Umo Yesu Wakalongolera Urunji wa Ciuta

“Ciuta wakamupeleka [Khristu] kuŵa cakupeleka cakuphepiskira kwizira mu cipulikano mu ndopa zake. Vikaŵa ntheura mwakuti walongore urunji wake.”—ROM. 3:25.

1, 2. (a) Kasi Baibolo likutiphaliraci za mukhaliro uwo ŵanthu ŵalimo? (b) Kasi nkhani iyi yizgorenge mafumbo wuli?

NKHANI ya mu Baibolo yakuyowoya za cigaluka ico cikacitika mu munda wa Edeni njakumanyikwa makora. Tose tikukhwaskika na kwananga kwa Adamu. Baibolo likuti: “Kwizira mwa munthu yumoza kwananga kukanjira mu caru ndipo nyifwa kwizira mu kwananga, ntheura nyifwa yikathandazgikira ku ŵanthu wose cifukwa wose ŵakananga.” (Rom. 5:12) Nanga tingayezgayezga wuli kucita viwemi, kweni tikwananga nipera, lekani tikukhumba kuti Ciuta watigowokere. Mpositole Paulosi nayo wakadandawura kuti: “Pakuti ciwemi ico nkhukhumba, nkhucicita cara, kweni ciheni ico nkhukhumba cara ndico nkhucita. Namunthu wakusokwa ine!”—Rom. 7:19, 24.

² Pakuti tose tili kuhara kwananga, ipo nchakwenelera kujifumba mafumbo agha: Kasi vikacitika wuli kuti Yesu wa ku Nazarete waleke kuhara kwananga pakubabika, ndipo cifukwa wuli wakabapatizika? Kasi Yesu wakalongora wuli urunji wa Yehova? Kweni lakuzirwa comene ndakuti, kasi nyifwa ya Khristu yikafiska vici?

Urunji wa Ciuta Ukasuskika

3. Kasi Satana wakapusika wuli Eva?

³ Ŵapapi ŵithu ŵakudankha, Adamu na Eva, wakacita ucindere pakukana muwuso wa Ciuta na kusankha kuwusika na “njoka ya papo kale, iyo yikucemeka Dyabulosi na Satana.” (Uvu. 12:9) Tiyeni tiwone umo vikacitikira. Satana wakasuska nthowa yaurunji iyo Yehova Ciuta wakuwusira. Wakacita nthena mwa kufumba Eva kuti: “Ŵati, kasi Ciuta wanena kuti, Muleke kurya vipambi vya makuni ghose gha mu munda?” Eva wakayowoya dango la Ciuta lakuti khuni limoza pera ndilo ndakukanizgika ndipo para ŵalikhwaska ŵafwenge. Wati wapulika ivyo Eva wakayowoya, Satana wakati Ciuta ni mutesi. Dyabulosi wakati: “Mutimufwenge cara.” Wakalutilira kupusika Eva kuti Ciuta wakuŵanora kanthu kanyake kawemi ndiposo kuti usange ŵaryenge, nawo ŵajiyimirenge paŵekha panji kuti ŵaŵenge na wanangwa wa kusankha ciwemi na ciheni.—Gen. 3:1-5.

4. Kasi vikenda wuli kuti ŵanthu ŵawusikenge na Satana?

⁴ Satana wakang’anamuranga kuti ŵanthu ŵangaŵa ŵakukondwa comene para ŵangajiwusa ŵekha kwambura Ciuta. M’malo mwa kukhozgera muwuso waurunji wa Ciuta, Adamu wakapulikira muwoli wake ndipo nayo wakarya cipambi cakukanizgika. Ntheura, wakaŵaso murunji yayi mu maso gha Yehova ndipo wali kutinjizga mu joko linonono la kwananga na nyifwa, kweniso mu muwuso wa Satana uyo ni “ciuta wa caru cino.”—2 Kor. 4:4, Tumbuka Bible; Rom. 7:14.

5. (a) Kasi Yehova wakacita wuli mwakuyana na mazgu ghake? (b) Kasi Ciuta wakalayizga vici ku ŵana ŵa Adamu na Eva?

⁵ Mwakuyana na mazgu ghake, Yehova wakapeleka nadi cilango ca nyifwa kwa Adamu na Eva. (Gen. 3:16-19) Kweni ici cikang’anamuranga kuti khumbo la Ciuta latondeka yayi. Cifukwa apo wakapelekanga cilango kwa Adamu na Eva, Yehova wakalongora kuti ŵana ŵawo kunthazi vinthu vizamuŵayendera makora. Wakalongora fundo iyi mwa kulayizga kuti wazamupeleka “mphapu” iyo Satana wazamuyiluma citende. Pamanyuma pakuti cilonda capora, Mphapu iyi ‘yizamubwanya mutu wa Satana.’ (Gen. 3:15) Mwakukolerana na nkhani iyi, Baibolo likuyowoya mazgu ghakulondezgapo agha ghakukhwaskana na Yesu Khristu, likuti: “Pa cifukwa ici, Mwana wa Ciuta wakawoneka, mwakuti waparanye milimo ya Dyabulosi.” (1 Yoh. 3:8) Kweni kasi umoyo na nyifwa ya Yesu vikalongora wuli urunji wa Ciuta?

Ng’anamuro la Ubapatizo wa Yesu

6. Kasi tikumanya wuli kuti Yesu wakahara yayi kwananga kwa Adamu?

⁶ Yesu wakeneranga kuŵa wakufikapo nga umo Adamu wakaŵira pakwamba. (Rom. 5:14; 1 Kor. 15:45) Ici cikang’anamuranga kuti Yesu wakeneranga kubabika wambura kwananga. Kasi cikatenge ciŵenge wuli camacitiko? Mungelo Gabriyeli, wakaphalira Mariya, nyina wa Yesu kuti: “Mzimu utuŵa wizenge pa iwe, ndipo nkhongono ya Wapacanya Nkhanira yikubenekelerenge. Kweniso pa cifukwa ici, uyo wababikenge wazamucemeka mutuŵa, Mwana wa Ciuta.” (Luka 1:35) Mariya wakwenera kuti wakamuphalira Yesu vinthu vinyake vyakukhwaskana na kubabika kwake. Lekani nyengo yinyake apo Mariya na Yosefe ŵakamusanga mu tempele la Ciuta, Yesu wakaŵafumba kuti: “Kasi mwamanyanga cara kuti nkhwenera kuŵa mu nyumba ya Ŵadada?” (Luka 2:49) Nchakuwonekerathu kuti kufuma pa wanici Yesu wakamanyanga kuti wakaŵa Mwana wa Ciuta. Ntheura, wakawonanga kuti kuthuwuska urunji wa Ciuta nchinthu cakuzirwa comene kwa iyo.

7. Kasi nchinthu wuli cakuzirwa comene ico Yesu wakaŵa naco?

⁷ Yesu wakalongora kuti wakatemwanga comene vinthu vyauzimu, cifukwa nyengo zose wakalutanga ku maungano kukasopa. Pakuti wakaŵa wakufikapo, wakwenera kuti wakapulikiskanga vyose ivyo wakategherezganga panji kuŵazga mu Malemba Ghacihebere. (Luka 4:16) Thupi lakufikapo ilo likeneranga kupelekeka sembe, nchinthu cinyakeso cakuzirwa comene ico Yesu wakaŵa naco. Wakati wabapatizika, Yesu wakalomba ndipo wakwenera kuti wakaghanaghanirangaso mazgu gha mu Salmo 40:6-8.—Luka 3:21; ŵazgani Ŵahebere 10:5-10.a

8. Cifukwa wuli Yohane Mbapatizi pakwamba wakakhumbanga yayi kubapatiza Yesu?

⁸ Pakwamba Yohane Mbapatizi wakakhumbanga yayi kuti Yesu wabapatizike. Cifukwa wuli? Cifukwa Yohane wakabapatizanga Ŵayuda kulongora kuti ŵapera zakwananga zawo. Pakuti Yohane wakaŵa mbali wa Yesu, wakwenera kuti wakamanyanga makora kuti Yesu wakaŵa murunji ndipo wakakhumbikwiranga kupera yayi. Kweni Yesu wakasimikizgira Yohane kuti nchakwenelera kuti iyo wabapatizike, wakati: “Pa nyengo iyi viŵe ntheura, cifukwa mu nthowa iyi nchakwenelera kwa ise kucita cose ico nchaurunji.”—Mat. 3:15.

9. Kasi ubapatizo wa Yesu ukang’anamurangaci?

⁹ Pakuŵa wakufikapo nga ni Adamu, Yesu wakatenge waŵenge na maghanoghano gha kubaba ŵana ŵakufikapo. Ndipouli, Yesu wakaŵavya maghanoghano agha, cifukwa wakamanya kuti ndivyo Yehova wakamutumira pa caru capasi yayi. Ciuta wakatuma Yesu pa caru capasi kuti wazakafiske mulimo wa Mphapu yakulayizgika, panji kuti Mesiya. Kweniso kuti Yesu wapeleke umoyo wake wakufikapo kuŵa sembe. (Ŵazgani Yesaya 53:5, 6, 12.) Ubapatizo wa Yesu ukupambana comene na withu. Ubapatizo wake ukakhumbikwiranga kujipatulira dankha kwa Yehova yayi, cifukwa wakababikira mu mtundu wa Israyeli uwo ukaŵa wakupatulika. M’malo mwake, ubapatizo wa Yesu ukang’anamuranga kuti wajipeleka kucita khumbo la Ciuta nga umo Malemba ghakuyowoyera za Mesiya.

10. Kasi kucita khumbo la Ciuta nga ni Mesiya kukasazgangapo vici, ndipo Yesu wakaliwonanga wuli?

¹⁰ Vinyake ivyo Yehova wakakhumbanga kuti Yesu wacite nkhupharazga makani ghawemi gha Ufumu, kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri, na kuŵasambizga kuti munthazi nawo ŵazakawovwire ŵanji kuŵa ŵasambiri. Kujipeleka kwa Yesu kukakhumbangaso kuti waŵe wakunozgeka kuzizipizga nthambuzgo na nyifwa yakuŵinya mwakuti wakhozgere muwuso waurunji wa Yehova Ciuta. Pakuti Yesu wakatemwanga nadi Ciuta, wakakondwanga kucita khumbo lake ndipo wakawona kuti nchakukondweska kupeleka thupi lake kuŵa sembe. (Yoh. 14:31) Yesu wakaŵaso wakukondwa cifukwa ca kumanya kuti umoyo wake wakufikapo upelekekenge sembe kwa Ciuta, kuwombora ŵanthu ku wuzga wa kwananga na nyifwa. Kasi Ciuta wakazomerezga kuti Yesu wacite milimo yikuru iyi? Enya, wakamuzomerezga.

11. Kasi Yehova wakalongora wuli kuti wazomerezga Yesu kuŵa Mesiya panji kuti Khristu?

¹¹ Mabuku gha Mateyu, Mariko, Luka, na Yohane, ghose ghakupanikizgira kuti Yehova wakazomerezga Yesu apo wakazuwuka mu Mlonga wa Yorodani. Yohane wakapanikizgira, kuti: “Nkhawona mzimu ukukhira nga ni nkhunda kufuma kucanya, ndipo ukakhala pa iyo [Yesu] . . . Ndipo nawona, ndipo napanikizga kuti iyo uyu ni Mwana wa Ciuta.” (Yoh. 1:32-34) Kweniso pa nyengo iyi, Yehova wakati: “Uyu ni Mwana wane, wakutemweka, mweneuyo nkhukondwa nayo.”—Mat. 3:17; Mrk. 1:11; Luka 3:22.

Wakagomezgeka Mpaka Nyifwa

12. Kasi Yesu wakacita vinthu wuli kwa vilimika vitatu na hafu kufuma apo wakabapatizikira?

¹² Kwa vilimika vitatu na hafu, Yesu wakajipeleka comene pa mulimo wa kusambizga ŵanthu za Ŵawiske na muwuso wawo waurunji. Nangauli wakapulikanga vyakulema cifukwa ca kwenda mitunda yitali mu Caru ca Layizgano, kweni pakaŵavya ico cikamutondeska kupanikizgira unenesko mwakukwana. (Yoh. 4:6, 34; 18:37) Yesu wakasambizganga ŵanji za Ufumu wa Ciuta. Apo mwamunthondwe Yesu wakacizganga ŵalwari, kulyeska mizinda, ndiposo kuwuska ŵakufwa, wakalongoranga ivyo Ufumu uzamucitira ŵanthu kunthazi.—Mat. 11:4, 5.

13. Kasi Yesu wakasambizgaci pa nkhani ya lurombo?

¹³ M’malo mwa kujilumba cifukwa ca ivyo wakasambizganga ndiposo milimo ya kucizga iyo wakacitanga, Yesu wakaphaliranga ŵanthu kuti ŵalumbenge Yehova. (Yoh. 5:19; 11:41-44) Yesu wakasambizgaso vinthu vyakuzirwa ivyo tikwenera kuyowoya para tikulomba. Tikwenera kulomba kuti zina la Ciuta lakuti Yehova “lituŵiskike” kweniso kuti muwuso waurunji wa Ciuta unjire m’malo mwa muwuso uheni wa Satana mwakuti khumbo la Ciuta “licitike, umo kuliri kucanya, ntheura pera pa caru capasi.” (Mat. 6:9, 10) Yesu wakaciskaso kuti ticitenge vinthu mwakuyana na malurombo agha mwa “kupenja dankha ufumu na urunji [wa Ciuta].”—Mat. 6:33.

14. Cifukwa wuli Yesu wakeneranga kufwilirapo kuti wafiske khumbo la Ciuta nangauli wakaŵa wakufikapo?

¹⁴ Apo nyengo yakuti wapeleke umoyo wake kuŵa sembe yikasendeleranga, Yesu wakamanya makora mulimo ukuru uwo wakaŵa nawo. Kuti khumbo la Ŵawiske lifiskike ndiposo kuti zina lawo lipike ucindami, Yesu wakeneranga kuzizipizga ceruzgo cambura urunji kweniso nyifwa yakuŵinya. Kukati kwakhala mazuŵa ghankhondi kuti wakomeke, Yesu wakalomba kuti: “Sono umoyo wane ukukweŵeka, ndipo niyowoyeci? Ŵadada, niponoskani ku ora ili. Ndipouli, ndico cifukwa nizira ku ora ili.” Pamasinda pakuyowoya umo wakajipulikiranga, Yesu wakaŵika maghanoghano ghake ghose pa nkhani yakuzirwa comene, ndipo wakalomba kuti: “Ŵadada, cindikani zina linu.” Nyengo yeneyiyo Yehova wakazgora kuti: “Nalicindika ndipo nilicindikengeso.” (Yoh. 12:27, 28) Yesu wakaŵa wakunweka comene kuti cipulikano cake ciyezgeke kuluska umo munthu waliyose wali kuyezgekerapo. Kweni wakati wapulika mazgu gha Ŵawiske agha, wakwenera kuti wakakhozgeka comene, cifukwa ghakamupa cigomezgo cakuti wafiskenge kuthuwuska muwuso wa Yehova. Ndipo wakafiska nadi.

Ivyo Nyifwa ya Yesu Yikafiska

15. Apo Yesu wakaŵa pafupi kufwa, cifukwa wuli wakati: “Cafiskika”?

¹⁵ Apo Yesu wakaŵa pafupi kufwa pa khuni lakusuzgikirapo, wakati: “Cafiskika!” (Yoh. 19:30) Mwakovwirika na Ciuta, Yesu wakafiska nadi vinthu vikuru mu vilimika vitatu na hafu kufuma apo wakabapatizikira. Wakati wafwa, kukacitika cindindindi cikuru comene, mwakuti mulara wa ŵasilikari ŵa Roma awo ŵakamukoma, wakacicizgika kuyowoya kuti: “Nadi, uyu wakaŵa Mwana wa Ciuta.” (Mat. 27:54) Mulara wa ŵasilikari uyu wakwenera kuti wakawonanga apo ŵanthu ŵakagoskanga Yesu cifukwa cakuti wakatenge ni Mwana wa Ciuta. Nangauli Yesu wakasuzgika comene, wakalutilira kugomezgeka ndipo wakalongora kuti Satana ni mutesi nkhanira. Pakuyowoya za wose awo ŵakukhozgera muwuso wa Ciuta, Satana wakati: “Munthu tiwapeleke vyose ivyo wali navyo kuwombora umoyo wake.” (Job 2:4) Cifukwa ca kulutilira kugomezgeka, Yesu wakalongora kuti Adamu na Eva ŵakatenge ŵatondenge ciyezgo cawo cifukwa cikaŵa cipusu. Kweni cakuzirwa comene nchakuti, umoyo wa Yesu ndiposo nyifwa yake vikakhozgera na kuthuwuska muwuso waurunji wa Yehova. (Ŵazgani Zintharika 27:11) Kasi nyifwa ya Yesu yikafiska cilicose nthena? Enya.

16, 17. (a) Cifukwa wuli Yehova wakawonanga ŵateŵeti ŵake awo ŵakaŵako pambere Yesu wandize pa caru capasi kuŵa ŵarunji? (b) Kasi Yehova wali kumupa njombe wuli Mwana wake cifukwa ca kugomezgeka, ndipo Fumu Yesu Khristu yikulutilira kucita vici?

¹⁶ Pambere Yesu wandize, pa caru capasi pakaŵa kale ŵateŵeti ŵanandi ŵa Yehova. Ŵakaŵa ŵarunji mu maso gha Ciuta, ndipo ŵakaŵa na cilindizga ca ciwuka. (Yes. 25:8; Dan. 12:13) Kweni kasi Ciuta mutuŵa, Yehova, wakaŵatumbika ŵanthu ŵakwananga aŵa pa lufura wuli? Baibolo likuti: “Ciuta wakamupeleka [Yesu Khristu] kuŵa cakupeleka cakuphepiskira kwizira mu cipulikano mu ndopa zake. Vikaŵa ntheura mwakuti walongore urunji wake, cifukwa wakagowokeranga zakwananga izo zikacitika kale apo Ciuta wakalongoranga kuzizipizga; ntheura kuti walongore urunji wake mu nyengo yasono, mwakuti waŵe murunji para wakumupima murunji munthu uyo wali na cipulikano mwa Yesu.”—Rom. 3:25, 26.b

¹⁷ Yehova wali kupeleka njombe yikuru kwa Yesu mwa kumuwuska na kumupa mulimo wapacanya comene kuluska uwo wakaŵa nawo pambere wandize pa caru capasi. Pasono Yesu nchilengiwa cauzimu ndipo wali na umoyo wambura kufwa. (Heb. 1:3) Pakuŵa Musofi Mukuru ndiposo Themba, Fumu Yesu Khristu yikulutilira kovwira ŵalondezgi ŵake kuti ŵathuwuske urunji wa Ciuta. Ndipo tili ŵakuwonga comene kuti Dada withu wa kucanya, Yehova, wakupeleka njombe kwa wose awo ŵakucita nthena na kumuteŵetera mwakugomezgeka nga umo Mwana wake wakacitira.—Ŵazgani Salmo 34:3; Ŵahebere 11:6.

18. Kasi mu nkhani yakulondezgapo tizamusambiraci?

¹⁸ Ŵanthu ŵakugomezgeka kwambira pa Abelu ŵakaŵa paubwezi uwemi na Yehova cifukwa ŵakaŵa na cipulikano ndiposo cigomezgo mu Mphapu yakulayizgika. Yehova wakamanyanga kuti Mwana wake wazamugomezgeka ndiposo kuti nyifwa yake yizamuŵa cibenekelero cakufikapo ca “kwananga kwa caru.” (Yoh. 1:29) Nanga ni sono ŵanthu ŵakusanga candulo na nyifwa ya Yesu. (Rom. 3:26) Ipo kasi ni vyandulo wuli ivyo imwe mungasanga cifukwa ca sembe yakuwombora ya Khristu? Fumbo ili lizamuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mungazgora Wuli?

• Kasi urunji wa Ciuta ukasuskika wuli?

• Kasi ubapatizo wa Yesu ukung’anamuraci?

• Kasi nyifwa ya Yesu yili kufiska vici?

[Cithuzithuzi pa peji 9]

Kasi mukumanya ng’anamuro la ubapatizo wa Yesu?