Wovwirani Ŵana Ŵinu Kuti Ŵaleke Kutimbanizgika na Malipoti gha Nkhani Zakofya

Kanandi pa TV, foni, matabuleti na makompyuta, ŵakuwoneska malipoti gha nkhani zakofya, ndipo kanandi nkhani izi zikuŵa na mavidiyo agho ghakulongosora umo vinthu ivyo vyachitikira.

Ŵana nawo ŵakuwonelera malipoti agha.

Kasi mungachita wuli kuti movwire ŵana ŵinu kuti ŵaleke kutimbanizgika maghanoghano na malipoti gha nkhani zakofya?

• Kasi ŵana ŵakukhwaskika wuli na nkhani izo ŵapulika?

• Kasi mungachita wuli kuti movwire ŵana ŵinu kuti ŵaleke kutimbanizgika na nkhani zakofya?

• Kasi mungachita wuli para mwana winu wawona vinthu vyakofya vikuchitika?

Kasi ŵana ŵakukhwaskika wuli na nkhani izo ŵapulika?

• Ŵana ŵanandi ŵakutimbanizgika chomene na nkhani zakofya. Ŵana ŵanyake ŵangayowoya yayi umo ŵakujipulikira, kweni nkhani zakofya zingaŵatimbanizga chomene maghanoghano.a Ŵana ŵangachitaso wofi chomene usange ŵapapi ŵawo ŵakulongora kuti ŵakufipa mtima chomene na malipoti gha nkhani izi.

• Nyengo zinyake ŵana ŵangapulikiskira panyake nkhani izo ŵawonelera. Mwachiyelezgero, ŵana ŵanyake ŵakughanaghana kuti ivyo ŵawona vichitikirenge mbumba yakwawo. Ndipo ŵana ŵachokoŵachoko awo ŵakuwonelera vidiyo ya nkhani yakofya mwakuwerezgawerezga, ŵangamba kughanaghana kuti vinthu ivyo vikuchitika kaŵirikaŵiri.

• Ŵana ŵangatondeka kumanya usange nkhani iyo yanguŵa yakofya nadi panji yayi. Ŵana ŵakumanya yayi kuti ŵanthu awo ŵakulemba nkhani chilato chawo ntchakuti ŵanthu ŵanandi ŵawonelerenge nkhani zawo, mwakuti ŵasange ndalama zinandi. Ntheura ŵanthu aŵa ŵangasazgirako vinthu vinyake ku nkhani zawo mwakuti ziwonekenge zakukopa chomene kuti ŵanthu ŵalutilire kuwonelera nkhani zawo.

Kasi mungachita wuli kuti movwire ŵana ŵinu kuti ŵaleke kutimbanizgika na nkhani zakofya?

• Woneseskani kuti ŵana ŵinu ŵaleke kuwonelera nkhani zakofya nyengo yitali. Apa tikung’anamura kuti ŵana ŵinu ŵaleke kumanya ivyo vikuchitika mu charu yayi. Kweni ntchiwemi yayi kuti ŵana ŵawonelerenge panji kutegherezga nkhani zakofya mwakuwerezgawerezga.

  “Nyengo zinyake ine na mfumu wane tikulongosora vyose vyakukhwaskana na lipoti linyake la nkhani zakofya, kwambura kumanya umo vikukhwaskira ŵana ŵithu awo ŵakutipulika.”—Maria.

  Fundo ya mu Baibolo: “Mtima wa munthu ukulopwa chifukwa cha kwenjerwa.”—Zintharika 12:25.

• Tegherezgani mwakuzikira, ndipo yowoyani mwalusungu. Para ntchakusuzga kuti mwana winu wayowoye umo wakujipulikira, mupemphani kuti wadinde chithuzi cha umo wakujipulikira. Dumbiskanani na mwana winu mu nthowa yipusu, ndipo lekani kuyowoya vinthu ivyo ni vyambura kuzirwa kweniso vyambura kukolerana na ivyo mukudumbiskana.

  “Mwana withu msungwana wakajipulikangako makora para tapatura nyengo na kumutegherezga. Kweni wakatenge wajipulikenge makora yayi timuphalirenge waka kuti, ‘Umu ndimo vinthu viliri sono, tikwenera kuzgoŵera waka mbwenu.’”—Sarahi.

  Fundo ya mu Baibolo: ‘Mupulikenge luŵiro, zikirani pakuyowoya.’—Yakobe 1:19.

• Wovwirani mwana winu kumanya usange nkhani njakofya nadi panji yayi. Mwachiyelezgero, lipoti la nkhani yakuti ŵanthu ŵiba munthu, lingapangiska kuti mwana wambe kuwona kuti vingamuchitikira nadi. Ŵalongosolerani ŵana ŵinu nthowa izo mulondezgenge kuti ŵalutilire kuŵa ŵakuvikilirika. Nakuti kuluwa yayi kuti kanandi ŵanthu ŵakulongora lipoti la nkhani yakofya chifukwa vikuchitika mwa apo na apo.

  “Wovwirani ŵana ŵinu kuti ŵaleke kusuzgika maghanoghano. Kanandi munthu ukusuzgika maghanoghano chifukwa cha ivyo vili mu mtima mwako, ntheura para tawovwira ŵana ŵithu kuti ŵaghanaghanenge vinthu viwemi, mbwenu ŵajipulikenge makora.”—Lourdes.

  Fundo ya mu Baibolo: “Mtima wa munthu wavinjeru ukupa mulomo wake mahara, ndipo wakusazgako kukopa ku kayowoyero kake.”—Zintharika 16:23.