Ŵakajipeleka na Mtima Wose mu Vyaru vya Kumanjiliro gha Dazi kwa Africa

APO wakakuranga mu cikaya cakwake cikavu ku Côte d’Ivoire, Pascal wakakhumbanga kuti wazakakhale pawemi munthazi. Wakacitanga maseŵera gha mbembe, ndipo wakaghanaghananga kuti, ‘Kasi ni nkhu uko ningaluta kuti nkhaŵe nkhwantha pa maseŵera na kuŵa musambazi?’ Apo wakaŵa na vyaka vya m’ma 20, wakawona kuti ku Europe ndiko wangakacita ivi. Pakuti wakaŵavya vikalata vyakwendera, wakeneranga kukanjira mu Europe mwakucita kugwentha.

Mu 1998, apo wakaŵa na vyaka 27, Pascal wakawuyamba ulendo wake. Wakajumpha mu Ghana, mu Togo, na mu Benin, ndipo wakafika mu tawuni ya Birni Nkonni ku Niger. Kunthazi ndiko ulendo ukaŵa wakofya comene. Wakeneranga kudukira mu cilore na kujumpha mu Cipalamba ca Sahara kuti walute kumpoto. Para wafika ku Meditereniyani, wakeneranga kukwera boti na kunjira mu Europe. Ivi ndivyo wakaghanaghananga. Kweni vinthu viŵiri ivyo vikacitika mu Niger ndivyo vikamutondeska.

Cakwamba, ndalama zikamara. Caciŵiri, wakakumana na Noé, mupayiniya wanyengozose, uyo wakamba kumusambizga Baibolo. Ivyo wakasambira vikamucontha mtima comene, ndipo wakasintha vilato vyake. Vilato vyake vyakuti waŵe musambazi wakavileka na kuŵa na vilato vyauzimu. Mu Disembala 1999, Pascal wakabapatizika. Kuti walongore kuti wakuwonga Yehova pa ivyo wakamucitira, mu 2001 wakamba kucita upayiniya mu Niger, mu tawuni iyo wakasambiliramo unenesko. Kasi wakuti wuli na uteŵeti uwo wakucita? Iyo wakati: “Nkhukondwa comene na umoyo.”

KUKONDWA NA UTEŴETI MU AFRICA

Nga ni Pascal, ŵanthu ŵanandi ŵawona kuti munthu wakuŵa wakukondwa para wakufiska vilato vyauzimu. Kuti ŵafiske vilato ivi, ŵanji ŵasama ku Europe na kwiza ku Africa kuti ŵateŵetere uko ŵapharazgi ŵa Ufumu mbacoko. Nakuti Ŵakaboni pafupifupi 65 ŵa ku Europe ŵali kusamira uko ŵapharazgi ŵa Ufumu mbacoko mu vyaru vya kumanjiliro gha dazi kwa Africa, nga ni Benin, Burkina Faso, Niger, na Togo.a Ŵakaboni aŵa ŵali na vyaka vya pakati pa 17 na 70. Kasi nchivici ico cikaŵaciska kuti ŵasame, ndipo vikaŵendera wuli?

Anne-Rakel wa ku Denmark wakati: “Ŵapapi ŵane ŵakacitanga umishonale mu Senegal. Ŵakayowoyanga mwakuthukutera comene vya uteŵeti uwu, ndipo nane nkhakhumbanga kuti nicite uteŵeti uwu.” Vyaka 15 ivyo vyajumpha, apo Anne-Rakel wakaŵa na vyaka vya m’ma 20, wakasamira ku Togo uko wakuteŵetera mu mpingo wa ciyowoyero ca mawoko. Kasi ŵanji ŵakaciskika wuli cifukwa cakuti wakasama? Iyo wakati: “Nyengo yikati yajumphapo, munung’una wane na mudumbu wane ŵakanilondezga ku Togo.”

Aurele, mubali wakutora wa vyaka 70 wa ku France, wakati: “Vyaka vinkhondi ivyo vyajumpha, nkhapumura pa nchito. Panyengo iyi, nkhakhumbikwiranga kusankhapo cimoza pakati pa kukhala mu France mpaka apo Paradiso wizirenge, panji kusazgirako uteŵeti wane.” Aurele wakasankha kusazgirako uteŵeti. Pa nyengo yasono, pajumpha vyaka pafupifupi vitatu kufuma apo iyo na muwoli wake, Albert-Fayette, ŵakasamira ku Benin. Aurele wakati: “Tikacita makora comene kujipeleka kuti titeŵetere Yehova kuno.” Uku wakumwemwetera, wakasazgirapo kuti: “Vigaŵa vinyake ivyo tikupharazgako ni vyakutowa comene mwakuti vikunikumbuska Paradiso.”

Clodomir na muwoli wake, Lysiane, ŵali kusamira ku Benin kufuma ku France, ndipo sono pajumpha vyaka 16. Pakwamba ŵakakumbukanga comene ŵabali ŵawo na ŵabwezi ŵawo ku France, ndipo ŵakawonanga kuti ŵangazgoŵera yayi umoyo wa ku caru caŵene. Ndipouli, pakaŵavya cifukwa cakucitira wofi. Iwo ŵakakondwanga comene. Clodomir wakati: “Mu vyaka 16 ivyo takhala kuno, taŵa na mwaŵi wa kovwira ŵanthu 16 kumanya unenesko.”

Sébastien na muwoli wake, Johanna, ŵali kusamira ku Benin mu 2010 kufuma ku France. Sébastien wakati: “Mu mpingo muli nchito yinandi, ndipo ivi vyatovwira kuti tisambire vinthu mwaluŵiro.” Kasi mu uteŵeti ŵanthu ŵakucita wuli? Johanna wakati: “Ŵanthu ŵakukhumba comene kusambira unenesko. Nanga ni para tindanjire mu upharazgi, ŵakutifumba mafumbo ghakukhwaskana na Baibolo na kutipempha kuti tiŵapeko mabuku ghithu.” Kasi nthengwa yawo yakhwaskika wuli cifukwa ca kusama? Sébastien wakati: “Nthengwa yithu yakhora comene. Nchakukondweska comene kuteŵetera lumoza na muwoli wane zuŵa lose.”

Eric na muwoli wake, Katy, mbapayiniya ŵanyengozose ku mizi iyo yili patalipatali kumpoto kwa Benin. Vyaka 10 ivyo vyajumpha, pa nyengo iyo ŵakakhalanga ku France, ŵakamba kuŵazga nkhani za ŵanji awo ŵakuteŵetera uko ŵapharazgi mbacoko kweniso ŵakayowoyapo na ŵateŵeti ŵanyengozose. Ici cikaŵaciska kuti ŵakateŵetere ku caru cinyake, ndipo ndivyo ŵakacita mu 2005. Mbakukondwa comene cifukwa ca kuwona umo unandi wa ŵapharazgi wasazgikirako. Eric wakati: “Vyaka viŵiri ivyo vyajumpha, gulu lithu ilo likaŵa mu tawuni ya Tanguiéta likaŵa na ŵapharazgi 9, kweni sono ŵalipo 30. Pa Sabata, tikuwungana ŵanthu pakati pa 50 na 80. Ivi ni vyakukondweska comene kuluska cilicose.”

MANYANI MASUZGO NA KUGHATONDA

Kasi ŵanthu awo ŵakuteŵetera uko ŵapharazgi mbacoko ŵakukumana na masuzgo wuli? Benjamin, wa vyaka 33, ni mudumbu wa Anne-Rakel. Mu caka ca 2000, mu Denmark, wakakumana na mishonale munyake uyo wakateŵeteranga mu Togo. Benjamin wakukumbuka ivyo vikacitika, wakati: “Nkhati namuphalira mishonale uyu kuti nkhukhumba kucita upayiniya, iyo wakati: ‘Ungiza na kucita upayiniya mu Togo.’” Benjamin wakaghanaghanirapo nkhani iyi. Iyo wakati: “Nkhaŵa kuti nindafiske vyaka 20 pa nyengo iyo, kweni ŵadumbu ŵane ŵaŵiri ŵakaŵa kuti ŵakuteŵetera kale mu Togo. Ici cikawovwira kuti ciŵe cipusu kwa ine kuluta ku caru ici.” Ntheura wakasama. Ndipouli, pakaŵa suzgo. Benjamin wakalongosora kuti: “Cifurenci nkhacimanyanga yayi. Myezi 6 yakwambilira yikaŵa yakusuzga comene cifukwa cakuti cikaŵa cakusuzga kudumba na ŵanthu.” Kweni nyengo yikati yajumphapo, wakamba kucimanya ciyowoyero ici. Pa nyengo yasono, Benjamin wakuteŵetera pa Beteli ya Benin, wakupeleka mabuku ku mipingo na kovwira mu dipatimenti ya makompyuta.

Eric na Katy, awo ŵazunulika kale, ŵakateŵeteranga mu cigaŵa ca ciyowoyero cinyake mu France pambere ŵandasamire ku Benin. Kasi vinthu vikaŵa wuli mu vyaru vya kumanjiliro gha dazi kwa Africa? Katy wakati: “Cikaŵa cakusuzga kusanga malo ghawemi ghakukhala. Kwa myezi yinandi tikakhala mu nyumba yambura magesi ndiposo yambura maji. Eric wakasazgirapo kuti: “Pafupi na ise ŵanthu ŵakakwezganga comene mawayilesi ndipo ŵakalizganga sumu mpaka usiku comene. Munthu wakwenera kuŵa wakuzikira na vinthu nga ni ivi ndiposo wakwenera kuŵa wakunozgeka kusintha.” Wose ŵakazomerezgana, ŵakati: “Cimwemwe ico munthu wakuŵa naco para wakuteŵetera mu cigaŵa ico Ŵakaboni ŵandapharazgemo comene, cikuŵa cikuru comene kuluska suzgo lililose.”

Michel na Marie-Agnès, ŵakutorana ŵa ku France, awo ŵali na vyaka pafupifupi 60, ŵakasamira ku Benin vyaka pafupifupi vinkhondi ivyo vyajumpha. Kweni pakwamba ŵakafipanga mtima. Michel wakati: “Ŵanji ŵakayaniskanga ivyo tikacita na munthu uyo wakwera mu wilibara iyo yikukunkhuzgika pa cingwe cakuti ŵakaka sirya na sirya la mlonga. Mazgu agha ghangaŵa ghakugongoweska comene usange ungaluwa kuti uyo wakukunkhuzga wilibara iyi ni Yehova. Ntheura, tikasama cifukwa tikagomezga Yehova kuti watovwirenge kweniso kuti waŵenge nase.”

IVYO MUNGACITA KUTI MUNOZGEKERE

Awo ŵali kuteŵeterapo uko ŵapharazgi mbacoko ŵakudidimizgapo comene pa fundo yakuti munthu wanozgekerenge mwakucita vinthu ivi: Wawonerengethu vya kunthazi. Waŵe wakunozgeka kusintha. Wademelerenge ku bajeti yake. Wathembenge Yehova.—Luka 14:28-30.

Sébastien, uyo wazunulika kale, wakalongosora kuti: “Pambere tindasame, ine na Johanna tikasunga ndalama kwa vyaka viŵiri. Kuti tisunge ndalama izi tikacepeskako ndalama izo tikamaliranga pa vyakusanguluska ndiposo tikaguranga vinthu bwekabweka yayi.” Kuti ŵalutilire kuteŵetera mu caru cinyake, ŵakugwira nchito kwa myezi yicoko waka mu caka ku Europe, ndipo ndalama izo ŵakusanga zikuŵawovwira pakucita upayiniya mu Benin mu myezi yinyake yose.

Marie-Thérèse njumoza mwa ŵadumbu pafupifupi 20 ŵambura kutengwa awo ŵakuteŵetera uko ŵapharazgi mbacoko mu vyaru vya kumanjiliro gha dazi kwa Africa. Wakagwiranga nchito ya kwendeska basi mu France; ndipouli, mu 2006 wakatora holide ya caka cose kuti wakacite upayiniya ku Niger. Mwaluŵiro, wakamanya kuti uwu ndiwo umoyo uwo wakakhumbanga. Marie-Thérèse wakati: “Nkhati nawelera ku France, nkhadumba na bwana wane kuti nkhukhumba kucepeskako nyengo yakugwilira nchito, ndipo iyo wakanizomerezga. Pa nyengo yasono, kufuma mu Meyi mpaka mu Ogasiti, nkhugwira nchito ya kuchika basi mu France, ndipo kufuma mu Seputembala mpaka Epulero, nkhucita upayiniya mu Niger.”

Awo ŵakupenja “dankha ufumu” ŵakugomezga kuti Yehova waŵapenge ‘vinthu vinyake vyakukhumbikwa vyose.’ (Mat. 6:33) Mwaciyelezgero: Wonani ivyo vikacitikira Saphira, mudumbu wambura kutengwa wa ku France, uyo wali na vyaka pafupifupi 30 ndipo wakucita upayiniya mu Benin. Mu 2011, wakawelera ku France kuti wakasange ndalama zakukwana zakuti zikamovwire kwa caka cinyake (ca nambara 6) mu Africa. Saphira wakalongosora kuti: “Pakaŵa pa Cinkhondi, zuŵa laumaliro lakuti nigwire nchito, kweni nkhakhumbikwiranga kugwiraso nchito mazuŵa ghanyake 10 kuti nisange ndalama zakukwana caka cose. Kukakhala masabata ghaŵiri pera kuti nifumemo mu France. Nkhalomba kwa Yehova, kumuphalira suzgo lane. Mwaluŵiro, wupu wakuwona vya kulemba ŵanthu nchito ukaniyimbira foni na kunipempha kuti ninjire m’malo mwa munthu munyake kwa masabata ghaŵiri.” Pa Mande, Saphira wakaluta ku nchito iyi kuti wakasambizgike nchito na uyo wakaŵa pafupi kufumapo. Wakati: “Nkhazizwa comene nkhati namanya kuti wakaŵa mudumbu uyo wakakhumbanga kupumura pa nchito kwa mazuŵa 10 kuti walute ku Sukulu ya Uteŵeti wa Upayiniya. Bwana wake wakakana kumupa holide, wakati wangamupa pekha usange pangasangika munyake wakuti wagwire nchito iyo. Mudumbu uyu nayo wakalomba Yehova kuti wamovwire, nga umo ine nkhacitira.”

MUNTHU WAKUKHORWA NADI NA UTEŴETI UWU

Ŵabali na ŵadumbu ŵanji ŵateŵetera mu vyaru vya kumanjiliro gha dazi kwa Africa kwa vyaka vinandi, ndipo kwazgoka waka kukaya kwawo sono. Ŵanji ŵateŵetera ku malo agha kwa vyaka vicoko na kuwelera kukwawo. Kweni nanga ni sono, ŵabali na ŵadumbu awo ŵakateŵeterapo uko ŵapharazgi mbacoko ŵacali kusanga vyandulo cifukwa ca kuteŵetera ku vyaru vinyake. Ŵali kusambira kuti munthu wakukhorwa nadi para wakuteŵetera Yehova.