Kasi Mukukhumba Kuŵa Munthu Wamtundu Wuli?

MULARA wa ŵapolisi mu msumba wa Philippines wakafumba mupayiniya munyake kuti, “Kasi muli kucita nayo vici mwanalume yura kuti wasinthe nkharo yake?” Wakalongora vimapepara vinandi ivyo vikaŵa pa thebulu lake ndipo wakati: “Kasi mukumanya kuti pa vimapepara vyose ivi pali milandu iyo mwanalume yura wakacitanga kumanyuma? Mwatiwombora ku limoza mwa masuzgo agho tanguŵa nagho mu tawuni iyi.” Mwanalume uyo ŵakanenanga apa wakamwanga comene moŵa kweniso wakaŵa cigeŵenga ico cikasuzganga comene mu msumba uwu. Kasi nchivici cikapangiska kuti waleke kucita vyose ivyo wakacitanga? Ni Mazgu gha Ciuta, Baibolo.

Ŵanthu ŵanandi ŵali kupulikira ulongozgi wa mpositole Paulosi, wakuyowoya za ‘kuvura wunthu ukoloŵere uwo ukunangika kwakuyana na vikhumbisko vya kupusika; na kuvwara wunthu wuphya, weneuwo uli kulengeka umo waliri Ciuta.’ (Efe. 4:22-24) Kwali ivyo tikukhumba kusintha ni vikuru panji vicoko, kweni kuvwara wunthu wuphya nchigaŵa ca kuŵa Mkhristu.

Ndipouli, kusintha viheni ivyo tikacitanga na kuŵa ŵakwenelera ubapatizo nkhwamba waka kwa umoyo Wacikhristu. Para tajipeleka kuti tikabapatizike, tikuŵa nga ni khuni ilo laŵajika waka kuŵa cinthu ico ŵanthu ŵangacimanya. Ico caŵajika ŵanthu ŵangacimanya, kweni pacali nchito yikuru yakuti yicitike. Muŵaji wakwenera kucita vinthu vinyake kuti ico wakuŵaja citowe. Pa nyengo ya ubapatizo, tikuŵa na mikhaliro iyo yikukhumbikwa ku mteŵeti wa Ciuta. Ndipouli, tikwenera kulutilira kukuzga wunthu wuphya. Tikwenera kulutilira kukuzga wunthu wuphya mwa kusintha vinthu vinyake mu umoyo withu.

Nanga ni Paulosi nayo wakawona kukhumbikwa kwa kusintha. Iyo wakati: “Para ine nkhukhumba kucita uwemi, uheni uli nane.” (Rom. 7:21) Paulosi wakamanyanga umo iyo wakaŵira, kweniso umo wakakhumbiranga kuŵira. Ise ke? Nase tikukhumbikwira kujifumba kuti: ‘Kasi nchivici ico cili nane? Kasi ndine munthu wamtundu wuli? Kasi nkhukhumba kuŵa munthu wamtundu wuli?’

Nchivici Ico ‘Cili Nane’?

Para tikunozga nyumba yikoloŵere, nchakukwana yayi kupenta waka kuwaro usange mapaso panji migoloro yili kuvunda. Kuleka kuŵikako mahara ku vinthu ivi, kungapangiska ngozi munthazi. Mwakuyana waka, kuwoneka waka nga ndise ŵarunji nkhwakukwana yayi. Tikwenera kusanda umo tiliri nadi na kuwona vinthu viheni ivyo tikwenera kuleka. Para tingaleka kucita nthena, mbwenu wunthu ukoloŵere wambenge kuwonekaso. Ipo tikwenera kujisanda nyengo zose. (2 Kor. 13:5) Tikwenera kumanya mikhaliro yiheni iyo tili nayo na kusintha. Yehova watipa cinthu ico cingatovwira kuti ticite nthena.

Paulosi walemba kuti: “Mazgu gha Ciuta ngamoyo, ndipo ngakuphinda, ngakuthwa kwakuluska lupanga lwa uyi kose kose, ghakupolota ghasuke ghapatulanye pakati umoyo na mzimu, na marungo na mongo wuwo, ghapusu kuvumbula maghanoghano na madazgo gha mtima.” (Heb. 4:12) Mazgu gha Ciuta, Baibolo, ghali na nkhongono comene pa umoyo withu. Ghakugwaza mukati mu thupi lithu, mu mongo uwo uli mukati mu viwangwa. Ghakuvumbura ivyo vili mu mtima withu na vilato vithu, ndiposo umo tiliri nadi mukati pakuyaniska na umo tikuwonekera kuwaro panji umo tikughanaghanira kuti tiliri. Mazgu gha Ciuta ghakutovwira nadi kumanya masuzgo ghithu.

Para tikunozga nyumba, nchakukwana yayi kuŵika waka vinthu viwemi apo panguŵa vinthu viheni. Kumanya ico capangiska kuti nyumba yinangike kungatovwira kuti timazge makora masuzgo agho, kuti ghaleke kuzakaŵaposo. Mwakuyana waka, kuti timazge masuzgo ghithu, nchakukwana yayi kumanya waka kuti tili nagho, kweni tikweneraso kumanya ico cili kupangiska kuti tiŵe nagho. Ni vinthu vinandi ivyo vingapangiska kuti tiŵe na mikhaliro iyo tili nayo. Vinyake mwa vinthu ivi ni: Ivyo tikucita, kasangiro ka ndarama, uko tikukhala, mutheto withu, ŵapapi ŵithu, ŵabwezi ŵithu, na cisopa ico takuliramo. Nanga ni mapulogiramu gha pa TV, mafilimu agho tikuwonelera, ndiposo vyakusanguluska vinyake, navyo vikuwumba wunthu withu. Kumanya vinthu ivyo vikunanga wunthu withu, kungatovwira comene kuti tivileke.

Pamanyuma pa kujisanda, nyengo zinyake tingayowoya kuti: ‘Nane ndimo niliri.’ Kaghanaghaniro aka nkhaheni comene. Pakuyowoya za ŵanthu ŵanyake awo ŵakaŵa mu mpingo wa Korinte, awo pakwamba ŵakaŵa ŵazaghali, ŵakukazuzgana ŵanalume pera, ŵaloŵevu, na ŵanyake ŵantheura, Paulosi wakati: “Ntheura ndimo mwa ŵanyake mukaŵira: kweni mukasambiskika . . . mu mzimu wa Ciuta withu.” (1 Kor. 6:9-11) Nase Yehova wangatovwira na mzimu wake utuŵa kuti tisinthe vinthu ivyo tikuleka kucita makora.

Ghanaghanirani za Marcos,a mwanalume uyo wakukhala ku Philippines. Pakuyowoya za umo wakakulira, Marcos wakati: “Ŵapapi ŵane ŵakatandaliranga waka kugazgana. Lekani nkhagaluka apo nkhaŵa na vilimika 19.” Marcos wakamba kutemwa comene njuga, kwiba ndipo nyengo zinyake wakibanga na futi. Iyo na ŵanyake ŵakaghanaghananga za kuphanga ndege nangauli ivi vikacitika yayi. Marcos wakalutilira kuŵa na nkharo yiheni pamanyuma pa kutora. Pamanyuma, vyose ivyo wakaŵa navyo vikamalira pa njuga. Nyengo yicoko waka pamanyuma pake, Marcos wakamba kukhalapo pa sambiro la Baibolo ilo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakacitanga na muwoli wake. Pakwamba, wakaghanaghananga kuti wakaŵa wambura kwenelera kuŵa yumoza wa Ŵakaboni. Ndipouli, cifukwa ca kulondezga ivyo wakasambiranga na kufika pa maungano, Marcos wakaleka mikhaliro yake yakale. Pa nyengo yasono ni Mkhristu wakubapatizika ndipo nyengo zose wakucitako mulimo wa kusambizga ŵanji umo ŵangasinthira.

Kasi Mukukhumba Kuŵa Munthu Wamtundu Wuli?

Ni mikhaliro wuli iyo tikwenera kusintha kuti tikuzge mikhaliro yithu Yacikhristu? Paulosi wakaphalira Ŵakhristu kuti: “Wuskaniko vyeneivi vyose; ukali, kuceruka, kutokota, kutuka, kuyowoya kwa soni mu milomo yinu: mungateterananga; pakuti mwavulako munthu mukoloŵere pamo na milimo yake.” Mpositole uyu wakalutilira kuti: ‘Vwarani wunthu uphya, uwo ukuzgoka uphya ku kumanyiska wakulingana na cikozgo ca Uyo wakaulenga.’—Kol. 3:8-10.

Ipo cilato cithu cikuru nchakuti tivure wunthu ukoloŵere na kuvwara wunthu uphya. Kasi ni mikhaliro wuli iyo yingatovwira kuti ticite ntheura? Paulosi wakuti: “Vwarani mtima wa cisungusungu, wezi, kujiyuyura, kuzika, kukunthirapo; pa kuzizipizgirana, na kugowokerana usange munthu wali na kafukwa pa munyake; ntheura umo Fumu yikamugowokererani imwe, namweso ndimo mucitirenge: ndipo pacanya pa vyeneivi vyose vwarani kutemwa, uko nchikondo ca ukongolekwa.” (Kol. 3:12-14) Kuyezgayezga comene kuti tiŵe na mikhaliro iyi, kutovwirenge kuti ‘tiŵe ŵakulumbika na Yehova na ŵanthu wuwo.’ (1 Sam. 2:26) Apo Yesu wakaŵa pa caru capasi, wakalongora makora mikhaliro ya Ciuta. Mwa kuŵazga na kulondezga mikhaliro ya Yesu, nase tingaŵa nga ni Khristu apo ‘tikumuyezga Ciuta.’—Efe. 5:1, 2.

Cinyake ico cingatovwira kuti timanye ivyo tingakhumbikwira kusintha, nkhuŵazga za mikhaliro ya ŵanthu awo ŵali kulembeka mu Baibolo, kuwona ivyo ŵakacita makora na ivyo ŵakacita uheni. Mwaciyelezgero, ghanaghanirani za Yosefe, mwana wa Yakobe. Nangauli vinthu vinandi vyambura urunji vikamucitikira, kweni wakalutilira kucita makora vinthu ndiposo kuŵa wakutowa mukati. (Gen. 45:1-15) Kweni Abisalomu, mwana wa Themba Davide, wakapusikizgiranga waka nga wakughanaghanira ŵanthu ndipo wakalumbikanga cifukwa cakuti wakaŵa wakutowa. Kweni unenesko ngwakuti, iyo wakaŵa wankhaza comene ndiposo wakukoma. (2 Sam. 13:28, 29; 14:25; 15:1-12) Kujiwoneska waka nga ndiwe muwemi ndiposo kutowa, kuti kukupangiska wamunthu kuŵa nadi muwemi yayi.

Tinganozga Mikhaliro Yithu

Kuti tinozge mikhaliro yithu na kuŵa ŵakutowa pamaso pa Ciuta, tikwenera kunozga wunthu withu wa mukati. (1 Pet. 3:3, 4) Kuti tisinthe mikhaliro yiheni iyo tili nayo, tikwenera kuyimanya dankha na kumanya ivyo vikupangiska kuti tiŵe nayo, kweniso tikwenera kuŵa na mikhaliro iyo yikukondweska Ciuta. Kasi tikusimikizga kuti para tingayezgayezga comene kuti tisinthe mikhaliro yiheni mbwenu tingasintha nadi?

Enya, Yehova wangatovwira kuti tisinthe. Nga ngwamasalmo, nase tingalomba kuti: “Lengani mtima wakutowa mwa ine, A Ciuta, ŵikani mkati mwane mzimu uphya na wakunyoroka.” (Sal. 51:10) Tingalomba mzimu wa Ciuta kuti unjire mwa ise, kuti utipe khumbo lakuti ticitenge vinthu mwakuyana na khumbo lake. Enya, tinganozga mikhaliro yithu kuti yiŵe yakukondweska pamaso pa Yehova.

[Mazgu ghamusi]

[Cithuzithuzi pa peji 4]

Kasi nchakukwana kupenta waka kuwaro kwa nyumba iyi, yeneiyo yanangika na mphepo?

[Cithuzithuzi pa peji 5]

Kasi mikhaliro yinu yayana na ya Khristu?