NKHANI YAKUSAMBIRA 26
SUMU 123 Kujilambika ku Ndondomeko ya Chiuta
Jiyuyurani na Kuzomerezga Kuti Vinyake Mukuvimanya Yayi
“Wankhongonozose tingamupulikiska yayi.”—YOBU 37:23.
FUNDO YIKURU
Nkhani iyi yitovwirenge kuwona kuti nanga vingaŵa kuti tikumanya vyose yayi ivyo vichitikenge, kweni tingazizipizga masuzgo para tikughanaghanira ivyo tikumanya, na kugomezga chomene Yehova.
1. Kasi Yehova wali kutilenga munthowa wuli, ndipo chifukwa wuli?
YEHOVA wali kutilenga munthowa yakuti tighanaghanenge, kusambira vinthu viphya, kupulikiska vinthu, na kulondezga ivyo tikusambira. Chifukwa wuli wakatilenga nthena? Iyo wakukhumba kuti ‘timumanye makora’ na kumuteŵetera na nkhongono yithu ya kughanaghana.—Zinth. 2:1-5; Rom. 12:1.
2. (a) Kasi tikwenera kumanya vichi vyakukhwaskana na taŵenecho? (Yobu 37:23, 24) (Wonaniso chithuzi.) (b) Kasi tikusanga chandulo wuli para tikujiyuyura na kuzomerezga kuti tikumanya vyose yayi?
2 Nangauli tili kulengeka munthowa yakuti tingasambira, kweni tingakwaniska yayi kumanya vyose. (Ŵazgani Yobu 37:23, 24.) Mwachiyelezgero, ghanaghanirani vya Yobu. Yehova wakamufumba mafumbo ghakupambanapambana agho ghakalongora kuti wakamanyanga vinandi yayi. Ivi vikamovwira kuti waŵe wakujiyuyura na kusintha kaghanaghaniro kake. (Yobu 42:3-6) Nase tikusanga chandulo usange tikujiyuyura na kuzomerezga kuti tikumanya vyose yayi. Ivi vikutovwira kugomezga kuti Yehova wativumbulirenge ivyo tikukhumbikwira kumanya nadi, mwakuti tisankhe vinthu mwavinjeru.—Zinth. 2:6.
Kuzomerezga ivyo tikuleka kumanya kungatovwira chomene, nga umo vikaŵira na Yobu (Wonani ndime 2)
3. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?
3 Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge vinthu ivyo tikuvimanya yayi kweniso masuzgo agho ghangaŵapo chifukwa cha kuleka kumanya vinthu ivi. Tiwonengeso chifukwa icho chikuŵira chiwemi kuti tileke kumanya vinthu vinyake. Kudumbiskana fundo izi kutovwirenge kuti tigomezgenge chomene kuti Yehova “uyo wali na mahara ghakufikapo,” wakutiphalira ivyo tikukhumbikwira nadi kumanya.—Yobu 37:16.
TIKUMANYA YAYI APO UMALIRO WIZIRENGE
4. Kuyana na Mateyu 24:36, kasi ntchivichi icho tikumanya yayi?
4 Ŵazgani Mateyu 24:36. Tikumanya yayi apo umaliro wa charu ichi wizirenge. Nanga ni Yesu apo wakaŵa pa charu chapasi, wakamanyanga yayi “zuŵa na ora.”a Kweni wakaphalira ŵapositole ŵake kuti Yehova, uyo wakusunga chomene nyengo, ndiyo wali na ‘mazaza’ kumanya apo vinthu vinyake vizamuchitikira. (Mil. 1:6, 7) Yehova wali kutemerathu nyengo iyo umaliro wa charu ichi wizirenge, kweni ise tilije mazaza kumanya apo ivi vizamuchitikira.
5. Kasi tingakhwaskika wuli chifukwa chakuti tikumanya yayi apo umaliro wizirenge?
5 Kuyana na ivyo Yesu wakayowoya, tikumanya yayi utali wa nyengo iyo tilindilirenge kuti umaliro wize. Ntheura tingaleka kuzikira panji tingagongowa, chomene para talindilira zuŵa la Yehova kwa nyengo yitali. Panji vingatisuzga kuzizipizga para ŵamumbumba yithu ŵakutiseka chifukwa umaliro undize m’paka sono. (2 Pet. 3:3, 4) Ndipo nyengo zinyake tingamba kughanaghana kuti, viŵenge kuti tikumanya apo umaliro wizirenge, nthena tikulindilira mwakuzikira kweniso kuzizipizga makora waka para ŵanji ŵakutiseka.
6. Chifukwa wuli ntchiwemi kuti tikumanya yayi apo umaliro wizirenge?
6 Pakuti Yehova wandatiphalire zuŵa ilo umaliro wizirenge, vikutipa mwaŵi wakulongora kuti tikumuteŵetera chifukwa chakuti tikumutemwa na kumugomezga. Tikukhumba kuteŵetera Yehova kwamuyirayira, kuti m’paka apo umaliro wizirenge pera yayi. M’malo mwa kuŵika mtima chomene pa nyengo iyo “zuŵa la Yehova” lizirenge, tingachita makora kughanaghanira vinthu viwemi ivyo vizamuchitika para zuŵa ili liza. Kuchita nthena kutovwirenge kuti tilutilire kujipata pakuteŵetera Chiuta na kuchita vyose ivyo tingafiska kuti timukondweskenge.—2 Pet. 3:11, 12.
7. Kasi tikumanya vichi?
7 Tingachita makora kuŵika mtima pa ivyo tikumanya, nga ni fundo yakuti mazuŵa ghaumaliro ghakamba mu 1914. Kwizira mu Baibolo, Yehova wali kutiphalira mauchimi agho ghakutipa ukaboni wakuti mazuŵa ghaumaliro ghakamba nadi mu chaka ichi. Kweniso wakayowoyerathu umo vinthu viŵirenge mu charu kwamba waka mu chaka ichi. Ndipo chifukwa chakuti mauchimi agha ghali kufiskika, vikutovwira kukhorwa kuti “zuŵa likuru la Yehova lili pafupi.” (Zef. 1:14) Tikumanyaso ntchito iyo Yehova wakukhumba kuti tichitenge. Iyo wakukhumba kuti tipharazgire ŵanthu ŵanandi chomene ‘makani ghawemi gha Ufumu.’ (Mat. 24:14) Makani agha ghakupharazgika mu vyaru pafupifupi 240 kweniso mu viyowoyero vyakujumpha 1,000. Tikukhumbikwira kumanya dankha “zuŵa na ora” yayi kuti tiŵe ŵamwamphu pakupharazga.
TIKUMANYA YAYI UMO YEHOVA WAZAMUCHITIRA VINTHU
8. Kasi mazgu ghakuti “mulimo wa Chiuta waunenesko” ghakung’anamurachi? (Mupharazgi 11:5)
8 Ni nyengo zose yayi apo tingamanya “mulimo wa Chiuta waunenesko.” (Ŵazgani Mupharazgi 11:5.) Mazgu agha ghakung’anamura ivyo Yehova wapangiska kuti vichitike panji ivyo wazomerezga kuti vichitike kuti wafiske khumbo lake. Tingamanya yayi chifukwa icho Yehova wazomerezgera chinthu chinyake kuchitika panji umo wazamuchitira kuti watovwire. (Sal. 37:5) Ivi ni vyakuti tingavipulikiska yayi, nga umo vikuŵira na umo mwana wakukulira mu nthumbo ya nyina. Nanga mbasayansi nawo ŵakumanya vyose yayi pa nkhani ya umo mwana wakukulira mu nthumbo ya nyina.
9. Kasi ntchivichi chingachitika chifukwa chakuti tikumanya yayi umo Yehova wazamutovwilira?
9 Chifukwa cha kuleka kumanya umo Yehova wazamutovwilira, nyengo zinyake tingagongowa. Tingaziwulika kuchita vinthu vinyake kuti tisazgireko uteŵeti withu, nga kukhala umoyo wambura kukhumba vinandi, panji kusamira uko kukukhumbikwa ŵapharazgi ŵa Ufumu ŵanandi. Panji tingamba kukayikira usange Chiuta wakutitemwa usange tikufiska yayi vilato vithu vyauzimu, tikuleka kuwona vipambi vya ntchito yithu yakupharazga, panji para tikusangana na masuzgo pa uteŵeti withu.
10. Kasi kuleka kumanya umo Yehova wazamuchitira vinthu kungatovwiraso wuli?
10 Kuleka kumanya umo Yehova wazamuchitira kukutovwira kuti tiŵe na mikhaliro yiwemi nga kujiyuyura. Kweniso kukutovwira kumanya kuti maghanoghano na nthowa za Yehova ni vyapachanya chomene. (Yes. 55:8, 9) Kukutovwiraso kuti timugomezgenge chomene Yehova. Para vinthu vyatiyendera makora mu upharazgi panji pa uteŵeti unyake uwo tikuchita, malumbo ghose ghakuluta kwa Yehova. (Sal. 127:1; 1 Kor. 3:7) Usange vinthu vindayende nga umo ise takhazgiranga, tikwenera kukumbuka kuti Yehova wakuwona vyose. (Yes. 26:12) Ise tikwenera kuchita waka chigaŵa chithu, na kulutilira kugomezga kuti Yehova wachitenge chigaŵa chake. Tili na chigomezgo chose kuti Yehova watipenge ulongozgi uwo tikukhumbikwira, nanga vingaŵa kuti watipenge mwamunthondwe yayi nga umo wakachitiranga mu nyengo yakale.—Mil. 16:6-10.
11. Kasi ni vinthu wuli ivyo tikumanya ivyo vingatovwira?
11 Tikumanya kuti nyengo zose Yehova ngwachitemwa, wakuchita vinthu mwaurunji, kweniso ngwavinjeru. Tikumanyaso kuti wakuzirwiska chomene ivyo tikuchitira iyo na ŵasopi ŵanyithu. Ndipo tikumanyaso kuti nyengo zose Yehova wakutumbika ŵanthu awo mbakugomezgeka kwa iyo.—Heb. 11:6.
TIKUMANYA YAYI KUTI MACHERO KUWENGECHI
12. Kuyana na Yakobe 4:13, 14, kasi ni vichi ivyo tikumanya yayi?
12 Ŵazgani Yakobe 4:13, 14. Unenesko ngwakuti tikumanya yayi kuti machero kuwengechi. Apo tichali mu mgonezi uwu, tingakumana na “nyengo na vyakuchitika vyamabuchi.” (Muph. 9:11) Ntheura tingamanya yayi usange ivyo tikukhumba kuchita vyendenge panji usange tizamuŵa ŵamoyo kuti tivifiske.
13. Kasi tingakhwaskika wuli chifukwa chakuti tikumanya vyose yayi ivyo vichitikenge munthazi?
13 Chingaŵa chakusuzga kuzizipizga ivyo tikukumana navyo mwamabuchi. Chifukwa wuli? Tingamba kufipa mtima na ivyo vingatichitikira, ndipo vingatipoka chimwemwe. Masuzgo agho ghangatiwira mwamabuchi ghangatipangiska kuti tiŵe na chitima kweniso kusuzgika maghanoghano. Ndipo usange ivyo takhazganga vikufiskika yayi, tingakhuŵara na kugongowa.—Zinth. 13:12.
14. Kasi tikwenera kuchita vichi kuti tiŵe ŵakukondwa? (Wonaniso vithuzi.)
14 Usange tikuzizipizga masuzgo, tikulongora kuti nanga tingakumana na vinthu wuli pa umoyo withu, tikuteŵetera Adada ŵithu ŵakuchanya chifukwa chakuti tikuŵatemwa, chifukwa cha uryezi yayi. Nkhani zinandi za mu Baibolo zikulongora kuti tileke kukhazga kuti Yehova wativikilirenge ku masuzgo ghose agho tingakumana nagho. Kweniso tikwenera kumanya kuti iyo wakulemberathu yayi ivyo vichitikenge pa umoyo withu. Iyo wakumanya fundo yakuti, kuti tiŵe ŵakukondwa vikuthemba pakumanya ivyo vichitikenge munthazi yayi. M’malo mwake, tikwenera kupenja ulongozgi wake na kumupulikira. (Yer. 10:23) Para tikuthemba iyo apo tikusankha vyakuchita, vikuŵa nga tikuyowoya kuti: “Usange Yehova wakhumba, tiŵenge ŵamoyo ndiposo tizamuchita chakuti panji chakuti.”—Yak. 4:15.
Tikuŵa ŵakuvikilirika para tikupenja ulongozgi wa Yehova na kumupulikira (Wonani ndime 14-15)b
15. Kasi tikumanya vichi vyakukhwaskana na munthazi?
15 Nangauli tikumanya yayi kuti machero kuwengechi, kweni icho tikumanya ntchakuti Yehova walayizga umoyo wamuyirayira, kwali nkhuchanya panji pa charu chapasi. Tikumanya kuti wangateta yayi ndipo palije icho chingamutondeska kufiska malayizgo ghake ghose. (Tito 1:2) Iyo pera ndiyo ‘wakuyowoyerathu kufuma pakwamba ivyo vizamuchitika, kwamba kale chomene wakuyowoyerathu vinthu ivyo vindachitike.’ Vyose ivyo wakayowoyerathu kumasinda kuti vizamuchitika vili kufiskika, ndipo vyose ivyo wayowoyerathu vyamunthazi navyo vizamufiskika. (Yes. 46:10) Tikumanya kuti palije icho chingamutondeska Yehova kutitemwa. (Rom. 8:35-39) Iyo watipembuzgenge, kutipa vinjeru, kweniso nkhongono kuti tizizipizge suzgo lililose ilo tingakumana nalo. Tikwenera kugomezga kuti Yehova watovwirenge na kutitumbika.—Yer. 17:7, 8.
TINGAMANYA FIKEPO YAYI UMO YEHOVA WAKUTIWONERA
16. Nga umo pakulongolera pa Salimo 139:1-6, kasi ni vinjeru wuli vya Yehova ivyo tingavipulikiska yayi?
16 Ŵazgani Salimo 139:1-6. Mlengi withu wakumanya umo ise tili kupangikira ndipo wakumanya umo tikuwonekera, kweniso kaghanaghaniro kithu. Iyo wakusintha yayi umo wakutitemwera. Wakumanya ivyo tikuyowoya na ivyo tikung’anamura, kweniso ivyo tikuchita na chifukwa icho tikuchitira nthena. Nga umo Themba Davide likayowoyera, nyengo zose Yehova ngwakunozgeka kutovwira. Ntheura ntchakukondweska chomene kuti Fumu ya chilengiwa chose, kweniso Mlengi wakuchanya na charu chapasi, wakuŵikako mahara chomene kwa ise. Davide wakati: “Kumanya kwanthena kwanimara mahara. Nkhwakusuzga kuti nipulikiske.”—Sal. 139:6, mazgu ghamusi.
17. Chifukwa wuli nyengo zinyake chingaŵa chakusuzga kugomezga kuti Yehova wakutimanya makora?
17 Panji chifukwa cha mbumba iyo takulira, mitheto yithu, panji vigomezgo vithu vyakale, nyengo zinyake vingatisuzga kuwona Yehova nga ni Dada wachitemwa uyo wakuŵikako mahara kwa ise. Panji tingamba kuwona kuti Yehova wangatitemwaso yayi chifukwa cha ivyo tikabudiska kumasinda, ndipo wali kutali nase. Nanga ni Davide nayo wakajipulikapo nthena. (Sal. 38:18, 21) Panji munthu uyo wakuyezgayezga kuti wasinthe umoyo wake na kwamba kulondezga fundo za Chiuta, wangajifumba kuti, ‘Usange Chiuta wakunimanya, chifukwa wuli wakukhumbaso kuti nisinthe umoyo uwo namweneko nawuzgoŵera?’
18. Kasi tikusanga chandulo wuli para tikuzomerezga kuti Yehova wakutimanya makora kuluska umo taŵeneko tikujimanyira? (Wonaniso vithuzi.)
18 Nase tingasambira kuzomerezga kuti Yehova wakutimanya makora chomene kuluska umo taŵene tikujimanyira, kweniso kuti wakuwona viwemi mwa ise ivyo taŵeneko tingaviwona yayi. Nangauli wakuwona ivyo tikutondeka kuchita makora, kweni wakumanya ivyo tikuyezgayezga kuchita makora, ndipo wakutitemwa. (Rom. 7:15) Para tamanya kuti Yehova wakuwona ivyo tikuchita, vingatovwira kuti tisazgireko mwamphu withu apo tikumuteŵetera mwakugomezgeka kweniso mwakukondwa.
Yehova wakutovwira kuzizipizga vinthu vyamabuchi ivyo vingatiwira pa umoyo withu, pakukhozga chigomezgo chithu cha vinthu ivyo tikulindilira mu charu chiphya (Wonani ndime 18-19)c
19. Kasi tikumanya vichi vyakukhwaskana na Yehova?
19 Tikumanya kuti Yehova ntchitemwa, ndipo tikukayikira yayi fundo iyi. (1 Yoh. 4:8) Tikumanya kuti fundo zake zaurunji zikulongora kuti wakutitemwa ndipo nyengo zose wakutikhumbira viwemi. Tikumanyaso kuti Yehova wakukhumba kuti tizakakhale kwamuyirayira. Wakapeleka sembe yakuwombora kuti ivi vizakachitike. Chifukwa cha sembe iyi, tingamuteŵetera Yehova nangauli tikubudiska vinyake. (Rom. 7:24, 25) Ndipo tikumanya kuti “Chiuta ni mukuru kuluska mitima yithu ndipo wakumanya vinthu vyose.” (1 Yoh. 3:19, 20) Yehova wakuwona chilichose chakukhwaskana na ise, ndipo wakugomezga kuti tifiskenge kuchita khumbo lake.
20. Kasi ntchivichi chitovwirenge kuti tileke kwenjerwa mwakujumphizga?
20 Yehova wandatibisire vinthu ivyo tikwenera nadi kuvimanya. Para tajiyuyura na kuzomerezga fundo iyi, vikutovwira kuti tileke kwenjerwa mwakujumphizga na vinthu ivyo palije icho tingachitapo, kweniso kuti tiŵikenge waka mtima pa vinthu ivyo ni vyakuzirwa nadi. Para tachita nthena tikulongora kuti tikugomezga chomene Yehova, “uyo wakumanya vyose.” (Yobu 36:4) Nangauli tingapulikiska vyose yayi pa nyengo yasono, kweni tikulindilira mwakunweka kuzakasambira vinthu viphya vyakukhwaskana na Chiuta mu charu chiphya.—Muph. 3:11.
SUMU 104 Mzimu Utuŵa Ntchawanangwa Chakufuma kwa Chiuta
a Yesu wazamudangilira pakurwa nkhondo na charu chiheni cha Satana ichi, ntheura ntchakupulikikwa kuyowoya kuti sono wakumanya zuŵa ilo Aramagedoni yizamuchitikira kweniso apo ‘wazamumalizgira kuthereska kwake.’—Chivu. 6:2; 19:11-16.
b MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Dada na mwana wake ŵakupakira vinthu vyakukhumbikwa mu kachikwama kapangozi, mwakuti mbumba yawo yiŵe yakunozgeka para kungachitika vyamabuchi.
c MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Mubali uyo wasangana na masuzgo wakughanaghanira vinthu vyakukondweska ivyo vizamuŵa mu charu chiphya.