Uchimi Wakale Chomene Uwo Ukumukhwaskani

1. Kasi Yehova wakachita vichi Adamu na Eva ŵati ŵananga waka? (Genizesi 3:15)

ADAMU na Eva ŵati ŵananga waka, nyengo yeneyiyo Yehova wakapeleka chigomezgo ku ŵana wose ŵa Adamu kwizira mu uchimi wakuzirwa chomene uwo wakayowoya. Uchimi uwu ukusangika pa Genizesi 3:15.—Ŵazgani.

2. Chifukwa wuli uchimi uwu ngwakuzirwa chomene?

² Uchimi uwu ukusangika mu buku lakwamba la mu Baibolo. Kweni mabuku ghose gha mu Baibolo fundo zake zikukolerana chomene na uchimi uwu. Nga umo chikopi cha buku chikubanyira mapepara ghose gha buku pamoza, mazgu agho ghali pa Genizesi 3:15 ghakupangiska kuti mabuku ghose gha mu Baibolo ghaŵe na uthenga umoza wakukolerana, uthenga uwu ngwakuti, Chiuta watumenge Muwomboli uyo wazamuparanya Dyabulosi na ŵanthu ŵaheni wose awo ŵakumulondezga.b Chizamuŵa chinthu chakukondweska chomene ku ŵanthu wose awo ŵakutemwa Yehova para ivi vyazakafiskika.

3. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

³ Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge mafumbo ghakulondezgapo agha ghakukhwaskana na uchimi uwo uli pa Genizesi 3:15: Kasi mbanjani awo ŵakuzunulika mu uchimi uwu? Kasi uchimi uwu ukufiskika wuli? Kweniso kasi tikusanga chandulo wuli na uchimi uwu?

KASI MBANJANI AWO ŴAKUZUNULIKA MU UCHIMI UWU?

4. Kasi “njoka” yikwimira njani, ndipo tikumanya wuli?

⁴ Mu uchimi wa pa Genizesi 3:14, 15, mukuzunulika “njoka,” “mphapu” ya njoka, “mwanakazi,” kweniso “mphapu ya mwanakazi.” Baibolo likutovwira kuti timumanye makora waliyose uyo wakuzunulika mu uchimi uwu.c Tiyeni tambe na kuyimanya makora “njoka.” Njoka yanadi yingapulika yayi ivyo Yehova wakayowoya mu munda wa Edeni. Ntheura apa Yehova wakwenera kuti wakeruzganga chilengiwa chamahara chauzimu. Ipo ni njani pera? Lemba la Chivumbuzi 12:9 likuyowoya mwakupulikikwa makora uyo wakwimira njoka iyi. Lemba ili likuti “njoka ya papo kale” iyi, ni Satana Dyabulosi. Kweni kasi mphapu ya njoka mbanjani?

5. Kasi mbanjani awo ni mphapu ya njoka?

⁵ Nyengo zinyake para Baibolo likuyowoya vya mphapu likung’anamura za ŵanthu awo vyakuchita vyawo vikuyana waka ndendende na munthu uyo ŵakumulondezga, uyo wangachemekaso kuti dada wawo. Ntheura mphapu ya njoka mbangelo ŵaheni na ŵanthu ŵambura kugomezgeka awo ŵakukana Yehova Chiuta kweniso kususka ŵanthu ŵake, nga umo wakuchitira Satana. Ŵangelo aŵa ŵakusazgapo wose awo ŵakaleka uteŵeti wawo kuchanya na kwiza pa charu chapasi mu nyengo ya Nowa, kweniso ŵanthu ŵankhaza awo vyakuchita vyawo vikuyana waka na wiskewo Dyabulosi.—Gen. 6:1, 2; Yoh. 8:44; 1 Yoh. 5:19; Yuda 6.

6. Chifukwa wuli “mwanakazi” uyo wakuzunulika mu uchimi uwu ni Eva yayi?

⁶ Tiyeni sono timumanye makora “mwanakazi.” Mwanakazi uyu ni Eva yayi. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena? Chifukwa chimoza ni ichi, uchimi uwu ukuti mphapu ya mwanakazi ‘yizamudinya’ mutu wa njoka. Nga umo tawonera kale, njoka yikwimira chilengiwa chauzimu, Satana Dyabulosi. Ntheura palije munthu wambura kufikapo wakufuma mu mphapu ya Eva uyo wangadinya mutu wa Satana. Ipo pakakhumbikwiranga munthu munyake wapadera wakuti wazakadinye mutu wa Satana.

7. Kuyana na lemba la Chivumbuzi 12:1, 2, 5, 10, kasi mwanakazi uyo wakuzunulika mu uchimi wa pa Genizesi 3:15 ni njani?

⁷ Buku laumaliro la mu Baibolo ndilo likuvumbura za mwanakazi uyo wakuzunulika mu uchimi wa pa Genizesi 3:15. (Ŵazgani Chivumbuzi 12:1, 2, 5, 10.) Mwanakazi uyu ni mwanakazi bweka yayi! Wali na mwezi ku malundi ghake, ndipo pa mutu wake pali mphumphu iyo yili na nyenyezi 12. Wakababa mwana wapadera chomene, uwo ni Ufumu wa Chiuta. Ufumu uwu uli kuchanya, ntheura mwanakazi nayo wakwenera kuŵa kuchanya. Mwanakazi uyu wakwimira chigaŵa cha gulu la Yehova la kuchanya ilo muli ŵangelo ŵakugomezgeka.—Gal. 4:26.

8. Kasi ni njani uyo ntchigaŵa chakwamba cha mphapu ya mwanakazi, ndipo wakazgoka pawuli? (Genizesi 22:15-18)

⁸ Mazgu gha Chiuta ghakutovwiraso kumanya uyo ntchigaŵa chakwamba cha mphapu ya mwanakazi uyu. Wakeneranga kufuma mu mphapu ya Abrahamu. (Ŵazgani Genizesi 22:15-18.) Nga umo uchimi ukayowoyerathu, Yesu wakafuma nadi mu mphapu ya Abrahamu. (Luka 3:23, 34) Kweni mphapu iyi yikeneranga kuŵa yankhongono chomene kuluska nkhongono za ŵanthu chifukwa yikeneranga kuzakadinya mutu wa Satana Dyabulosi kuti walekerethu kuŵako. Ntheura apo Yesu wakaŵa na vyaka 30, wakaphakazgika na mzimu utuŵa na kuŵa Mwana wapadera wa Chiuta. Yesu wakati waphakazgika, wakazgoka chigaŵa chakwamba cha mphapu ya mwanakazi. (Gal. 3:16) Yesu wakati wafwa na kuwuskika, Chiuta wakamuvwalika “uchindami na ntchindi” ndipo wakamupa “mazaza ghose . . . kuchanya na pa charu chapasi,” kusazgapo mazaza ghakuparanya “milimo ya Dyabulosi.”—Heb. 2:7; Mat. 28:18; 1 Yoh. 3:8.

9-10. (a) Kasi mbanjani ŵanyake awo ntchigaŵa cha mphapu ya mwanakazi, ndipo ŵakuzgoka pawuli mphapu? (b) Kasi sono tidumbiskanenge vichi?

⁹ Kweni paliso chigaŵa chachiŵiri cha mphapu ya mwanakazi. Mpositole Paulosi wakavumbura chigaŵa ichi apo wakaphaliranga Ŵakhristu ŵakuphakazgika Ŵachiyuda na Ŵamitundu kuti: “Usange muli ŵa Khristu, muli mphapu ya Abrahamu nadi, ŵahaliri mwakuyana na layizgo.” (Gal. 3:28, 29) Para Yehova waphakazga munthu na mzimu utuŵa, munthu uyo wakuŵa mu gulu la mphapu ya mwanakazi. Ntheura mphapu ya mwanakazi iyi, ni Yesu Khristu na ŵanthu ŵakukwana 144,000 awo wamuwusa nawo lumoza. (Chivu. 14:1) Ŵanthu wose aŵa ŵakuchita na kughanaghana nga umo wakuchitira Dada wawo, Yehova Chiuta.

¹⁰ Sono pakuti taŵamanya awo ŵakuzunulika mu uchimi uwo uli pa Genizesi 3:15, tiyeni sono tidumbiskane mwakudumura umo mwapachokopachoko Yehova wakufiskira uchimi uwu, kweniso umo ise tikusangira chandulo chifukwa cha uchimi uwu.

KASI UCHIMI UWU UKUFISKIKA WULI?

11. Kasi mphapu ya mwanakazi yikalumika wuli ku “chitende”?

¹¹ Uchimi uwo uli pa Genizesi 3:15 ukuti njoka yizamuluma “chitende” cha mphapu ya mwanakazi. Ivi vikafiskika nadi apo Satana wakapangiska Ŵayuda na Ŵaroma kukoma Mwana wa Chiuta. (Luka 23:13, 20-24) Kanandi para munthu wajipweteka ku chitende wakusuzgika kwenda ndipo nyengo zinyake wakutondekerathu. Umu ndimo vikaŵiraso na Yesu, wati wafwa wakakhala mazuŵa ghatatu mu dindi kwambura kuchita kalikose. Apa vikaŵa nga walumika ku chitende.—Mat. 16:21.

12. Kasi njoka yizamudinyika wuli kumutu, ndipo yizamudinyika pawuli?

¹² Uchimi wa pa Genizesi 3:15 ukulongora kuti Yesu wakeneranga kukhalilira mu dindi yayi. Chifukwa wuli? Chifukwa uchimi uwu ukuti mphapu ya mwanakazi yizamudinya mutu wa njoka. Ichi chikung’anamura kuti chilonda cha Yesu chikeneranga kupora dankha, panji kuti wakeneranga kuwuskika dankha. Nakuti ndivyo vikachitika nadi! Pakati pajumpha mazuŵa ghatatu kufuma apo wakafwira, Yesu wakawuskika kuŵa chilengiwa chauzimu icho chingafwa yayi. Para nyengo iyo Chiuta wali kwimika yakwana, Yesu wazamumuparanya Satana ndipo wazamuŵakoso yayi. (Heb. 2:14) Khristu pamoza na awo wazamuwusa nawo, ŵazamuparanya ŵalwani ŵa Chiuta, awo ni mphapu ya njoka.—Chivu. 17:14; 20:4, 10.d

KASI TIKUSANGA CHANDULOWULI NA UCHIMI UWU?

13. Kasi tikusanga chandulo wuli na kufiskika kwa uchimi uwu?

¹³ Usange ndimwe muteŵeti wa Chiuta, tikukayika yayi kuti mukusanga chandulo na umo uchimi uwu ukufiskikira. Yesu wakababika pa charu chapasi nga munthu. Iyo wakayezganga mikhaliro ya Adada ŵake mwakufikapo. (Yoh. 14:9) Ntheura para tikusambira vyakukhwaskana na Yesu, tikumumanya makora Yehova Chiuta na kumutemwa chomene. Tikusangaso chandulo chomene na ivyo Yesu wakasambizganga kweniso umo wakulongozgera mpingo Wachikhristu mazuŵa ghano. Iyo wakutisambizga ivyo tingachita kuti tikondweskenge Yehova. Nakuti tose tingasanga chandulo na nyifwa ya Yesu, uko nkhulumika chitende chake. Munthowa wuli? Yesu wakati wawuskika, wakapeleka mtengo wa ndopa zake kuŵa sembe yakufikapo iyo ‘yikutitozga ku kwananga kose.’—1 Yoh. 1:7.

14. Kasi tikumanya wuli kuti uchimi uwo Yehova wakayowoya mu munda wa Edeni ukafiskika nyengo yeneyiyo yayi? Longosorani.

¹⁴ Mazgu agho Yehova wakayowoya mu munda wa Edeni ghakulongora kuti pakeneranga kujumpha nyengo kuti vigaŵa vyose vya uchimi uwu vifiskike. Pakeneranga kutora nyengo kuti mwanakazi wababe mphapu yakulayizgika, Dyabulosi wawunganye ŵalondezgi ŵake, kweniso kuti paŵe ulwani pakati pa mwanakazi na njoka. Para tawupulikiska makora uchimi uwu, vikutovwira chomene, chifukwa uchimi uwu ukutichenjezga kuti charu chakuwusika na Satana ichi, chiŵatinkhenge chomene ŵanthu awo ŵakusopa Yehova. Nakuti ivi ndivyo Yesu pamanyuma wakachenjezgaso ŵasambiri ŵake. (Mrk. 13:13; Yoh. 17:14) Kuyowoya unenesko, tawona kufiskika kwa chigaŵa cha uchimi uwu mu vyaka 100 ivyo vyajumpha. Kasi wafiskika wuli?

15. Chifukwa wuli sono ndipo charu chikutinkha chomene ŵanthu ŵa Chiuta, kweni chifukwa wuli tikwenera yayi kopa Satana?

¹⁵ Pakati pajumpha nyengo yichoko waka kufuma apo Yesu wakimikikira kuŵa Themba la Ufumu wa Chiuta mu 1914, wakachimbizga Satana kuchanya. Tikuyowoya pano nthena, Satana wali pa charu chapasi ndipo wakulindilira waka kuparanyika. (Chivu. 12:9, 12) Kweni wakukhala waka na kulindilira yayi, nayo wakutangwanika chomene. Iyo ni mukali chomene ndipo wakuwukira ŵanthu ŵa Chiuta. (Chivu. 12:13, 17) Lekani pasono charu chikutinkha chomene ŵanthu ŵa Chiuta kuluska kumasinda kose uku. Kweni palije chifukwa cha kopera Satana na ŵalondezgi ŵake. M’malo mwake, nase tikwenera kusimikizga nga umo wakasimikizgira mpositole Paulosi, uyo wakalemba kuti: “Usange Chiuta wali kwa ise, ni njani watiwukirenge?” (Rom. 8:31) Tikwenera kumugomezga chomene Yehova, chifukwa nga umo tawonera kale, chigaŵa chikuru cha uchimi wa pa Genizesi 3:15 chafiskika kale.

16-18. Kasi Curtis, Ursula, na Jessica ŵasanga chandulo wuli chifukwa cha kupulikiska uchimi wa pa Genizesi 3:15?

¹⁶ Layizgo ilo Yehova wali kulayizga pa Genizesi 3:15 lingatovwira kuti tizizipizge para tasangana na viyezgo. Mubali munyake zina lake Curtis, uyo ni mishonale ku Guam, wakuti: “Nyengo zinyake nkhukumanapo na viyezgo ivyo vinganitondeska kuti nilutilire kugomezgeka kwa Yehova. Kweni kughanaghanirapo uchimi uwo uli pa Genizesi 3:15, kwanovwira kuti nilutilire kugomezga Adada ŵane ŵakuchanya.” Curtis wakulindilira mwakunweka zuŵa ilo Yehova wazamufumiskirapothu viyezgo vyose ivyo tikukumana navyo.

¹⁷ Mudumbu munyake wa ku Bavaria zina lake Ursula, wakuti kupulikiska uchimi wa pa Genizesi 3:15 kwamovwira kugomezga kuti Baibolo ndakufuma nadi kwa Chiuta. Iyo wawona kuti mauchimi ghose gha mu Baibolo ghakukolerana na uchimi uwu, ndipo ivi vikumukondweska chomene. Mudumbu uyu wakutiso: “Nkhakondwa chomene nkhati namanya kuti Yehova wakachitapo kanthu mwaluŵiro kuti ŵanthu ŵaŵe na chilindizga chiwemi.”

¹⁸ Mudumbu munyake wa ku Micronesia, zina lake Jessica wakuti: “Nkhukumbuka makora chomene umo nkhajipulikira nkhati namanya waka kuti nasanga unenesko! Uchimi uwo wuli pa Genesis 3:15 ukufiskika nadi. Ndipo ivi vyanovwira kumanya kuti likaŵa khumbo la Yehova yayi kuti taŵanthu tisanganenge na masuzgo agho tikukumana nagho sono. Uchimi uwu wakhozgaso chigomezgo chane kuti kuteŵetera Yehova ndiko kunganovwira kuti niŵe na umoyo uwemi sono, kweniso kuzakasanga umoyo wamuyirayira munthazi.”

19. Chifukwa wuli tili na chigomezgo chose kuti chigaŵa chaumaliro cha uchimi uwu chizamufiskika kwambura kutondeka?

¹⁹ Nga umo tawonera kale, uchimi wa pa Genizesi 3:15 uchali kufiskika. Taŵamanya makora awo ni mphapu ya mwanakazi kweniso mphapu ya njoka. Yesu uyo ntchigaŵa chakwamba cha mphapu ya mwanakazi, chilonda chake cha ku chitende chili kupora, ndipo sono ni Themba lankhongono chomene ilo lingafwa yayi. Ndipo sonosono apa Yehova wamalizgenge kusora ŵanthu awo ŵali mu chigaŵa chachiŵiri cha mphapu ya mwanakazi. Pakuti chigaŵa chakwamba cha uchimi uwu chili kufiskika kale, tili na chigomezgo chose kuti chigaŵa chaumaliro, icho nkhudinya mutu wa njoka, nacho chifiskikenge kwambura kutondeka. Ŵateŵeti ŵa Chiuta ŵazamukondwa chomene para Satana waparanyika. Ntheura kuthera yayi, m’paka nyengo iyi yizakafike. Chiuta withu ngwakugomezgeka. Kwizira mu mphapu ya mwanakazi, iyo wazamutumbika chomene “mitundu yose pa charu chapasi.”—Gen. 22:18.