Kasi Mukukhozga Ŵanyinu?
KUMWERA kwa mapiri gha Anti-Lebanon kuli Phiri la Hermon ilo nditali mamita 2,814. Kanandi phiri ili likuŵa na ciwuvi cakukhoma, ndipo ciwuvi ici cikupangiska kuti kuŵenge jumi cifukwa ca mphepo yakuthukira iyo yikuŵako usiku. Jumi ili likuwira pa makuni ghatali ghakubiliŵira na gha vipasi ndiposo gha mpheska agho ghali musi mwa phiri ili. Mu nyengo ya cihanya, jumi ili ndilo likapelekanga mtika ku vyakumera mu caru ca Israyeli.
Buku la Salmo likuyaniska “jumi laku lupiri Hermon, ilo likuwa pa mapiri gha Ziyoni” na kukolerana ndiposo kukhozgana uko kuli pakati pa awo ŵakusopa Yehova. (Salmo 133:1, 3) Nga umo Phiri la Hermon likupelekera jumi ku makuni, nase tingakhozga ŵanyithu. Kasi tingaŵakhozga wuli?
Yesu Wakakhozganga Ŵanji
Yesu wakakhozganga comene ŵanji. Nanga nkhuwonana nayo kwanyengo yicoko waka kukaŵanga kwakukhozga comene. Mwaciyelezgero, Marko wakalongosora kuti: “[Yesu] wakati watupakata [twana], na kuŵika mawoko ghake pa ito, wakatutumbika.” (Marko 10:16) Nchakuwonekerathu kuti twana uto wakatupakata tukakondwa comene.
Pa usiku wakuti namacero wafwenge, Yesu wakageziska malundi gha ŵasambiri ŵake. Ŵakwenera kuti ŵakakhwaskika comene na kujiyuyura kwake. Pamasinda, Yesu wakaŵaphalira kuti: “Ndamupani bambiro, lakuti namweso mucitenge nga ndi umo ine ndamucitirani.” (Yohane 13:1-17) Inya nadi, nawo ŵakeneranga kujiyuyura. Nangauli ŵapositole ŵakapulikiska yayi ivyo Yesu wakang’anamuranga, ndipo pamasinda pake ŵakagazgananga kuti mulara ni njani, kweni Yesu wakaŵakwiyira yayi. M’malo mwake, mwakuzika wakadumbiskana nawo. (Luka 22:24-27) Nanga ni “para wakatukikanga, [Yesu] kuti wakawezga kutuka cara.” Nakuti “para wakakomwanga, kuti wakafinganga cara; kweni wakajipeleka kwa Mweneuyo wakweruzga nyolonyoro.” Nchakwenelera nadi kulondezga Yesu pa nkhani ya kukhozga ŵanyithu.—1 Petros 2:21, 23.
Yesu wakati: “Jitolerani goliwori lane, ndipo musambire kwa Ine; cifukwa ndine wakuzika na wakujipepura mu mtima: ndipo muti musangenge kuvukuka ku mizimu yinu.” (Mateyu 11:29) Yelezgerani kuti mukusambizgika na Yesu. Ŵati ŵategherezga ku ivyo wakasambizga mu sunagoge, ŵanthu ŵa mu cigaŵa ico wakakhalanga ŵakazizwa, ndipo ŵakati: “Munthu uyu wali kusangankhu vinjeru vyeneivi, na milimo yankhongono yeneiyi?” (Mateyu 13:54) Kuŵazga nkhani za umoyo wa Yesu ndiposo uteŵeti wake, kungatisambizga vinandi vya umo tingakhozgera ŵanyithu. Tiyeni tiwone umo Yesu wakacitira makora pa nkhani ya kukhozga ŵanji kwizira mu ivyo wakayowoya ndiposo kucita.
Lutilirani Kuyowoya Vyakukhozga
Nchipusu kuwiska nyumba kuluska kuzenga yiphya. Ndimoso viliri na ivyo tikuyowoya. Pakuti tili ŵambura kufikapo, tose tikupuvya. Themba Solomoni likati: “Kulije murunji pano pasi uyo wakucita uwemi kwambura kwananga.” (Mupharazgi 7:20) Nchipusu kuwona maubudi gha munthu munyake na kumuyowoyera mwaganyavu. (Salmo 64:2-4) Kweni nchipusu yayi kuyowoya vinthu vyakukhozga nyengo zose.
Yesu wakayowoyanga vinthu vyakukhozga ŵanthu. Wakaŵakhozga mwauzimu mwa kuŵapharazgira makani ghawemi gha Ufumu. (Luka 8:1) Yesu wakakhozgaso awo ŵakazgoka ŵasambiri ŵake mwa kuŵavumbulira khumbo la Awiske ŵakucanya. (Mateyu 11:25-27) Lekani ŵanthu ŵakizanga kwa Yesu.
Mwakupambanako, ŵalembi na Ŵafalisi ŵakasurangako za masuzgo gha ŵanthu. Yesu wakati: “Ŵakutemwa malo gha panthazi pa viphikiro, na vitengo vyakuzirwa mu masunagoge.” (Mateyu 23:6) Nakuti ŵakacitiranga msinjiro ŵanthu awo ŵakawonekanga kuti mbapasi, ndipo ŵakaŵayowoyeranga kuti: “Mzinda uwu wambura kumanya Malango ngwakutembeka.” (Yohane 7:49) Palije uyo wakakhozgeka na nkharo yanthena.
Ivyo tikuyowoya vikuvumbura maghanoghano ghithu ndiposo umo tikuwonera ŵanyithu. Yesu wakati: “Munthu muwemi mu usambazi uwemi wa mu mtima wake wakufumya ico nchiwemi; ndipo munthu muheni mu usambazi uheni wakufumya ico nchiheni: pakuti ivyo vili kuzara mu mtima ndivyo mlomo wake ukuyowoya.” (Luka 6:45) Kasi tingacitaci kuti ivyo tikuyowoya vikhozgenge ŵanyithu?
Cimoza nchakuti, pambere tindayowoye, tighanaghanenge dankha. Lemba la Zintharika 15:28 likuti: “Mtima wa murunji wakughanaghana makora mazgolero.” Kughanaghana kwanthena kuti kukukhumba nyengo yitali yayi. Kughanaghanirapo pacoko waka pambere tindayowoye kungatovwira kuwona usange ivyo tikukhumba kuyowoya vikhozgenge munyithu. Tingajifumba kuti: ‘Kasi ivyo nkhukhumba kuyowoya vilongorenge citemwa? Kasi ni vyaunenesko panji ni vyambura ukaboni? Kasi ni “lizgu [la] pa nyengo yakwenelera”? Kasi awo ŵavipulikenge viŵakhozgenge?’ (Zintharika 15:23) Usange tawona kuti ni vyambura kukhozga panji vyambura kukhumbikwa pa nyengo iyo, tileke kuviyowoya. Asi cingaŵa ciwemi kuti m’malo mwake tiyowoye vinthu ivyo vingakhozga ŵanji ndiposo vyakwenelera? Kuyowoya kwambura kughanaghanirapo makora kuli nga ni “kulasa kwa lupanga,” kweni mazgu ghakukhozga ‘ghakucizga.’—Zintharika 12:18.
Cinyake ico cingatovwira ndico kuwona mikhaliro yiwemi ya ŵasopi ŵanyithu, iyo yikucitiska kuti Ciuta waŵawonenge kuŵa ŵakuzirwa. Yesu wakati: “Palive munthu wakumanya kwiza kwa Ine, kwambura kuti Ŵadada awo ŵakandituma ŵamuguze.” (Yohane 6:44) Yehova wakuwona kuti mteŵeti wake wakugomezgeka waliyose wali na mikhaliro yinyake yiwemi, nanga ŵangaŵa awo ise tingawona kuti mbakusuzga kukhala nawo. Usange tingayezga kupenjelezga na kusanga vigaŵa vinyake ivyo ŵakucita makora, ciŵenge cipusu kuŵalumba.
Wovwirani Ŵanji
Yesu wakapulikiskanga masuzgo gha ŵanthu ŵakusuzgika. Lekani “wakati wawona mizinda, wakayilengera citima, cifukwa ŵakakweŵeka na kuparanyika nga ndi mberere zambura muliska.” (Mateyu 9:36) Kweni Yesu wakaŵalengera waka citima yayi. Wakaŵacemera kwa iyo wakati: “Zani kwa Ine mose imwe mukulemerwa na kuzotofyeka, ndipo Ine nditi ndimupumuzganinge.” Wakaŵasimikizgiraso kuti: “Goliwori lane ndipusu, na katundu wane ndi muyuyu.”—Mateyu 11:28, 30.
Mazuŵa ghano, tili mu “nyengo zinonono.” (2 Timote 3:1) Ŵanandi mbakuzotofyeka na “vyakwenjerwa vya nyengo yino.” (Mateyu 13:22) Ŵanji ŵakwenjerwa cifukwa ca masuzgo agho ŵakukumana nagho. (1 Ŵatesalonika 5:14) Ni mwawuli umo tingakhozgera awo ŵakukhumbikwira wovwiri? Nga ni Khristu, nase tingaŵawovwira kuti katundu wawo waŵeko mupepu.
Ŵanji ŵakutemwa kupumphulako katundu wawo mwa kuphalirako ŵanyawo masuzgo ghawo. Kasi para ŵanthu ŵanthena ŵiza kwa ise, tikutegherezga para ŵakutiphalira masuzgo ghawo? Kuti tiŵe ŵategherezgi ŵawemi, tikwenera kujikora. Ici cikusazgapo kutegherezga comene para ŵakuyowoya, m’malo mwa kughanaghanira dankha umo tingazgolera nesi umo tingaŵawovwilira. Para tikuŵategherezga comene, kuŵalaŵiska, ndiposo kumwemwetera usange cingaŵa cakwenelera, tikulongora kuti tikuŵaghanaghanira.
Mu mpingo Wacikhristu, tili na mipata yinandi yakukhozgera ŵasopi ŵanyithu. Mwaciyelezgero, pa maungano gha mpingo, tingakhozga awo mbalwari. Nyengo zinyake, kuti tikhozge ŵanthu ŵanthena, pangakhumbikwira kucezga nawo kwa maminiti ghacoko pambere tindambe maungano panji para ghamara waka. Tingakumbukaso ŵanji ŵa mu gulu lithu la Sambiro la Buku la Mpingo awo ŵakutondeka kufika pa sambiro ili. Tingaŵawovwira, panji kuŵayimbira foni na kuŵaphalira kuti tikuŵaghanaghanira.—Ŵafilipi 2:4.
Ŵalara Ŵacikhristu ŵali na mulimo ukuru comene mu mpingo. Tingawovwira kuti mulimo wawo uŵeko upusu mwa kukolerana nawo ndiposo kucita milimo iyo ŵangatipa. Mazgu gha Ciuta ghakuticiska kuti: “Ŵapulikirani awo mbacilongozgi ŵinu, ndipo ŵalambirani: cifukwa ŵakulinda mizimu yinu, nga ndi awo ŵamkupataula; mwakuti ŵacite ici na cimwemwe, ndipo na citima cara: cifukwa ici nchambura kwandura kwa imwe.” (Ŵahebere 13:17) Usange tikulongora mzimu wakujipeleka, tingakhozga “awo ŵakuwusa makora.”—1 Timote 5:17.
Yowoyani Vyakukhozga Ndiposo Wovwirani Ŵanyinu
Majumi ghakupangika na tumanthonyezi tunandi tucokotucoko comene, mwakuti tingawona nga ni para kulije uko tukufumira. Ndimo viliriso na kukhozga ŵanyithu. Kuti kukukhumba kuti ticite cinthu cikuru pa nyengo yimoza yayi, kweni kukukhumba kuti nyengo zose tilongorenge mikhaliro ya Khristu.
Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Pa kuŵatemwa ŵabali, muŵe ŵakutemwana na ciwuravi; mu nchindi muŵe ŵakulumbana.” (Ŵaroma 12:10) Tiyeni tilondezge ulongozgi wa Paulosi. Kwizira mu ivyo tikuyowoya na kucita, mphanyi tayezgayezga kuti tikhozgenge ŵanyithu.
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Munthu uyo wakutegherezga para ŵanji ŵakuyowoya wakukhozga
[Cithuzithuzi pa peji 32]
Jumi lakufuma ku Phiri la Hermon likapelekanga mtika uwo ukawovwiranga vyakumera