“Ŵarunji Ŵazamuŵala Ngwee nga ni Dazi”
“Pa nyengo iyo, ŵarunji ŵazamuŵala ngwee nga ni dazi mu ufumu wa Ŵawiskewo.”—MAT. 13:43.
1. Kasi Yesu wakayowoyanga ntharika kuti walongosore vici vyakukhwaskana na Ufumu?
YESU KHRISTU wakayowoya ntharika zinandi kuti walongosore vigaŵa vya Ufumu. “Wakayowoya vinthu vyose ivi ku mizinda mu zintharika. Nadi, kwambura ntharika kuti wakayowoyanga nawo cara.” (Mat. 13:34) Mu ntharika zakukhwaskana na kuseŵa mbuto za Ufumu, Yesu wakalongora kuti kukura kwa mbuto yauzimu mwa munthu kukuthemba pa mtima wake ndiposo pa Yehova. (Mrk. 4:3-9, 26-29) Mu ntharika yinyake, Yesu wakayowoya za kusazgikira kwa ŵanthu awo ŵakupulika uthenga wa Ufumu, nangauli ni nyengo zose yayi apo kusazgikira uku kukuwoneka. (Mat. 13:31-33) Wakalongoraso kuti ni wose yayi awo ŵakuzomera uthenga wa Ufumu ŵeneawo mbakwenelera Ufumu uwu.—Mat. 13:47-50.a
2. Mu ntharika ya tirigu na duru, kasi mbuto yiwemi yikwimira vici?
2 Yimoza mwa ntharika za Yesu yikulongosora za kuwunganya awo wazamuwusa nawo mu Ufumu wake. Iyi yikumanyikwa kuti ntharika ya tirigu na duru, ndipo yili kulembeka mu cipaturo 13 ca buku la Mateyu. Mu ntharika yinyake, Yesu wakutiphalira kuti mbuto iyo yikaseŵeka ni “mazgu gha ufumu,” kweni mu ntharika ya tirigu na duru, mbuto yiwemi yikwimira ‘ŵana ŵa ufumu.’ (Mat. 13:19, 38) Aŵa ŵakuwusika na Ufumu uwu yayi, kweni “mbana” panji kuti ŵahaliri ŵa Ufumu.—Rom. 8:14-17; ŵazgani Ŵagalatiya 4:6, 7.
Ntharika ya Tirigu na Duru
3. Longosorani suzgo iyo mwenenyumba wa mu ntharika ya Yesu wakaŵa nayo ndiposo umo wakacitira kuti wayimazge.
3 Ntharika iyi yikuti: “Ufumu wa kucanya ukulinganizgika na munthu uyo wakaseŵa mbuto yiwemi mu munda wake. Apo ŵanthu ŵakaŵa mu tulo, mulwani wake wakiza na kuseŵamo duru mukati mu tirigu, ndipo wakaluta. Musonga ukati waphuka na kupambika vipambi, duru nalo likawoneka. Ntheura ŵazga ŵa mwenenyumba yura ŵakiza na kuyowoya nayo kuti, ‘Fumu, asi mukaseŵa mbuto yiwemi mu munda winu? Vyaŵa wuli pera apa mwaŵaso duru?’ Wakati kwa iwo, ‘Munthu mulwani ndiyo wacita ici.’ Ŵakati kwa iyo, ‘Ipo kasi mukukhumba kuti tilute na kulicesa?’ Wakati, ‘Cara; kuti pakucesa duru muleke kuzgulira kumoza na tirigu. Lekani vyose vikulire lumoza mpaka pa nyengo ya vuna; ndipo mu nyengo ya vuna nizamuphalira ŵakuvuna, Cakwamba torani duru na kulikaka mphundwe kuti muloche, kufuma apo, lutani mukalonge tirigu mu nthamba yane.’”—Mat. 13:24-30.
4. (a) Kasi mwenenyumba wa mu ntharika ya Yesu ni njani? (b) Mphawuli apo Yesu wakamba kuseŵa mbuto, ndipo wakaseŵa wuli?
4 Kasi munthu uyo wakaseŵa mbuto yiwemi m’munda wake ni njani? Yesu wakazgora fumbo ili apo wakalongosoleranga ŵasambiri ŵake ntharika iyi, wakati: “Wakuseŵa mbuto yiwemi ni Mwana wa munthu.” (Mat. 13:37) Peneapo wakaŵa pa caru capasi kwa vilimika vitatu na hafu, Yesu, “Mwana wa munthu,” wakalima munda mwakuti waseŵemo mbuto. (Mat. 8:20; 25:31; 26:64) Ndipo kufuma pa Pentekoste, mu 33 C.E. kuya munthazi, wakamba kuseŵa mbuto yiwemi, awo ni ‘ŵana ŵa ufumu.’ Vikuwoneka kuti kuseŵa uku kukamba kucitika apo Yesu wakapungulira mzimu utuŵa pa ŵapositole, mwakutumika na Yehova, kuŵaphakazga kuti ŵaŵe ŵana ŵa Ciuta.b (Mil. 2:33) Mbuto yiwemi yikakura na kukhoma. Cilato ca kuseŵa mbuto yiwemi cikaŵa ca kuwunganya wose awo ŵazamuŵa ŵahaliri ndiposo ŵawusi ŵamoza na Yesu mu Ufumu wake.
5. Kasi mulwani wa mu ntharika iyi ni njani, ndipo duru mbanjani?
5 Kasi mulwani uyu ni njani ndipo duru mbanjani? Yesu wakutiphalira kuti mulwani uyu “ni Dyabulosi,” ndipo duru “mbana ŵa muheni.” (Mat. 13:25, 38, 39) Duru uyo Yesu wakayowoyanga apa ni mtundu unyake wa utheka. Utheka uwu ukukozgana comene na tirigu para undakhome. Ukuyana comene na Ŵakhristu ŵautesi. Ŵakhristu ŵautesi aŵa, awo ŵakuti ŵakulondezga Khristu nchigaŵa nadi ca “mphapu” ya Satana Dyabulosi.—Gen. 3:15.
6. Kasi duru wakamba pauli kuwoneka, ndipo ŵanthu “ŵakaŵa mu tulo” mu nthowa wuli?
6 Mphawuli apo Ŵakhristu ŵakuyana na duru aŵa ŵakawoneka? Yesu wakati, “apo ŵanthu ŵakaŵa mu tulo.” (Mat. 13:25) Pakaŵa pawuli? Zgoro tikulisanga mu ivyo Paulosi wakalembera ŵalara ŵa ku Efeso, apo wakati: “Nkhumanya kuti para ine naluta mphumphi zikali zizamunjira pakati pinu ndipo zizamucita mwalusungu cara na mskambo, ndipo kufuma pakati pa imwe mwaŵene, ŵanalume ŵazamuwuka na kuyowoya vinthu vyakunyongoloka kuti ŵaguzire ŵasambiri kwa iwoŵene.” (Mil. 20:29, 30) Wakalutilira kuŵaciska kuti ŵaŵenge maso mwauzimu. Ŵapositole, awo ŵakaŵa nga ‘nchakujandizga’ ku ŵakugaluka, ŵakati ŵamba kugona tulo mu nyifwa, Ŵakhristu ŵanandi wakagona tulo mwauzimu. (Ŵazgani 2 Ŵatesalonika 2:3, 6-8.) Pa nyengo iyi ndipo ucigaluka ukambira.
7. Kasi tirigu munyake wakazgoka duru? Longosorani.
7 Yesu wakayowoya kuti tirigu wakazgoka duru yayi, kweni wakati duru wakaseŵeka pakati pa tirigu. Ntheura, ntharika iyi yikuyowoya za Ŵakhristu awo ŵakuleka unenesko yayi. M’malo mwake, yikuyowoya za ivyo Satana wakucita mwa kunjizga ŵanthu ŵaheni mu mpingo Wacikhristu. Apo mpositole waumaliro Yohane wakafwiranga, ucigaluka ukaŵa kuti wamba kale.—2 Pet. 2:1-3; 1 Yoh. 2:18.
“Lekani Vyose Vikulire Lumoza Mpaka pa Nyengo ya Vuna”
8, 9. (a) Cifukwa wuli ŵanthu awo ŵakategherezganga ivyo Yesu wakayoyanga ŵakapulikiska ivyo Mwenenyumba wakaphalira ŵazga ŵake? (b) Kasi tirigu na duru vikakulira wuli lumoza?
8 Ŵazga ŵa mwenenyumba ŵakamuphalira za suzgo iyi na kumufumba kuti: “Ipo kasi mukukhumba kuti tilute na kulicesa?” (Mat. 13:27, 28) Panji tingazizwa na ivyo wakazgora. Wakaŵaphalira kuti ŵaleke tirigu na duru kuti vikulire lumoza mpaka pa nyengo ya vuna. Ŵasambiri ŵa Yesu ŵakapulikiska ivyo Yesu wakang’anamuranga. Ŵakamanyanga kuti nchakusuzga kupambaniska tirigu na duru. Awo ŵakawa ŵalimi ŵakwenera kuti ŵakamanyanga kuti para tirigu na duru vyaseŵeka pamoza, misisi yake yikunjilirananjilirana.c Lekani Mwenenyumba wakaŵaphalira kuti ŵalindizge dankha.
9 Mwakuyana waka, kwa vilimika vinandi, machalichi Ghacikhristu cautesi ghapambika duru munandi. Cakwamba duru uyu wapambika mu chalichi la Katolika, machalichi gha Orthodox na ghanyake. Pa nyengo yakuyana waka, mbuto ya tirigu yikaseŵeka mu munda wa pa caru capasi. Mwenenyumba wakalindilira nyengo yitali mpaka nyengo ya vuna yikafika.
Nyengo ya Vuna Iyo Wakalindiliranga
10, 11. (a) Kasi nyengo ya vuna yikakwana pauli? (b) Kasi tirigu wakuyelezgera wakulongeka wuli mu nthamba ya Yehova?
10 Yesu wakutiphalira kuti: “Vuna mbumaliro wa mgonezi, ndipo ŵakuvuna mbangelo.” (Mat. 13:39) Mu mazuŵa ghaumaliro wa mgonezi uheni agha, mulimo wa kupatura tirigu na duru ukucitika. Ŵana ŵa Ufumu ŵakuwunganiskika kwaŵekha, kuŵapatura ku duru. Pakughanaghanira fundo iyi, mpositole Petrosi wakutiphalira kuti: “Iyi ni nyengo yakutemeka kuti ceruzgo cambe pa nyumba ya Ciuta. Sono usange cikwamba dankha na ise, kasi umaliro wa awo ŵakupulikira cara makani ghawemi gha Ciuta, uŵenge wuli?”—1 Pet. 4:17.
11 Pati pajumpha nyengo yicoko kufuma apo mazuŵa ghaumaliro ghakambira panji kuti “umaliro wa mgonezi,” ceruzgo cikamba pakati pa ŵanthu awo ŵakatenge Mbakhristu, kuvumbura ‘ŵana ŵa Ufumu’ ndiposo ‘ŵana ŵa muheni.’ “Cakwamba,” Babuloni Mukuru wakabwanganduka, “kufuma apo,” ŵana ŵa Ufumu ŵakawunganiskika pamoza nyengo yakuvuna yati yamba waka. (Mat. 13:30) Kweni kasi tirigu wakuyelezgera wakulongeka wuli mu nthamba ya Yehova? Ŵana ŵa Ufumu, awo ni tirigu, ŵali kulongeka mu mpingo Wacikhristu, ŵali paubwezi na Ciuta ndipo mbakuvikilirika, panji ŵakupokera njombe yawo yakucanya.
12. Kasi nyengo ya vuna njitali wuli?
12 Kasi nyengo ya ceruzgo njitali wuli? Yesu wakayaniska nyengo ya ceruzgo na ya vuna, iyo yikucitika kwa nyengo yitaliko. (Uvu. 14:15, 16) Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakulutilira kweruzgika mu nyengo yaumaliro. Ceruzgo ici cizamumara para ŵamara kudindika vidindo.—Uvu. 7:1-4.
13. Kasi duru wakukhuŵazga wuli ŵanthu, ndipo wakucita wuli ucikanamalango?
13 Kasi mbanjani awo ŵazamuwuskikamo mu Ufumu, ndipo ŵakukhuŵazga wuli ŵanthu ndiposo kucita ucikanamalango? (Mat. 13:41) Ŵalara ŵa visopa vya Cikhristu cautesi, awo ŵali nga ni duru ŵapuluska ŵanthu kwa vilimika vinandi comene. Ŵacita nthena kwizira mu visambizgo vyawo ivyo vikuyuyura Ciuta, panji kuti “ivyo vikukhuŵazga,” nga nchisambizgo ca moto wa helo ndiposo ca Utatu. Ŵalongozgi ŵanandi ŵa cisopa ŵalongora ciyelezgero ciheni mwa kuŵa paubwezi na caru ndiposo kuŵa na nkharo yaukazuzi. (Yak. 4:4) Kweniso, Cikhristu cautesi calekelera Ŵakhristu ŵake kuti ŵacitenge vinthu vyaukazuzi. (Ŵazgani Yuda 4.) Nangauli ŵakucita vinthu vyose ivi, ŵakulutilira kujilongora nga mbatuŵa ndiposo nga ŵakutemwa Ciuta. Ŵana ŵa Ufumu mbakukondwa comene cifukwa ŵakucita vinthu viheni yayi nesi kusambizgika vyautesi, ivyo vikukhuŵazga ŵanji.
14. Kasi ŵanthu ŵakuŵa nga ni duru ŵakulira na kuska wuli mino ghawo?
14 Kasi ŵanthu ŵakuŵa nga ni duru ŵakulira na kuska wuli mino ghawo? (Mat. 13:42) ‘Ŵana ŵa muheni’ ŵakuyuzgika cifukwa cakuti ‘ŵana ŵa ufumu’ ŵakuvumbura mikhaliro yawo yiheni na visambizgo vyawo, ivyo vili nga ni poyizoni. Ŵakuliraso cifukwa ca kucepa kwa wovwiri uwo ŵakupokera ku Ŵakhristu ŵawo ndiposo kucepa kwa ŵanthu awo ŵakwiza ku machalichi ghawo.—Ŵazgani Yesaya 65:13, 14.
15. Kasi ŵanthu ŵakuŵa nga ni duru ŵakocheka mu nthowa wuli?
15 Kasi duru wakuwunganiskika na kocheka mu nthowa wuli? (Mat. 13:40) Fundo iyi yikulongora ivyo vizamucitikira duru. Kuponyeka mu ng’anjo yamoto kukung’anamura kuti ŵazamuparanyikirathu. (Uvu. 20:14; 21:8) Ŵakhristu ŵautesi ŵazamuparanyika mu nyengo ya “suzgo yikuru.”—Mat. 24:21.
“Ŵazamuŵala Ngwee Nga Ni Dazi”
16, 17. Kasi Malaki wakacima vici vyakukhwaskana na tempele la Ciuta, ndipo vikamba pawuli kufiskika?
16 Mphawuli apo ŵanthu awo ŵali nga ni tirigu ‘ŵakuŵala ngwee nga ni dazi’? (Mat. 13:43) Pakuyowoya za kutozga tempele la Ciuta, Malaki wakacima kuti: “Fumu iyo mukupenja yiti yize mwamabuci mu tempele lake; enya, thenga la phangano ilo mukuca nalo, wonani likwiza, wakuti Yehova wa mipingo. Kweni ndinjani wangazizipizga mu zuŵa la kwiza kwake, ndipo ndinjani wangima para likuwoneka? Cifukwa lili nga ndi moto wa mwengi na sopo la musuki; tilikhare pasi nga ndi mwengi na mutozgi wa siliva; tilitozge ŵana ŵa Levi na kuŵayenga nkhanira nga ndi golide na siliva, ŵasuke ŵapeleke sembe zakurunjika kwa Yehova.”—Mal. 3:1-3.
17 Mu nyengo yithu, ucimi uwu ukwenera kuti ukamba kufiskika mu 1918, apo Yehova pamoza na Yesu Khristu, uyo ni “thenga la phangano,” ŵakiza na kwendera tempele lauzimu. Malaki wakutiphalira ivyo vikacitika mulimo wa kutozga tempele wati wamara, wakuti: “Penepapo mwamkumanyiskaso kupatura pakati pa ŵakunyoloka na ŵaheni, pakati pa uyo wakuteŵetera Ciuta na uyo kuti wakumuteŵetera cara.” (Mal. 3:18) Mulimo ukuru, uwo Ŵakhristu ŵaunenesko awo ŵakakhozgekaso mwauzimu ŵakambaso kucita, ukulongora kuti pa nyengo iyi ndipo mulimo wa vuna ukambira.
18. Kasi Daniyeli wakacima vici ivyo vikucitika mazuŵa ghano?
18 Pakuyowoya za ivyo vikucitika mazuŵa ghano, Daniyeli wakati: “Awo mbavinjeru ŵamkuŵala nga nkhung’anima kwa mlengamlenga; na awo ŵakuwezga ŵanandi ku urunji, nga ndi nyenyezi muyaya na muyaya.” (Dan. 12:3) Kasi mbanjani awo ŵakuŵala ngwee? Mbakhristu ŵakuphakazgika awo ni tirigu uyo Yesu wakayowoya mu ntharika ya tirigu na duru. Kuwuskikamo kwa duru, panji kuti kwa Ŵakhristu ŵautesi kwamanyikwa cifukwa ca unandi wa ŵa mzinda ukuru, awo ŵali nga ni mberere. Para ŵakolerana na Israyeli wauzimu, ŵa mzinda ukuru, awo ŵakulindilira kuzakawusika na Ufumu uwu, nawo ŵakuŵala mu caru ca mdima.—Zek. 8:23; Mat. 5:14-16; Fil. 2:15.
19, 20. Kasi ‘ŵana ŵa Ufumu’ ŵakulindiliraci mwakunweka, ndipo mu nkhani yakulondezgapo tizamudumbiskana vici?
19 Mazuŵa ghano ‘ŵana ŵa Ufumu’ ŵakulindilira mwakunweka njombe yawo yakucanya. (Rom. 8:18, 19; 1 Kor. 15:53; Fil. 1:21-24) Mpaka pa nyengo iyo, ŵakwenera kulutilira kugomezgeka, kuŵala ngwee na kuŵa ŵakupambana na ‘ŵana ŵa muheni.’ (Mat. 13:38; Uvu. 2:10) Tose tili ŵakukondwa comene kuwona ivyo vyacitika cifukwa ca kuwuskikapo kwa duru wakuyelezgera mu nyengo yithu.
20 Kweni kasi pali kukolerana wuli pakati pa ŵana ŵa Ufumu aŵa na mzinda ukuru, uwo ukulindilira kuzakakhala pa caru capasi kwamuyirayira, pasi pa muwuso wa Ufumu? Nkhani yakulondezgapo yizamuzgora fumbo ili.
[Mazgu ghamusi]
a Kuti mupulikiske ntharika izi, ŵazgani Gongwe la Mulinda la Julayi 15, 2008, peji 12-21.
b Mu ntharika iyi, kuseŵa kuti kukwimira mulimo wa kupharazga na kupanga ŵasambiri yayi. Pakuyowoya za mbuto yiwemi iyo yikaseŵeka m’munda, Yesu wakati “mbana ŵa ufumu,” kuti wakati ŵazamuŵa ŵana ŵa ufumu yayi. Kuseŵa kukung’anamura kuphakazga ŵana ŵa Ufumu m’munda wa pa caru capasi.
c Misisi ya duru yikunjilirananjilirana comene na ya tirigu, mwakuti usange duru wangazgulika pambere nyengo ya vuna yindakwane, tirigu nayo wangazgulika.—Ŵazgani Insight on the Scriptures, Volume 1, peji 1178.
Kasi Mukukumbuka?
Mu ntharika ya Yesu ya tirigu na duru, kasi vinthu ivi vikung’anamuraci?
• Mbuto yiwemi
• Munthu uyo wakaseŵa mbuto
• Kuseŵa mbuto
• Mulwani
• Duru
• Nyengo ya vuna
• Nthamba
• Kulira na kuska mino
• Ng’anjo yamoto
[Vithuzithuzi pa peji 20]
Mulimo wa kuseŵa mbuto yiwemi ukamba pa Pentekoste, mu 33 C.E.
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Tirigu wakuyelezgera sono wakulongeka mu nthamba ya Yehova
[Kulongosora Cithuzithuzi]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.