Buku la Yobu Lingamovwirani Para Mukupeleka Ulongozgi

1-2. Kasi Elihu na ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu ŵakasangana na suzgo wuli?

NKHANI yakukhwaskana na Yobu yikathandazgika luŵiro nga ni luphya pakati pa ŵanthu ŵakumafumiro gha dazi. Mwanalume wakumanyikwa chomene kweniso musambazi, wakataya chilichose. Apo ŵabwezi ŵake ŵatatu, Elifazi, Bilidadi, na Zofari ŵakapulika ivyo vikamuchitikira, ŵakaluta ku Uzi kuti ŵakamupembuzge. Kweni ŵakazizikika chomene ŵati ŵawona ivyo vikamuchitikira Yobu.

² Muŵe nga mukuwona ivyo vikachitika. Yobu wataya vyose ivyo wakaŵa navyo. Miskambo yake yikuru ya mberere, ng’ombe, ngamila na mbunda vyose vyakomeka panji kwibika. Ŵana ŵake kweniso ŵateŵeti ŵake ŵanandi ŵakomeka. Kweniso nyumba iyo ŵana ŵake ŵakafwiramo yakhala vibumira pera. Pamanyuma pa vyose ivi, Yobu walwara chomene. Thupi lake lose lazura na mapumba ghakuŵinya. Chapatali, ŵanalume ŵatatu ŵara ŵakuwona Yobu wali na chitima chomene ndipo wakhala mu vyoto. Kasi ŵakuchita wuli? Kwa mazuŵa 7, ŵakuyowoya kalikose yayi kwa Yobu uyo wakupulika vyakuŵinya chomene. (Yobu 2:​12, 13) Pamanyuma munyamata munyake zina lake Elihu, mbwenu nayo wakwiza na kuzakakhala musi mwawo. Paumaliro Yobu wakwamba kuyowoya na kutemba zuŵa ilo wakababikira kweniso wakukhumba kuti wafwe waka. (Yobu 3:​1-3, 11) Ntchakuwonekerathu kuti apa Yobu wakakhumbikwiranga wovwiri, ndipo ili likaŵa suzgo ku ŵabwezi ŵake aŵa. Ivyo ŵanalume aŵa ŵayowoyenge na umo ŵayowoyerenge, ndivyo vilongorenge usange mbabwezi nadi ŵa Yobu kweniso usange ŵakumufipira nadi mtima.

3. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

³ Yehova wakalongozga Mozesi kuti walembe ivyo ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu kweniso Elihu ŵakayowoya na kuchita. Ntchakuzirwa kukumbuka kuti vinyake ivyo Elifazi wakayowoya vikwenera kuti vikafuma kwa mungelo muheni. Kweni ivyo Elihu wakayowoya vikulongora kuti vikafuma kwa Yehova. (Yobu 4:​12-16; 33:​24, 25) Lekani ntchakuzizika yayi kuti mu buku la Yobu muli ulongozgi unyake uwemi chomene, kweniso muli ulongozgi unyake uwo nguheni chomene. Nangauli vili nthena, buku la Yobu lingatovwira para tikukhumba kupeleka ulongozgi. Chakwamba, tiwonenge chiyelezgero chiheni cha ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu. Ndipo pamanyuma tidumbiskanenge za chiyelezgero chiwemi cha Elihu. Mu nkhani zose izi, tiwonenge umo Ŵaisrayeli ŵakatenge ŵasangirenge chandulo na buku la Yobu kweniso umo ise tingasangira nalo chandulo mazuŵa ghano.

UMO ŴABWEZI ŴATATU ŴA YOBU ŴAKAMUPIRA ULONGOZGI

4. Chifukwa wuli ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu ŵakatondeka kumupembuzga? (Wonaniso chithuzi.)

⁴ Baibolo likuti ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu ŵakiza kuti ‘ŵalire na Yobu na kumusanguluska’ ŵati ŵapulika za viheni ivyo vikamuchitikira. (Yobu 2:11) Kweni ŵakatondeka kufiska chilato chawo. Chifukwa wuli? Pakaŵa vifukwa vitatu. Chakwamba, ŵakachimbilira kumweruzga Yobu pambere ŵandapulikiske umo vinthu vikaŵira kwa iyo. Mwachiyelezgero, ŵakaghanaghananga kuti Yobu wakulangika chifukwa cha zakwananga izo wakachita.a (Yobu 4:7; 11:14) Chachiŵiri, ulongozgi unandi uwo ŵanalume aŵa ŵakapeleka kwa Yobu ukaŵa wambura kovwira, wambura lusungu, kweniso wakuŵinya. Mwachiyelezgero, ŵanalume ŵatatu aŵa ŵakayowoya mazgu agho ghakapulikikwanga nga kuti ngawemi kweni ghakaŵa ghambura fundo. (Yobu 13:12) Nakuti kaŵiri kose Bilidadi wakaphalira Yobu mwambura lusungu kuti wakuŵeleŵeta chomene. (Yobu 8:2; 18:2) Ndipo Zofari nayo wakamuyaniska Yobu na “munthu wambura mahara.” (Yobu 11:12) Chachitatu, nangauli ŵakamukalipira yayi Yobu pakuyowoya nayo, kweni umo ŵakayowoyeranga vikalongora kuti ŵakamuchindikanga yayi kweniso ŵakamupangiska kuti wajiyimbenge mulandu. (Yobu 15:​7-11) Ivi vikulongora kuti ŵanalume aŵa ŵakaŵika waka mtima pa kulongora kuti Yobu wakaŵa wakwananga, m’malo mwakuti ŵamovwire kujipulika makora panji kukhozga chipulikano chake.

5. Kasi ulongozgi uwo ŵanalume ŵatatu aŵa ŵakamupa Yobu ukaŵa na vyakufumapo wuli?

⁵ Lekani ntchakuzizika yayi kuti ulongozgi uwo ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu ŵakamupa ukaŵavya vyakufumapo viwemi. Yobu wakakhuŵara chomene na ivyo ŵakayowoya. (Yobu 19:2) Panji mungapulikiska chifukwa icho wakakhumbanga kujivikililira kuti iyo wakaŵa murunji. Ivi vikamupangiska kuti waleke kughanaghana makora na kuyowoya vinthu mwambura mahara. (Yobu 6:​3, 26) Ivyo ŵabwezi ŵa Yobu ŵakayowoya vikakolerananga yayi na maghanoghano gha Yehova, ndipo ŵakatondeka kuchita vinthu mwalusungu na Yobu. Ivi vikapangiska kuti Satana waŵagwiliskire ntchito kugongoweska Yobu kwambura ŵeneko kumanya. (Yobu 2:​4, 6) Kasi Ŵaisrayeli ŵakatenge ŵasangenge chandulo wuli na nkhani iyi, ndipo ise tingasanga chandulo wuli mazuŵa ghano?

6. Kasi ŵanalume awo ŵakeruzganga mu Israyeli ŵakatenge ŵasambirengeko vichi ku chiyelezgero chiheni cha ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu?

⁶ Umo Ŵaisrayeli ŵakatenge ŵasangirenge chandulo. Yehova wati wasora mtundu wa Israyeli, wakimika ŵanalume ŵakwenelera kuti ŵeruzgenge mtundu wake mwakukolerana na fundo zake zaurunji. (Doto. 1:​15-18; 27:1) Ŵanalume aŵa ŵakeneranga kutegherezga mwakupwelelera pambere ŵandapeleke ulongozgi panji kweruzga. (2 Mid. 19:6) Ŵakenerangaso kufumba mafumbo m’malo mwakuchita nga kuti ŵakumanya kale nkhani yose. (Doto. 19:18) Ŵanalume aŵa ŵakeneranga kugega kuyowoya mwaukali ku awo ŵiza kuzakapempha wovwiri. Chifukwa wuli? Chifukwa kuchita nthena kukatenge kupangiskenge ŵanthu kuleka kufwatuka kuyowoya ivyo vikaŵa mu mtima wawo. (Eks. 22:​22-24) Ŵalara ŵa mu Israyeli awo ŵakatenge ŵagwiliskirenge ntchito nkhani ya Yobu ŵakatenge ŵasambirengeko nadi vinandi.

7. Kasi mbanjani ŵanyake awo ŵakaŵa ŵakwenelera kupeleka ulongozgi ndipo ŵakatenge ŵasangenge chandulo wuli na nkhani ya Yobu? (Zintharika 27:9)

⁷ Mbunenesko kuti mbalara pera yayi awo ŵakeneranga kupeleka ulongozgi mu Israyeli. Muisrayeli waliyose, kwali ni mwana panji mulara, mwanalume panji mwanakazi, wakaŵa wakwenelera kupeleka ulongozgi kwa munyake uyo wakukhumbikwira wovwiri kuti wakhozge ubwezi wake na Yehova panji kusintha nkharo yake yiheni. (Sal. 141:5) Nakuti ŵabwezi ŵanadi mbakukhumbisiska kupana ulongozgi wanthena. (Ŵazgani Zintharika 27:9.) Chiyelezgero chiheni cha ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu chikatenge chiŵawovwirenge Ŵaisrayeli kumanya ivyo ŵakwenera yayi kuyowoya kweniso ivyo ŵakwenera kuleka kuchita para ŵakupeleka ulongozgi.

8. Kasi ni vichi ivyo tikwenera kugega para tikupeleka ulongozgi ku ŵanji? (Wonaniso vithuzi.)

⁸ Umo tingasangira chandulo. Pakuŵa Ŵakhristu, ndise ŵakukhumbisiska kovwira ŵabali na ŵadumbu ŵithu para ŵakukumana na masuzgo. Kweni kuti tichite nthena, tikwenera kugega kuchita nga umo ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu ŵakachitira. Chakwamba, tikwenera kugega kweruzgirathu munthu kweniso tikwenera kuwoneseska kuti ivyo tikuyowoya ni vyaunenesko nadi ndipo tikumanya makora nkhani yose. Chachiŵiri, ulongozgi withu ukwenera kujintha pa fundo za Yehova, pa kaghanaghaniro kithu yayi nga umo Elifazi wakachitira kanandi waka. (Yobu 4:8; 5:​3, 27) Chachitatu, tikwenera kugega kuyowoya mwaukali kweniso mwambura lusungu. Kumbukani kuti Elifazi na ŵanyake ŵara ŵakayowoya vinthu vinyake ivyo vikaŵa vyaunenesko; nakuti pamanyuma mulembi munyake wa Baibolo wakakora yimoza mwa fundo zawo zaunenesko. (Yaniskani Yobu 5:13 na 1 Ŵakorinte 3:19.) Kweni vinandi mwa ivyo ŵakayowoya vyakukhwaskana na Chiuta vikaŵa vyautesi ndipo vikamukhuŵazga Yobu. Ntheura Yehova wakadumura kuti ivyo ŵakayowoya vikaŵa vyautesi. (Yobu 42:​7, 8) Para tikupeleka ulongozgi tikwenera kuwoneseska kuti tikuleka kupangiska ŵanthu kuwona kuti Yehova ngwankhaza panji kuti wakuleka kutitemwa. Tiyeni sono tidumbiskane ivyo tingasambirako ku chiyelezgero cha Elihu.

UMO ELIHU WAKAMUPIRA ULONGOZGI YOBU

9. Longosorani chifukwa icho Yobu wakakhumbikwiranga wovwiri ŵabwezi ŵake ŵati ŵaleka kumuyowoyeska, kweniso umo Yehova wakamovwilira.

⁹ Panyengo iyo Yobu na ŵabwezi ŵake ŵatatu ŵakalekanga kugazgana, kukwenera kuti kukati waka yii. Ŵanalume aŵa ŵakayowoya mazgu ghanandi agho ghakukwana machaputara 28 mu Baibolo, ndipo vinandi mwa ivyo ŵakayowoya vikulongora kuti ŵakayowoya chifukwa cha kukwiya. Lekani ntchakuzizika yayi kuti Yobu wakalutilira kugongoweskeka! Wakaŵa kuti wachali kukhumbikwa kupembuzgika kweniso kupika ulongozgi wakwenelera. Kasi Yehova wakamovwira wuli Yobu? Wakagwiliskira ntchito Elihu kuti wamupe ulongozgi. Chifukwa wuli Elihu wakalindilira dankha kuti ŵanalume aŵa ŵamare kuyowoya pambere wandayowoyepo? Iyo wakati: “Nili mwana muchoko, imwe muli ŵalara. Ntheura nangumuchindikani, nangukhala chete.” (Yobu 32:​6, 7) Elihu wakamanya kuti ŵalara kanandi ŵakuŵa na vinjeru chifukwa ŵakhala nyengo yitali ndipo ŵasambira na kukumana na vinthu vinandi kuluska ŵachinyamata. Kweni wati wategherezga mwakupwelelera kwa Yobu na ŵabwezi ŵake ŵatatu ŵara, Elihu wakawona kuti wayowoyepo. Wakati: “Ulara pawekha ukupanga munthu kuŵa wavinjeru yayi, ndipo mbachekuru pera chara awo ŵakumanya icho ntchakwenelera.” (Yobu 32:9) Kasi Elihu wakayowoyaso vichi, ndipo wakayowoya munthowa wuli?

10. Kasi Elihu wakachita vichi pambere wandapeleke ulongozgi kwa Yobu? (Yobu 33:​6, 7)

¹⁰ Pambere Elihu wandapeleke ulongozgi kwa Yobu, wakawoneseska dankha kuti Yobu mtima uli mu malo ndiposo kuti wangategherezga. Kasi wakachita wuli nthena? Chakwamba, wakakhazikiska mtima wake pasi. Tikuyowoya nthena chifukwa Baibolo likuti pakwamba Elihu wakakwiya. (Yobu 32:​2-5) Kweni palije apo Elihu wakayowoya mwambura lusungu kwa Yobu chifukwa cha ukali. M’malo mwake, wakayowoya nayo mwakuzikira na kumukhozga. Mwachiyelezgero, wakayowoya kwa Yobu kuti: “Wonani! Nili nga ndimwe pamaso pa Chiuta waunenesko.” (Ŵazgani Yobu 33:​6, 7.) Pamanyuma Elihu wakayowoya kuti wakategherezga mwakupwelelera kwa Yobu. Nakuti wakaweleramo mwakudumura fundo zikuru izo zikaŵa mu mazgu agho Yobu wakayowoya. (Yobu 32:11; 33:​8-11) Elihu wakachitaso vyakuyana waka apo wakapelekangaso ulongozgi unyake kwa Yobu.—Yobu 34:​5, 6, 9; 35:​1-4.

11. Kasi Elihu wakapeleka wuli ulongozgi kwa Yobu? (Yobu 33:1)

¹¹ Apo wakapelekanga ulongozgi kwa Yobu, Elihu wakalongora kuti wakamuchindikanga munthu wakugomezgeka uyu. Mwachiyelezgero, pakuyowoya na Yobu Elihu wakati a Yobu—ivyo ŵanalume ŵatatu ŵara ŵakwenera kuti ŵakachita yayi. (Ŵazgani Yobu 33:1.) Pakukumbuka umo iyo wakakhumbiranga kuti wayowoyepo apo ŵanalume aŵa ŵakayowoyeskananga, lekani Elihu wakamupa m’pata Yobu kuti nayo wayowoyepo apo wakamupanga ulongozgi. (Yobu 32:4; 33:32) Kweniso Elihu wakachenjezga Yobu za uheni wa vinthu vinyake ivyo wakayowoyanga ndipo mwalusungu wakamukumbuska Yobu za vinjeru vya Yehova, nkhongono, urunji kweniso chitemwa chake chakugomezgeka. (Yobu 36:​18, 21-26; 37:​23, 24) Tikukayika yayi kuti ulongozgi uwemi wa Elihu ukamovwira Yobu kunozgekereska maghanoghano ghake kuti wapokere ulongozgi unyake wakusazgikira kufuma kwa Yehova. (Yobu 38:​1-3) Kasi chiyelezgero cha Elihu chikatenge chiŵawovwirenge wuli ŵanthu ŵa mu nyengo yakale kweniso chingatovwira wuli ise mazuŵa ghano?

12. Kasi Yehova wakagwiliskiranga wuli ntchito zintchimi kuti wawovwire ŵanthu ŵake, ndipo kasi ŵakatenge ŵasangenge chandulo wuli na chiyelezgero chiwemi cha Elihu?

¹² Umo Ŵaisrayeli ŵakatenge ŵasangirenge chandulo. Mu nyengo yose ya Ŵaisrayeli, kanandi Yehova wakagwiliskiranga ntchito zintchimi kuti ziŵamanyiske khumbo lake. Mwachiyelezgero, mu nyengo ya Ŵeruzgi, Yehova wakagwiliskira ntchito ntchimi yanakazi Debora kuti walongozge ŵanthu ŵake. Ndipo wakagwiliskiraso ntchito Samuyeli nanga ni apo wakaŵa muchoko, kuti wapeleke ulongozgi ku Ŵaisrayeli. (Ŵeru. 4:​4-7; 5:7; 1 Sam. 3:​19, 20) Pamanyuma, mu nyengo ya mathemba, Yehova wakatumanga ntchimi kaŵirikaŵiri kuti zikhozge ŵanthu ŵake mwauzimu kweniso kupeleka ulongozgi ku awo ŵaleka kusopa kutuŵa. (2 Sam. 12:​1-4; Mil. 3:24) Chiyelezgero cha Elihu icho chili mu buku la Yobu, chikatenge chiŵawovwirenge ŵanalume na ŵanakazi ŵakugomezgeka kumanya ivyo ŵangayowoya kweniso umo ŵangayowoyera para ŵakupeleka ulongozgi.

13. Kasi Ŵakhristu mazuŵa ghano ŵangakhozga wuli ŵasopi ŵanyawo?

¹³ Umo tingasangira chandulo. Pakuŵa Ŵakhristu, nase mazuŵa ghano tikumanyiska ŵanthu khumbo la Chiuta mwakuŵaphalira ivyo vikusangika mu Mazgu ghake Baibolo. Nthowa yinyake iyo tikuchitira nthena, nkhuyowoya mazgu ghakuzenga kweniso agho ghangakhozga ŵasopi ŵanyithu. (1 Kor. 14:3) Ŵalara ŵakwenera kuŵa maso chomene kuti nyengo zose ŵayowoyenge ‘mwakupembuzga’ ku ŵabali na ŵadumbu, nanga kungaŵa ku awo ŵaŵayowoyera ‘mazgu ghambura kwenelera’ chifukwa cha ukali.—1 Tes. 5:14; Yobu 6:3.

14-15. Yowoyani chiyelezgero cha umo ŵalara ŵangayezgera Elihu para ŵakupeleka ulongozgi.

¹⁴ Ghanaghanirani vya chakuchitika ichi. Mulara wapulika kuti mudumbu munyake mu mpingo wawo wakusuzgika maghanoghano. Mulara uyu pamoza na mubali munyake, ŵaluta kukamuwona kuti ŵakamukhozge. Panyengo iyi, mudumbu uyu wakulongora kuti ngwakukondwa yayi. Wakuyowoya kuti nangauli wakuluta ku maungano na kunjira mu uteŵeti, kweni wakukondwa viŵi yayi. Kasi mulara uyo wakudangilira paulendo uwu wachitenge wuli?

¹⁵ Chakwamba, wayezgeskenge kuti wamanye dankha chifukwa chenecho icho chikupangiska mudumbu uyu kuŵa wambura kukondwa. Kuti wafiske kuchita nthena, wakwenera kumutegherezga mwakuzikira. Kasi wakuwona kuti ngwambura kwenelera kutemweka na Chiuta? Kasi “vyenjezgo vya umoyo” vikumupangiska kuti waleke kuŵa wakukondwa? (Luka 21:34) Chachiŵiri, mulara uyu wakwenera kupenjerezga mipata yakuti wamuwonge mudumbu pa viwemi ivyo wakufiska kuchita. Mwachiyelezgero, wangamuwonga chifukwa cha kusangika pa maungano kweniso kunjira mu uteŵeti nangauli ni nyengo zose yayi apo chikuŵa chipusu kuchita nthena. Ndipo chachitatu, para mulara wamanya umo vinthu viliri kweniso ivyo vikupangiska mudumbu uyu kusuzgika maghanoghano, wagwiliskirenge ntchito Baibolo kuti wamovwire mudumbu uyu kugomezga kuti Yehova wakumutemwa.—Gal. 2:20.

LUTILIRANI KUSANGA CHANDULO NA BUKU LA YOBU

16. Kasi tingachita wuli kuti tilutilire kusanga chandulo na buku la Yobu?

¹⁶ Pali vyandulo vinandi ivyo tingasanga para tikusanda buku la Yobu. Nga umo tikasambilira mu nkhani iyo yajumpha, nkhani ya Yobu yikutovwira kumanya chifukwa icho Yehova wakuzomerezgera masuzgo, kweniso umo tingazizipizgira. Kweniso nga umo tawonera mu nkhani iyi, tose tingakwaniska kupeleka ulongozgi wakovwira para tingalondezga chiyelezgero chiwemi cha Elihu, m’malo mwa kulondezga chiyelezgero chiheni cha ŵabwezi ŵatatu ŵa Yobu. Ntheura pambere mundapeleke ulongozgi ku ŵanji, mungachita makora kuweleramo dankha ivyo mwasambira mu buku la Yobu. Ndipo usange patora nyengo mundaŵazgepo buku la Yobu, jiŵikirani chilato chakuti muliŵazgeso. Mujiwonerenge mwekha kuti lichali lachandulo chomene nga umo likaŵira apo likalembekanga waka.