Kukondweska Ciuta Kukulongozgera ku Umoyo Wamuyirayira
“Mukumutumbika murunji, A Yehova, mukumuzingirizga na ulemu nga ndi nguru.”—SAL. 5:12.
1, 2. Kasi Eliya wakalomba vici ku cokoro ca ku Zarefati, ndipo wakacisimikizgira vici?
MWANAKAZI na mwana wake ŵakaŵa na njara, ndipo nchimi ya Ciuta nayo yikaŵa na njara. Mwanakazi uyu wakaŵa cokoro ca ku Zarefati, ndipo apo wakatoranga nkhuni kuti waphike cakurya, nchimi Eliya yikamupempha maji na cingwa. Maji, likaŵa suzgo yayi, kweni cakurya ico cokoro ici cikaŵa naco, tukaŵa waka “tuufu lupi lumoza mu ciŵiya, na tumafuta tucoko waka mu supa.” Pakuwona kuti cilije cakurya cakukwana, cokoro ici cikaphalira Eliya kuti cilije cakurya.—1 Mathe. 17:8-12.
2 Kweni Eliya wakati: “Wambe kundicitira kacingwa kacoko waka, wize nako kwa ine, panyuma ndipo ujiphikire wekha na mwana wako. Pakuti wati ntheura Yehova Ciuta wa Israyeli, Ciŵiya ca ufu ntha ticimare, nanga ndi supa ya mafuta ntha tiyipelere.”—1 Mathe. 17:13, 14.
3. Kasi ni nkhani wuli yakuzirwa iyo yikutikhwaska?
3 Mama uyu wakeneranga kusankha cinthu cinyake cakuzirwa, padera pa kupeleka cakurya cicoko ico wakaŵa naco. Wakakhumbikwiranga kugomezga kuti Yehova wamovwirenge pamoza na mwana wake, panji kuŵika vinthu vyakuthupi pa malo ghakwamba m’malo mwa kukondweska Ciuta. Fundo iyi yikukhwaska tose. Kasi tikufipira comene mtima ubwezi withu na Yehova kuluska vinthu vyakuthupi? Tili na vifukwa vyakupulikikwa vya kugomezgera Ciuta na kumuteŵetera. Pali vinthu vinyake ivyo tikwenera kucita kuti tikondweske Ciuta.
‘Ndimwe Ŵakwenelera Kumusopani’
4. Cifukwa wuli Yehova ngwakwenelera kumusopa?
4 Yehova wakukhumba kuti ŵanthu ŵamuteŵeterenge mwakuzomerezgeka. Ŵateŵeti ŵake ŵa kucanya ŵakakhozgera fundo iyi, apo wose ŵakati: “Muli ŵakwenelera, Yehova, enya, Ciuta withu, kupokera ucindami, nchindi na nkhongono, cifukwa mukalenga vinthu vyose, ndipo cifukwa ca khumbo linu vikaŵako ndipo vikalengeka.” (Uvu. 4:11) Yehova ngwakwenelera kumusopa cifukwa ndiyo Mlengi wa vinthu vyose.
5. Cifukwa wuli citemwa ca Ciuta cikwenera kuticiska kuti timuteŵetere?
5 Cifukwa cinyake ico tikwenera kuteŵetera Yehova nchakuti wakutitemwa comene kuluska waliyose. Baibolo likuti: “Ciuta wakalenga munthu mu cikozgo cake, mu cikozgo ca Ciuta wakamulenga; wakalenga iwo, mwanalume na mwanakazi.” (Gen. 1:27) Munthu wangasankha kuteŵetera Ciuta panji yayi. Yehova ni Dada wa tose cifukwa wali kutipa umoyo. (Luka 3:38) Nga umo dada muwemi wakucitira, Ciuta wapeleka cilicose ico ŵana ŵake ŵakukhumbikwira kuti ŵasangwe na umoyo. ‘Wakukwezgera dazi’ na ‘kulokweska vula’ mwakuti caru capasi cipambikenge vyakurya vinandi ndiposo kuti ciŵe cakutowa.—Mat. 5:45.
6, 7. (a) Kasi Adamu wali kwiziska vici pa ŵanthu wose? (b) Kasi sembe ya Khristu yizamugwira nchito wuli kwa awo ŵakukondweska Ciuta?
6 Yehova wali kutiwombora ku masuzgo agho ghali kwiza cifukwa ca kwananga. Adamu wakati wananga, wakaŵa nga ni dada uyo wapamiska katundu yose wa mu nyumba ku njuga. Cifukwa ca kugalukira Yehova, Adamu wakaziyamo ŵana ŵake kuti ŵaleke kukondwa kwamuyirayira. Pakuti Adamu wakajighanaghanira yekha, wali kucitiska kuti ŵanthu wose ŵaŵe ŵazga ŵakwananga na nyifwa. Lekani ŵakulwara, kuŵa na citima, ndiposo kufwa. Muzga kuti wafwatulike pakukhumbikwira kulipira, ndipo Yehova wali kulipira kuti watiwombore ku masuzgo agha. (Ŵazgani Ŵaroma 5:21.) Yesu Khristu wakacita mwakukolerana na khumbo la Ŵawiske, wakapeleka “umoyo wake kuŵa ciwombolero ca ŵanandi.” (Mat. 20:28) Sonosono apa wose awo ŵakukondweska Ciuta ŵasangenge candulo cikuru na sembe yakuwombora iyi.
7 Mlengi withu Yehova, wali kucita cinthu ico palije yunji wali kucitapo mwakuti tiŵe ŵakukondwa nadi na umoyo. Para tikumukondweska, tizamuwona umo wazamuwuskirapo masuzgo ghose. Kweniso Yehova walutilirenge kutilongora kuti ni “mupi wa njombe ku awo ŵakumupenja na mtima wose.”—Heb. 11:6.
“Ŵanthu Ŵako Tiŵajipelekenge”
8. Kasi ivyo Yesaya wakacita vikutisambizgaci pa nkhani ya kuteŵetera Ciuta?
8 Kuti tikondweske Ciuta tikwenera kucita mwamahara na wanangwa uwo tili nawo. Tikwenera kucita nthena cifukwa Yehova wakucicizga munthu yayi kuti wamuteŵeterenge. Mu nyengo ya Yesaya, Ciuta wakafumba kuti: “Kasi nditume njani? Ndi njani tiwalutire ise?” Yehova wakamucindika Yesaya cifukwa wakamanyanga kuti wali na wanangwa wa kusankha. Wonani kuti Yesaya wakazgora mwakukondwa kuti: “Ndine pano; nditumani!”—Yes. 6:8.
9, 10. (a) Kasi tikwenera kuteŵetera Ciuta na cilato wuli? (b) Cifukwa wuli tikwenera kuteŵetera Yehova na mtima withu wose?
9 Ŵanthu ŵali na wanangwa wa kusankha kuteŵetera Ciuta panji yayi. Yehova wakukhumba kuti timuteŵeterenge na mtima withu wose. (Ŵazgani Joshua 24:15.) Ciuta wakukondwa yayi na munthu uyo wakumuteŵetera mwakucicizgika panji na cilato cakukondweska waka ŵanthu. (Kol. 3:22) Ciuta wangakondwa nase yayi usange ‘tikuziwulika’ kucita uteŵeti wakupatulika, cifukwa ca kutangwanika na vinthu vya caru. (Ex. 22:29) Yehova wakumanya kuti tikwandula para tikumuteŵetera na mtima withu wose. Mozesi wakaciska Ŵaisrayeli kuti ŵasore umoyo mwa ‘kutemwa Yehova Ciuta wawo, kupulikira mazgu ghake, na kudemelera kwa iyo.’—Dute. 30:19, 20.
10 Themba Davide likimbira Yehova kuti: “Ŵanthu ŵako tiŵajipelekenge na mtima mu zuŵa ilo ukulongozga nkhondo yako pa mapiri ghatuŵa ghakupatulika. Mu utozi wa cibabiro ca matandakuca upungwe wako utiuŵe nga ndi jumi.” (Sal. 110:3) Mazuŵa ghano, ŵanthu ŵanandi ŵakuŵika mtima comene pakupenja ndalama na vyakusanguluska. Ndipouli, awo ŵakutemwa Yehova ŵakuŵika pakwamba uteŵeti wawo wakupatulika. Mwamphu uwo ŵakuŵa nawo pakupharazga makani ghawemi ukulongora ivyo ŵakuŵika pakwamba mu umoyo wawo. Ŵakugomezga na mtima wose kuti Yehova waŵapenge vyakukhumba vyawo vya zuŵa na zuŵa.—Mat. 6:33, 34.
Sembe Izo Zikukondweska Ciuta
11. Kasi Ŵaisrayeli ŵakalindizganga kuti ŵandulenge wuli para ŵakupeleka sembe kwa Yehova?
11 Mwakuyana na Dango la phangano, ŵanthu ŵa Ciuta ŵakapelekanga sembe zakuzomerezgeka mwakuti ŵamukondweske. Lemba la Leviticus 19:5 likuti: “Para mukumukomera Yehova sembe ya cimango, muyipeleke mwakuti mupokereke.” Mu buku leneliri, tikuŵazga kuti: “Para mukumukomera Yehova sembe yakuwongera muyipeleke kuti mupokereke.” (Lev. 22:29) Para Ŵaisrayeli ŵapeleka sembe ya nyama yakuzomerezgeka pa jochero la Yehova, josi ilo likakweranga likaŵa nga ni “sungu liwemi” kwa Ciuta waunenesko. (Lev. 1:9, 13) Ciuta wakakondwanga para ŵanthu ŵake ŵalongora citemwa mu nthowa iyi. (Gen. 8:21) Ivyo Dango likayowoyanga pa nkhani iyi vikutisambizga fundo yinyake yakuzirwa. Awo ŵakupeleka sembe zakuzomerezgeka kwa Yehova ŵakumukondweska. Kasi wakupokelera sembe wuli? Tiyeni tiwone vinthu viŵiri, nkharo yithu ndiposo kayowoyero kithu.
12. Kasi ni vici ivyo vingacitiska kuti Ciuta waleke kukondwa na ‘sembe ya mathupi ghithu’?
12 Mpositole Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵa ku Roma kuti: “Mupeleke mathupi ghinu kuŵa sembe yamoyo, yituŵa, yakuzomerezgeka kwa Ciuta, uwo mbuteŵeti wakupatulika pamoza na nkhongono yinu ya kughanaghana.” (Rom. 12:1) Kuti munthu wakondweske Ciuta wakwenera kusunga thupi lake kuŵa lakuzomerezgeka kwa Ciuta. Kweni usange wakulinanga na hona, camba, munkhwala wakutimbanizga wongo, panji kumwa phere mwakujumphizga, thupi lake lingaŵa sembe yambura kuzomerezgeka kwa Ciuta. (2 Kor. 7:1) Nakuti uyo “wakucita uzaghali wakwanangira thupi la iyomwene,” ndipo nkharo yiheni yiliyose iyo wakucita yikupangiska kuti sembe ya thupi lake yiŵe yambura kuzomerezgeka kwa Yehova. (1 Kor. 6:18) Kuti munthu wakondweske Ciuta wakwenera ‘kuŵa mutuŵa mu makhaliro ghake ghose.’—1 Pet. 1:14-16.
13. Cifukwa wuli nchakwenelera kulumba Yehova?
13 Sembe yinyake iyo tikupeleka kwa Yehova yikukhwaskana na kayowoyero kithu. Awo ŵakutemwa Yehova, nyengo zose ŵakuyowoya viwemi vya iyo pawumba na para ŵali mu nyumba zawo. (Ŵazgani Salmo 34:1-3.) Ŵazgani Salmo 148-150, ndipo wonani umo masalmo ghatatu agha ghakuticiskira kulumba Yehova. Ŵakunyoloka ŵakwenera nadi kucindika panji kuti kulumba Yehova. (Sal. 33:1) Yesu Khristu uyo ni bambiro lithu, wakalongora kuzirwa kwa kucindika Ciuta mwa kupharazga makani ghawemi.—Luka 4:18, 43, 44.
14, 15. Kasi Hoseya wakaciska Ŵaisrayeli kuti ŵapeleke sembe za mtundu wuli, ndipo Yehova wakacita nawo wuli?
14 Para tikupharazga mwamwamphu, tikulongora kuti tikutemwa Yehova ndipo tikukhumba kuti timukondweske. Mwaciyelezgero, wonani umo Hoseya wakaciskira Ŵaisrayeli awo ŵakananga ubwezi wawo na Ciuta cifukwa ca kusopa ŵangoza. (Hos. 13:1-3) Hoseya wakaŵaphalira kuti ŵaŵeyelere kuti: “[Yehova] wuskaniko ubendezi wose; muzomerezge ico nchiwemi ndipo titi tipeleke vipasi vya milomo yithu.”—Hos. 14:1, 2.
15 Sembe za “vipasi vya milomo yithu” zikimiranga mazgu ghakufumira pasi pa mtima agho ŵakayowoyanga pakulumba Ciuta waunenesko. Kasi Yehova wakacita nawo wuli awo ŵakapelekanga sembe izi? Iyo wakati: “Ndiŵatemwenge kwa wanangwa.” (Hos. 14:4) Awo ŵakapelekanga sembe za malumbo izi, Yehova wakaŵagowokera, wakakondwa nawo, ndipo wakaŵa nawo paubwezi.
16, 17. Kasi Yehova wakupokelera wuli malumbo gha munthu wacipulikano uyo wakupharazga makani ghawemi?
16 Nyengo zose kulumba Yehova pawumba nkhwakuzirwa comene pa kumusopa. Wamasalmo wakawonanga kuti kucindika Ciuta waunenesko nkhwakuzirwa comene mwakuti wakaŵeyelera kuti: “A Yehova, nkhumuŵeyani! Pokelerani sembe zawanangwa za mulomo wane.” (Sal. 119:108) Wuli pakuyowoya za mazuŵa ghano? Yesaya wakacima kuti: “[Ŵanthu] tiŵalongore pamoza malumbo kwa Yehova. . . . Tiŵizenge na [vyawanangwa vyawo] kupokeleka pa jochero [la Ciuta].” (Yes. 60:6, 7) Pakufiska mazgu agha, ŵanandi mazuŵa ghano ŵakupeleka kwa Ciuta “sembe ya malumbo nyengo zose, ndiko kuti, cipambi ca milomo iyo yikuzomera pakweru zina lake.”—Heb. 13:15.
17 Kasi namwe mukupeleka sembe zakuzomerezgeka kwa Ciuta? Usange mukucita nthena yayi, kasi mungamazga ico cikumutondeskani na kwamba kulumba Yehova pakweru? Para cipulikano camukhuŵilizgani kupharazga makani ghawemi, sembe yinu ‘yizamukondweska Yehova kuluska sembe ya ng’ombe.’ (Ŵazgani Salmo 69:30, 31.) Manyani kuti “sungu liwemi” la sembe zinu zamalumbo lamufika kwa Yehova ndipo wakondwenge namwe. (Ezek. 20:41) Muzamuŵa na cimwemwe cikuru comene.
‘Yehova Wazamutumbika Murunji’
18, 19. (a) Kasi ŵanthu ŵanandi ŵakuwona wuli kuteŵetera Ciuta? (b) Nchivici cikucitika para munthu wakuleka kukondweska Ciuta?
18 Ŵanandi mazuŵa ghano ŵakuwona vinthu nga mbanthu ŵa mu nyengo ya Malaki awo ŵakati: “Nkwawaka kumuteŵetera Ciuta. Kasi uweme ngwakuti wuli uwo tasungira malango ghake?” (Mal. 3:14) Cifukwa ca kutemwa vinthu vyakuthupi, ŵakuwona kuti Ciuta wangafiska yayi khumbo lake ndiposo kuti malango ghake ghali kumara nchito. Iwo ŵakuwona kuti kupharazga makani ghawemi nkhutaya waka nyengo ndiposo kuti ni mphingo yikuru comene.
19 Maghanoghano agha ghakambira mu munda wa Edeni. Satana wakapuluska Eva kuti wayuyure cawanangwa cakuzirwa ico Yehova wakamupa, ndiposo kuti waleke kumukondweska. Mazuŵa ghano Satana wakupuluska ŵanthu kuti ŵagomezgenge kuti palije ico ŵangasanga para ŵakucita khumbo la Ciuta. Kweni Eva na mfumu wake ŵakamanya kuti umo ŵakalekera kukondweska Ciuta ndikuti ŵatayaso umoyo wawo. Sonosono apa, wose awo ŵakuleka kukondweska Ciuta nawo ŵavimyanthenge.—Gen. 3:1-7, 17-19.
20, 21. (a) Kasi cokoro ca ku Zarefati cikacita vici, ndipo vinthu vikaciyendera wuli? (b) Kasi tingayezga wuli cokoro ca ku Zarefati, ndipo cifukwa wuli?
20 Wonani kuti Adamu na Eva paumaliro vinthu vikaŵamalira makora yayi, kweni cokoro ca ku Zarefati paumaliro vinthu vikaciyendera makora. Cokoro ici cikati capulika mazgu ghakukhozga gha Eliya, cikamba kuphika cakurya na kumupako dankha Eliya. Pamanyuma Yehova wakafiska layizgo lake ilo wakayowoya kwizira mwa Eliya. Nkhani iyi yikuti: ‘Iye na Eliya, na ŵa nyumba yake, ŵakarya mazuŵa ghanandi. Ciŵiya ca ufu ntha cikamara, nanga ndi supa ya mafuta ntha yikapelera, kwakuyana na mazgu gha Yehova agha wakayowoya na Eliya.’—1 Mathe. 17:15, 16.
21 Cokoro ca ku Zarefati cikacita cinthu cinyake ico mazuŵa ghano mbanthu ŵacoko comene awo ŵangacita. Cikagomezga comene Ciuta wa ciponosko, ndipo Ciuta wakacijowora yayi. Nkhani iyi ndiposo zinyake izo zili mu Baibolo zikutovwira kuti tigomezgenge comene Yehova. (Ŵazgani Joshua 21:43-45; 23:14.) Ivyo vikucitira Ŵakaboni ŵa Yehova mazuŵa ghano, vikulongora kuti Yehova watayengepo yayi awo ŵakumukondweska.—Sal. 34:6, 7, 17-19.a
22. Cifukwa wuli tikwenera kuziwulika yayi kukondweska Ciuta?
22 Zuŵa la ceruzgo ca Ciuta laneng’enera pa “awo ŵakukhala pa cisko ca caru cose capasi.” (Luka 21:34, 35) Palije uyo wangaligwentha. Usambazi panji vinthu vyakuthupi vingayana yayi na vitumbiko ivyo Mweruzgi wakwimikika na Ciuta wazamupeleka apo wazamuyowoya kuti: “Zaninge, imwe mwatumbikika na Ŵadada, muhare ufumu uwo ukanozgekera imwe kufuma pa kuzikika kwa caru.” (Mat. 25:34) ‘Yehova wazamutumbika murunji, na kumuzingilizga na ulemu nga ndi nguru.’ (Sal. 5:12) Kasi pali cifukwa ca kulekera kukondweska Ciuta?
[Mazgu ghamusi]
a Wonani Gongwe la Mulinda la Epulero 1, 2005, peji 11, ndime 15, na la Ciceŵa la Ogasiti 1, 1997, peji 20-25.
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli Yehova ngwakwenelera kumusopa na mtima withu wose?
• Kasi ni sembe za mtundu wuli izo Yehova wakupokelera mazuŵa ghano?
• Kasi sembe za “milomo yithu” zikwimira vici, ndipo cifukwa wuli tikwenera kuzipeleka kwa Yehova?
• Cifukwa wuli tikwenera kukondweska Ciuta?
[Cithuzithuzi pa peji 13]
Kasi nchimi ya Ciuta yikapempha cokoro cakusoŵerwa kuti cicite vici?
[Cithuzithuzi pa peji 15]
Kasi tikwandula wuli para tikupeleka sembe ya malumbo kwa Yehova?
[Cithuzithuzi pa peji 17]
Muzamukhuŵarapo yayi para mukugomezga Yehova