LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w09 1/15 pp. 17-20
  • “Iyi Ndiyo Nthowa, Endaninge mwa Iyi”

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • “Iyi Ndiyo Nthowa, Endaninge mwa Iyi”
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2009
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • Ŵakakhorwa Mwauzimu
  • Vyandulo vya Kupharazgira Ŵanji
  • Maungano gha Cigaŵa Ghakaŵakhozga
  • Sukulu ya Gileadi Ndiposo Kukateŵetera ku Vyaru Vinyake
  • Masoka Ghakawira Mbumba Yithu
  • Kusintha Uteŵeti
  • Ŵenda mu “Nthowa”
  • Ivyo Amama Ŵali Kuleka
  • Nili pa Mtende na Chiuta Kweniso Amama
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2015
  • Kasi Ningachita Wuli Usange Ŵapapi Ŵane Ŵakulwara?
    Ivyo Ŵachinyamata Ŵakufumba
  • Ivyo Ŵamama Ŵangasambirako kwa Yunike
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2022
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2009
w09 1/15 pp. 17-20

“Iyi Ndiyo Nthowa, Endaninge mwa Iyi”

Nkhani ya Emilia Pederson

Nga Ni Umo Yikayowoyekera na Ruth E. Pappas

AMAMA, a Emilia Pederson ŵakababika mu 1878. Nangauli ŵakanjira nchito ya usambizgi, kweni ŵakakhumbanga comene kovwira ŵanthu kusendelera kwa Ciuta. Cikwama ico cikaŵa mu nyumba yithu iyo yikaŵa mu tawuni ya Jasper, ku Minnesota, U.S.A. ukaŵa ukaboni wakuti ŵakakhumbanga nadi kovwira ŵanthu kusendelera kwa Ciuta. Ŵakagura cikwama ici kuti ŵaŵikemo katundu wawo mwakuti ŵamutumizge ku caru ca China, uko ŵakakhumbanga kukacita umishonale. Kweni apo anyinawo ŵakafwa amama ŵakafiska yayi ivyo ŵakakhumbanga, ndipo ŵakamba kupwelelera ŵana ŵanyawo awo ŵakalekeka. Mu 1907 ŵakatorana na Theodore Holien. Mbumba yithu yikaŵa na ŵana ŵankhondi na ŵaŵiri. Ine nkhaŵa mwana waumaliro, ndipo nkhababika pa Disembala 2, 1925.

Amama ŵakaŵa na mafumbo ghanandi ghakukhwaskana na Baibolo, ndipo ŵakapenjanga mazgoro. Limoza mwa mafumbo agha likaŵa lakukhwaskana na cisambizgo cakuti Gehena ni malo gha moto uko ŵaheni ŵakutambuzgikira. Ŵakafumba mulara ŵa chalichi ca Lutheran vesi la mu Baibolo ilo likukhozgera cisambizgo ici. Wakaŵaphalira kuti ivyo Baibolo likuyowoya vilije kanthu, kweni fundo njakuti cisambizgo cakuti kuli Gehena wa moto cikwenera kusambizgika.

Ŵakakhorwa Mwauzimu

Ca m’ma 1900 munung’una wawo, Emma, wakaluta mu msumba wa Northfield, ku Minnesota kukasambira kwimba. Wakakhalanga mu nyumba ya msambizgi wake, Milius Christianson, uyo muwoli wake wakaŵa yumoza wa Ŵasambiri ŵa Baibolo, ilo likaŵa zina la Ŵakaboni ŵa Yehova mu nyengo iyo. Emma wakati wali na mbali wake uyo wakaŵazganga comene Baibolo. Mukuluta kwa nyengo, muwoli wa Christianson wakalembera amama kalata iyo yikaŵa na mazgoro gha mafumbo ghawo ghakukhwaskana na Baibolo.

Zuŵa linyake, Lora Oathout, uyo wakaŵa yumoza wa Ŵasambiri ŵa Baibolo wakiza ku Jasper kuzakapharazga kufuma ku Sioux Falls, South Dakota. Amama ŵakaŵazga mabuku ghakulongosora Baibolo agho ŵakapokera, ndipo mu 1915 ŵakamba kupharazgira ŵanji ndiposo kuŵagaŵira mabuku agho Lora wakaŵapa.

Mu 1916 Amama ŵakapulika kuti Charles Taze Russell wazamuŵapo pa ungano uwo ukacitikira ku Sioux City, Iowa. Ŵakaghanaghana kukasangikapo pa ungano uwu. Pa nyengo iyi Amama ŵakaŵa na ŵana ŵankhondi, ndipo Marvin, uyo wakaŵa mucoko comene pa wose wakaŵa na myezi yinkhondi. Nangauli ŵakaŵa na ŵana wose aŵa, ndiposo ungano uwu ukacitikira ku Sioux City uko kukaŵa kutali, makilomita 160 kufuma uko tikakhalanga, kweni ŵakakasangikapo. Ŵakategherezga nkhani izo Mbali Russell wakayowoya, ŵakawonelera seŵero la vithuzithuzi vyakulongora cilengiwa (Photo-Drama of Creation), ndiposo ŵakabapatizika. Ŵakati ŵawera ku ungano, ŵakalemba nkhani yakukhwaskana na ungano uwu, ndipo nkhani iyi yikalembekaso mu Jasper Journal.

Mu 1922, Amama ŵakaŵapo pa ungano uwo ukacitikira ku Cedar Point, Ohio, uwo kukaŵa ŵanthu ŵakukwana 18,000. Ŵati ŵafuma ku ungano uwu, Amama ŵakaleka yayi kupharazga Ufumu wa Ciuta. Ntheura tikakhuŵilizgika kuti tilondezgenge ulongozgi wakuti: “Iyi ndiyo nthowa, endaninge mwa iyi.”—Yes. 30:21.

Vyandulo vya Kupharazgira Ŵanji

Kuuyambiro wa m’ma 1920, ŵapapi ŵane ŵakasamira mu nyumba iyo yikaŵa kutali na msumba wa Jasper. Adada ŵakaŵa na bizinesi yikuru ndiposo mbumba yikuru iyo ŵakapweleleranga. Adada ŵakasambiranga Baibolo nga umo Amama ŵakacitiranga yayi, kweni ŵakawovwiranga comene pa mulimo wa kupharazga ndipo ŵakazomerezganga kuti ŵateŵeti ŵakwendakwenda ŵafikirenge mu nyumba yithu. Para mbali wakwendakwenda wayowoyenge nkhani, mu nyumba yithu mukazuranga ŵanthu 100 panji kujumpha apa, awo ŵakategherezganga. Ŵakakhalanga pa balaza na mu vipinda.

Apo nkhaŵa na vilimika pafupifupi vinkhondi na viŵiri, amama ŵacoko, a Lettie ŵakanimbira foni kuniphalira kuti ŵazengezgani ŵawo, a Ed Larson na awoli ŵawo ŵakakhumbanga kusambira Baibolo. Mwaluŵiro ŵakazomera unenesko, ndipo pamasinda ŵakacemerako mzengezgani wawo, Martha Van Daalen uyo wakaŵa na ŵana ŵankhondi na ŵatatu. Martha na mbumba yake yose nawo ŵakazgoka Ŵasambiri ŵa Baibolo.a

Munyamata munyake, zina lake Gordon Kammerud wakamba kugwira nchito na Adada. Kanandi ŵanthu ŵakamuphaliranga kuti: “Ucenjere na ŵana ŵasungwana ŵa kwa bwana. Ŵali mu cisopa cacilendo.” Ndipouli, Gordon wakamba kusambira Baibolo, ndipo pakatora nyengo yayi, wakakhorwa kuti ivyo wakasambiranga ukaŵa unenesko. Wakabapatizika pakati pajumpha myezi yitatu. Ŵapapi ŵake nawo ŵakazgoka Ŵakhristu, ndipo mbumba zithu, ya a Holien, ya a Kammerud, na ya a Van Daalen zikatemwananga comene.

Maungano gha Cigaŵa Ghakaŵakhozga

Amama ŵakakhozgeka comene na ungano uwo ukacitikira ku Cedar Point, mwakuti ŵakakhumbanga yayi kukhala ku ungano wa cigaŵa uliwose. Ntheura nkhukumbuka nyengo izo tikendanga maulendo ghatalighatali kuluta ku maungano agha. Ungano uwo ukacitikira ku Columbus, Ohio mu 1931 ukaŵa wambura kuluwika, cifukwa pa ungano uwu ndipo tikambira kucemeka Ŵakaboni ŵa Yehova. (Yes. 43:10-12) Kweniso nkhukumbuka makora ungano wa cigaŵa uwo ukacitikira ku Washington, D.C. mu 1935, cifukwa pa ungano uwu, nkhani yinyake, yikalongosora za “mzinda ukuru” uwo ukuzunurika mu buku la Uvumbuzi. (Uvu. 7:9) Akuru ŵane a Lilian na a Eunice ŵakaŵa ŵamoza mwa ŵanthu 800 awo ŵakabapatizika pa ungano uwu.

Mu 1937 mbumba yithu yikaluta ku ungano wa cigaŵa uwo ukacitikira ku Columbus, Ohio. Mu 1938 ku uwo ukacitikira ku Seattle, Washington; ndiposo mu 1939 uwo ukacitikira mu Msumba wa New York. Ku maungano agha tikaluta na mbumba ya a Van Daalen ndiposo ya a Kammerud. Mu 1940, Eunice wakatengwa kwa Leo Van Daalen, ndipo ŵakamba upayiniya. Cilimika cenecico, Lilian wakatengwa kwa Gordon Kammerud, ndipo nawo ŵakamba upayiniya.

Ungano uwo ukacitikira ku St. Louis, Missouri mu 1941 ukaŵa wapadera comene. Pa ungano uwu ŵawukirano ŵanandi ŵakapokera buku la mutu wakuti, Children (Ŵana). Umoyo wane ukasinthira pa ungano uwu. Pakati pajumpha nyengo yicoko waka, pa Seputembala 1, 1941, ine, mudumbu wane Marvin na muwoli wake Joyce tikamba upayiniya. Nkhaŵa na vilimika 15.

Pakuti uko tikakhalanga ŵanandi ŵakaŵa ŵalimi, ni ŵabali wose yayi awo ŵakalutanga ku maungano gha cigaŵa cifukwa cakuti yikaŵa nyengo ya kukolora. Ntheura, para tawera ku ungano, tikawelerangamo mu fundo izo tikalemba, mwakuti awo ŵakaleka kulutako nawo ŵasange candulo. Ici cikaŵanga cakukondweska comene.

Sukulu ya Gileadi Ndiposo Kukateŵetera ku Vyaru Vinyake

Mu Febuluwale 1943, Sukulu ya Gileadi yikambika na cilato ca kusambizga ŵapayiniya kuti ŵenelere umishonale. Ŵana ŵankhondi na yumoza ŵa mu mbumba ya a Van Daalen ŵakacemeka kuti ŵakasambire mu gulu lakwamba la sukulu iyi. Ŵakaŵa, Emil, Arthur, Homer, Leo, Donald mwana wa a nkhazi ŵawo, na mukuru wane, Eunice, muwoli wa Leo. Apo tikalayirananga nawo, tikakondwa, kweniso tikadandaura cifukwa tikamanyanga yayi apo tizamuŵawoneraso. Ŵakati ŵasambira sukulu iyi, wose ŵakaŵatuma ku Puerto Rico, uko pa nyengo iyi kukaŵa Ŵakaboni ŵambura kukwana 12.

Pakati pajumpha cilimika cimoza, Lilian na Gordon ndiposo Marvin na Joyce, ŵakacemeka ku sukulu ya Gileadi, ŵakasambira mu gulu lacitatu. Ŵakati ŵamara kusambira, nawo ŵakaŵatuma ku Puerto Rico. Kufuma apo, mu Seputembala 1944, apo nkhaŵa na vilimika 18, nkhacemeka ku sukulu ya Gileadi, gulu lacinayi. Nkhati namalizga masambiro agha mu Febuluwale 1945, nkhatumika ku Puerto Rico, uko kukaŵa ŵakuru ŵane na mudumbu wane. Kwa ine, nkhaŵa nga namba umoyo uphya. Nangauli kusambira ciyowoyero ca ku Spain kukaŵa kwakusuzga, kweni pakajumpha nyengo yitali yayi, ŵanji ŵa ise ŵakamba kusambizga ŵanthu ŵakujumpha 20 Baibolo. Yehova wakatumbika mulimo. Mazuŵa ghano, ku Puerto Rico kuli Ŵakaboni ŵa Yehova 25,000.

Masoka Ghakawira Mbumba Yithu

Pamasinda pa kubabika kwa mwana wawo, Mark mu 1950, Leo na Eunice ŵakalutilira kukhala ku Puerto Rico. Mu 1952 ŵakaghanaghana kutora holide kuti ŵakawone ŵabali ŵawo kukaya. Pa Epulero 11 ŵakanyamuka pa ndege. Kweni cikaŵa cacitima comene, cifukwa ndege yikati yanyamuka waka, yikawa mu nyanja. Leo na Eunice ŵakafwa. Mark, uyo wakaŵa na vilimika viŵiri, wakasangika wakuyenjama mu nyanja. Munthu munyake uyo wakapona pa ngozi iyi wakatora Mark na kumovwira kwamba kuthuta, ndipo wakapona.b

Pakati pajumpha vilimika vinkhondi, pa Malici 7, 1957, apo Adada na Amama ŵakalutanga ku Nyumba ya Ufumu tayala la galimoto yawo likaphwa. Apo adada ŵakasinthanga tayala, galimoto iyo yikajumphanga yikaŵaganda, ndipo ŵakafwira papo. Ŵanthu 600 ŵakiza kuzakategherezga nkhani ya nyifwa, ndipo ukaboni uwemi comene ukapelekeka mu cigaŵa cithu, mweneumo ŵanthu ŵakaŵacindikanga Adada.

Kusintha Uteŵeti

Pambere Adada ŵandafwe, nkhaphalirika kuti nkhateŵetere ku Argentina. Mu Ogasiti 1957, nkhafika mu msumba wa Mendoza musi mwa mapiri gha Andes. Mu 1958, ku Argentina, kukiza George Pappas, uyo wakamalizga masambiro gha Gileadi na gulu la nambara 30. George na ine tikamba kutemwana comene, ndipo pamasinda tikatorana mu Epulero 1960. Apo Amama ŵakafwanga mu 1961 ŵakaŵa na vilimika 83. Ŵakateŵetera Yehova mwakugomezgeka na kovwira ŵanji kuti nawo ŵacite ntheura.

Kwa vilimika khumi, George na ine tateŵetera lumoza na ŵamishonale ŵakupambanapambana. Pamasinda tikaŵa mu uteŵeti wa dera kwa vilimika vinkhondi na viŵiri. Mu 1975, tikawelera ku United States kukapwelelera ŵabali ŵithu awo ŵakaŵa ŵalwari. Mu 1980, mfumu wane wakapika uteŵeti wa dera, mu dera la ciyowoyero ca Cisipanishi. Pa nyengo iyo ku United States kukaŵa mipingo 600 ya ciyowoyero ici. Kwa vilimika 26 tikendera yinandi mwa mipingo iyi, ndipo tikajiwonera tekha apo ŵapharazgi ŵakasazgikiranga mpaka kujumpha 3,000.

Ŵenda mu “Nthowa”

Amama ŵakaŵaso ŵakukondwa apo ŵanyake mwa ŵabali ŵawo ŵawukirano ŵakamba uteŵeti wa nyengo zose. Mwaciyelezgero, Carol, mwana wa kwa kuru wane ŵalara, a Ester, wakamba upayiniya mu 1953. Wali kutengwa kwa Dennis Trumbore, ndipo kufuma pa nyengo iyo, wose ŵacita uteŵeti wa nyengo zose mpaka lero. Mwana munyake wa Ester, zina lake Lois wali kutengwa kwa Wendell Jensen. Ŵakaluta ku sukulu ya Gileadi mu gulu la nambara 41, ndipo kwa vilimika 15 ŵakateŵetera nga mbamishonale ku Nigeria. Mark, uyo ŵapapi ŵake ŵakafwa pa ngozi ya ndege wakalereka na mudumbu wa Leo uyo zina lake ni Ruth La Londe na mfumu wake, Curtiss. Mark na muwoli wake Lavonne, ŵakacita upayiniya kwa vilimika vinandi, ndipo ŵakalera ŵana ŵawo ŵanayi mu “nthowa.”—Yes. 30:21.

Mdumbu wane Orlen, uyo wacali wamoyo, wali na vilimika vya m’ma 90. Wakulutilira kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka. George na ine tikulutilira kucita uteŵeti wa nyengo zose.

Ivyo Amama Ŵali Kuleka

Amama ŵali kunilekera desiki, ilo nchinthu cakuzirwa comene kwa ine. Adada ndiwo ŵakaŵapa desiki ili kuŵa cawanangwa ca pa zuŵa la nthengwa yawo. Mu dilowala yinyake ya desiki ili ŵakalekamo buku ilo liri na makalata ndiposo nkhani izo ŵakalemba ndipo zikathandazgika mu nyuzipepara, zeneizo zikawovwira kuti unenesko upharazgike. Zinyake mwa nkhani izi ŵakalemba kuuyambiro wa vilimika vya m’ma 1900. Ghanyake mwa makalata agho ghali mu buku ili ngakufuma ku ŵana ŵawo ŵamishonale. Nkhukondwa comene kuŵazga makalata agha mwakuwerezgawerezga. Makalata agho amama ŵakatilemberanga ghakaŵanga ghakukhozga comene. Amama ŵakafiska yayi cilato cawo ca kucita umishonale. Ndipouli, ŵakaŵa na mzimu wa umishonale, uwo ukakhozga ŵanji kwa vilimika vinandi comene. Nkhulindilira nyengo iyo mbumba yithu yose, kusazgapo amama na adada tizamuŵira lumoza mu paradiso.—Uvu. 21:3, 4.

[Mazgu ghamusi]

a Kuti muŵazge nkhani ya Emil H. Van Daalen wonani Gongwe la Mulinda la Cingelezi la Juni 15, 1983, mapeji 27-30.

b Wonani Galamukani! ya Cingelezi ya Juni 22, 1952, mapeji 3-4.

[Cithuzithuzi pa peji 17]

Emilia Pederson

[Cithuzithuzi pa peji 18]

Mu 1916: Amama, Adada (ŵakolera Marvin); musi, kufuma kumazere kuya kumalyero, Orlen, Ester, Lilian, Mildred

[Cithuzithuzi pa peji 19]

Leo na Eunice, nyengo yicoko waka pambere ŵandafwe

[Cithuzithuzi pa peji 20]

Mu 1950: Kufuma kumazere kuya kumalyero, pacanya: Ester, Mildred, Lilian, Eunice, Ruth; musi: Orlen, Amama, Adada, na Marvin

[Cithuzithuzi pa peji 20]

Mu 2001: George na Ruth Pappas mu uteŵeti wa dera

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani