Chithuzi icho chikulongora ku pulatifomu ndipo chikhwangwani chili pachanya pake
1922 Vyaka 100 Ivyo Vyajumpha
“CHIUTA . . . wakutovwira . . . kuti tiluske kwizira mwa . . . Yesu Khristu.” (1 Kor. 15:57) Lemba ili ndilo likaŵa lemba la chaka cha 1922, ndipo likaŵakumbuska Ŵasambiri ŵa Baibolo kuti Yehova wazamuŵatumbika chifukwa cha kugomezgeka kwawo. Nakuti mu chaka chenechichi ichi, Yehova wakaŵatumbika nadi ŵapharazgi ŵamwamphu aŵa. Iwo ŵakamba kupanga na kupulinta ŵekha mabuku kweniso ŵakamba kupharazga uthenga wa Ufumu kwizira pa wayilesi. Ndipo mu chaka ichi, vikalongolerathu kuti Yehova wakatumbikanga nadi ŵanthu ŵake. Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakachita ungano wambura kuluwika ku Cedar Point, Ohio, U.S.A. Ivyo vikachitika pa ungano uwu vyawovwira chomene kulutiska panthazi milimo ya gulu la Yehova m’paka sono.
“NTHOWA YAKUKONDWESKA CHOMENE”
Ntchito yakupharazga yati yamba kuluta panthazi, ŵabali na ŵadumbu ŵakakhumbanga mabuku ghanandi ghakupharazgira. Nangauli ŵabali ku Beteli ya Brooklyn ŵakakwaniskanga kupanga magazini, kweni ŵakathembanga makampani gha ŵanthu kuti ghapulinte mabuku gha chikopi chikomi. Kweni kampani iyo yikapulintanga mabuku yikatondeka kupulinta mabuku ghakukwana kwa myezi yinandi. Ivi vikatimbanizga ntchito yakupharazga chifukwa pakaŵavya mabuku ghakukwana. Ntheura Mubali Rutherford wakafumba Robert Martin uyo wakalaŵiliranga fakitare yakupulinta pa Beteli, usange vingachitika kuti ŵambe kupulinta ŵekha vyose.
Fakitare ya Concord Street ku Brooklyn, New York
Mubali Martin wakati: “Iyi yikaŵa fundo yakukondweska chomene, chifukwa vikang’anamuranga kuti tijurenge fakitare yakupanga chilichose chakukhwaskana na mabuku.” Pamanyuma ŵabali ŵakapanga lenti malo ku 18 Concord Street ku Brooklyn na kuguliramo mashini ghakupulintira.
Kweni ni wose yayi ŵakakondwa kuti ŵabali ŵambenge kupulinta ŵekha mabuku. Mulara wa kampani iyo yikatipulintiranga mabuku wakaluta na kukawona fakitare yithu yasono. Iyo wakayowoya kuti: “Mwasanga nadi mashini ghapachanya ghakupulintira mabuku, kweni mulije munthu uyo wakumanya kugwiliskira ntchito mashini agha. Para pajumpha waka myezi 6, muŵenge kuti mwananga mashini ghose agha.”
Mubali Martin wakati: “Ivyo wakayowoya vikawonekanga vyaunenesko, kweni tikamanya kuti Yehova watovwirenge ndipo wakatovwira nadi.” Mubali Martin wakaneneskanga. Ŵakati ŵamba kugwiliskira ntchito mashini ghaphya agha, zuŵa lililose ŵakapanganga mabuku 2,000.
Awo ŵakapulintanga mabuku ŵimilira pafupi na mashini yawo ghakupulintira
KUPHARAZGIRA ŴANTHU ŴANANDI KWIZIRA PA WAYILESI
Padera pa kwamba kupulinta ŵekha mabuku, ŵanthu ŵa Yehova ŵakasangaso nthowa yiphya yakupharazgira uthenga uwemi. Ŵakamba kugwiliskira ntchito wayilesi. Pa Sabata mise, Febuluwale 26, 1922, Mubali Rutherford wakadumba nkhani kakwamba pa wayilesi. Wakadumba nkhani ya mutu wakuti “Ŵanthu Ŵanandi Awo Mbamoyo Sono Ŵafwenge Yayi” (Millions Now Living Will Never Die) pa siteshoni ya KOG ku Los Angeles, California, U.S.A.
Ŵanthu pafupifupi 25,000 ŵakategherezga nkhani iyi. Ndipo ŵanyake m’paka ŵakalemba makalata ghakuwonga Mubali Rutherford chifukwa cha pulogiramu iyi. Yimoza mwa makalata agha yikafuma kwa Willard Ashford, uyo wakakhalanga ku Santa Ana, California. Iyo wakamuwonga Mubali Rutherford chifukwa cha nkhani “yakunozga na yakukhozga” iyo wakadumba. Willard wakayowoyaso kuti: “Ku nyumba kwane nkhaŵa na ŵalwari ŵatatu awo ŵakatenge ŵakwaniskenge yayi kwenda. Ntheura tikatenge tikwaniskenge yayi kwiza uko mwatenge mudumbirenge nkhani yinu, nanga viŵenge kuti mudumbirenge pafupi waka.”
Mu masabata ghakulondezgapo, nkhani zinandi zikalutilira kuŵikika pa wayilesi. Ndipo apo chaka cha 1922 chikamaranga, Gongwe la Mulinda linyake likati “ŵanthu pafupifupi 300,000 ŵakaŵa kuti ŵategherezga uthenga wa mu Baibolo kwizira pa wayilesi.”
Chifukwa cha kukhozgeka na makalata agho ŵanthu ŵakalemba, Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakasankha kujura siteshoni ya wayilesi yawo ku Staten Island kufupi na Beteli ya Brooklyn. Pati pajumpha nyengo, ŵakamba kugwiliskira ntchito siteshoni yakuchemeka WBBR, kupharazgira ŵanthu ŵanandi uthenga wa Ufumu.
“ADV”
Mu Gongwe la Mulinda la Juni 15, 1922, ŵakapharazga kuti kuŵenge ungano uwo wamuchitikira ku Cedar Point, Ohio, kwamba pa Seputembala 5 m’paka 13, 1922. Ŵasambiri ŵa Baibolo ŵakakondwa chomene ŵakati ŵafika ku Cedar Point.
Mu nkhani yake yakwamba Mubali Rutherford wakaphalira ŵategherezgi kuti: “Nili na chigomezgo chose kuti Fumu . . . yitumbikenge ungano uwu kweniso yiwoneseskenge kuti makani ghawemi ghapharazgike chomene pa charu chose kuluska kumanyuma kose.” Pa ungano uwu ŵabali awo ŵakadumbanga nkhani ŵakachiska ŵabali na ŵadumbu mwakuwerezgawerezga kuti ŵaŵikepo mtima pa mulimo wa kupharazga.
Ŵanthu ŵali pa ungano wa mu 1922 ku Cedar Point, Ohio
Pa Chinkhondi, Seputembala 8, ŵanthu pafupifupi 8,000 ŵakazura mu holo, ndipo ŵakaŵa ŵakunweka kuti ŵategherezge nkhani ya Mubali Rutherford. Iwo ŵakakhazgangaso kuti Mubali Rutherford wayowoyenge ng’anamuro la vilembo vyakuti “ADV,” ivyo vikaŵa pa tumapepara twakuchemera ŵanthu ku ungano. Ndipo apo ŵakakhalanga pasi, ŵanyake ŵakawona chisalu chakuzingika kunthazi kwa pulatifomu. Arthur Claus, uyo wakiza ku ungano uwu kufuma ku Tulsa, Oklahoma, U.S.A., wakasanga malo ghawemi kuti wategherezge makora ungano uwu, chifukwa pa nyengo iyi kukaŵavya vyakukuzgira mazgu.
“Tikategherezga mwakupwelelera chomene lizgu lililose”
Pambere ungano undambe, cheyamani wakapharazga kuti munthu waliyose wazomerezgekenge yayi kunjiraso mu holo para Mubali Rutherford wamba kudumba nkhani yake, na chilato chakuti paŵavye wakutimbanizga. Nyengo yati yakwana 9:30 mulenji, Mubali Rutherford wakamba nkhani yake na mazgu gha Yesu agho ghakusangika pa Mateyu 4:17, ghakuti: “Ufumu wakuchanya waneng’enera.” Apo wakayowoyanga umo ŵanthu ŵakwenera kupulikira uthenga wa Ufumu uwu, iyo wakati: “Yesu wakayowoya kuti mu nyengo yakuŵapo kwake wazamuchita mulimo wakuvuna ŵanthu ŵake, ndipo panyengo iyi wazamuwunganya ŵanthu ŵanenesko na ŵakugomezgeka.”
Mubali Claus, uyo wakaŵa mu holo likuru, wakati: “Tikategherezga mwakupwelelera chomene lizgu lililose.” Kweni mwamabuchi, wakamba kujipulika makora yayi mu thupi ndipo wakafuma mu holo. Iyo wakafuma nangauli wakakhumbanga yayi kufuma chifukwa wakamanya kuti para wafuma ŵazamumuzomerezgaso yayi kunjira.
Pati pajumpha kanyengo, wakamba kujipulikako makora. Iyo wakati apo wakendanga kulutaso ku holo wakapulika kukuŵa mawoko kukuru, kulongora kuti ŵanthu ŵakondwa. Ivi vikamukondweska chomene ndipo wakatondeka kuwukora mtima! Ntheura wakawona kuti wangamalizga kutegherezga nawo nkhani yakukondweska iyi para wangakwera chiliŵa cha holo iyi na kufikira pachanya. Mubali Claus, uyo pa nyengo iyi wakaŵa na vyaka 23, wakasanga nthowa yakukwelera chiliŵa cha holo iyi. Vidangazi vyapachanya vya kunjizga vikajulika, ndipo wakati wafika pafupi na vidangazi ivi, wakawona kuti wakamba “kutegherezga makora nkhani yira.”
Mubali Arthur wakaŵapo yekha yayi pachanya para. Pakaŵaso ŵabwezi ŵake ŵanyake. Yumoza wawo wakaŵa Frank Johnson, uyo wakiza pafupi na Mubali Arthur na kumufumba kuti, “Ka muliko na kachimayi kachoko?”
Mubali Arthur wakati: “Enya nili nako.”
Mubali Johnson wakatiso: “Lurombo lwithu lwazgoreka chifukwa talombanga kuti tisange munthu uyo waliko na kachimayi. Mwachiwona icho chikuwoneka nga ni mupukutu icho? Ntchikhwangwani, icho chakakika ku mizumali iyi. Mutegherezge mwakupwelelera chomene kwa Judge.a Para wayowoya waka kuti, ‘pharazgani, pharazgani,’ mudumure na kachimayi vingwe vinayi ivi.”
Ntheura Mubali Arthur, uku wali na kachimayi kake mu mawoko, wakalindiliranga mwakunweka kuti wadumure vingwe vira para Mubali Rutherford wayowoya waka mazgu agho ŵakamuphalira kuti ghaŵenge chimanyikwiro. Pati pajumpha kanyengo kachoko waka, Mubali Rutherford wakafika pa chigaŵa chakuzirwa chomene cha nkhani yake. Iyo wakachemerezga mwakukondwa kweniso mwankhongono kuti: “Muŵe ŵapharazgi ŵakugomezgeka na ŵakaboni ŵaunenesko ŵa Fumu. Lutilirani kurwa m’paka Babuloni waparanyikirethu. Pharazgani uthenga uwemi pa charu chose. Charu chikwenera kumanya kuti Yehova ni Chiuta ndipo Yesu Khristu ni Themba la mathemba na Fumu ya mafumu. Iyi ni nyengo yakuzirwa chomene mu mbiri yithu. Wonani, Themba likuwusa! Imwe ndimwe ŵapharazgi ŵake. Ntheura pharazgani, pharazgani, pharazgani, Themba na Ufumu wake!”
Mubali Arthur wakalongosora kuti pamanyuma iyo na ŵabali ŵanyake ŵakadumura vingwe vira ndipo chisalu chakuwoneka nga mupukutu chikazunguluka pachokopachoko. Kuyana na vilembo vyakuti “ADV,” pa chisalu chira pakalembeka mazgu ghakuti: “Advertise the King and Kingdom.” Agho ghakung’anamura kuti “Pharazgani Themba na Ufumu Wake.” Vilembo vyakuti “ADV” vikimiranga mazgu gha Chingelezi ghakuti ‘advertise.’
MULIMO WAKUZIRWA CHOMENE
Ungano uwu ukakhozga chomene ŵabali na ŵadumbu kuŵikapo mtima pa mulimo wakupharazga uthenga wakuyowoya vya Ufumu, ndipo awo ŵakaŵa ŵakunweka ŵakakondwa kuti ŵambepo mulimo uwu. Kopotara munyake (uyo pasono tikuti mupayiniya) wa ku Oklahoma, U.S.A., wakalemba kuti, “Tikapharazganga ku chigaŵa icho ŵanthu ŵanandi ŵakagwiranga ntchito ku migodi kweniso ŵakaŵa ŵakavu chomene.” Iyo wakayowoyaso kuti kanandi para ŵanthu ŵategherezga uthenga wa mu magazini ya The Golden Age, “ŵakathiskanga masozi.” Ndipo wakamalizga na mazgu ghakuti, “Tikakondwanga chomene kuŵapharazgira chifukwa tikaŵapembuzganga.”
Ŵasambiri ŵa Baibolo aŵa ŵakamanya kuzirwa kwa mazgu gha Yesu gha pa Luka 10:2, ghakuti: “Vuna njinandi chomene, kweni ŵantchito mbachoko.” Ndipo apo chaka chikamaranga, ŵakalimbikira chomene kuluska kumasinda kose kupharazga uthenga wa Ufumu pa charu chose.
a Mubali Rutherford nyengo zinyake wakachemekanga kuti “Judge” chifukwa nyengo yinyake wakagwiranga ntchito ya ujaji ku Missouri, U.S.A.