LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w10 8/15 pp. 21-25
  • Zomerani Kuti “Dango la Lusungu” Livikilire Lulimi Lwinu

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Zomerani Kuti “Dango la Lusungu” Livikilire Lulimi Lwinu
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2010
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • Lusungu Lwajintha pa Citemwa
  • Kulanguruka na Lurombo Ni Vyakuzirwa
  • Pa Malulimi gha Ŵakutorana
  • Ŵalongorani Citemwa Ŵakhristu Ŵanyinu
  • Munthu ‘Walusungu Tiwasange Umoyo’
  • Kwandula na Lusungu lwa Yehova
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2002
  • Citirani Lusungu Awo Ŵali mu Suzgo
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2002
  • Ŵanthu ŵa Ciuta Ŵakwenera Kutemwa Lusungu
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2004
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova—2010
w10 8/15 pp. 21-25

Zomerani Kuti “Dango la Lusungu” Livikilire Lulimi Lwinu

“Wakujura mulomo wake na vinjeru, ndipo mu lulimi lwake muli dango la lusungu.”—ZINTH. 31:26.

1, 2. (a) Kasi awo ŵakusopa Yehova ŵakuciskika kuŵa na mukhaliro wuli? (b) Kasi tidumbiskanenge vici mu nkhani iyi?

UTHENGA wakuzirwa uwo Themba Lemuel likapokera kufuma ku ŵanyina ukasazgapo ulongozgi wakuzirwa wakuyowoya za mwanakazi muwemi. Wakaphalirika kuti mwanakazi muwemi “wakujura mulomo wake na vinjeru, ndipo mu lulimi lwake muli dango la lusungu.” (Zinth. 31:1, 10, 26) Lusungu lukwenera kuŵa pa lulimi lwa mwanakazi wavinjeru, kweniso pa lulimi lwa ŵanthu wose awo ŵakukhumba kukondweska Yehova. Wose awo ŵakusopa Ciuta mu unenesko ŵakuciskika kuyowoya mwalusungu.

2 Kasi lusungu ni vici? Mbanjani awo ŵakwenera kulongoreka lusungu? Nchivici cingatovwira kuti tiŵe na “dango la lusungu” pa lulimi lwithu? Kasi dango la lusungu likhwaskenge wuli kayowoyero kithu ku ŵamumbumba yithu ndiposo Ŵakhristu ŵanyithu?

Lusungu Lwajintha pa Citemwa

3, 4. (a) Kasi lusungu ni vici? (b) Kasi lusungu ulo ŵanthu awo ŵakumanyana kale ŵakulongorana lukupambana wuli na lusungu lwa kawiro?

3 Mu lusungu muli citemwa na ciwuravi. Lusungu lukusazgapo kumucitira citima munthu kweniso kumovwira. Pakuti citemwa cikwendera lumoza na lusungu, ipo lusungu lukukhumba kughanaghanira ŵanji cifukwa ca kuŵatemwa. Mu Malemba ghanandi agho ghali mu nkhani iyi, lizgu Lacihebere ilo lili kung’anamurika kuti lusungu likung’anamura vinandi padera pa citemwa. Munthu uyo wali na lusungu wakujipeleka kovwira munyake cifukwa cakuti wakumutemwa, ndipo wakuwoneseska kuti munyake uyo wawovwirika.

4 Lusungu ulo lukuyowoyeka mu nkhani iyi lukupambana comene na lusungu lwa wunthu. Lusungu lwa kawiro panji kuti lwa wunthu lungalongoreka nanga nkhu ŵanthu awo tikuleka kuŵamanya. Lusungu lwa wunthu ndilo ŵanthu ŵa ku Melita ŵakalongora mpositole Paulosi na ŵanyake ŵakukwana 275, apo ngalaŵa iyo ŵakakwera yikasweka. Ŵanthu ŵa ku Melita ŵakamumanyanga yayi Paulosi pamoza na ŵanyake. (Mil. 27:37–28:2) Kweni nkhani iyi yikuyowoya lusungu ulo ŵanthu awo ŵakumanyana kale ŵakulongorana.a Lusungu ulu ndilo Ŵakeni ŵakalongora ku ŵana “wose Ŵaisrayeli pakukwera kufumira ku” Eguputo.—1 Sam. 15:6.

Kulanguruka na Lurombo Ni Vyakuzirwa

5. Kasi nchivici cingatovwira kuvikilira lulimi lwithu?

5 Nchipusu yayi kuyowoya mwalusungu. Pakuyowoya za lulimi, msambiri Yakobe wakati: “Palije munthu wangaŵeta lulimi. Nkhanthu kambura kukoleka na kakupweteka, nkhakuzura na ulembe wakukoma.” (Yak. 3:8) Kasi nchivici cingatovwira kuti tivikilire lulimi lwithu? Ivyo Yesu wakaphalira ŵalongozgi ŵa cisopa ŵa mu nyengo yake vingatovwira. Wakati: “Mulomo ukuyowoya ivyo vili kuzara mu mtima.” (Mat. 12:34) Usange tikukhumba kuti tivikilire lulimi lwithu, tikwenera kuyezgayezga kuŵa ŵalusungu. Tiyeni tiwone umo kulanguruka na lurombo vingatovwilira.

6. Cifukwa wuli tikwenera kughanaghanira pa milimo ya Yehova ya lusungu?

6 Baibolo likuti Yehova Ciuta ngwakuzara na “lusungu.” (Ex. 34:6) Wamasalmo wakati: “Caru cazura na kutemwa kwinu” panji kuti lusungu. (Sal. 119:64) Malemba ghali na nkhani zinandi izo zikulongora umo Yehova wakalongolera lusungu ku ŵateŵeti ŵake. Kughanaghanirapo pa ‘milimo ya Yehova’ kungatovwira kuti tiŵe ŵalusungu.—Ŵazgani Salmo 77:12.

7, 8. (a) Kasi Yehova wakalongora wuli lusungu kwa Loti na ŵamumbumba yake? (b) Kasi Davide wakacitaci pamanyuma pakuti Ciuta wamulongora lusungu?

7 Mwaciyelezgero, ghanaghanirani umo Yehova wakaponoskera Loti na mbumba yake, apo wakaparanyanga msumba wa Sodomu. Nyengo yakuti waparanye msumba uwu yikati yaneng’enera, ŵangelo ŵakamuciska Loti kuti watore ŵamumbumba yake na kuwukamo luŵiro mu msumba uwu. Baibolo likuti apo “wakazinazina; ntheura [ŵangelo] ŵakamukora pa woko lake, na pa woko la muwoli wake, na pa woko la ŵana ŵake ŵasungwana ŵaŵiri, pakuti Yehova wakaŵa nayo na cisungusungu, ndipo ŵakamufumiska, na kumuŵika kuwaro kwa muzi.” Asi tikukondwa para tikughanaghanirapo nkhani iyi na kuwona kuti Ciuta wakalongora lusungu?—Gen. 19:16, 19.

8 Ghanaghaniraniso ivyo vikacitikira Davide Themba la Ŵaisrayeli, uyo wakimba kuti: “[Yehova] wakugowokera maubendezi ghako ghose, wakucizga maulwari ghako ghose.” Davide wakwenera kuti wakawonga comene cifukwa cakuti Yehova wakamugowokera kwananga uko wakacita na Batisheba. Wakalumba Yehova kuti: “Umo uliri mtambo kutumphukira pacanya pa caru, ntheura ndimo uliri ukuru wa lusungu lwake ku awo ŵakumopa.” (Sal. 103:3, 11) Kughanaghanirapo pa nkhani izi kweniso nkhani zinyake za mu Malemba kukutovwira kuti mitima yithu yizure na viwongo cifukwa cakuti Yehova ngwalusungu, ndipo tikuciskika kumulumba na kumuwonga. Para mtima withu wazura na viwongo vyanthena, tiŵenge ŵakukhumbisiska comene kuyezga Ciuta waunenesko pa nkhani ya lusungu.—Efe. 5:1.

9. Cifukwa wuli ivyo ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakuyowoya na kucita vikwenera kulongora lusungu?

9 Nkhani za mu Malemba zikulongora kuti Yehova wakulongora lusungu ku ŵanthu awo ŵali nayo paubwezi. Kweni wuli pakuyowoya za awo ŵali nayo paubwezi yayi? Kasi Yehova wakuŵacitira nkhaza? Cara. Lemba la Luka 6:35 likuti: “[Ciuta] ngwalusungu ku ŵambura kuwonga na ŵaheni.” ‘Wakukwezgera dazi lake pa ŵanthu ŵaheni na ŵawemi ndipo wakulokweska vula pa ŵanthu ŵarunji na ŵambura urunji.’ (Mat. 5:45) Lusungu ulu ndilo Ciuta wakatilongoranga pambere tindasambire unenesko. Kweni sono, pakuŵa ŵateŵeti ŵake, wakutilongora lusungu cifukwa cakuti tili nayo paubwezi. (Ŵazgani Yesaya 54:10.) Ipo tikwenera kumuwonga comene. Ntheura tili na vifukwa vyakupulikikwa vyakulongolera lusungu kwizira mu ivyo tikuyowoya na kucita.

10. Cifukwa wuli lurombo lungatovwira kuti tiŵe ŵanthu ŵalusungu?

10 Lurombo lukovwira comene kuti tiŵe ŵalusungu. Vili nthena cifukwa cakuti citemwa na lusungu vikwendera lumoza, ndipo ni vigaŵa vya cipambi ca mzimu wa Yehova. (Gal. 5:22) Mzimu uwu ungatovwira kuti mu mtima withu muzure lusungu. Nthowa yakudunjika ya kupokelera mzimu utuŵa nkhulomba. (Luka 11:13) Ipo nchakwenelera kuti mwakuwerezgawerezga tilombenge Ciuta kuti watipe mzimu wake na kuzomera kuti utilongozgenge. Kulanguruka na lurombo ni vyakuzirwa usange tikukhumba kuti dango la lusungu liŵe pa lulimi lwithu.

Pa Malulimi gha Ŵakutorana

11. (a) Kasi tikumanya wuli kuti Yehova wakukhumba kuti ŵafumu ŵalongorenge lusungu ku ŵawoli ŵawo? (b) Kasi mfumu wangalongora wuli kuti wali na dango la lusungu pa lulimi lwake?

11 Mpositole Paulosi wakaciska ŵafumu kuti: “Lutilirani kutemwa ŵawoli ŵinu, umo Khristu nayo wakatemwera mpingo na kujipeleka iyomwene cifukwa ca iwo.” (Efe. 5:25) Pakukumbuska ŵafumu ivyo Yehova wakaphalira Adamu na Eva, Paulosi wakati: “Mwanalume wasidenge ŵawiske na ŵanyina ndipo wademelerenge ku muwoli wake, ndipo wose ŵaŵiri ŵaŵenge thupi limoza.” (Efe. 5:31) Nchakuwonekerathu kuti Yehova wakukhumba kuti ŵafumu ŵajibatikenge mwakugomezgeka ku ŵawoli ŵawo, na kuŵalongora lusungu nyengo zose. Mfumu uyo pa lulimi lwake pali dango la lusungu, wakuvumbura maubudi gha muwoli wake yayi nesi kumuyuyura pa wumba. M’malo mwake, wakumulumba. (Zinth. 31:28) Para ŵapambana maghanoghano pa nkhani yinyake, lusungu lukovwira mfumu kuti wakore lulimi lwake mwakuti luleke kufumiska vinthu ivyo vingayuyura muwoli wake.

12. Kasi muwoli wangalongora wuli kuti dango la lusungu lili pa lulimi lwake?

12 Dango la lusungu likweneraso kuŵa pa lulimi lwa muwoli. Pakuyowoya, muwoli wakwenera yayi kukhuŵilizgika na mzimu wa caru. Cifukwa ca ‘kucindika comene mfumu wake,’ wakuyowoya viwemi vya mfumu wake ndipo ivi vikucitiska kuti ŵanji ŵalutilire kucindika mfumu wake. (Efe. 5:33) Wakuwoneseska kuti waleke kususka panji kugazgana na mfumu wake pamaso pa ŵana. Wakucita nthena kuti ŵana ŵaleke kuyuyura awiskewo. M’malo mwake wakudumbiskana nkhani izi na mfumu wake kumphepete. Baibolo likuti mwanakazi wavinjeru wakuzenga nyumba yake. (Zinth. 14:1) Pa nyumba yake pakuŵa pakukondweska, ndipo waliyose wakukondwa.

13. Mbanjani comene awo ŵakwenera kulongozgeka na dango la lusungu, ndipo ŵangacita wuli?

13 Nanga ŵangaŵa kwa ŵekha, ŵakutorana ŵakwenera kuyowoyeskana mu nthowa yakulongora kuti ŵakucindikana. Paulosi wakati: “Vyose ivi muvisezgere kutali na imwe, kutukutwa, ukali, uheni, kayowoyero kaheni, na kuyowoya vyamuziro pa milomo yinu.” Wakatiso: “Jivwalikani mtima wa ciwuravi, lusungu, kujicefya, kuzika na kukhomezga. . . . Mujivwalike citemwa, pakuti nchakukakira cakufikapo ca umoza.” (Kol. 3:8, 12-14) Para ŵana ŵakupulika ŵapapi ŵakuyowoyeskana mu nthowa yalusungu, ŵakuŵa ŵakukondwa, kweniso nawo ŵakusambira kuyowoya mwalusungu.

14. Kasi lulimi lwa mitu ya mbumba lungasanguluska wuli ŵamumbumba zawo?

14 Pakuyowoya za Yehova, wamasalmo wakati: “Kutemwa [lusungu] kwinu kwakukhwima kuŵe pafupi kundisanguluska.” (Sal. 119:76) Nthowa yapadera iyo Yehova wakusanguluskira ŵanthu ŵake nkhuŵapa ulongozgi kweniso kuŵakhozga. (Sal. 119:105) Kasi mitu ya mbumba yingaŵayezga wuli Ŵadada ŵithu ŵa kucanya pa nkhani ya kusanguluska ŵamumbumba yawo? Mitu ya mbumba yingamuyezga Yehova mwa kupeleka ulongozgi wakwenelera kweniso kukhozga mbumba zawo. Nyengo Yakusopera ya Mbumba yingawovwira comene mbumba kusanga usambazi wauzimu.—Zinth. 24:4.

Ŵalongorani Citemwa Ŵakhristu Ŵanyinu

15. Kasi ŵalara na Ŵakhristu ŵanyake ŵakukhwima mwauzimu ŵangacita wuli na lulimi lwawo mwakuti ŵavikilire ŵanyawo mu mpingo?

15 Themba Davide likalomba kuti: “Cisungusungu cinu na unenesko winu vindisungilire.” (Sal. 40:11) Kasi ŵalara mu mpingo na Ŵakhristu ŵanyake ŵakukhwima mwauzimu ŵangamuyezga wuli Yehova pa nkhani iyi? Usange ivyo tikuyowoya vikukolerana na ulongozgi wa mu Malemba, ndikuti tikulongora kuti tikucitira ŵanji lusungu.—Zinth. 17:17.

16, 17. Ni nthowa wuli zinyake izo tingalongolera kuti lulimi lwithu lukulongozgeka na dango la lusungu?

16 Kasi tikwenera kucitaci usange tawona Mkhristu munyithu wakucita vinthu ivyo vikususkana na fundo za mu Baibolo? Asi lusungu luticiskenge kuti tiyezgeyezge kuyowoya nayo vinthu ivyo vingamovwira? (Sal. 141:5) Usange tamanya kuti Mkhristu munyithu wacita kwananga kukuru, citemwa citiciskenge kuti timukhuŵilizge kuti “waceme ŵanalume ŵalara ŵa mpingo” mwakuti “ŵamulombere, kumuphaka mafuta mu zina la Yehova.” (Yak. 5:14) Usange mweneko watondeka kuphalira ŵalara ndipo nase takhalirapo waka nkhani iyo, ndikuti tatondeka kulongora lusungu nesi citemwa. Ŵanji mu mpingo ŵangagongoweskeka, ŵangaŵa na phukwa, ŵangajiwona kuŵa ŵambura kwenelera, panji kukhuŵazgika. Nthowa yiwemi iyo tingalongolera kuti dango la lusungu lili pa lulimi lwithu ‘nkhuyowoya mwakupembuzga kwa awo ŵakusuzgika maghanoghano.’—1 Tes. 5:14.

17 Kasi tikwenera kucita wuli para ŵalwani ŵa Ciuta ŵakuthandazga nkhani zambura ukaboni zakukhwaskana na ŵateŵeti ŵanyithu? M’malo mwa kukayikira ŵabali ŵithu tikwenera kukana nkhani izi mwacisisi, panji kumufumba uyo wakuyowoya usange wakuneneska, panji para wali na ukaboni. Usange ŵalwani ŵa ŵanthu ŵa Ciuta ŵakukhumba kumanya vinthu vinyake vyakukhwaskana na ŵabali ŵithu na cilato cakuti ŵaŵapweteke, citemwa cikuticiska kuti tileke kuŵaphalira.—Zinth. 18:24.

Munthu ‘Walusungu Tiwasange Umoyo’

18, 19. Cifukwa wuli dango la lusungu likwenera cara kufumapo pa lulimi lwithu pakucita vinthu na Ŵakhristu ŵanyithu?

18 Vyose ivyo tikucita na Ŵakhristu ŵanyithu vikwenera kulongora kuti tili na lusungu. Nanga vinthu vingasuzga wuli, dango la lusungu lingawukangapo yayi pa lulimi lwithu. Yehova wakakondwa yayi apo lusungu lwa Ŵaisrayeli lukaŵa “nga ndi jumi lakulakata mwaluŵiro.” (Hos. 6:4, 6) Kweni Yehova wakukondwa para nyengo zose tikucita vinthu mwalusungu. Wonani umo wakutumbikira awo ŵali na lusungu.

19 Lemba la Zintharika 21:21 likuti: “Uyo wakulondezga urunji na lusungu tiwasange umoyo na ulemu.” Vinyake mwa vitumbiko ivyo munthu walusungu wazamusanga mbumoyo wamuyirayira. Yehova wakovwira munthu wanthena kuti ‘wakoleske umoyo wanadi.’ (1 Tim. 6:12, 19) Ntheura, tiyeni tifwilirepo ‘kulongora lusungu na ciwuravi munthu yose ku mwana munyake.’—Zek. 7:9.

[Mazgu ghamusi]

a Kuti mumanye umo lusungu lukupambanirana na kugomezgeka, citemwa, na ciwuravi, wonani Gongwe la Mulinda la Juni 1, 2002, peji 9-10, 15-16.

Kasi Mungalongosora?

• Kasi lusungu ni vici?

• Nchivici citovwirenge kuti dango la lusungu liŵe pa lulimi lwithu?

• Kasi ŵakutorana ŵangalongorana wuli lusungu?

• Pakucita vinthu na Ŵakhristu ŵanyithu, nchivici cingalongora kuti tili na dango la lusungu pa lulimi lwithu?

[Cithuzithuzi pa peji 23]

Davide wakalumba lusungu lwa Yehova

[Cithuzithuzi pa peji 24]

Kasi Nyengo Yakusopera ya Mbumba yinu njakukhazikika?

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani