“Comene Sono Ndiyo Nyengo Yakuzomerezgeka”
“Wonani! Comene sono ndiyo nyengo yakuzomerezgeka. Wonani! Sono ni zuŵa la ciponosko.”—2 KOR. 6:2.
1. Cifukwa wuli tikwenera kumanya nyengo yakucitira cinthu cilicose?
SOLOMONI wakati: “Kanthu kose kali na nyengo yake na yake, nyengo kwa cifukwa cose pasi pa mtambo.” (Muph. 3:1) Solomoni wakayowoyanga za kuzirwa kwa kuŵanika nyengo yakwenelera yakucitira cinthu cilicose, kwali nkhulima, kwenda, kucita malonda, panji kudumbiskana na ŵanji. Ndipouli, tikwenera kumanyaso mulimo wakuzirwa comene, uwo tikwenera kuwucita mu nyengo yake. Fundo njakuti tikwenera kumanya makora vinthu ivyo tikudangizga mu umoyo withu.
2. Kasi tikumanya wuli kuti Yesu wakamanyanga makora nyengo iyo wakaŵamo?
2 Apo Yesu wakaŵa pa caru capasi wakamanyanga makora nyengo kweniso ico wakeneranga kucita. Cifukwa ca kumanya makora milimo iyo wakeneranga kucita dankha, wakamanya kuti nyengo yakwana yakuti maucimi ghanandi ghakukhwaskana na Mesiya ghafiskike. (1 Pet. 1:11; Uvu. 19:10) Ntheura, wakamanyiska ŵanthu kuti iyo ni Mesiya. Wakacitira ukaboni unenesko wakuyowoya za Ufumu na kuwunganya awo wazamuwusa nawo lumoza mu Ufumu. Kweniso wakaŵika lufura lwa mpingo Wacikhristu, uwo ukeneranga kulutizga mulimo wa kupharazga ndiposo kuzgora ŵanthu kuŵa ŵasambiri mpaka ku vigoti vya caru capasi.—Mrk. 1:15.
3. Kasi Yesu wakacita wuli cifukwa ca kumanya makora nyengo?
3 Yesu wakacita mwamwamphu khumbo la Ŵawiske cifukwa wakamanyanga makora nyengo kweniso ico wakeneranga kucita. Wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Vuna njinandi, kweni ŵanchito mbacoko. Ntheura lombani Mweneco wa vuna kuti watume ŵanchito kuti ŵaye ku vuna yake.” (Luka 10:2; Mal. 4:5, 6) Pakwamba Yesu wakasora ŵasambiri 12 pamanyuma 70, ndipo wati waŵapa ulongozgi, wakaŵatuma kuti ŵakapharazge uthenga wakukondweska. Uthenga ukaŵa wakuti: “Ufumu wa kucanya waneng’enera.” Ndipo pakuyowoya za iyomwene tikuŵazga kuti: “Wakati wamara kuŵapa ulongozgi ŵasambiri ŵake khumi na ŵaŵiri, wakawuka kufuma kura kukasambizga na kupharazga mu misumba yawo.”—Mat. 10:5-7; 11:1; Luka 10:1.
4. Kasi Paulosi wakayezga wuli Khristu?
4 Pa nkhani ya mwamphu, Yesu wali kuŵalekera ciyelezgero ciwemi comene ŵalondezgi ŵake. Fundo iyi ndiyo mpositole Paulosi wakaphalira Ŵakhristu, kuti: “Muŵe ŵakuyezga ine, umo nane niliri wakuyezga Khristu.” (1 Kor. 11:1) Kasi Paulosi wakayezga wuli Khristu? Wakalimbikira comene kupharazga makani ghawemi. Mu makalata agho wakalembera mipingo, tikusangamo mazgu ghakuti, “mungaŵanga ŵakata cara pa mulimo winu,” “teŵeterani nga mbazga ŵa Yehova,” “muŵe na vyakucita vinandi mu mulimo wa Fumu,” ndiposo “cilicose ico mukucita, mucitenge na umoyo wose nga nkhwa Yehova.” (Rom. 12:11; 1 Kor. 15:58; Kol. 3:23) Paulosi wakaluwa yayi kuti wakakumana na Fumu Yesu Khristu pa nthowa ya ku Damaseko, kweniso mazgu ghakuti: “Munthu uyu nchiŵiya cakusoleka kwa ine kuyeghera zina lane ku mitundu kweniso ku mathemba na ŵana ŵa Israyeli.” Mazgu agha wakwenera kuti wakamuphalira ni msambiri Hananiya.—Mil. 9:15; Rom. 1:1, 5; Gal. 1:16.
“Nyengo Yakuzomerezgeka”
5. Cifukwa wuli Paulosi wakaŵa wamwamphu pakucita uteŵeti?
5 Para tikuŵazga buku la Milimo, tingawona cikanga na mwamphu wa Paulosi pakucita uteŵeti. (Mil. 13:9, 10; 17:16, 17; 18:5) Paulosi wakamanyanga kuti nyengo iyo wakakhalanga yikaŵa yakuzirwa comene. Wakati: “Wonani! Comene sono ndiyo nyengo yakuzomerezgeka. Wonani! Sono ni zuŵa la ciponosko.” (2 Kor. 6:2) Cilimika ca 537 B.C.E., yikaŵa nyengo yakuzomerezgeka yakuti Ŵaisrayeli ŵafume kuwuzga ku Babuloni na kuwelera ku caru cawo. (Yes. 49:8, 9) Kweni kasi Paulosi wakang’anamurangaci? Mavesi ghanyake ghakutovwira kuwona ivyo vikaŵa mu maghanoghano ghake.
6, 7. Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵapika mwaŵi wuli wapadera, ndipo mbanjani awo ŵakuteŵetera nawo lumoza?
6 Kukwambilira kwa kalata yake, Paulosi wakati iyo pamoza na Ŵakhristu ŵanyake ŵakuphakazgika ŵakapika mwaŵi wapadera comene. (Ŵazgani 2 Ŵakorinte 5:18-20.) Wakalongosora kuti ŵakacemeka na Ciuta pa cifukwa capadera, kuti ŵacite “uteŵeti wa ciphemanisko,” kuŵeyelera ŵanthu kuti ‘ŵaphemane na Ciuta.’ Mulimo uwu ukaŵa wakovwira ŵanthu kuti ŵaŵeso paubwezi na Ciuta panji kuti ŵakoleraneso nayo.
7 Kufuma apo ucigaluka ukacitikira mu Edeni, ŵanthu wose ŵali kutali na Yehova. (Rom. 3:10, 23) Cifukwa ca kuŵa kutali na Ciuta, ŵanthu ŵali mu cisi cauzimu, lekani ŵakusuzgika ndiposo kufwa. Paulosi wakalemba kuti: “Tikumanya kuti cilengiwa cose cikulutilira kutampha pamoza na kuŵa mu vyakuŵinya pamoza mpaka sono.” (Rom. 8:22) Kweni Ciuta wakuciska ŵanthu na ‘kuŵaŵeyelera’ kuti ŵawelere kwa iyo, panji kuti ŵaphemane nayo. Ndiwo uteŵeti uwo Paulosi ndiposo Ŵakhristu ŵanyake ŵakuphakazgika ŵakapika. Ku ŵanthu awo ŵakaŵa na cipulikano mwa Yesu, “nyengo yakuzomerezgeka” yikaŵa “zuŵa la ciponosko.” Ŵakhristu ŵakuphakazgika wose lumoza na ŵabwezi ŵawo ŵa “mberere zinyake,” ŵakulutilira kuŵeyelera ŵanthu kuti ŵandule na “nyengo yakuzomerezgeka.”—Yoh. 10:16.
8. Cifukwa wuli nkhani ya kuphemana na Ciuta njakukondweska comene?
8 Cakukondweska comene na nchemo yakuti ŵanthu ŵaphemane na Ciuta nchakuti nangauli ŵanthu ndiwo ŵali kubuda cifukwa ca ucigaluka uwo ukacitika mu Edeni, kweni Ciuta ndiyo wakamba kucitapo kanthu kuti ŵaŵeso nayo paubwezi. (1 Yoh. 4:10, 19) Kasi Ciuta wakacita wuli kuti ubwezi uwu uwelerepo? Paulosi wakati: “Ciuta kwizira mwa Khristu wakaphemaniskanga caru kwa iyomwene, kwambura kuŵapendera maubudi ghawo, ndipo wakapeleka mazgu gha ciphemanisko kwa ise.”—2 Kor. 5:19; Yes. 55:6.
9. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakamanyanga kuti Ciuta ngwalusungu?
9 Mwa kupeleka sembe yakuwombora, Yehova wawovwira kuti ciŵe camacitiko kwa awo ŵali na cipulikano kuti ŵagowokereke zakwananga na kuŵaso nayo paubwezi. Kweniso wali kutuma mathenga ghake kuti ghaŵeyelere ŵanthu kulikose uko ŵali mwakuti ŵaphemane nayo pambere nyengo yindamalirethu. (Ŵazgani 1 Timote 2:3-6.) Cifukwa ca kupulikiska khumbo la Ciuta ndiposo kumanya nyengo iyo wakaŵamo, Paulosi wakalimbikira comene kucita “uteŵeti wa ciphemanisko.” Khumbo la Yehova lindasinthe. Wacali kukhumbisiska kuti ŵanthu ŵaphemane nayo. Mazgu gha Paulosi ghakuti “sono ndiyo nyengo yakuzomerezgeka” ndiposo ghakuti “sono ni zuŵa la ciponosko” ghacali kugwira nchito. Yehova Ciuta ngwalusungu ndiposo ngwaciwuravi comene.—Ex. 34:6, 7.
‘Muleke Kuwinda Cilato Cake’
10. Kasi kwamba kale Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵakuliwona wuli “zuŵa la ciponosko”?
10 Ŵanthu ŵakwamba kwandula na lusungu lukuru ulu ni awo ŵali “mu umoza na Khristu.” (2 Kor. 5:17, 18) Kwa iwo “zuŵa la ciponosko” likamba pa Pentekoste 33 C.E. Kufuma pa nyengo iyi ŵanthu aŵa ŵali kupika mulimo wa kupharazga “mazgu gha ciphemanisko.” Mazuŵa ghano Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵacali kucita “uteŵeti wa ciphemanisko.” Ŵakumanya kuti ŵangelo awo Yohane wakaŵawona mu mboniwoni ŵacali ‘kukoleska mphepo zinayi za caru capasi, mwakuti mphepo yileke kuputa pa caru capasi.’ Ipo licali “zuŵa la ciponosko” ndiposo “nyengo yakuzomerezgeka.” (Uvu. 7:1-3) Pa cifukwa ici kufuma waka ca kuumaliro wa vilimika vya m’ma 1800, Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵajipeleka kucita na mwamphu “uteŵeti wa ciphemanisko” mpaka ku vigoti vya caru.
11, 12. Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika awo ŵakaŵako kuumaliro wa vilimika vya m’ma 1800 ŵakalongora wuli kuti ŵakamanyanga nyengo iyo ŵakakhalanga? (Wonani cithuzithuzi ico cili pa peji 15.)
11 Mwaciyelezgero, ca kuumaliro wa vilimika vya m’ma 1800, “C. T. Russell na ŵanyake ŵakawona kuti ŵali mu nyengo ya vuna ndipo ŵanthu ŵakakhumbikwiranga kupulika unenesko wakuti uŵazgore ŵanangwa.” (Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom) Kasi ŵakacita wuli? Cifukwa ca kumanya kuti ŵakukhala mu nyengo ya vuna panji kuti “nyengo yakuzomerezgeka” ŵabali aŵa ŵakawona kuti nchambura kukwana kucemera waka ŵanthu ku maungano ghawo. Kwa nyengo yitali ndivyo ŵalongozgi ŵa Cikhristu cautesi ŵakacitanga. M’malo mwake, Ŵakhristu ŵakuphakazgika aŵa ŵakamba kusanga nthowa zinyake zakupharazgira makani ghawemi. Mkaka wa ŵamitundu uwo ŵakawonkha nawo ukaŵawovwira kuti mulimo wawo ulute panthazi.
12 Kuti ŵathandazge makani ghawemi gha Ufumu, Ŵakhristu aŵa nangauli ŵakaŵa ŵacoko ŵakamba kugaŵira mathirakiti, magazini, na mabuku. Ŵakapharazgangaso kwizira mu manyuzipepara, ndiposo pa wayilesi. Ŵakalongoranga sinema ya vithuzithuzi yakuŵa na mazgu, nangauli pa nyengo iyi ŵanthu ŵanyake ŵakaŵa kuti ŵandambe kupanga mafilimu ghakuŵa na mazgu. Kasi nchivici ico cacitika cifukwa ca mwamphu uwu? Mazuŵa ghano, pa caru cose pali ŵanthu ŵakujumpha 7 miliyoni awo ŵazomera uthenga wa Ufumu ndipo ŵakupharazga, kuti: “Phemanani na Ciuta.” Ŵateŵeti ŵa Yehova awo ŵakaŵako kuumaliro wa vilimika vya m’ma 1800 ŵakaŵa viyelezgero viwemi comene pa nkhani ya kucita uteŵeti mwa phamphu, nangauli ŵakaŵa ŵacoko.
13. Ni cilato wuli ca Ciuta ico tikwenera kukumbuka?
13 Mazgu gha Paulosi ghakuti “sono ndiyo nyengo yakuzomerezgeka” ghacali kugwira nchito. Ise tose tasanga candulo na lusungu lwa Yehova tikuwonga comene cifukwa cakuti tapika mwaŵi wa kupulika uthenga wa ciphemanisko. M’malo mwa kukhorwa waka na ivyo tili kupulika, tikufwilirapo comene kulondezga mazgu gha Paulosi ghakuti: “Tikuŵeyaso imwe kuti muleke kuzomera lusungu lukuru lwa Ciuta na kuwinda cilato cake.” (2 Kor. 6:1) Cilato ca lusungu lukuru lwa Ciuta nchakuti ‘waphemaniske caru kwa iyomwene’ kwizira mwa Khristu.—2 Kor. 5:19.
14. Kasi mazuŵa ghano ŵanthu mu vyaru vinandi ŵakuwona wuli uthenga withu?
14 Ŵanthu ŵanandi ŵabulumutizgika na Satana, ŵacali kutali na Ciuta, ndipo ŵakumanya yayi cilato ca lusungu lukuru lwa Ciuta. (2 Kor. 4:3, 4; 1 Yoh. 5:19) Ndipouli, kuhenipa kwa caru kwacitiska kuti ŵanandi ŵaphemane na Ciuta, pakumanya kuti ŵanthu ŵakusuzgika cifukwa cakuti ŵali kutali na Ciuta. Nanga ni mu vyaru ivyo ŵanthu ŵakanwekanga yayi na uthenga withu, sono ŵanandi ŵakuzomera ndipo ŵakucitapo kanthu kuti ŵaphemane na Ciuta. Kasi tikumanya makora kuti sono ndiyo nyengo yakuti tifwilirepo kuphalira ŵanthu kuti ‘ŵaphemane na Ciuta’?
15. M’malo mwa kukondweska waka ŵanthu pakupharazga, kasi tikukhumba kuti ŵamanye vici?
15 Mulimo withu kuti ngwakuphalira waka ŵanthu kuti para ŵamba kusopa Ciuta wamazgenge masuzgo ghawo ghose yayi. Ndivyo ŵanandi ŵakupenja kupulika para ŵaluta ku chalichi, ndipo ŵalongozgi ŵa machalichi ŵakuyowoya waka fundo iyi. (2 Tim. 4:3, 4) Kweni ici ndico cilato ca uteŵeti withu yayi. Makani ghawemi agho tikupharazga ngakuti Yehova, cifukwa ca citemwa, ngwakunozgeka kugowokera ŵanthu zakwananga zawo kwizira mwa Khristu. Ici cikung’anamura kuti ŵanthu ŵali na mwaŵi wa kusendeleraso kwa Ciuta na kuphemana nayo. (Rom. 5:10; 8:32) Kweni “nyengo yakuzomerezgeka” yakhala pacoko kumara.
“Muŵe Ŵakugolera na Mzimu”
16. Nchivici cikawovwira Paulosi kuti waŵe wacikanga ndiposo phamphu?
16 Ipo kasi tingacita wuli kuti tilutilire kuŵa na phamphu pa kusopa kwaunenesko? Mwakawiro, ŵanji ŵangaŵa na soni panji ŵakutemwa yayi kuyowoya na ŵanthu. Ndipouli, nchiwemi kukumbuka kuti mwamphu ukung’anamura waka umo munthu wakujipulikira yayi, nesi umo wali kubabikira. Paulosi wakalongora ico mwamphu ukung’anamura apo wakaciska Ŵakhristu kuti: “Muŵe ŵakugolera na mzimu.” (Rom. 12:11) Mzimu wa Yehova ukamovwira comene Paulosi kuti waŵe wacikanga ndiposo kuti wazizipizge pakupharazga. Kwa vilimika vyakujumpha 30, kwamba apo Yesu wakamucemera mpaka apo wakakakika kaumaliro na kufwa, Paulosi wakalimbikiranga uteŵeti. Nyengo zose wakathembanga Ciuta uyo wakamupanga nkhongono kwizira mu mzimu utuŵa. Iyo wakati: “Mu vinthu vyose, nili na nkhongono mwa uyo wakunipa nkhongono.” (Fil. 4:13) Tingasanga candulo cikuru comene usange tingasambira umo iyo wakacitiranga.
17. Kasi tingacita wuli kuti tiŵe “ŵakugolera na mzimu”?
17 Lizgu ilo lili kung’anamurika kuti ‘kugolera’ comene likung’anamura ‘kuŵira.’ Kuti maji ghalutilire kuŵira mu muphika tikwenera kusonkhako ku moto pafupipafupi. Mwakuyana waka, kuŵa “ŵakugolera na mzimu” kukukhumba kuti nyengo zose mzimu wa Ciuta uŵenge pa ise. Tikwenera kupokelera vyose ivyo Yehova watipa kuti vitikhozge mwauzimu. Nyengo zose tikwenera kucita sambiro la taŵene ndiposo la mbumba, kulomba, ndiposo kuwungana na Ŵakhristu ŵanyithu. Para tikucita nthena tiŵenge na moto uwo uzamutovwira kuti tilutilire kuŵa “ŵakugolera na mzimu.”—Ŵazgani Milimo 4:20; 18:25.
18. Pakuŵa Ŵakhristu ŵakujipatulira, kasi tikwenera kudodoliska pa vici?
18 Munthu wakujipatulira ni uyo wakudodoliska pa cinthu cimoza ndipo wakutimbanizgika na vinthu vinyake yayi nesi kugongoweskeka luŵiro. Pakuŵa Ŵakhristu ŵakujipatulira cinthu ico tikudodoliska nkhucita cilicose ico Yehova wakukhumba kuti ticite, nga umo Yesu wakacitira. (Heb. 10:7) Mazuŵa ghano, cilato ca Yehova nchakuti ŵanthu ŵanandi ŵaphemane nayo. Nga ni Yesu na Paulosi, tiyeni nase tiŵe ŵamwamphu pakucita mulimo wakuzirwa uwu, uwo ukukhumbikwa kucitika mwaluŵiro comene.
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi Paulosi na Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵanyake ŵakapika uteŵeti wuli?
• Kasi Ŵakhristu ŵakuphakazgika ŵacita wuli na “nyengo yakuzomerezgeka”?
• Kasi Ŵakhristu ŵangacita wuli kuti ŵaŵe “ŵakugolera na mzimu”?
[Cithuzithuzi pa peji 12]
Paulosi wakaluwa yayi kuti wakakumana na Fumu Yesu Khristu