵa cindere?
• Kasi kuŵa musambazi kwa Ciuta kukung’anamuraci?
• Kasi nase tingaŵa wuli ŵasambazi kwa Ciuta?
[Cithuzithuzi pa peji 30]
“Thumbiko la Yehova likusambazga”