Iŵani ‘Ŵaphamphu’ Pakusazgirako Kumanya
ŴATEŴETI wose ŵa Yehova ŵakukhumba kutemweka na iyo. Cifukwa cakuti tikukhumba kutemweka na iyo, tili ŵakukhumbisiska kukuzga cipulikano cithu na kucita uteŵeti wakupaturika mwamwamphu. Ndipouli, mpositole Paulosi wakutovwira kuti tighanaghanirepo pa ngozi iyo yingaŵapo, iyo nanga ni Ŵayuda ŵa mu nyengo yake ŵakaŵamo. Iyo wakati: “Ŵali na mwamphu kwa Ciuta, kweni kwakulingana na kumanya cara.” (Rom. 10:2) Nchakuwonekerathu kuti cipulikano cithu ndiposo umo tikusopera Yehova vikwenera kujintha waka pa maghanoghano yayi. Tikukhumbikwira kumanya makora Mlengi withu na khumbo lake.
Mu kalata yake yinyake, Paulosi wakayowoya kukolerana pakati pa kuŵa ŵakutemweka na Ciuta na kuŵa ŵakukhumbisiska kumanya. Wakalomba kuti ŵalondezgi ŵa Khristu ‘ŵazuzgike na kamanyiro” ka khumbo la Ciuta ‘kuti ŵendenge kwakwenelera Fumu na kuyikondweska kose kose,’ apo ŵakulutilira ‘kupambika vipambi mu mulimo wose uwemi, na kukulira mu kumanyiska Ciuta.’ (Kol. 1:9, 10) Cifukwa wuli “kumanyiska” nkhwakuzirwa comene? Ndiposo, cifukwa wuli tikwenera kukura mu kumanyiska?
Ico Cingamovwirani Kuti Muŵe na Cipulikano
Nga ni umo vyavumbukwira mu Baibolo, kumanyiska Ciuta na khumbo lake ndiko ni lufura lwa cipulikano. Kwambura kumanya vinthu ivi, cipulikano cithu mwa Yehova mphanyi canguŵa nga nchidimbo ico cingawa na mphepu yicoko waka. Paulosi wakuticiska kuti ticitirenge Ciuta uteŵeti wakupatulika na “vinjeru” ndiposo “kuweleramo kuphya kwa mano” ghithu. (Rom. 12:1, 2) Kuŵazga Baibolo nyengo zose kungatovwira kuti ticite nthena.
Ewa, uyo ni mupayiniya wa nyengo zose ku Poland, wakazomerezga kuti: “Nilekenge kuŵazga Mazgu gha Ciuta, mphanyi nkhaleka kukura mu kumanya Yehova. Mphanyi nkhaleka kumanyikwa kuti ndine Mkhristu, ndipo cipulikano cane mwa Ciuta mphanyi cikazizima. Mphanyi ubwezi wane na Ciuta ukanangika.” Ivi vileke kucitikira ise. Ghanaghanirani za munthu uyo wakasazgirako kumanya Yehova ndipo pamanyuma pake wakamba kutemweka na Iyo.
“A! Ndimanche Kutemwa Dango Linu!”
Sumu iyo mu Baibolo lithu ni Salmo 119 yili na maghanoghano gha wamasalmo pa nkhani ya malango, vikumbusko, vipango, ndiposo maweruzgo gha Yehova. Wamasalmo wakalemba kuti: “Ndijikondweskenge na vilayizgo vyinu. . . Visimikizgo vyinu navyo ndivyo cikondwero cane.” Ndiposo wakati: “A! ndimanche kutemwa dango linu! ndilo languruko lane muhanya wose.”—Sal. 119:16, 24, 47, 48, 77, 97.
Mazgu ghakuti “cikondwero” na “languruko” ghakulongora kughanaghanirapo pa Mazgu gha Ciuta na kukondwa nako kulanguruka. Mazgu agha ghakudidimizga fundo yakuti wamasalmo wakatemwanga comene dango la Ciuta. Citemwa ici cikaŵa cakufuma waka mu maghanoghano gha wamasalmo yayi. M’malo mwake, wakaŵa wakukhumbisiska ‘kulanguruka’ pa dango kuti wasange mahara mu mazgu gha Yehova. Tingawona kuti maghanoghano ghake ghakulongora kuti wakakhumbanga comene kumanya makora Ciuta ndiposo khumbo lake.
Nchakuwonekerathu kuti wamasalmo wakatemwanga Mazgu gha Ciuta kufumira pasi pa mtima. Tingajifumba tekha kuti: ‘Kasi nane ndimo nkhucitira? Kasi nkhukondwa na kuŵazga kweniso kusanda cigaŵa ca mu Baibolo zuŵa lililose? Kasi nkhulomba na kuŵikapo mtima pakuŵazga Mazgu gha Ciuta?’ Usange tingazgora kuti enya mafumbo agha, mbwenu tingaŵa kuti ‘tikukulira mu kumanyiska Ciuta.’
Ewa wakati: “Nyengo zose nkhuyezgayezga kuti sambiro la namwene liŵenge lacandulo. Kufuma waka apo nkhapokelera burosha la ‘Wonani Caru Ciweme’ nkhulileka yayi nyengo yiliyose para nkhuŵazga. Nkhuyezga comene kupenja vinthu mu buku la Insight on the Scriptures na mabuku ghanyake.”
Wonaniso ciyelezgero ca Wojciech na Małgorzata, awo ŵali na milimo yinandi ya mu mbumba. Kasi ŵakucita wuli kuti ŵafiskenge kucita sambiro la Baibolo la iwoŵene nangauli mbakutangwanika? “Waliyose wa ise wakuyezgayezga kusanga nyengo yakusambilira Mazgu gha Ciuta umo wangafiskira. Pamanyuma pake, pa nyengo ya sambiro la mbumba yithu na para tikuyowoyeskana nyengo zose, tikudumbiskana fundo izo zangutikondweska ndiposo kuticiska.” Sambiro la iwoŵene lakucitika mwakufwililirapo, likupangiska kuti ŵaŵenge na cimwemwe cikuru na kuŵawovwira kuti ‘ŵakulire mu kumanyiska.’
Pakuŵazga, Ŵani na Khumbo Lakuti Mumanye
Pakuŵa Ŵakhristu, tikugomezga kuti ni khumbo la Ciuta kuti “ŵanthu wose ŵaponoskeke, na kufikapo pa kumanya unenesko.” (1 Tim. 2:3, 4) Fundo iyi yikudidimizga kuzirwa kwa kuŵazga Baibolo na kuyezgayezga ‘kumanyiska.’ (Mat. 15:10) Cimoza ico cingatovwira kuti ticite nthena nchakuti para tikuŵazga tiŵenge na khumbo lakuti timanye. Agha ndigho ghakaŵa maghanoghano gha Ŵabereya apo Paulosi wakaŵapharazgira makani ghawemi. “Ŵakapokera mazgu na phamphu lose, na kupenjerezga mu Malembo zuŵa na zuŵa, usange vyeneivi ndimo vikaŵira.”—Mil. 17:11.
Kasi namwe mukucita nga ni umo ŵakacitiranga Ŵabereya, ŵeneawo ŵakaŵa ŵakukhumbisiska kusambira na maghanoghano ghawo ghose, ndiposo kuleka kuzomerezga maghanoghano ghinu kuti ghaleke kutimbanizgika na vinthu vinyake para mukuŵazga Baibolo? Mkhristu wangayezgayezga kulondezga Ŵabereya, nanga ni para kumanyuma uku wakawonanga sambiro lake kuŵa lambura kukondweska. Mwakusazgirapo, ŵanthu ŵanyake para ŵakucekura ŵakwamba kuleka kuŵazga, kweni Mkhristu wakwenera kucita nthena yayi. Munthu waliyose wangagega ivyo vingamutimbanizga pa sambiro, vilije kanthu kuti wali na msinkhu wuli. Apo mukuŵazga mungayezga kupenja fundo izo mungakaphalirako ŵanji. Mwaciyelezgero, kasi mungaŵa na cilato cakuti muphalireko munyinu wa mu nthengwa panji Mkhristu munyinu fundo izo mwasambira pa sambiro lamwaŵene? Para mucitenge nthena, fundo izi zikhozgekenge mu maghanoghano ghinu ndiposo mtima winu, kweniso zingawovwiraso ŵanyinu.
Pa nkhani ya nyengo zakusambilira, yezgani Ezra, mteŵeti wa Ciuta wa mu nyengo yakale, uyo “wakaŵikapo mtima wake kupenjiska dango la Yehova.” (Ezra 7:10) Kasi mungacita wuli nthena? Mungasankha malo ghawemi ghakuŵazgira. Pamanyuma pake lombani ulongozgi ndiposo vinjeru kwa Yehova. (Yak. 1:5) Jifumbani kuti, ‘Kasi ni vinthu wuli ivyo nisambirenge pa sambiro ili?’ Apo mukuŵazga, woneseskani kuti fundo yiliyose yikuru yileke kumujumphani. Mungalemba fundo izi panji kugwara mzere kusi kwa fundo izo mukukhumba kukumbuka. Ghanaghaniranipo umo mungagwiliskira nchito fundo izo pakupharazga, pakusankha cakuti mucite pa nkhani yinyake, panji pakukhozga musopi munyinu. Kuumaliro wa sambiro linu, weleranimo fundo zose izo mwasambira. Ici cimovwiraninge kuti musunge ivyo mwasambira.
Ewa wakalongosora umo wakucitira, wakati: “Para nkhuŵazga Baibolo, nkhuwonaso maliferensi, buku la Watch Tower Publications Index na Watchtower Library pa CD-ROM. Nkhulemba fundo zakuti nkhagwiliskirenge nchito mu uteŵeti.”
Kwa nyengo yitali, ŵanyake ŵasangwa na sambiro ilo ŵakucita mwakufwililirapo, ndipo ŵakuŵikapo mtima pa kusambira vinthu vyakukhwaskana na Ciuta. (Zinth. 2:1-5) Kweni ŵali na milimo yinandi ndipo cikuŵaŵira cakusuzga kupatura nyengo ya sambiro. Usange ndimo viliri kwa imwe, kasi mungasintha vinthu wuli pa ndondomeko yinu?
Kasi Ningasanga Wuli Nyengo?
Mungazomerezga kuti nchipusu kuti wamunthu usange nyengo yakucitira cinthu ico ukukondwa naco. Ŵanandi ŵawona kuti kuŵa na cilato nga ncha kuŵazga Baibolo lose, kukovwira kuti ŵaŵikengepo mtima comene pa sambiro la iwoŵene. Mbunenesko kuti vingawoneka kuŵa vyakusuzga comene kuŵazga mikoka yitali ya ŵanthu, nkhani ya umo tempele likaŵira, panji maucimi ghakusuzga agho ghakuwoneka nga ni para ghakukhwaska yayi umoyo wa zuŵa na zuŵa. Yezgani kucita vinthu ivyo vingamovwirani kufiska cilato cinu. Mwaciyelezgero, pambere mundaŵazge nkhani ya mu Baibolo iyo yikuwoneka kuti njinonono, mungaŵazga dankha za malo uko nkhani iyo yikacitikira panji umo yikumukhwaskirani. Vinthu ivi mungavisanga mu buku la “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial,” ilo pasono liri mu viyowoyero pafupifupi 50.
Kuŵa na cithuzithuzi ca ivyo tikuŵazga mu Baibolo kukupangiska kuti tiŵe ŵakunweka. Ici cikovwira kuti muwonenge ŵanthu ndiposo vyakucitika ivyo vikaŵapo. Usange mungalondezga masacizgo ghacoko waka agha, sambiro linu lizamuŵa lakukondweska na lacandulo. Ndipo cifukwa cakuti lizamuŵa lakukondweska muzamuŵa ŵakukhumbisiska kuti mulisangire nyengo. Cizamuŵa cipusu kuŵa na cizgoŵi ca kuŵazga Baibolo zuŵa na zuŵa.
Masacizgo agho ghali pacanya apa ghangatovwira ise patekha. Kweni wuli pakuyowoya za mbumba iyo njakutangwanika? Mwalekeraci kuti mukhale pasi na mbumba yinu kuti mudumbiskane vyandulo ivyo vingaŵapo cifukwa ca sambiro la Baibolo la mbumba? Pa cidumbirano ici pangaŵa fundo zakovwira, nga njakuti zuŵa lililose panji mazuŵa ghanyake muwukengeko mwakutendekera, kuti muŵazgenge Baibolo. Panyakeso cingapangiska kuti musange vinthu vinyake ivyo mungasintha pa ndondomeko yinu. Mwaciyelezgero, mbumba zinyake zawona kuti nchiwemi kudumbiskana lemba la zuŵa panji kuŵazga Baibolo pamanyuma pakuti ŵarya cakurya. Pambere ŵandasezge mbale panji munthu waliyose wandafumepo kuti wakacite milimo yinyake, mbumba yikumara maminiti 10 panji 15 kudumbiskana Malemba panji kuŵazga Baibolo mwakulondezga ndondomeko. Vingawoneka nga ni vyakusuzga pakwamba, kweni mwaluŵiro mbumba yingazgoŵera na kwamba kukondwa comene na sambiro.
Wojciech na Małgorzata ŵakalongosora ivyo vikawovwira mbumba yawo, ŵakati: “Pakwamba tikananganga waka nyengo yithu na vinthu vyambura kuzirwa, vinthu vyawakawaka. Tikawona kuti nchiwemi kuti pa ndondomeko yithu ya zuŵa na zuŵa tiwuskepo nyengo yakutumizgira makalata gha pa kompyuta. Tacepeskaso nyengo ya vyakusanguluska na kusankha zuŵa na nyengo yakucitira sambiro mwakufwilirapo.” Mbumba iyi yikudandaurapo yayi kuti yili kusintha vinthu ivi, ndipo ndimo vingaŵiraso na mbumba yinu.
Kusazgirako Kumanya Nkhwakuzirwa Comene
Kuŵazga Mazgu gha Ciuta mwakufwilirapo kungapambika “vipambi mu mulimo wose uwemi.” (Kol. 1:10) Apo ici cikwamba kucitika mu umoyo winu, ŵanthu wose ŵawonenge umo mukulira makora. Muzamuŵa munthu wakopa Ciuta kweniso uyo fundo za mu Baibolo wakuzimanya makora. Muzamusankhanga mwamahara vinthu, muzamuŵa ŵakunozgeka kovwira ŵanji, ndipo pakucita nthena muzamutaluliranga yayi, nga ni umo ŵakucitira ŵanthu ŵambura kusambizgika. Cakuluska vyose nchakuti muzamusendelera kufupi na Yehova. Muzamuyimanya comene mikhaliro yake, ndipo ŵanji ŵazamumanya kuti ndimo mukucitira cifukwa muzamuŵaphaliranga za iyo.—1 Tim. 4:15; Yak. 4:8.
Kwali muli na vilimika vilinga, kwali mukumanya vinthu vinandi wuli, lutilirani kusanga cimwemwe mu Mazgu gha Ciuta na kufwilirapo kughasambira na khumbo lakuti mumanye. Manyani kuti Yehova waluwenge yayi kuyezgayezga kwinu. (Heb. 6:10) Wamutumbikaninge comene.
[Cithuzithuzi pa peji 13]
PARA TIKUSAZGIRAKO ‘KUMANYA’ . . .
Tikukhozga cipulikano cithu mwa Ciuta ndipo tikwenda kwakwenelera Yehova.—Kol. 1:9, 10
Tikuŵa na mahara, tikugwiliskira nchito umanyi na kusankha makora vinthu.—Sal. 119:99
Tikukondwa comene kovwira ŵanji kuti ŵasendelere kwa Yehova.—Mat. 28:19, 20
[Cithuzithuzi pa peji 14]
Kusanga malo ghawemi ghakusambilira kungaŵa kwakusuzga, kweni nkhwakukhumbikwa comene
[Cithuzithuzi pa peji 15]
Mbumba zinyake zikuŵazga Baibolo pamanyuma pa kurya cakurya