Kasi Mukutinkha Ucikanamalango?
“Ukatinkha ucikanamalango.”—HEB. 1:9.
1. Kasi Yesu wakasambizgaci pa nkhani ya citemwa?
KUTI walongore kuzirwa kwa citemwa, Yesu Khristu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Nkhumupani dango liphya, lakuti mutemwanenge yumoza na munyake; umo ine namutemwerani, kuti namweso mutemwanenge yumoza na munyake. Na ici, wose ŵamanyenge kuti ndimwe ŵasambiri ŵane, usange muli na citemwa pakati pinu.” (Yoh. 13:34, 35) Yesu wakalangura ŵalondezgi ŵake kuti ŵatemwanenge na mtima wose. Citemwa ndico cikeneranga kuŵa cimanyikwiro cawo. Yesu wakaŵaciskaso kuti: “Lutilirani kutemwa ŵalwani ŵinu na kulombera awo ŵakumutambuzgani.”—Mat. 5:44.
2. Kasi ŵalondezgi ŵa Khristu ŵakwenera kutinkha vici?
2 Kweni padera pa kusambizga ŵasambiri ŵake za citemwa, Yesu wakaŵasambizgaso ico ŵakeneranga kutinkha. Pakuyowoya za Yesu, Baibolo likuti: “Ukatemwa urunji, ndipo ukatinkha ucikanamalango [uheni].” (Heb. 1:9; Sal. 45:6) Mazgu agha ghakulongora kuti padera pa kutemwa urunji, tikwenera kutinkha kwananga panji ucikanamalango. Ipo nchakupulikikwa kuti mpositole Yohane wakati: “Waliyose uyo wakucita kwananga wakucitaso ucikanamalango, ntheura kwananga mbucikanamalango.”—1 Yoh. 3:4.
3. Pa nkhani ya kutinkha ucikanamalango, kasi ni fundo wuli izo tidumbiranenge mu nkhani iyi?
3 Pakuŵa Ŵakhristu, ipo tikwenera kujifumba kuti, ‘Kasi nkhutinkha ucikanamalango?’ Tiyeni tiwone umo tingalongolera kuti tikutinkha ico nchiheni mu vigaŵa vinayi ivi: (1) kumwa comene phere, (2) masalamusi, (3) uzaghali, ndiposo (4) awo ŵakutemwa ucikanamalango.
Lekani Kuŵa Ŵazga ŵa Phere
4. Cifukwa wuli Yesu wakaŵa na wanangwa wa kuyowoya apo wakacenjezganga za kumwa mwakujumphizga?
4 Nyengo zinyake Yesu wakamwangapo vinyo, cifukwa wakamanyanga kuti nchawanangwa cakufuma kwa Ciuta. (Sal. 104:14, 15) Kweni wakamwanga mwakujumphizga yayi. (Zinth. 23:29-33) Ntheura, Yesu wakaŵa na wanangwa wa kuyowoya apo wakapelekanga ulongozgi pa nkhani ya kumwa comene. (Ŵazgani Luka 21:34.) Munthu wangacita kwananga kukuru cifukwa ca kumwa comene phere. Lekani mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Mungaloŵeranga vinyo cara, mwenemumo muli makhaliro ghaheni, kweni lutilirani kuzuzgika na mzimu.” (Efe. 5:18) Wakasokaso ŵanakazi ŵalara mu mpingo kuti ŵaleke kuŵa “ŵazga ŵa vinyo.”—Tito 2:3.
5. Kasi awo ŵakumwa phere ŵakwenera kujifumba mafumbo wuli?
5 Usange mukumwa phere, mungacita makora kujifumba kuti: ‘Kasi nane nkhuwona kumwa mwakujumphizga nga umo Yesu wakawoneranga? Usange ningakhumbikwira kupeleka ulongozgi ku ŵanji pa nkhani iyi, kasi niŵenge na wanangwa wa kuyowoya? Kasi nkhumwa kuti niluweko masuzgo panji kucepeskako kwenjerwa? Kasi sabata yiliyose nkhumwa phere linandi wuli? Kasi nkhujipulika wuli para yunji waniphalira kuti nkhumwa comene? Kasi nkhujikhungulufya panji kumukwiyira?’ Para tikuzomera kuŵa ŵazga ŵa vinyo titondekenge kughanaghana makora ndiposo kucita vinthu mwamahara. Ŵalondezgi ŵa Khristu ŵakuyezgayezga kuvikilira urungamiki panji kuti kaghanaghaniro kawo.—Zinth. 3:21, 22.
Gegani Masalamusi
6, 7. (a) Kasi Yesu wakacita nayo wuli Satana pamoza na viŵanda vyake? (b) Cifukwa wuli masalamusi ghazara comene?
6 Apo Yesu wakaŵa pa caru capasi wakimikananga comene na Satana ndiposo viŵanda. Wakathera yayi apo Satana wakamuwukira mwakudunjika. (Luka 4:1-13) Yesu wakaŵanikangaso njomba zinyake za Satana ndipo wakazomera yayi kuti zimupuluske. (Mat. 16:21-23) Yesu wakawovwiraso ŵanthu ŵawemi mtima awo ŵakayuzgikanga na viŵanda.—Mrk. 5:2, 8, 12-15; 9:20, 25-27.
7 Yesu wakati waŵikika pa cizumbe ca Ufumu mu 1914, wakatozga kucanya mwa kucimbizga Satana na viŵanda vyake. Lekani sono Satana waŵikapo mtima comene kuti ‘wapuluske caru cose.’ (Uvu. 12:9, 10) Ipo tikwenera kuzizwa yayi kuti masalamusi ghazara comene. Kasi tingajivikilira wuli?
8. Kasi waliyose wakwenera kujifumba mafumbo wuli para wakusankha vyakusanguluska?
8 Baibolo likulongora makora uheni uwo ukuŵapo para munthu wakugomezga mizimu. (Ŵazgani Duteronome 18:10-12.) Mazuŵa ghano, Satana na viŵanda vyake ŵakutimbanizga maghanoghano gha ŵanthu kwizira mu mafilimu, mabuku, na vyakusanguluska vinyake ivyo vikukhuŵilizga vya mizimu. Ntheura, pa nkhani ya vyakusanguluska, waliyose wakwenera kujifumba kuti: ‘Mu myezi iyo yajumpha, kasi nkhasankhapo kusanguluka na vinthu vya masalamusi kwizira mu mafilimu, pa TV, panji mabuku? Kasi nkhumanya cifukwa ico tikwenera kukanira vinthu vya mizimu, panji nkhani iyi nkhuyiwona mwakupepuka? Kasi nili kughanaghanirapo umo Yehova wangajipulikira pa vyakusanguluska ivyo nasankha? Usange nkhusanguluskika na vinthu vya Satana, kasi kutemwa Yehova na fundo zake zaurunji kuniciskenge kuti nivileke mwaluŵiro?’—Mil. 19:19, 20.
Pulikirani Cenjezgo la Yesu pa Nkhani ya Uzaghali
9. Kasi munthu wangalongora wuli kuti wakutemwa ucikanamalango?
9 Pa nkhani ya uzaghali, Yesu wakakhozgeranga fundo za Yehova. Wakati: “Kasi mundaŵazge kuti uyo wakaŵalenga pakwamba wakaŵalenga iwo mwanalume na mwanakazi ndipo wakati, ‘Pa cifukwa ici mwanalume wasidenge ŵawiske na ŵanyina ndipo wademelerenge ku muwoli wake, ndipo wose ŵaŵiri ŵaŵenge thupi limoza’? Ntheura kuti mbaŵiriso cara, kweni thupi limoza. Pa cifukwa ici, ico Ciuta wagumanya pamoza munthu waleke kupatura.” (Mat. 19:4-6) Yesu wakamanyanga kuti ivyo tikuwona vingananga mtima withu. Ntheura, pa Upharazgi wa pa Lupiri, wakati: “Mukapulika kuti kukayowoyeka, ‘Ungacitanga uleŵi cara.’ Kweni ine nkhumuphalirani kuti waliyose uyo wakulutilira kulaŵiska mwanakazi na kuŵa nayo na khumbiro, wacita nayo kale uleŵi mu mtima wake.” (Mat. 5:27, 28) Awo ŵakusulako cenjezgo la Yesu ili ŵakulongora kuti ŵakutemwa ucikanamalango.
10. Yowoyani ciyelezgero ico cikulongora kuti munthu wangaleka cizgoŵi ca kuwona vithuzithuzi vyamuziro.
10 Satana wakukhuŵilizga uzaghali kwizira mu vithuzithuzi vyamuziro. Mazuŵa ghano, caru cazura na vithuzithuzi ivi. Ŵanthu awo ŵakulutilira kulaŵiska vithuzithuzi vyamuziro cikuŵaŵira cakusuzga kuti ŵaviwuskemo mu maghanoghano ghawo. Ŵangaŵa na cizgoŵi ca kulaŵiska vithuzithuzi vyamuziro. Wonani ivyo vikacitikira Mkhristu munyake. Wakati: “Nkhatemwanga kuwona vithuzithuzi vyamuziro para nili kwa nekha. Nkhamba kughanaghana vinthu ivyo vikukolerana yayi na kuteŵetera Yehova. Pasi pa mtima nkhamanyanga kuti ivyo nkhucita ni viheni, kweni nkhajipusikanga kuti Ciuta wacali kukondwa na uteŵeti wane.” Nchivici cikawovwira mbali uyu kuti wasinthe maghanoghano? Wakati: “Nkhaghanaghana za kuphalira ŵalara suzgo lane, nangauli cikaŵa cipusu yayi.” Pamanyuma mbali uyu wakaleka cizgoŵi cake ciheni. Iyo wakatiso: “Nati natozga umoyo wane, paumaliro nkhajiwonanga kuti nili na njuŵi yituŵa.” Awo ŵakutinkha ucikanamalango ŵakweneraso kutinkha vithuzithuzi vyamuziro.
11, 12. Para tikusankha sumu, kasi tingalongora wuli kuti tikutinkha ucikanamalango?
11 Sumu zikukhwaska comene maghanoghano ghithu ndiposo mtima withu. Sumu nchawanangwa cakufuma kwa Ciuta, ndipo kwamba kale zikwimbika pa kusopa Ciuta. (Ex. 15:20, 21; Efe. 5:19) Kweni caru ca Satana ici cikukhuŵilizga sumu izo zikulumba uzaghali. (1 Yoh. 5:19) Kasi mungamanya wuli kuti sumu izo mukutegherezga ni ziwemi panji yayi?
12 Cakwamba mungajifumba kuti: ‘Kasi sumu izo nkhutegherezga zikulumba kukomana, uleŵi, uzaghali, panji kutuka? Usange munthu munyake wangapulikizgako sumu izi, kasi wawonenge kuti nkhutinkha ucikanamalango, panji kuti mtima wane ngwakufipirwa?’ Tingayowoya yayi kuti tikutinkha ucikanamalango, usange tikupulikizga sumu izo zikulumba ucikanamalango. Yesu wakati: “Vinthu ivyo vikufuma mu mulomo vikufumira mu mtima, ndipo vinthu ivi ndivyo vikufipiska munthu. Mwaciyelezgero, mu mtima mukufuma maghanoghano ghaheni, kukoma ŵanthu, mauleŵi, mauzaghali, maunkhungu, maukaboni ghautesi, miyuyuro.”—Mat. 15:18, 19; yaniskani na Yakobe 3:10, 11.
Nga Ni Yesu, Tinkhani Ucikanamalango
13. Kasi Yesu wakaŵawonanga wuli awo ŵakakoseranga kucita kwananga?
13 Yesu wakati wakiza kuzakacema ŵakwananga, panji kuti ŵacikanamalango, kuti ŵapere. (Luka 5:30-32) Kweni kasi wakaŵawonanga wuli awo ŵakaleka yayi kwananga? Yesu wakacenjezga za uheni wa kwendera maghanoghano gha ŵanthu ŵanthena. (Mat. 23:15, 23-26) Wakati: “Ni waliyose cara uyo wakuyowoya kwa ine kuti, ‘Fumu, Fumu,’ wazamunjira mu ufumu wa kucanya, kweni uyo wakucita khumbo la Ŵadada awo ŵali kucanya ndiyo. Ŵanandi ŵazamuyowoya kwa ine mu zuŵa lira [apo Ciuta wazamweruzgira], ‘Fumu, Fumu, asi tikacimanga mu zina linu, na kufumiska viŵanda mu zina linu, ndiposo kucita milimo yankhongono yinandi mu zina linu?’” Kweni wazamuŵakana awo ŵakulutilira kucita ucikanamalango, ndipo wazamuŵaphalira kuti: “Fumaniko kwa ine.” (Mat. 7:21-23) Cifukwa wuli ŵazamweruzgika nthena? Cifukwa ŵakuyuyura Ciuta, nakuti ŵakupweteka ŵanyawo na ucikanamalango wawo.
14. Cifukwa wuli ŵakwananga ŵambura kupera ŵakuwuskikamo mu mpingo?
14 Mazgu gha Ciuta ghakuti ŵakwananga ŵambura kupera ŵawuskikemo mu mpingo. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 5:9-13.) Kucita nthena nkhwakuzirwa pa vifukwa vitatu ivi: (1) kuti zina la Yehova lileke kutukika, (2) kuti mpingo uvikilirike, ndiposo (3) kuti munthu wakwananga wapere usange nchamacitiko.
15. Kasi tikwenera kujifumba mafumbo wuli usange tikukhumba kugomezgeka kwa Yehova?
15 Kasi awo ŵakulutilira kucita ucikanamalango, nase tikuŵawona nga umo Yesu wakuŵawonera? Tikwenera kughanaghanira mafumbo agha: ‘Kasi nkhutemwa kucezga na wakusezgeka panji uyo wali kufuma yekha mu mpingo Wacikhristu? Wuli usange ni mbali withu kweni wakukhalaso pa nyumba pithu yayi?’ Para vyaŵa nthena, cingaŵa cakusuzga comene kuti tilutilire kutemwa urunji na kugomezgeka kwa Ciuta.a
16, 17. Kasi mudumbu munyake wakasangana na suzgo wuli, ndipo wakawovwirika wuli?
16 Wonani ivyo vikacitikira mudumbu munyake uyo mwana wake pakwamba wakatemwanga Yehova. Kweni pamasinda mwana uyu wakamba kucita ucikanamalango kwambura kupera. Ntheura, wakasezgeka mu mpingo. Mudumbu uyu wakatemwanga Yehova, kweni wakatemwangaso mwana wake ndipo cikamuŵira cinonono comene kulondezga dango la mu Malemba lakuti waleke kucezga na wakusezgeka.
17 Kasi imwe mukatenge mumupenge ulongozgi wuli mudumbu uyu? Mulara wakamuphalira kuti Yehova wakupulikiska suzgo lake. Mulara wakati mudumbu uyu waghanaghanire umo cikamuŵinyira Yehova apo ŵangelo ŵake ŵanyake ŵakamugalukira. Wakamuphalira mudumbu kuti nangauli Yehova wakumanya kuti cikuŵinya comene para vyaŵa nthena, kweni wakukhumba kuti ŵakwananga ŵambura kupera ŵasezgeke. Wakalondezga ivyo mbali wakamuphalira ndipo wakaleka kucezga na mwana wake wakusezgeka.b Kucita nthena kukukondweska mtima wa Yehova.—Zinth. 27:11.
18, 19. (a) Para tikuleka kucezga na ŵacikanamalango, kasi tikulongora kuti tikutinkha vici? (b) Nchivici cingacitika para tikugomezgeka kwa Yehova?
18 Usange namwe muli na suzgo lakuyana waka, manyani kuti Yehova wakumupulikiskani. Para mwaleka kucezga na wakusezgeka panji uyo wali kufuma yekha mu mpingo, mukulongora kuti mukutinkha ivyo wakacitanga. Kweniso mukulongora kuti mukumutemwa ndipo imwe mukukhumba kucita ico cingamovwira. Para mwalongora kugomezgeka kwa Yehova, wakwananga wangaciskika kuti wapere na kuwelera kwa Yehova.
19 Munthu munyake uyo wakasezgekapo wakati: “Ndine wakukondwa cifukwa cakuti Yehova wakutemwa comene ŵanthu ŵake lekani wakuwoneseska kuti gulu lake ndakutowa. Nangauli para wasezgeka ŵakuwaro ŵangawona kuti ni nkhaza, kweni nchakwenelera ndiposo nchitemwa.” Ŵabali mu mpingo ndiposo ŵamumbumba yake ŵaŵenge kuti ŵakacezganga nayo pa nyengo iyo munthu uyu wakaŵa wakusezgeka, kasi mukughanaghana kuti mphanyi wakayowoya mazgu agha? Para tikupulikira ivyo Malemba ghakuyowoya pa nkhani ya ŵakusezgeka tikulongora kuti tikutemwa urunji ndiposo kuti tikumanya kuti Yehova wali na wenelero wa kuŵika fundo izo tikwenera kulondezga.
“Tinkhani Uheni”
20, 21. Cifukwa wuli nchakuzirwa kutinkha ucikanamalango?
20 Mpositole Petrosi wakacenjezga kuti: “Sungilirani maghanoghano ghinu, muŵe maso.” Cifukwa “mulwani winu, Dyabulosi wakuyingayinga nga ni nkhalamu yakuwuluma, wakukhumba kumilimitizga yunji.” (1 Pet. 5:8) Kasi yunji uyu wangaŵa imwe? Vinandi vikuthemba pa umo imwe mukucitira pa nkhani ya kutinkha ucikanamalango.
21 Nchipusu yayi kutinkha ico nchiheni. Cifukwa tili kubabika ŵakwananga, kweniso tikukhala mu caru ico cikukhuŵilizga makhumbiro gha thupi. (1 Yoh. 2:15-17) Kweni para tikuyezga Yesu Khristu ndiposo kutemwa comene Yehova Ciuta, tingafiska kutinkha ucikanamalango. Tiyeni tiŵikepo mtima ‘kutinkha uheni,’ uku tili na cigomezgo cakuti Yehova “wakusunga . . . ŵatuŵa ŵake; wakuŵathaska mu woko la ŵaheni.”—Sal. 97:10.
[Mazgu ghamusi]
a Kuti mumanye vinandi pa nkhani iyi, wonani buku la “Jisungilirani mu Citemwa ca Ciuta,” peji 207-208.
b Wonaniso Gongwe la Mulinda la Ciceŵa la Janyuwale 15, 2007, peji 17-20.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Nchivici cingatovwira kuti tileke kuŵa ŵazga ŵa phere?
• Kasi tingajivikilira wuli ku masalamusi?
• Cifukwa wuli vithuzithuzi vyamuziro ni vyakofya?
• Kasi tingalongora wuli kuti tikutinkha ucikanamalango para uyo tikumutemwa wasezgeka?
[Cithuzithuzi pa peji 29]
Para mukumwa phere, kasi mukwenera kughanaghanira vici?
[Cithuzithuzi pa peji 30]
Cenjerani kuti muleke kusanguluskika na vinthu vya Satana
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Uyo wakulutilira kulaŵiska vithuzithuzi vyamuziro wakutemwaci?