Kasi Sembe Yakuwombora Yikutiponoska Wuli?
“Uyo wakupulikana mwa Mwana wali na umoyo wamuyirayira; uyo wakuleka kupulikira Mwana wazamuwona umoyo cara, kweni kutukutwa kwa Ciuta kukukhalilira pa iyo.”—YOH. 3:36.
1, 2. Yowoyani cifukwa cimoza ico Zion’s Watch Tower yikambira kupharazgika?
NKHANI yinyake ya mu Gongwe la Mulinda la Okutobala 1879, yikati: “Yose uyo wakusambira Baibolo mwakupwelelera wakumanya kuzirwa kwa nyifwa ya Khristu.” Nkhani iyi yikamalizga na mazgu ghakuzirwa ghakuti: “Ticenjere na cilicose ico cikuyuyura panji kukana kuti nyifwa ya Khristu yikaŵa sembe yakuwombolera ŵanthu ku kwananga.”—Ŵazgani 1 Yohane 2:1, 2.
2 Cifukwa cimoza ico Zion’s Watch Tower (Gongwe la Mulinda) yikambira kupharazgika mu Julayi 1879, cikaŵa cakuti yikhozgere ivyo Baibolo likusambizga vyakukhwaskana na sembe yakuwombora. Yikapelekanga ‘cakurya ca pa nyengo yakwenelera,’ cifukwa ca kuumaliro wa vilimika vya m’ma 1800, ŵanthu ŵanandi awo ŵakatenge Mbakhristu ŵakamba kukayikira usange nyifwa ya Yesu yingaŵa sembe yakutiwombolera ku zakwananga zithu. (Mat. 24:45) Pa nyengo iyi, ŵanandi ŵakamba kupuluskika na cisambizgo cakuti vinthu vikacita kusintha kufuma ku vinyake. Cisambizgo ici cikususkana na fundo yakuti pakwamba ŵanthu ŵakaŵa ŵakufikapo. Awo ŵakugomezga cisambizgo ici ŵakuti munthu wakusintha yekha, ntheura wakukhumbikwira sembe yakuwombora yayi. Pa nyengo iyi ulongozgi uwo mpositole Paulosi wakaphalira Timote ukaŵa wakukhumbikwa comene. Paulosi wakati: “Sungilira ico waŵikizgika, patukako ku mazgu ghawakawaka agho ghakuyuyura vyakupatulika na ku masuskano agho ŵakupusikizgira kuti ndiko ‘kumanya.’ Pakuti ŵanji, pakulongora kumanya uku, ŵali kupatukako ku cipulikano.”—1 Tim. 6:20, 21.
3. Kasi tidumbiskanenge mafumbo wuli?
3 Nchakuwonekerathu kuti mungakhumba yayi ‘kupatukako ku cipulikano.’ Ipo cingaŵa ciwemi kujifumba mafumbo agha: Cifukwa wuli ine nkhukhumbikwira sembe yakuwombora? Kasi Yehova na Yesu, ŵakajikomora wuli kuti ŵapeleke sembe yakuwombora? Kasi ningandula wuli na cawanangwa cakuzirwa ici, ico cinganiponoska ku kutukutwa kwa Ciuta?
Tingaponoskeka ku Ukali wa Ciuta
4, 5. Nchivici cikulongora kuti kutukutwa kwa Ciuta kwakhalilira pa mgonezi uheni uwu?
4 Baibolo na mdauko wa ŵanthu vyalongora kuti kufuma waka apo Adamu wakanangira, kutukutwa kwa Ciuta ‘kwakhalilira pa’ ŵanthu. (Yoh. 3:36) Ukaboni wa fundo iyi ngwakuti palije munthu uyo wakugwentha nyifwa. Muwuso wa Satana watondekerathu kuvikilira ŵanthu ku masoka, ndipo palije boma la munthu ilo lafiska kupa ŵanthu ŵake wose vinthu vyakukhumbikwa. (1 Yoh. 5:19) Ntheura, ŵanthu ŵalutilira kusuzgika na nkhondo, vivulupi, na ukavu.
5 Nchakuwonekerathu kuti mgonezi uwu ulije vitumbiko vya Yehova. Paulosi wakati: “Kutukutwa kwa Ciuta kukuvumbulika kufuma kucanya kwimikana na kususkana na khumbo la Ciuta kose.” (Rom. 1:18-20) Ntheura, wose awo ŵakulutilira kucita ivyo vikukwiyiska Ciuta ŵazamupokera njombe ya ivyo ŵakucita. Mazuŵa ghano, kutukutwa kwa Ciuta kukuwoneka kwizira mu uthenga wa ceruzgo uwo ukupungulikira pa caru ca Satana, ndipo uthenga uwu ukusangika mu mabuku ghithu ghanandi ghakulongosora Baibolo.—Uvu. 16:1.
6, 7. Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakulongozga mulimo wuli, ndipo ni mwaŵi wuli uwo ucalipo kwa awo ŵali ku cigaŵa ca caru ca Satana?
6 Kasi ici cikung’anamura kuti nyengo yakuti ŵanthu ŵafumireko ku muwuso wa Satana na kuphemana na Ciuta, yamara? Yayi, mulyango ucali wakujulika ku ŵanthu awo ŵakukhumba kuphemana na Yehova. Ŵakhristu ŵakuphakazgika, awo ‘mbimiliri mu malo gha Khristu’ ŵakulongozga mulimo wa kupharazga, ndipo kwizira mu mulimo uwu, ŵanthu ŵa mitundu yose ŵakucemeka kuti ‘ŵaphemane na Ciuta.’—2 Kor. 5:20, 21.
7 Mpositole Paulosi wakati Yesu “wakutiwombora ku kutukutwa uko kukwiza.” (1 Tes. 1:10) Ukali waumaliro wa Yehova uwu uzamuparanyirathu ŵakwananga ŵambura kupera. (2 Tes. 1:6-9) Kasi mbanjani ŵazamupona? Baibolo likuti: “Uyo wakupulikana mwa Mwana wali na umoyo wamuyirayira; uyo wakuleka kupulikira Mwana wazamuwona umoyo cara, kweni kutukutwa kwa Ciuta kukukhalilira pa iyo.” (Yoh. 3:36) Wose awo mbamoyo ndipo ŵali na cipulikano mwa Mwana kweniso mu sembe ŵazamupona pa zuŵa laumaliro la kutukutwa kwa Yehova.
Umo Sembe Yakuwombora Yikugwilira Nchito
8. (a) Kasi Adamu na Eva ŵakaŵa na mwaŵi wuli? (b) Kasi Yehova wakalongora wuli kuti urunji wake ngwakufikapo?
8 Adamu na Eva ŵakalengeka ŵakufikapo. Ŵalutilirenge kupulikira Ciuta, mphanyi sono caru capasi cili kuzura na ŵana ŵawo ŵakufikapo, ndipo nawo mphanyi ŵakukhala nawo lumoza mu Paradiso. Kweni cacitima nchakuti ŵapapi ŵithu ŵakasankha kugalukira Ciuta. Cifukwa ca ivyo ŵakacita, ŵakapika cilango ca nyifwa yamuyirayira ndipo ŵakacimbizgika mu Paradiso. Apo Adamu na Eva ŵakamba kuŵa na ŵana, ŵana ŵawo wose ŵakaŵa kuti ŵakhwaskika kale na kwananga, ndipo paumaliro Adamu na Eva ŵakacekura na kufwa. Ici cikalongora kuti mazgu gha Yehova ghakuwa pawaka yayi. Nakuti ni Ciuta uyo urunji wake ngwakufikapo. Yehova wakamucenjezgerathu Adamu kuti usange waryenge cipambi cakukanizgika wafwenge, ndivyo vikacitika nadi.
9, 10. (a) Cifukwa wuli ŵana ŵa Adamu ŵakufwa? (b) Kasi tingathaskika wuli ku nyifwa yamuyirayira?
9 Pakuŵa ŵana ŵa Adamu, nase tili kuhara thupi lambura kufikapo ilo lili na kwananga ndipo paumaliro tikufwa. Apo Adamu wakananganga, tingayowoya kuti tikaŵa mu ciwuno cake. Lekani nase cilango ca nyifwa cikutikhwaska. Yehova wawuskengepo cilango ca nyifwa kwambura kupeleka sembe yakuwombora, mphanyi wakalongora kuti wakufiska yayi ivyo wayowoya. Lekani Paulosi pakuyowoya za ise tose wakati: “Tikumanya kuti Dango ndauzimu; kweni ine nili wathupi, wakuguliskika ku kwananga. Namunthu wakusokwa ine! Ni njani wanithaskenge ku thupi ilo likunilongozgera ku nyifwa iyi?”—Rom. 7:14, 24.
10 Ni Yehova Ciuta pera uyo wakeneranga kutigowokera zakwananga zithu na kutifwatura ku cilango ca nyifwa yamuyirayira. Wakacita ici mwa kutuma Mwana wake wakutemweka kuti wazakababike nga ni munthu wakufikapo na kupeleka umoyo wake kuŵa sembe yakutiwombolera. Mwakupambana na Adamu, Yesu wakalutilira kuŵa wakufikapo. Ndipo “wakacitapo kwananga cara.” (1 Pet. 2:22) Ntheura, Yesu wakaŵa na mwaŵi wa kuŵa mupapi wa ŵanthu ŵakufikapo. Kweni wakazomerezga kuti ŵalwani ŵa Ciuta ŵamukome, mwakuti wawombore ŵana ŵa Adamu ku kwananga ndiposo kuti awo ŵakupulikana mwa iyo ŵapokere umoyo wamuyirayira. Malemba ghakuti: “Kuli Ciuta yumoza na muphemaniski yumoza pakati pa Ciuta na ŵanthu, Khristu Yesu, munthu uyo wakajipeleka yekha kuŵa ciwombolero cakuyana cifukwa ca wose.”—1 Tim. 2:5, 6.
11. (a) Kasi umo sembe yakuwombora yikugwilira nchito tingayelezgera na vici? (b) Kasi ŵanyake awo ŵakwandula na sembe yakuwombora mbanjani?
11 Umo sembe yakuwombora yikugwilira nchito, tingayiyelezgera na ŵanthu awo ŵabanki ŵaŵabira ndalama zawo zose. Ŵeneco ŵa banki ŵangakakika kwa vilimika vicoko waka. Kweni wuli pakuyowoya za ŵanthu awo ŵibirika ndalama? Ŵasuzgikenge na ukavu, ndipo kuti vinthu viŵayendere makora, pangakhumbikwira munthu munyake musambazi uyo ngwalusungu kuti wanjire m’malo mwa banki iyi, na kuwezgerapo ndalama zose izo zibika. Mwakuyana waka, Yehova Ciuta na mwana wake ŵali kugura ŵana ŵa Adamu, na kuŵagowokera ngongoli yawo ya kwananga pa lufura lwa ndopa za Yesu, izo zikathiskika. Lekani pakuyowoya za Yesu, Yohane Mbapatizi wakati: “Wonani, Mwanamberere wa Ciuta uyo wakuwuskako kwananga kwa caru!” (Yoh. 1:29) Caru ico kwananga kwake kukuwuskikapo mbanthu ŵamoyo pera yayi, kweniso awo ŵali mu malaro.
Ŵakajikomora Cifukwa ca Sembe Yakuwombora
12, 13. Kasi tikusambirakoci kwa Abrahamu cifukwa ca kuzomera kupeleka mwana wake Yisake?
12 Nchakusuzga kuti tipulikiske fikepo umo Yehova na Yesu ŵakajikomolera cifukwa ca sembe yakuwombora. Kweni Baibolo likulongosora vyakucitika vinyake ivyo vingatovwira kughanaghanirapo nkhani iyi. Mwaciyelezgero, ghanaghanirani waka umo Abrahamu wakajipulikira apo wakenda ulendo wa mazuŵa ghatatu, kuluta ku Moria cifukwa ca kupulikira mazgu gha Ciuta ghakuti: “Tora sono mwana wako, mwana wako yumoza pera [Yisake], mweneuyo ukumutemwa, ulute ku caru ca ku Moria, umupeleke kwenekura nga ndi sembe yakocha pa limoza la mapiri leneilo tindikuphalire.”—Gen. 22:2-4.
13 Paumaliro Abrahamu wakafika ku malo agho Ciuta wakamuphalira. Ghanaghanirani waka za citima ico wakwenera kuti wakaŵa naco apo wakakakanga mawoko na malundi gha Yisake na kumugoneka pa jochero ilo Abrahamu wakazenga yekha. Cikwenera kuti cikamuŵinya comene Abrahamu apo wakawuskanga cimayi kuti wakome mwana wake. Ghanaghanirani waka umo Yisake wakajipulikira apo wakagonekekanga pa jochero, na kulindilira nyifwa yakuŵinya comene. Kweni mungelo wa Yehova wakamukanizga Abrahamu apo wakaŵa pafupi kukoma mwana wake. Ivyo Abrahamu na Yisake ŵakacita pa nyengo iyi, vikutovwira kupulikiska umo Yehova wakajikomolera apo wakazomerezga ŵalwani kuti ŵakome Mwana wake. Ivyo Yisake wakacita pakukolerana na Abrahamu, vikulongora makora umo Yesu wakaŵira wakunozgeka kusuzgika na kufwa cifukwa ca ise.—Heb. 11:17-19.
14. Kasi ivyo vikacitikira Yakobe vingatovwira wuli kupulikiska umo Yehova na Yesu ŵakajikomolera cifukwa ca sembe yakuwombora?
14 Umo Yehova na Yesu ŵakajikomolera cifukwa ca sembe yakuwombora, tingayelezgeraso na ivyo vikacitikira Yakobe. Pa ŵana ŵake wose, Yakobe wakatemwanga comene Yosefe. Kweni cacitima nchakuti ŵakuru ŵake ŵakamucitiranga bina ndipo ŵakamutinkhanga. Ndipouli, Yosefe wakazomera kuti awiske ŵamutume kukawona umo ŵakuru ŵake ŵaliri. Pa nyengo iyi, ŵakuru ŵake ŵakaliskanga viŵeto vya awiskewo pa mtunda wa makilomita 100 ku mpoto kwa Hebron. Ghanaghanirani waka umo Yakobe wakajipulikira wati wapokera cakuvwara ca Yosefe ico cikaŵa na ndopa. Yakobe wakatengera, wakati: “Ndi munjilira wa mwana wane; cikoko camurya; kwambura kukayika [Yosefe] watwazuliwa.” Vyose ivi vikamucitiska citima Yakobe, ndipo wakamutengelera Yosefe kwa mazuŵa ghanandi. (Gen. 37:33, 34) Citima ca munthu na ca Yehova vikuyana ndendende yayi. Ndipouli, kughanaghanirapo pa ivyo vikacitikira Yakobe kungatovwirako kupulikiska umo Ciuta wakwenera kuti wakajipulikira apo Mwana wake wakutemweka wakayuzgikanga na kukomeka mwankhaza.
Umo Tikwandulira na Sembe Yakuwombora
15, 16. (a) Kasi Yehova wakalongora wuli kuti wazomerezga sembe yakuwombora? (b) Kasi imwe mwandula wuli na sembe yakuwombora?
15 Yehova Ciuta wakawuska mwana wake wakugomezgeka na kumupa thupi lauzimu ilo ndaucindami comene. (1 Pet. 3:18) Kwa mazuŵa 40 Yesu wakati wawuskika ku ŵakufwa wakawonekera ku ŵasambiri ŵake, kukhozga cipulikano cawo na kuŵawovwira kunozgekera mulimo ukuru wa kupharazga. Pamanyuma, wakakwelera kucanya. Wakapeleka kwa Ciuta mtengo wa ndopa zake izo zikathiskika cifukwa ca ŵalondezgi ŵake ŵaunenesko, awo ŵali na cipulikano mu sembe yake yakuwombora. Yehova Ciuta wakalongora kuti wazomerezga sembe iyi mwa kutuma Yesu kuti wapungulire mzimu utuŵa pa ŵasambiri ŵake awo ŵakawungana mu Yerusalemu pa zuŵa la Pentekoste 33 C.E.—Mil. 2:33.
16 Ŵasambiri ŵakuphakazgika aŵa, mwaluŵiro ŵakamba kuciska ŵanthu kuti ŵabapatizike mu zina la Yesu Khristu kuti zakwananga zawo zigowokereke ndiposo kuti ŵacimbire kutukutwa kwa Ciuta. (Ŵazgani Milimo 2:38-40.) Kufuma pa zuŵa lira mpaka sono, ŵanthu mamiliyoni ghanandi kufuma mu mitundu yose ŵakuŵa paubwezi na Ciuta cifukwa ca kuŵa na cipulikano mu sembe ya Yesu yakuwombora. (Yoh. 6:44) Ipo sono nchakwenelera kujifumba mafumbo ghaŵiri agha: Kasi tili na cigomezgo ca kuzakaŵa na umoyo wamuyirayira cifukwa ca milimo yithu yiwemi? Kasi cingaŵa camacitiko kutaya mwaŵi uwo tapika?
17. Kasi mukwenera kuwuwona wuli mwaŵi wa kuŵa mubwezi wa Ciuta?
17 Sembe yakuwombora iyi yikateneranga na pacoko wuwo yayi. Kweni cifukwa ca kuŵa na cipulikano mu sembe iyi, ŵanthu mamiliyoni ghanandi mazuŵa ghano ŵali paubwezi na Ciuta, ndipo ŵali na cigomezgo ca kuzakakhala kwamuyirayira mu paradiso. Ndipouli, ubwezi na Ciuta ungamara usange tingaleka kuupwelelera. Kuti tizakapone pa zuŵa la kutukutwa kwa Ciuta ilo likwiza, tikwenera kulutilira kulongora kuti tikuwonga “ciwombolero cakupelekeka na Khristu Yesu.”—Rom. 3:24; ŵazgani Ŵafilipi 2:12.
Lutilirani Kuŵa na Cipulikano mu Sembe Yakuwombora
18. Kasi kuŵa na cipulikano mu sembe ya Yesu kukusazgapo vici?
18 Lemba la Yohane 3:36, ilo pajintha mutu wa nkhani iyi, likulongora kuti kuŵa na cipulikano mwa Fumu Yesu Khristu kukusazgapo kumupulikira. Ntheura, kuwonga sembe yakuwombora kukwenera kuticiska kuti ticitenge vinthu mwakukolerana na ivyo wakasambizga. (Mrk. 7:21-23) “Kutukutwa kwa Ciuta kukwiza” pa wose awo ŵakulutilira kucita uzaghali, myati yambura kwenelera, ndiposo “ukazuzi wa mtundu uliwose,” uwo ukusazgapo cizgoŵi ca kuwonelera vithuzithuzi vyamuziro.—Efe. 5:3-6.
19. Kasi tingalongora wuli kuti tili na cipulikano mu sembe yakuwombora?
19 Kuti tilongore kuwonga sembe yakuwombora, tikwenera kutangwanika na “milimo ya kusopa Ciuta mwakujipeleka.” (2 Pet. 3:11) Tiyeni nyengo zose tipaturenge nyengo yakukwana ya kulombera, kusambilira Baibolo patekha, kuwungana na mpingo, kusopa na mbumba yithu, ndiposo kupharazga Ufumu mwamwamphu. Kweniso ‘tingaluwanga cara kucita uwemi na kugaŵana vinthu na ŵanji, cifukwa na sembe zantheura Ciuta wakukondweskeka nkhanira.’—Heb. 13:15, 16.
20. Kasi awo ŵakulutilira kulongora cipulikano mu sembe yakuwombora ŵazamusanga vitumbiko wuli munthazi?
20 Apo Yehova wazamupungulira ukali wake pa mgonezi uheni uwu, tizamuŵa ŵakukondwa comene cifukwa cakuti talutilira kulongora kuti tili na cipulikano mu sembe yakuwombora ndiposo kuti tikuyizirwiska. Ndipo mu caru ciphya ico Ciuta walayizga, tizamuwonga kwamuyirayira cawanangwa capadera ici, ico catiponoska ku ukali wa Ciuta.—Ŵazgani Yohane 3:16; Uvumbuzi 7:9, 10, 13, 14.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Cifukwa wuli tikukhumbikwira sembe yakuwombora?
• Kasi Yehova na Yesu ŵakajikomora wuli cifukwa ca sembe yakuwombora?
• Kasi tikwandula wuli na sembe yakuwombora?
• Kasi tikulongora wuli kuti tili na cipulikano mu sembe yakuwombora?
[Cithuzithuzi pa peji 13]
Mulyango wakuti ŵanthu ŵaphemane na Yehova ngwakujulika
[Vithuzithuzi pa peji 15]
Kughanaghanira pa ivyo vikacitikira Abrahamu, Yisake, na Yakobe kungatovwira kupulikiska umo Yehova na Yesu ŵakajikomolera cifukwa ca sembe yakuwombora