Umo Ivyo Yesu Wakayowoya Vikutovwilira Kuti Tiŵe Ŵakukondwa
‘[Yesu] wakakwelera mu lupiri; ndipo . . . ŵasambiri ŵake ŵakiza kwa iyo; ndipo . . . wakamba kuŵasambizga.’—MAT. 5:1, 2.
1, 2. (a) Kasi Yesu wakaŵa mu ukhaliro wuli apo wakapharazganga pa lupiri? (b) Kasi pa Upharazgi wa pa Lupiri Yesu wakamba na mazgu wuli?
MUKAŴA mu cilimika ca 31 C.E., Yesu wakadumulizga ulendo wake wakukapharazga ku Galileya mwakuti wakaŵepo pa Paska ku Yerusalemu. (Yoh. 5:1) Wati wawelera ku Galileya, wakalomba ulongozgi kwa Ciuta usiku wose wa umo wangasolera ŵapositole 12. Macero ghake, mzinda ukawungana ndipo wakacizganga ŵalwari. Apo wakaŵa na ŵasambiri ŵake ndiposo ŵanthu ŵanji, wakakhala musi mu lupiri na kwamba kusambizga.—Mat. 4:23–5:2; Luka 6:12-19.
2 Yesu wakamba Upharazgi wa pa Lupiri mwa kulongora kuti munthu wakuŵa wakukondwa para wali paubwezi na Ciuta. (Ŵazgani Mateyu 5:1-12.) Kukondwa ‘ni ukhaliro uwo munthu wakulongora cifukwa ca kukhorwa ndiposo kuŵa wacimwemwe.’ Kukondwa uko Yesu wakalongosora mu vigaŵa vinkhondi na vinayi kukudidimizgira cifukwa ico Ŵakhristu ŵaliri ŵakukondwa. Kukondwa nkhwacandulo comene mazuŵa ghano nga umo kukaŵira vilimika 2,000 ivyo vyajumpha. Mwantheura tiyeni tidumbiskane cigaŵa cilicose.
“Awo Ŵakumanya Kusoŵerwa Kwawo Kwauzimu”
3. Kasi kumanya kusoŵerwa kwithu kwauzimu kukung’anamuraci?
3 “Mbakukondwa awo ŵakumanya kusoŵerwa kwawo kwauzimu, pakuti ufumu wa kucanya ngwawo.” (Mat. 5:3) “Awo ŵakumanya kusoŵerwa kwawo kwauzimu” ŵakuzomerezga kuti mbakavu mwauzimu ndipo ŵakukhumbikwira ulongozgi na cisungusungu ca Ciuta.
4, 5. (a) Cifukwa wuli awo ŵakumanya kusoŵerwa kwawo kwauzimu mbakukondwa? (b) Kasi tingacita wuli kuti tiŵe ŵakukhorwa mwauzimu?
4 Awo ŵakumanya kusoŵerwa kwawo kwauzimu mbakukondwa, “pakuti ufumu wa kucanya ngwawo.” Kuzomera kuti Yesu ni Mesiya kukaŵapa mwaŵi ŵasambiri ŵake ŵakwambilira wa kuwusa lumoza nayo mu ufumu wa Ciuta wakucanya. (Luka 22:28-30) Kwali tili na cilindizga ca kuzakaŵa lumoza na Khristu kucanya panji kuzakakhala kwamuyirayira pa caru capasi mu paradiso pasi pa muwuso wa Ufumu, tingaŵa ŵakukondwa usange tikumanya nadi kusoŵerwa kwithu kwauzimu ndiposo kuthemba Ciuta.
5 Ni wose yayi awo ŵakumanya kusoŵerwa kwawo kwauzimu, ŵanandi ŵakucindika yayi vinthu vyakupatulika cifukwa cakuti ŵalije cipulikano. (2 Tes. 3:1, 2; Heb. 12:16) Kusambira Baibolo, kutangwanika na mulimo wakuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri, na kusangikapo pa maungano gha Cikhristu nyengo zose kukovwira kuti tiŵe ŵakukhorwa mwauzimu.—Mat. 28:19, 20; Heb. 10:23-25.
Ŵakutengera Awo “Mbakukondwa”
6. Kasi mbanjani “awo ŵakutengera,” ndipo cifukwa wuli “mbakukondwa”?
6 “Mbakukondwa awo ŵakutengera, pakuti ŵazamusanguluskika.” (Mat. 5:4) “Awo ŵakutengera” ŵakuyana waka na “awo ŵakumanya kusoŵerwa kwawo kwauzimu.” Iwo kuti ŵakutengera cifukwa ca ivyo ŵakukhumba mu moyo wawo cara. Kweni ŵakutengera cifukwa cakuti mbakwananga ndiposo cifukwa ca mikhaliro iyo yilipo cifukwa ca kuwura urunji. Cifukwa wuli awo ŵakutengera “mbakukondwa”? Mbakukondwa cifukwa cakuti ŵakupulikana mwa Ciuta na Khristu ndipo ŵakusanguluskika mwa kuŵa paubwezi na Yehova.—Yoh. 3:36.
7. Kasi tikwenera kukhwaskika wuli na caru ca Satana?
7 Kasi tikutengera cifukwa ca kuwura urunji uko kwazara mu caru ca Satana? Kasi tikuviwona wuli vinthu ivyo vikucitika mu caru? Mpositole Yohane wakalemba kuti: “Vyose vya mu caru—makhumbiro gha thupi, makhumbiro gha maso na kujilongora cifukwa ca ivyo uli navyo—vikufuma ku Ŵadada cara.” (1 Yoh. 2:16) Wuli usange tamanya kuti tamba kukhwaskika na “mzimu wa caru,” uwo ni nkhongono iyo yikuwusa ŵanthu awo ŵali kutali na Ciuta? Usange ndimo viliri, tiyeni tifwilirepo mu kulomba, kusambira Mazgu gha Ciuta, na kupenja wovwiri ku ŵalara ŵa mpingo. Peneapo tikusendelera kwa Yehova, ‘tisanguluskikenge,’ kwambura kupwelerako za ico cikutitambuzga.—1 Kor. 2:12; Sal. 119:52; Yak. 5:14, 15.
Mbakukondwa Awo “Mbakuzika”
8, 9. Kasi kuŵa ŵakuzika kukung’anamuraci, ndipo cifukwa wuli ŵakuzika mbakukondwa?
8 “Mbakukondwa awo mbakuzika, pakuti ŵazamuhara caru capasi.” (Mat. 5:5) “Kuzika” nchimanyikwiro cakuti munthu ngwakulopwa yayi. (1 Tim. 6:11) Usange ndise ŵakuzika, ticitenge khumbo la Ciuta na kuzomera kulongozgeka na iyo. Umo tikucitira na Ŵakhristu ŵanyithu ndiposo ŵanji, vikulongora kuti ndise ŵakuzika. Kuzika kwa nthena uku kukolerana na ulongozgi wa Paulosi.—Ŵazgani Ŵaroma 12:17-19.
9 Cifukwa wuli ‘ŵakuzika’ mbakukondwa? Yesu wakayowoya kuti mbakukondwa cifukwa “ŵazamuhara caru capasi.” Iyo ni muhaliri wakwamba wa caru. (Sal. 2:8; Mat. 11:29; Heb. 2:8, 9) Ndipouli, “ŵahaliri ŵamoza na Khristu” awo mbakuzika nawo ŵakuhara caru. (Rom. 8:16, 17) Ŵanthu ŵanandi ŵakuzika ŵazamusangwa na umoyo wamuyirayira pa caru capasi mu Ufumu wa Yesu.—Sal. 37:10, 11.
10. Kasi milimo yithu mu mpingo ndiposo ubwezi withu na ŵanji vikukhwaskika wuli usange tili ŵabefu?
10 Nase tikwenera kuŵa ŵakuzika nga ni Yesu. Kweni, wuli usange tikumanyikwa kuti ndise ŵabefu? Nkharo yanthena yingapangiska kuti ŵanthu ŵatigegenge. Usange ndise mbali uyo wakunwekera milimo mu mpingo, nkharo iyi yikupangiska kuti tiŵe ŵambura kwenelera. (1 Tim. 3:1, 3) Paulosi wakaphalira Tito kuti wakumbuskenge Ŵakhristu mu Kirete kuti ŵangaŵanga “ŵabefu cara, ŵaŵenge ŵakupulikiska, ŵakuzika ku ŵanthu wose.” (Tito 3:1, 2) Kuzika ni thumbiko.
Ŵakupulika Njara ya “Urunji”
11-13. (a) Kasi kuŵa na njara ndiposo nyota ya urunji kukung’anamuraci? (b) Kasi awo ŵali na njara ndiposo nyota ya urunji “ŵakhutenge” wuli?
11 “Mbakukondwa awo ŵakupulika njara na nyota ya urunji, pakuti ŵazamukhuta.” (Mat. 5:6) Yesu wakayowoyanga za ‘urunji’ uwo nkhucita ico nchiwemi mwakukolerana na khumbo la Ciuta ndiposo malango ghake. Wamasalmo wakayowoya kuti ‘wakasweka na kunwekera’ maweruzgo gha Ciuta gha urunji. (Sal. 119:20) Kasi tikuzirwiska urunji mwakuti tikuŵa na njara ndiposo nyota yakucita urunji?
12 Yesu wakayowoya kuti awo ŵali na njara ndiposo nyota ya urunji ŵaŵenge ŵakukondwa cifukwa “ŵakhutenge.” Ndimo vikaŵira nadi pamanyuma pa Pentekoste wa 33 C.E., cifukwa mzimu wa Yehova ukamba kupeleka “ukaboni wakukhorweska pakuyowoya za urunji.” (Yoh. 16:8) Kwizira mwa mzimu utuŵa, Yehova wakaciska ŵanalume kulemba Malemba gha Cigiriki, gheneagho ngacandulo pa “kulanga mu urunji.” (2 Tim. 3:16) Mzimu wa Ciuta ukutovwiraso ‘kuvwara wunthu uphya uwo ukalengeka mwakuyana na khumbo la Ciuta, mu urunji weneco na kugomezgeka.’ (Efe. 4:24) Kasi nchakukondweska yayi kumanya kuti awo ŵapera ku kwananga na kupenja cigowokero pa lufura lwa sembe yakuwombora ya Yesu wangaŵaso paubwezi na Ciuta?—Ŵazgani Ŵaroma 3:23, 24.
13 Usange tikulindilira kuzakahara caru capasi, njara na nyota yithu ya urunji vizamumara apo tizamuŵa na umoyo wamuyirayira pa caru capasi. Kweni panyengo yasono, tiyeni tiyezgeyezgenge comene kuŵa na umoyo wakukolerana na malango gha Yehova. Yesu wakati: “Lutilirani kupenja dankha ufumu na urunji wa [Ciuta].” (Mat. 6:33) Kucita nthena kupangiskenge kuti titangwanikenge na kuteŵetera Ciuta ndipo tizamuŵa ŵacimwemwe.—1 Kor. 15:58.
Cifukwa Ico Awo “Mbacisungusungu” Ŵaliri Ŵakukondwa
14, 15. Kasi tingalongora wuli cisungusungu, ndipo cifukwa wuli awo “mbacisungusungu” mbakukondwa?
14 “Mbakukondwa awo mbacisungusungu, pakuti ŵazamulongoreka cisungusungu.” (Mat. 5:7) Ciwuravi cikuciska ŵanthu “Ŵacisungusungu” kulengera citima ŵanji. Yesu wakapembuzganga ŵakusuzgika cifukwa cakuti wakaŵalengera citima. (Mat. 14:14) Cisungusungu cikulongoreka para tikugowokera awo ŵatibudira, nga umo Yehova mwacisungusungu wakugowokelera ŵanthu awo ŵapera ku kwananga. (Ex. 34:6, 7; Sal. 103:10) Tingalongora cisungusungu mwa nthowa iyi, kweniso mwa ivyo tikucita ndiposo kuyowoya ivyo vikupembuzga ŵakusuzgika. Nthowa yiwemi iyo tingalongolera cisungusungu nkhuphalira ŵanji unenesko wa mu Baibolo. Cifukwa ca kulengera citima mzinda, Yesu “wakamba kuŵasambizga vinthu vinandi.”—Mrk. 6:34.
15 Tili na cifukwa ca kukolerana na mazgu gha Yesu ghakuti: “Mbakukondwa awo mbacisungusungu, pakuti ŵazamulongoreka cisungusungu.” Usange tikulongora ŵanji cisungusungu nawo ŵatilongorenge lusungu. Para Ciuta wakuteruzga, wangasankha kuteruzga mwakuyana na umo tikalongolera cisungusungu ku ŵanji. (Yak. 2:13) Mbacisungusungu pera awo ŵazamugowokereka zakwananga na kuzakaŵa ŵamoyo kwamuyirayira.—Mat. 6:15.
Cifukwa Ico Awo “Mbakutowa mu Mtima” Ŵaliri Ŵakukondwa
16. Kasi kuŵa ‘wakutowa mu mtima,’ kukung’anamuraci ndipo awo mbakutowa mu mtima ‘wazamuwona wuli Ciuta’?
16 “Mbakukondwa awo mbakutowa mu mtima, pakuti ŵazamuwona Ciuta.” (Mat. 5:8) Usange ndise ‘ŵakutowa mu mtima,’ kutowa kuzamulongoreka mu ivyo tikutemwa ndiposo mu ivyo tikukhumba kucita. Tilongorenge ‘citemwa cakufuma mu mtima.’ (1 Tim. 1:5) ‘Tizamumuwona Ciuta’ usange tili ŵakutowa mu mtima. Fundo iyi kuti yikung’anamura kumuwona Yehova na maso ghithu gha wunthu yayi, ‘cifukwa palije munthu wali kuwonapo Ciuta na kuŵa wamoyo.’ (Ex. 33:20) Pakuti wakalongora wunthu weneco wa Ciuta, Yesu wakayowoya kuti: “Uyo wawona ine wawona na Ŵadada wuwo.” (Yoh. 14:7-9) Pakuŵa ŵateŵeti ŵa Yehova pa caru capasi, ‘tingamuwona Ciuta’ mwa ivyo wakuticitira. (Job 42:5) Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakumuwona Ciuta nkhanirankhanira para ŵawuskika na kuŵa na umoyo wauzimu kucanya.—1 Yoh. 3:2.
17. Kasi kuŵa ŵakutowa mu mtima kukutikhwaska wuli?
17 Pakuti munthu uyo wali na mtima wakutowa wali na nkharo yiwemi ndipo wakucita vinthu kukhozga ubwezi wake na Yehova, iyo wakucita yayi ivyo Yehova wakuwona kuti ni vyakufipirwa. (1 Mid. 28:9; Yes. 52:11) Usange ndise ŵakutowa mu mtima, tiyowoyenge na kucita ivyo ni viwemi ndipo ticitenge mwaupusikizgi yayi pakuteŵetera Yehova.
Awo “Mbamtende” Ŵazamucemeka Ŵana ŵa Ciuta
18, 19. Kasi ŵanthu ‘ŵamtende’ ŵakucita wuli vinthu?
18 “Mbakukondwa awo mbamtende, pakuti ŵazamucemeka ‘ŵana ŵa Ciuta.’” (Mat. 5:9) Awo “mbamtende” ŵakumanyikwa na ivyo ŵakucita ndiposo ivyo ŵakucita yayi. Usange ndise ŵanthu awo Yesu wakayowoyanga, tili ŵamtende ndipo ‘tikuwezgera munthu uheni pa uheni cara.’ M’malo mwake, ‘nyengo zose tikulondezga ico nchiwemi kwa yumoza na munyake.’—1 Tes. 5:15.
19 Lizgu la Cigiriki lakuti ‘wamtende’ pa Mateyu 5:9 likung’anamura “wakwiziska mtende.” Kuti tiŵe ŵamoza ŵa ŵanthu ‘ŵamtende’ tikwenera kukhozgera mtende. Awo ŵakwiziska mtende ŵakucita cilicose yayi ico ‘cingapatuska ŵanase.’ (Zinth. 16:28) Pakuŵa ‘ŵamtende,’ tikucita vinthu ivyo vingawovwira kuti tiŵe “pa mtende na ŵanthu wose.”—Heb. 12:14.
20. Kasi mbanji awo “mbana ŵa Ciuta” ndipo mbanjaniso awo ŵazamuŵa mphapu ya Ciuta?
20 Mbakukondwa awo mbamtende, pakuti “ŵazamucemeka ‘ŵana ŵa Ciuta.’” Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakulereka na Yehova ndipo ni “ŵana [ŵake].” Iwo ŵali paubwezi na Iyo pakuŵa ŵana ŵake cifukwa ŵakupulikana mwa Khristu na kusopa Yehova, “Ciuta wa citemwa na wa mtende” na mtima wose. (2 Kor. 13:11; Yoh. 1:12) Wuli “mberere zinyake” za Yesu izo ni zamtende? Ŵazamuŵa na Yesu nga ‘Dada wawo Wamuyirayira’ mu Muwuso wake wa vilimika cikwi, kweni paumaliro wazamujilambika kwa Yehova ndipo ŵazamuzgoka ŵana ŵa Ciuta.—Yoh. 10:16; Yes. 9:6; Rom. 8:21; 1 Kor. 15:27, 28.
21. Kasi ticitenge wuli vinthu usange “tikukhala mwa mzimu”?
21 Usange “tikukhala mwa mzimu” mtende uzamuŵa ukhaliro uwo ŵanji ŵazamuwona mwa ise. ‘Tizamwambiska kuphalizgana yumoza na munyake yayi nesi kucitirana bina.’ (Gal. 5:22-26) M’malo mwake, tikuyezgayezga kuŵa “pa mtende na ŵanthu wose.”—Rom. 12:18.
Mbakukondwa Nangauli Ŵakutambuzgika!
22-24. (a) Kasi awo ŵakutambuzgika cifukwa ca urunji ŵali na vifukwa wuli vyakuŵira ŵakukondwa? (b) Kasi tisambirenge vici mu nkhani ziŵiri zakulondezgapo?
22 “Mbakukondwa awo ŵatambuzgika cifukwa ca urunji, pakuti ufumu wa kucanya ngwawo.” (Mat. 5:10) Pa fundo iyi, Yesu wakasazgirapo kuti: “Ŵakukondwa ndimwe para ŵanthu ŵakumutombozgani na kumutambuzgani ndiposo kumuteterani uheni wa mtundu uliwose cifukwa ca ine. Sekelerani ndipo dukani na cimwemwe, pakuti njombe yinu njikuru kucanya; cifukwa ntheura ndimo ŵakatambuzgira zinchimi izo zikaŵako pambere imwe mundaŵeko.”—Mat. 5:11, 12.
23 Nga ni nchimi za Ciuta zakale, Ŵakhristu ŵakutombozgeka, kutambuzgika ndiposo ŵakuŵatetera mauheni “cifukwa ca urunji.” Ndipouli, para tikuzizipizga viyezgo ivi, tikuŵa ŵakukhorwa cifukwa ca kukondweska na kucindika Yehova. (1 Pet. 2:19-21) Tingaleka yayi kuteŵetera Yehova mwakukondwa sono panji munthazi cifukwa ca masuzgo. Masuzgo ghangamazga yayi kukondwa kwa awo ŵamuwusira lumoza na Khristu ndiposo kwa awo ŵazamukhala pa caru capasi kwamuyirayira ŵeneawo ŵazamuwusika na boma la Ciuta. Vitumbiko ivi vikulongora kuti Ciuta ngwacitemwa ndiposo ngwalusungu.
24 Tisambirenge vinandi vyakukhwaskana na Upharazgi wa pa Lupiri wa Yesu mu nkhani ziŵiri zakulondezgapo. Ndipo tiwonenge umo tingalondezgera fundo izo Yesu Khristu wakayowoya.
Mungazgora Wuli?
• Cifukwa wuli “awo mbakusoŵerwa mwauzimu” mbakukondwa?
• Cifukwa wuli awo “mbakuzika mu mtima” mbakukondwa?
• Cifukwa wuli Ŵakhristu awo ŵakutambuzgika mbakukondwa?
• Ni fundo wuli yakukhwaskana na kukondwa iyo Yesu wakayowoya iyo yamukorani mtima?
[Cithuzithuzi pa peji 7]
Fundo zinkhondi na zinayi za Yesu zakukhwaskana na kukondwa nzakovwira nga umo zikaŵira kale
[Cithuzithuzi pa peji 8]
Nthowa yiwemi iyo tingalongolera cisungusungu nkhuphalira ŵanji unenesko wa mu Baibolo