LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower
Watchtower
LAYIBULARE YA PA INTANETI
Chitumbuka
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • MAUNGANO
  • w23 Febuluwale pp. 26-30
  • Najiwonera Nekha Kuti Ŵanthu Ŵakugomezgeka Ŵakutumbikika

Vidiyo palije.

Phepani, pali suzgo linyake.

  • Najiwonera Nekha Kuti Ŵanthu Ŵakugomezgeka Ŵakutumbikika
  • Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2023
  • Mitu Yichoko
  • Nkhani Zakuyanako na Iyi
  • NORTHERN IRELAND—“CHARU CHA MABOMBA NA VIPOLOPOLO”
  • KU SIERRA LEONE ŴABALI ŴAKAŴA NA CHIPULIKANO NANGAULI ŴAKAŴA ŴAKAVU
  • NIGERIA—KUSAMBIRA MUTHETO UPHYA
  • KU KENYA ŴABALI NA ŴADUMBU ŴAKAZIKIRA NANE
  • KU UNITED STATES ŴABALI NA ŴADUMBU ŴALI NA CHIPULIKANO NANGAULI MBASAMBAZI
  • “Awo Ŵakukupulika” Ŵazamuponoskeka
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2019
  • Tikutumbikika Para Tikuchita Ivyo Yehova Wakukhumba
    Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2017
Gongwe la Mulinda Likupharazga Ufumu wa Yehova (Lakusambira)—2023
w23 Febuluwale pp. 26-30
Robert Landis.

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Najiwonera Nekha Kuti Ŵanthu Ŵakugomezgeka Ŵakutumbikika

YAKUYOWOYEKA NA ROBERT LANDIS

PANJI namwe mungakumbuka nkhani yinyake iyo mukadumbiskananga na munthu munyake, iyo yikaŵa yakuzirwa chomene kwa imwe. Kwa ine, ni nkhani iyo yikachitika vyaka pafupifupi 50 ivyo vyajumpha, apo ine na mubwezi wane tikawothanga moto ku Kenya. Tikaŵa kuti tavuka chomene na ulendo uwo tikenda kwa myezi yinandi, ndipo tikadumbiskananga za filimu yinyake yakukhwaskana na chisopa. Ndipouli, mubwezi wane wakati, “Yikuyowoya vyakupambana na Baibolo.”

Nkhaseka chifukwa nkhaghanaghananga kuti mubwezi wane vyachisopa vikumukhwaska yayi. Nkhamufumba kuti, “Kasi ukumanya vichi vya Baibolo?” Wakazgora nyengo yeneyiyo yayi. Paumaliro, wakaniphalira kuti amama ŵake Mbakaboni ŵa Yehova, ndipo wali kusambirako fundo zinyake kwa iwo. Nkhanweka chomene kuti waniphalireko vinandi.

Tikadumbiskana m’paka usiku pakati. Mubwezi wane wakaniphalira kuti Baibolo likuti Satana ndiyo wakuwusa charu ichi. (Yoh. 14:30) Panji kwa imwe fundo iyi njachilendo yayi, kweni kwa ine fundo iyi yikaŵa yachilendo chomene kweniso yakuzizika. Ine nyengo zose nkhapulikanga kuti Chiuta walusungu ndiyo wakuwusa charu ichi. Kweni ine nkhawonanga kuti fundo iyi njakupulikikwa yayi chifukwa cha masuzgo agho nkhawonanga. Nangauli nkhaŵa waka na vyaka 26 pera, kweni nkhaŵa kuti nakumanapo na masuzgo ghanandi pa umoyo wane.

Adada ŵakaŵa payiloti wa ndege za nkhondo ku United States. Ntheura apo nkhaŵa mwana, nkhamanyanga makora chomene kuti nkhondo ya nyukiliya yingachitika, ndipo ŵasilikari ŵakaŵa ŵakunozgeka kuponya bomba la nyukiliya nyengo yiliyose. Apo nkhondo ya ku Vietnam yikambanga nkhaŵa kuti nili ku koleji ku California. Nane nkhajoyina gulu la ŵana ŵasukulu ilo likachitanga viwoneskero. Ŵapolisi ŵakatichimbizga, ndipo apo tikachimbiranga tikatondekanga kuwona makora chifukwa cha vijosi ivyo ŵakaphuliska. Yikaŵa nyengo yakusuzga chomene kweniso ya vivulupi. Ŵalongozgi ŵandyali ŵakakomekanga ndipo ŵanthu ŵakachitanga viwoneskero na kunanga vinthu. Waliyose wakaŵa na maghanoghano ghake ghakukhwaskana na ivyo vikwenera kuchitika. Vikaŵa vyakutimbanizga chomene.

Robert wimilira pafupi na njinga yake ya moto ndipo wakulongora pa mapu malo agho wenda.

Kufuma ku London m’paka ku Central Africa

Mu 1970, nkhamba kugwira ntchito kumpoto kwa Alaska, ndipo nkhapokeranga ndalama zinandi chomene. Pamanyuma nkhakwera ndege kuluta ku London, nkhakagura honda, ndipo nkhanjilira kumwera nangauli uko nkhalutanga nkhamanyangako yayi. Myezi yikati yajumphapo, nkhafika ku Africa. Apo nkhaŵa munthowa, nkhakumana na ŵanthu awo nawo ŵakakhumbanga kuchimbira mu charu chawo chifukwa cha masuzgo.

Ntheura chifukwa cha ivyo nkhakumanapo navyo pa umoyo wane, fundo ya mu Baibolo yakuti pali chilengiwa chinyake chauzimu kweniso chankhaza icho chikuwusa charu, yikaŵa yakupulikikwa kwa ine. Kweni nkhajifumbanga kuti, ‘Usange Chiuta ndiyo wakuwusa charu yayi, kasi wakuchita vichi?’ Ntheura nkhakhumbanga kumanya zgoro la fumbo ili.

Mu myezi yakulondezgapo, nkhalisanga zgoro. Ndipo nyengo yikati yajumphapo, nkhamanyanaso na ŵanalume na ŵanakazi ŵanandi awo ŵakalongora kuti mbakugomezgeka kwa Chiuta waunenesko pa masuzgo ghose agho ŵakakumananga nagho, ndipo nkhamba kuŵatemwa chomene.

NORTHERN IRELAND—“CHARU CHA MABOMBA NA VIPOLOPOLO”

Nkhati nawelera ku London, nkhakumana na amama ŵa mubwezi wane, ndipo ŵakanipa Baibolo. Pamanyuma, nkhati naluta ku Amsterdam ku Netherlands, Kaboni wa Yehova munyake wakaniwona kuti nkhuŵazga Baibolo mwakugwiliskira ntchito magesi gha mu msewu, ndipo wakanovwira kumanya vinandi. Kufuma apo, nkhaluta ku Dublin ku Ireland, ndipo nkhawona ofesi ya munthavi ya Ŵakaboni ŵa Yehova. Nkhagogoda pa geti. Uku ndiko nkhakumana na Arthur Matthews, mubali uyo wakaŵa wavinjeru kweniso wakumanya vinthu. Nkhapempha sambiro la Baibolo, ndipo wakazomera kusambira nane.

Nkhakhuka chomene kusambira Baibolo, kweniso nkhaŵikapo mtima kuŵazga mabuku na magazini ghakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova. Ndipo nkhaŵerengangaso Baibolo panekha. Chikaŵa chakukondweska chomene. Pa maungano gha mpingo, nkhawona kuti nanga ni ŵana wuwo ŵakaghamanyanga mazgoro gha mafumbo agho ŵanthu ŵakusambira ŵakhala ŵakujifumba kwa vyaka vinandi. Mafumbo nga ghakuti: ‘Chifukwa wuli viheni vili palipose? Kasi Chiuta ni njani? Kasi chikuchitika ntchivichi para munthu wafwa?’ Sono ŵabwezi ŵane wose ŵakaŵa Ŵakaboni. Vikaŵa nthena chifukwa mu charu ichi, nkhamanyangamo munthu waliyose yayi. Ndipo ŵabwezi ŵane aŵa, ŵakanovwira kuti nambe kutemwa Yehova kweniso kukhumbisiska kuchita khumbo lake.

Nigel, Denis, na ine

Mu 1972, nkhabatizika. Chaka chikati chajumphapo, nkhamba kuchita upayiniya wanyengozose ndipo nkhamba kuwungana na mpingo uchoko ku Newry, ku Northern Ireland. Nkhachitanga lenti kanyumba kanyake kamalibwe ako kakaŵa ku chigaŵa cha mapiri. Pafupi waka pakaŵa malo agho ŵakaŵeterangapo ng’ombe, ndipo para nkhunozgekera nkhani, nkhimiliranga kunthazi kwa ng’ombe na kuyezgelera kudumba nkhani. Zikawonekanga kuti zikategherezganga chomene uku zikusumbira vyakurya vyawo. Nangauli zikanipanga ulongozgi yayi, kweni zikanovwira kumanya umo ningalaŵiskira ŵategherezgi para nkhuyowoya nkhani. Mu 1974, nkhimikika kuŵa mupayiniya wapadera ndipo nkhachitanga na Nigel Pitt, uyo sono wakaŵa mubwezi wane wapamtima.

Panyengo iyi ku Northern Ireland kukaŵa viwawa chomene. Ntheura ŵanyake ŵakachemanga charu cha Northern Ireland kuti “charu cha mabomba na vipolopolo.” Chikaŵa chachilendo yayi kuwona kuti ŵanthu ŵakutimbana mu misewu, kulasika, kweniso galimoto kuziphuliska na mabomba. Kanandi masuzgo agha ghakaŵapo chifukwa cha ndyali kweniso visopa. Ndipouli, Ŵaprotesitanti na Ŵakatolika, wose ŵakamanya kuti Ŵakaboni ŵakunjilirapo yayi pa ndyali, ntheura tikapharazganga mwawanangwa kweniso mwakuvikilirika. Kanandi ŵenekonyumba ŵakamanyanga apo kuŵirenge viwawa kweniso malo agho vichitikenge, ndipo ŵakatichenjezganga.

Ndipouli, pakaŵangaso masuzgo ghanyake. Zuŵa linyake, ine na Denis Carrigan, uyo nayo wakaŵa mupayiniya, tikapharazganga mu tawuni yapafupi iyo kukaŵavya Kaboni waliyose, ndipo ku tawuni iyi tikaŵa kuti tili kufikako kamoza pera. Mwanakazi munyake wakatipusikizgira kuti ndise ŵasilikari ŵachibisibisi ŵa Britain, panji chifukwa chakuti tikayowoyanga makora yayi Chiayirishi. Tikafipa mtima chomene. Panyengo iyi para wamunthu ŵakughanaghanira waka kuti ukukolerana na ŵasilikari, ukaŵa kuti ungakomeka panji kulasika mu makongono na futi. Apo tikimilira pawaro, uku tili na wofi, tikulindilira basi, tikawona galimoto yikwiza pa resitiranti iyo mwanakazi munyake yura wakatipusikizgirapo. Mwanakazi yura, wakafuma mu resitiranti na kwamba kuyowoyeskana na ŵanalume ŵaŵiri awo ŵakaŵa mu galimoto, ndipo wakalongora ise mwakukondwa. Ŵanalume aŵa ŵakendeska galimoto yawo pachokopachoko kwiza kwa ise, ndipo ŵakatifumba mafumbo ghachoko waka ghakukhwaskana na nyengo iyo basi yizirenge. Basi yikati yafika, ŵakadumbiskana na dilayivala. Tikapulika yayi ivyo ŵakadumbiskana nayo. Mu basi mukaŵavya munthu waliyose, so tikaghanaghananga kuti ŵakanozganga vyakuti ŵakamarane nase kuwaro kwa tawuni. Kweni ndivyo vikachitika yayi. Apo nkhakhiranga basi, nkhamufumba dilayivala kuti: “Kasi ŵanalume ŵara, ŵafumbanga vya ise?” Dilayivala wakazgora kuti: “Ine nkhumumanyani makora kuti ndimwe ŵasilikari ŵa Britain yayi, kweni ndimwe Ŵakaboni ŵa Yehova, ndipo nanguŵaphaliraso. So imwe kufipa mtima yayi. Muli ŵakuvikilirika.”

Robert na Pauline pa zuŵa la ukwati wawo.

Pa zuŵa la ukwati withu, Malichi 1977

Mu 1976 pa ungano wa chigaŵa ku Dublin, nkhakumana na Pauline Lomax, mupayiniya wapadera uyo wakafuma ku England. Wakaŵa mudumbu wakukhwima mwauzimu, wakujiyuyura, kweniso wakutowa. Iyo na mudumbu wake, Ray, ŵakakulira mu unenesko. Chaka chimoza chikati chajumphapo, ine na Pauline tikatorana ndipo tikalutilira kuchita upayiniya wapadera ku Ballymena, Northern Ireland.

Kwakanyengo tikenderapo dera, kuteŵetera ŵabali ŵithu ku Belfast, Londonderry, na vigaŵa vinyake vyakofya. Tikakhozgeka chomene na chipulikano cha ŵabali na ŵadumbu ŵithu awo ŵakaŵa kuti ŵaleka vigomezgo vyawo vya chisopa ivyo vikaŵa kuti vyakhomelera chomene mwa iwo, kweniso ŵakaleka sankho na thinkho mwakuti ŵateŵetere Yehova. Yehova wakaŵatumbika nadi na kuŵavikilira.

Nkhakhala ku Ireland kwa vyaka 10. Kufuma apo, mu 1981 tikachemeka kuti tikanjire Sukulu ya Giliyadi kilasi nambara 72. Tati tamalizga, ŵakatitumizga ku Sierra Leone, ku West Africa.

KU SIERRA LEONE ŴABALI ŴAKAŴA NA CHIPULIKANO NANGAULI ŴAKAŴA ŴAKAVU

Tikakhalanga mu nyumba ya ŵamishonale pamoza na ŵanyithu ŵakukwana 11. Tose tikagwiliskiranga ntchito khichini limoza, vimbuzi vitatu, mabafa ghaŵiri, telefoni yimoza, mashini ghakuchapira ghamoza, na mashini ghakomizgira vyakuvwara ghamoza. Magesi ghakazimwangazimwanga chomene. Mu nyumba mukaŵa mbeŵa kweniso kanandi mukasangikanga njoka.

Robert na ŵanyake ŵali na njinga zawo za moto, ŵakwambuka mlonga pa mapaka.

Tikwambuka mlonga apo tikuluta ku ungano wa chigaŵa ku charu chapafupi cha Guinea

Nangauli malo ghakukhala ghakaŵa ghawemi viŵi yayi, kweni uteŵeti ukanozganga chomene. Ŵanthu ŵakalichindikanga chomene Baibolo ndipo ŵakategherezganga chomene. Ndipo ŵanandi ŵakasambira Baibolo na kubatizika. Ŵanthu mu chikaya ŵakanichemanga kuti “Mister Robert.” Pauline ŵakamuchemanga kuti “Missus Robert.” Ndipouli, apo nkhamba kumalira chomene nyengo yane pa ofesi ya munthavi ndipo nkhanjiranga viŵi yayi mu upharazgi, ŵanthu ŵakamba kuchema Pauline kuti “Missus Pauline.” Ine ŵakamba kunichema “Mister Pauline.” Pauline wakakondwanga chomene kuti ŵanthu ŵanichemenge nthena.

Robert na Pauline ŵali pa galimoto yawo.

Tikuluta mu upharazgi ku Sierra Leone

Ŵabali ŵanandi ŵakaŵa ŵakavu, kweni nyengo zose Yehova wakaŵapweleleranga, ndipo nyengo zinyake munthowa zapadera chomene. (Mat. 6:33) Nkhukumbuka mudumbu munyake uyo wakaŵa na ndalama yakugulira chakurya cha iyo na mwana wake pera, kweni wakapeleka ndalama yose iyi kwa mubali uyo wakalwaranga, uyo wakaŵavya ndalama zakugulira munkhwala wa maleriya. Kweni pamanyuma, zuŵa lenelili, mwamabuchi mwanakazi munyake wakiza kwa mudumbu uyu kuti wamunozge sisi ndipo wakamulipira ndalama zakukwana. Pakaŵa vyakuchitika vinandi vyakukondweska vyanthena ichi.

NIGERIA—KUSAMBIRA MUTHETO UPHYA

Ku Sierra Leone tikhalako vyaka 9. Kufuma apo tikatumizgika ku Beteli ya ku Nigeria. Sono tikaŵa pa ofesi ya munthavi yikuru. Nkhachitangaso uteŵeti uwo nkhachitanga ku Sierra Leone, kweni Pauline uteŵeti wake ukasintha chomene ndipo ukaŵa wakusuzga. Ku Sierra Leone wakamaliranga maora 130 mu uteŵeti mwezi uliwose, ndipo wakaŵa na masambiro gha Baibolo ghakuluta panthazi. Sono wakapika uteŵeti wakusona vinthu, ndipo nyengo yose wakatandaliranga waka pa malo ghamoza kusona vinthu vyakukeruka. Pakatora nyengo kuti wazgoŵere, kweni wakamanya kuti ŵanji ŵakawonganga chomene mulimo uwo wakachitanga, ndipo wakaŵikapo mtima kuchita vyose ivyo wangafiska kukhozga ŵanyake awo wakateŵeteranga nawo pa Beteli.

Mutheto wa ku Nigeria ukaŵa wachilendo chomene kwa ise, ndipo pakaŵa vinandi vyakuti tisambire. Zuŵa linyake, mubali wakiza ku ofesi yane kuti wanilongore mudumbu uyo wakaŵa kuti wachemeka waka kwamba uteŵeti pa Beteli. Apo nkhakhumbanga kuti nimukore chasa, iyo wakanijikamira m’paka mu malundi ghane. Nkhazizwa chomene. Nyengo yeneyiyo nkhakumbuka malemba ghaŵiri: Milimo 10:25, 26 na Chivumbuzi 19:10. Nkhajifumba kuti, ‘Kasi nimuphalire kuti wangachitanga nthena yayi?’ Kweni nkhamanya kuti, pakuti wazomerezgeka kuteŵetera pa Beteli, ndikuti wakumanya ivyo Baibolo likusambizga.

Soni zikanikora chomene apo tikadumbiskananga, kweni pamanyuma nkhachita kafukufuku. Nkhamanya kuti mudumbu wachita vinthu kuyana na mutheto wakwawo uwo panyengo iyo ukachitikanga mu vigaŵa vinyake vya charu ichi. Ŵanalume nawo ŵakasindamanga. Ndimo iwo ŵakalongoleranga ntchindi. Para ŵachita nthena ndikuti ŵakasopanga munthu yayi, ndipo pali viyelezgero vyakuyana waka mu Baibolo. (1 Sam. 24:8) Nkhakondwa chomene kuti nkhayowoya chilichose yayi icho chikatenge chikhuŵazgenge mudumbu nangauli nane nkhamanyanga yayi vya mutheto wawo.

Tikakumana na ŵanthu ŵa ku Nigeria awo ŵakalongora chipulikano chakukhora kwa vyaka vinandi. Munyake ni Isaiah Adagbona.a Wakasambira unenesko apo wakaŵa muwukirano, kweni pamanyuma wakakoleka na vyoni. Wakatumizgika ku malo uko kukakhalanga ŵanthu ŵavyoni, ndipo ku malo agha wakaŵako yekha Kaboni. Nangauli wakasuskikanga, kweni wakawovwira ŵanthu ŵavyoni ŵakujumpha 30 kusambira unenesko ndipo mpingo ukajulika ku malo agha.

KU KENYA ŴABALI NA ŴADUMBU ŴAKAZIKIRA NANE

Nkhuwona kachipembere ku Kenya

Mu 1996 tikatumizgika ku ofesi ya munthavi ya Kenya. Aka kakaŵa kakwamba kwizaso mu charu ichi kufuma apo nangumulongosolerani pakwamba. Tikakhalanga pa Beteli. Ndipo pakaŵa ŵamunkhwere ŵanandi. Ŵakaphanganga vipambi para ŵadumbu ŵanyamura. Zuŵa linyake mudumbu pa Beteli windo wakalireka mwazi. Wati wafika, wakasanga kuti ŵamunkhwere ŵakurya chakurya chake mu chipinda. Wakachemerezga na kuchimbira. Ŵamunkhwere nawo ŵakalira na kudukira pa windo, na kuchimbira.

Ine na Pauline tikamba kuwungana mu mpingo Wachiswahili. Nyengo yichoko waka yati yajumphapo, nkhapika mulimo wakuchitiska Sambiro la Buku la Mpingo (ilo pasono ni Sambiro la Baibolo la Mpingo). Ndipouli, nkhayowoyanga makora yayi chiyowoyero ichi. Pakuti nkhasambilirangathu panekha sambiro ilo namuchitiska, ntheura nkhafiskanga kuŵazga mafumbo. Kweni para uyo wakuzgora, wazgora mu mazgu ghake na ghake kwambura kulondezga ivyo vili kulembeka, nanga vingaŵa kuti vyapambanako pachoko waka, nkhapulikiskanga yayi. Chikaŵa chakusuzga chomene. Nkhaŵachitiranga chitima chomene ŵabali na ŵadumbu. Kweni nkhawonga chomene kuti ŵakazikira nane na kunizomerezga kuti nichitiskenge ungano uwu.

KU UNITED STATES ŴABALI NA ŴADUMBU ŴALI NA CHIPULIKANO NANGAULI MBASAMBAZI

Na chaka chikamara yayi tili ku Kenya. Mbwenu mu 1997 tikachemeka ku Beteli ku Brooklyn, New York. Sono tili mu charu icho ŵanthu mbasambazi chomene, kweni nako kuli na masuzgo ghake. (Zinth. 30:8, 9) Nangauli vili nthena, kweni ŵabali na ŵadumbu ŵali na chipulikano chakukhora. Ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵakugwiliskira ntchito nyengo yawo na katundu wawo, kuti ŵaŵe ŵasambazi yayi, kweni kuti ŵakhozgere mulimo uwemi uwo gulu la Yehova likuchita.

Kwa vyaka vinandi, tawona chipulikano cha Ŵakaboni ŵanyithu awo ŵali mu ukhaliro wakupambanapambana. Ku Ireland, tikawona kuti ŵabali na ŵadumbu ŵakaŵa na chipulikano chakukhora nangauli kukaŵa viwawa. Ku Africa, tikawona kuti ŵabali na ŵadumbu ŵakaŵa na chipulikano chakukhora nangauli ŵakaŵa ŵakavu. Ku United States, tawona kuti ŵabali na ŵadumbu ŵali na chipulikano chakukhora nangauli mbasambazi. Nili na chigomezgo chose kuti Yehova wakukondwa chomene para wakuwona ŵanthu ŵakulongora kuti ŵakumutemwa, nangauli ŵali mu ukhaliro wakupambanapambana.

Nili na Pauline ku Beteli ya Warwick

Vyaka vyenda luŵiro chomene, “kuluska umo chikuchimbilira chakulukira cha wakuluka vyakuvwara.” (Yobu 7:6) Sono tikuteŵetera pa ofesi yithu yikuru ku Warwick, New York, ndipo tikukondwa chomene chifukwa cha kulutilira kuteŵetera lumoza na ŵanthu awo ŵakutemwana zanadi yumoza na munyake. Ndise ŵakukondwa na ŵakukhorwa kuchita vyose ivyo tingafiska kuti tikhozgere Themba lithu, Khristu Yesu, ilo sonosono apa lipelekenge njombe ku ŵanthu ŵake ŵanandi ŵakugomezgeka.—Mat. 25:34.

a Nkhani yakulongosora umoyo wa Isaiah Adagbona yili mu Gongwe la Mulinda la Chichewa Epulero 1, 1998, pp. 22-27. Wakafwa mu 2010.

    Mabuku gha Chitumbuka (1982-2023)
    Fumani
    Njirani
    • Chitumbuka
    • Tumizgani
    • Ivyo Mukukhumba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malango
    • Phangano
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Njirani
    Tumizgani