Kasi Mukumanya?
Kasi mphawuli apo ŵavinjeru ŵakiza kuzakawona Yesu?
Buku la Mateyu likulongosora kuti “ŵavinjeru ŵa ku mafumiro gha dazi” ŵakiza kuzakawona Yesu, ndiposo ŵakamuyeghera vyawanangwa. (Mateyu 2:1-12) Baibolo likuyowoya yayi unandi wa ŵavinjeru aŵa, panji “ŵamagi” awo ŵakiza kuzakawona Yesu. Ndiposo palije ukaboni wakukhozgera kuti ŵakaŵa ŵatatu, kweniso Baibolo likuzunura yayi mazina ghawo.
Buku lakuti New International Version Study Bible likulongosora fundo ya pa Mateyu 2:11 kuti: “Mwakupambana comene na umo ŵanthu ŵanandi ŵakugomezgera, Ŵamagi kuti ŵakiza pa nyengo iyo Yesu wakaŵa mu cakulyeramo viŵeto ndiposo pa zuŵa ilo wakababikira yayi. Mbaliska ŵekha awo ŵakiza pa zuŵa ilo Yesu wakababikira. Ŵamagi ŵakiza pakati pajumphapo myezi yinandiko. Pa nyengo iyi ŵakasanga ‘mwana’ wali mu ‘nyumba.’” Ukaboni tikuwuwona pa ivyo Herode wakacita. Apo iyo wakakhumbanga kukoma Yesu, wakalangura kuti ŵana ŵasepuka wose ŵa vilimika viŵiri kukhilira pasi ŵakomeke mu Betelehemu yose. Iyo wakasankha ŵana ŵa msinkhu uwu mwa kupendesera “nyengo iyo wakafumbisiska ku ŵavinjeru.”—Mateyu 2:16.
Mwambura kukayika, usange ŵavinjeru ŵakaluta kukawona Yesu pa usiku uwo wakababikira na kumupa golide na vyawanangwa vinyake vyakuzirwa ivyo ŵakamuyeghera, ipo nthena Mariya wakapeleka njiŵa ziŵiri yayi apo wakiza na Yesu pa tempele ku Yerusalemu. (Luka 2:22-24) Mwakuyana na Dango ilo Ciuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli, ŵanthu ŵakavu awo ŵakatondekanga kupeleka mwanamberere ndiwo ŵakapelekanga njiŵa ziŵiri. (Leviticus 12:6-8) Ndipouli, vyawanangwa vyakuzirwa ivyo Ŵamagi ŵakapeleka kwa Yesu vikaŵa vya pa nyengo yake, mutepanji ŵakavigwiliskira nchito apo Yesu na ŵapapi ŵake ŵakacimbilira ku Eguputo.—Mateyu 2:13-15.
Cifukwa wuli Yesu wakatora mazuŵa ghanayi kuti wize ku dindi la Lazaro?
Vikuwoneka kuti Yesu ndiyo wakakhumba kuti ndimo viŵire. Cifukwa wuli tingayowoya nthena? Wonani nkhani iyo yili kulembeka mu cipaturo 11 ca buku la Yohane.
Lazaro wakaŵa mubwezi wa Yesu, ndipo wakakhalanga ku Betaniya. Zuŵa linyake wakalwara, ndipo ŵadumbu ŵake ŵakatuma uthenga kwa Yesu kumuphalira za ulwari uwu. (Vesi 1-3) Kufuma uko Yesu wakaŵa kufika ku Betaniya, ukaŵa ulendo wa mazuŵa ghaŵiri. (Yohane 10:40) Vikuwoneka kuti Lazaro wakafwa apo Yesu wakapulika uthenga wakuti ni mulwari. Kasi Yesu wakacita wuli? Yesu ‘wakakhalapo dankha mazuŵa ghaŵiri pa malo gheneagho wakaŵapo,’ ndipo pamanyuma pake wakaluta ku Betaniya. (Vesi 6, 7) Pakuti Yesu wakakhala dankha mazuŵa ghaŵiri uko wakaŵa, ndiposo wakenda mazuŵa ghaŵiri, ndico cifukwa cake wakafika ku dindi la Lazaro pakati pajumpha mazuŵa ghanayi.—Vesi 17.
Pambere Lazaro wandafwe, Yesu wakawuska ŵanthu ŵaŵiri. Munthu munyake wakamuwuska wakati wafwa waka, ndipo munyake wakamuwuska pakati pajumpha maora ghacoko waka. (Luka 7:11-17; 8:49-55) Kasi cikaŵa camacitiko kuti wawuske munthu uyo wakafwa pakati pajumpha mazuŵa ghanayi, ndipo pa nyengo iyi thupi lake layamba kuvunda? (Vesi 39) Buku linyake ilo likulongosora nkhani za mu Baibolo likuti: “Ŵayuda ŵakugomezga kuti munthu uyo wafwa kwa mazuŵa ghanayi wangawuskika yayi. Pa nyengo iyi thupi lake likuŵa kuti layamba kuvunda. Kweniso, mzimu, uwo ŵakugomezga kuti ukwendakwenda pacanya pa citanda kwa mazuŵa ghatatu, ukuŵa kuti wakwera kucanya.”
Usange ŵakaŵapo ŵanji pa dindi awo ŵakakayikira kuti Lazaro wangawuka, ŵakenera kuwona nkhongono izo Yesu wali nazo pa nyifwa. Yesu wakati wimilira pafupi na dindi ilo likaŵa mwazi, wakacemerezga kuti: “Lazaro, fuma”! Ndipo Lazaro, “uyo wakafwa wakafuma.” (Vesi 43, 44) Ŵanandi ŵakugomezga cisambizgo cautesi cakuti mzimu ukuluta kucanya para munthu wafwa. Kweni manyani kuti, ciwuka nchilindizga ciwemi comene ca awo ŵali kufwa.—Yohane 11:25.